Philippi Ambrosii Marherr ... Praelectiones in Hermanni Boerhaave Institutiones medicas. Cum praefatione Crantzii. Transitvs et mvtationes alimentorvm per primas vias, nec non chyli per sva vasa [electronic resource]

발행: 1785년

분량: 614페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

231쪽

totidemque externi. Intermis oritur a cauo processus terygoide laminis interiecto, et ab interioris laminae X terna, exterio ris interna superficie, et ab laamulo osseolaminae internae, et denique ab osse palati, hiatum earum laminarum complente. Inde descendit, simulque et extrorsum et retrorsum fertur, inque marginem internum

ac posteriorem maxillae inferioris inseritur lato spatio, ab initio processus condyloidei ad usque dentis molaris postremi sedem, oppositus masseteri, qui cin externum maxillae angulum inseritur. Huius musculi non adeo simplex, ut priorum actio est Neque enim solum

eleuat inferiorem maxillam, sed, cum retrorsum manifeste tendat, eandem etiam in antoriora sic ducit et protrahit, ut dentes incisores inferiores prae superiori bus una saltem linea promineant. Denique cum processus terygoi deus interior sit et musculus ab hoc ortus extrorsum procedat, etiam ad latus maxillam movere potest, si unicus agat et solitarius; et quidem dexter in sinistrum, sinister in dextrum latus maxillam trahit sile perficitur ille rotatorius et molendinae uernualus maxillae motus, qui ad manducationem necessarius est Dum vero ambo simul gunt, rotare maxillam non possunt; quia, quantum alter huc tantumdem alter illuc trahit et vires oppositae se inuicem elidunt. Simultanee ergo agentes maxillam inferiorem et addua eunt ad superiorem et antrorsum promouent; alternis autem agentes vicibus, eandem rotant et ad latera veris

tunt reciproco motu .

Est vero notandum, insignem errorem subrepsissuteXtu BOERHAAVII, cuia dicatur, a teryso idcis internis maxillam sursum et retrorsum agi in dimi sum

duci euidenter falsum est, cum origo musculi potius et anterior

232쪽

aia RAELECT. N H. BOERHA AVEanterior sit eiusdem insertione, uti patet inspiciendo saluariam, cui maxilla inferior in situ suo naturali adaptata est. Extirnis plerygoi deus iuxta praecedentem oritur, ab exteriore lamellae externae processus terygoidei superficie, et a vicina inferiore parte ossis maxillaris superioris, et a portione pierygoide ossis palati. Inde modice increscens latescit, fertur extrorsum et fere recta postrorsum, iterumque extenuatus in tendinem abit, inseriturque partim in cauam foueam condyli maxillae inferioris partim etiam in capsam articularem eiusdem partim denique in semiiunarem incalu-ram, quae inter- condyloideum et coronoideum proces uin interest. Hic musculus cum prioribus conspirans, etiam nferiorem maxillam eleuat, sed ininus efficax praecedentibus longe vero plus in antrorsum ducenda maxilla valet, quam internus terygoideu S, cum rect ius postrorsum tendat, atque in condyli foveam, ipsamque articularem capsam inseratur hinc contractus condylum capsamque et una totam maxillam in anteriora ducit vi duabus vel tribus etiam lmeis inferiores dentes prae superioribus exstent. Simul vero motum lateralem maxillae perficit, alterne cum suo socio agens, et in hac actione cum interno pterygo ideo

conspirat..

Hi iam deseripti musculi dum uno eodemque tem

pore agunt, maxillam inferiorem ad superiorem forti 1-simae apprimunt, sicque cibus durior inter oppositas dentium series interceptus diuiditur, dilaceratur, disti metitur; sc absoluitur morsus, cui praeprimis idonei lunthici res, utpote in marginem scindentem extenuati. incredibili Certe ingens vis est horum musculorum immense maior quam prima fronte credere Htur inprimis auteni iii animantibus praeda uiuentibus

233쪽

INs 1 T vΤIONES NE DICA s. 2I3 degenere canum, leonum, selium, quibus insignem

capitis molem efficiunt temporales et masseteres. Neque desunt exempla hominum, qui ingentia pondera

ope liorum musculorum elevarunt, aut durissima corpora confregerunt Vidit o ERHAAv1vs homi nem, qui mordicus prehensum dolium, inane quidem, sed centum Stopamur capax facillime circumgestauit, et alium, qui funes, insignia pondera tralientes, dentibus eleuauit. EsAr rus histrionem vidit, qui ferreum palum a s libras pendentem, maxillis apprehensum retro se coniecit, ut ad 39 pedum distantiam trabi

minem vidit, qui baculum dentibus interceptum tanta vi retinuit, vi etiam robustissimi quinque viri eundem vix extorquere potuerint otum quoque est dari subinde, qui silices morsu diffringant et fractas mandendo comminuant. Omitto alia exempla prioribus non minus stupenda. Uerum illi homines caluariam habent exiguam, saltem non maiorem aliis et, si etiam videantur grandius habere caput, exterior ea moles pro plurima parte a musculis est, qui his maiores et validiores sunt, alioqui tantis viribus exercendis non susiecturi. Tamen haec exempla tanti musculorum roboris in

hominibus admodum rara, et extra consuetum naturae

ordinem posita sunt, ut proinde ex his calculus duci non possit. Magnam nihilominus eam esse vim inde coniici potes , quod non paucos reperire detur, qui praedura amygdalarum et his duriora persicoruin ossicula, dentibus confringant priora tamen pondus Oo, poster:or 3o librarum, ut rumpantur, exigunt observante REIIΤERo. . Hinc vis musculorum temporalium, masseterum ac terygo ideorum, sin ut sumtorum iam aequalis foret vi et o imo oo librarum. Sed

haec vis adhucdum absoluta non est, et reapse maio a reni

234쪽

rem esse, ex meclaanicis principiis certuna est. Nam potentia notrix eadem diuersas exercet vires, pro diverse ab hypoinoctilio distantia quo vicinior est potentia hypomochii uectis, eo plus trium absumitur in

producendum determinatum essectum v. g. pondus Inouendum contra vero, quo magis ab hypomo chlio eadem remota fuerit, eo maiorem effecitum exseret, maiusque eleuabit pondus. Exemplum euidens et op . Portunum statera praebet Romana, in qua libra i ad iopollicum distantiam ab hypomochlio vecti appensa.

eleu t o librarunt pondus, alteri vectis extremo ad pollicem distanti appensum Iam vero maxilla inferior ς6nsiderari del)ct, ut vectis cuius hypomochlion est in articulatione condyli cum tuberculo et sinu ossis

temporuin musculi, maxillam eleuantes, sunt potentia motrix vecti applicata. Nunc certum esst ex anatome,

musculos iosce omnes valde vicinos hypomochlio a. xillae inseri nam dis antia insertionis musculorum temporalium et masseterum ab articulatione condyli maxillae, non plus quam tertiam partem longitudinis maxillae aequat Igitur vis 3 O librarum, quam hi musculi exserunt in confractionc si1culorum persicorum, non est vis totalis, quam exercere possent si ad maiorem ab articulatione distantiam maxillae insererentur; sed, cum distantia insertionis musculorum solum. modo tertia pars sit longitudi iis maxillae, etiam viso oo librarum, quam aes t exserunt, tantummodo tertia pars virium est quas idem musculi exsererent, si extimae parti maxillae v. g. mento essent inserti, quod tamen ob deformitatem seri non potuit. Hinc passim vis musculorum horta in integrato olibris aequalis computatur; imo alii Ooo et pluribus libris aequalem faciunt. Noque lio citra rationem. Nam et lioc anim- iduertere oportet, potentiam motricem eo maiorem

virium si invii lioneu pati, quo masis dire stio eius a

235쪽

INsΤIΤVΤIONE MEDICAS. Is perpendiculo recedit. Iana vero brae istorum musculorum nequaquam ad perpendiculum inseruntur maxillae plurimae omnino obliquae feruntur. Huae etiam iactura aliqua virium absolutarum nascitur. Hae enim, cum latera sint parallelogrammi nunc effectum edunt nonnis diagonali aequalem, quae semper minor est duobus contiguis lateribus parallelogrammi. Ex omnibus iis c patet, vim dictorum musculorum esse in sentem. Et hanc quidem in statu naturali possident 'dum per voluntatis inmperium agunt. Sed haec vis enormiter augetur, dum inuoluntarie agunt, spasmo scilicet, aut conuulsione assedit. In tali casu vidit Ili., AN .1ΕΥΕ tanta vi concussas maxillas, ut dentes 'instar glacie dissi acti, ex ore exsilierint. Ex praedici is etiam intelligitur ratio, quare, dum Orpus aliquod praedurum certius et efficacius dentibus confringere volumus, ill ad non incisoribus, aut caninis,

sed molaribus, et si quidem fieri possit, postremis plerumque imponamus, quo fit, ut pondus hypomochlio

propius vim musculorum experiatur maiorem, Uam

alias quod quidem phaenomenon in vulgus notum est, ratio autem ex principiis dictis fluit

Dei morsu diuisi tib arctantur inter latris molariasin. stiperficies scrripeas vi ac ionem retiyiant attritiιs Ilians ratiost confrastione inprimi viti scies huccinatoris, qui luto, carnes, principio ortus ab anteriori parte procesus coronoidis maxillae inferioris fibris directis haeret gingivis viritisque maxilla , pergens p8r genas inseritur angitio labiorim, genas iantibus molaribus, horumque sedi externae, applicat orbicularis labioriis suis membranaceis vinculis ad iiigiuas in medio superiori et tu serior al- Ieatorism, qui carneis libris aperturam oris ambiens eti

236쪽

carmis orsus oblique incendens inseritis circa anguli

Iobi iratui Iabin oblique fur m ducit, partem malae buccinuturi jursum simu gingitιis molarium superi0rum. hisque ipsis arcii nyprimit eleuatoris labiorum comm nis, qui ob osse q/ιarto maxillae superioris ad concursum labioriιvi jub iendine praecedentis jiι tendine inseritur, labia iungis recta fiισiιm utens, haecqite, et illam buccae partem dentibus ibi gingivisque applicans; liliatoris labii hilperioris proprii, displicis', unius, qui ab eodem osse rιarto ortus imi aediate supra priorem oblique δε- sceniim tu cui labii superioris vanescit, Iterins ex anteriore parte maxillae buperioris ad medium basios nasi orti, in mediuui labit superius dispersi, qui umbo musculi simis labitim juperius oris, per psi infierem suu

clausi adfringunt tontra gingiuas, dentesque Iuperis Lonteri0res deprosoris ubi inferioris proprii ex anteriori mento ex maxilla orti, atque labio inferiori inferti: eleuatoris labii in orioris proprii, qui orita ex anteriori parte gingiuae niaxillae inferioris circa dentes intiborios,

infertus in inferiora cutis menti: misculi ope depresseris

labi0rum communis, qui earneus oritur ab inferiori margine maxillae inferioris, circa eius latera adscendens inseritur angulo labiorum obliqui labi inferioris orti ex dimidia, anteriori, inferiori parte maxillae injerioris assiscendentis in labium inferius oblique plat malis myoiadis, quod sub pinguetudine statim positum, incumbit pectori toti fere usque ad papillas supra hane partem pectoralis niusculi membranoso, lato tendine επausum, inde usque supra Inuiculas per collum loca sub mento, faciei portem a vient inque supra mayeterem, per altitudinevi fere bastos nos sibris tendinosis ubique accretum supra jubiacentes musculos, huccas maxillis, dentibusquimolusibus, arcte opprimit, p/ctoris, colli, menti, faciei insec-

237쪽

inferioris, integrιmenta concutit, et morset. Si enim hi omnes agunt vini, tuu genae, et labia, ita appliconturgi inis et dentitas, ut ni cibi, potustie, cadat intra graius dentiun aciem exteriorent, et gingiuarum anteriora si vero successive, tum determinantur etiam locis variis a*st eadem arctatio per linguam, musculum maxime in ovinia volabilem, atque ad vim punctum oris interni facile mobilem, Oper musculasgen lassos ab interna parte menti carnos principio ortos, dilatatos progredientes, et radici linguo insertos qui litiguam in anteriora trahunt, ε controhunt ceratos lassios , ortos lato carne initio a

latere ossi yoidis, unde adscendentes largo fibraritvi ductu

dispersos cernimur per inguam retro agunt eam, depri. int, explicant Alagio pos qui a parte externa pro- ιι sus syloidis ossis temporum orti alisto et carnes principio obliquo descensu in anteriora se inferunt posticae parti

linguae, quam leuant, ad latera trahunt, explicant: bras carneas, ex corpore tinguae emissas in latera mandiabulae inferioris interna a per musculos ipsam inmine corpit con tuentes, qui sunt longitudinaus linguam breviorem reddentes transuersi linguam arctantes perpendiculares linguae rustilem minuentes alii eius dorsum, et latera, trahentes angulas singuam intro trahentes; alii acuminatiιm dorsum deprimentes rem basin linguae comprimentes. Omnibus his, seorsum, vel tuumna varie agentibus, facile explicantur actiones linguae ad hane tibi inter molares, potus vero et cibi, versus Duces determinationem accedente inprimis actione fibrarum extra linguam in musculos externos emissarum qitae cum iis simul git. xime cibi, potusque, ex cauo ub insiuae ventre dentium inferiorum, et gingiuarum facie interina, etsupra mollia sub lingua, formato educendi, dorso lingua imponendi.

238쪽

Vidimus iactenus, per quas potentia morsus peragatur nunc videsidum est, quomodo morsu diuisicibi ulterius masti centur, inque pulpam libricam, facile deglutiendam, comminuantur ad sit inprimis ope dentium molarium, quorum latae ac scrupeae superficies, foveis et eminentiis, alterne sese excipientibus, praeditae dum ad se inuicem apprimuntur, adfri

cantur, atteruntur, aptistime Comminuunt, commolunt- .

que quidquid esculenti inter eas interceptum est Sed

ad hoc ante omnia necessum est vi cibi demorsi ore retineantur, ut proinde impediatur horum ex ore elapsus atque ut continuo scrupeis dentium molarium coronis applicentur, inde delapsi iterum his admoueantur, donec in pulpam aequabilem comminuti sint Praeter iam dictas ergo potentias aliae multae concurrunt, quae partim caua lateralia oris angustant, ne cibi dilabantur partim vero cibos dentium molarium coronis applicant. . Notandum enim est, oris cauitatem non unicam et simplicem esse, sed in quatuor

omnino distincta caua possie discerni et haec distinctio

ad intelligendam manducationis explicationem neceΩsaria est Primum itaque oris cauum extra- linguale vocari posset, quod fit ab exteriore dentium triusque maxillae superficie, ab externo gingiuarum, interioreuutem labiorum et buccarum pariete. Secundum oris cauum, infra-linguale dicendum fit ab interiore gingiuarum ac dentiun inferioris maxillae superficie, ab inferiore et laterali linguae parte, et a musculis linguae substratis glandulisque sublingualibus. Tertium oras cauum est supra- linguale, quod formatur ab interna

pingiuarum ac dentium maxillae superioris superficie,rdorso linouae palato fornicato, ac posterius ab anteriore pariete vel penduli palatini. Quartum demum est cauum faucium, quod a pharynge et veli palatini posteriore pariete constituitur. Ex hiice am patet

239쪽

cibis aut contritis, aut prinio conterendis viam pronaim patere in diuersa haec caua ad manducationem autenirequiritur, ut cibi, ore recepti, saepius dentibus molaribus inponantur et super hisce aliquantisper retenti

conterantur, comminuantur. Hinc etiam requirebantur tales potentiae, per quas cauitates illae descriptae claudi possent exactissime, ne masticanda in has dilabantur iterumque aliae, quarum actione feret ut ii quid ciborum in aliena caua dilapsum sit id inde iterum euerri, ad interiora compelli, ac dentibus denuo aduolui posset Eum in finem conspirant musculi intextu descripti, buccinator inprimis, et alii in facio locati, a quibus potissimum diuersitas facierum huma

narum dependet.

Λιιecinutor ita dictus musculus, quia buccarum regionem occupat, easque solus fere constituit triplici principio oritur, alio a maxilla superiore supra viti, mum dentem molarem, et a terygoideae lamellas externa facie, atque ipsius hamuli osset parte extrema;

alio vero principio ex ipso pharynge aso demum ab

inferiore maxilla sub coronoideo processu iuxta viti mos dentes molares ex cauo ibidem sulco ducitur; inde latescit transversim euntibus fibris ac fere paralle, lis excurrit antrorsum et in anguluin labiorum inseritur, et sibi assuas cum orbiculari labiorum commiscetata, ut aliae ad superius, aliae ad labium inferius dispergantur. Hinc agens ille musculus angulum labiorum versus posteriora trahit, buccasque corrugat easden dentibus et gingiuis arcte applicat distentas cibo aut

aere ' inflatas, tumentes, comprimit; sic ciboria in ucauri in buccarum elapsum arcet, aut iam elapsos ad in teriora oris denuo repellit. Hinc intelligimus, cur pueri voraciores, dum auidissime ac celerrime mand care volunt, non raro sibi buccam interiorem ulli

r i quidem ς uturi, ne quid cibi labatur, adea

240쪽

arcte buccas dentibus molaribus admouent, ut illae etiam subinde inter hosce intercipiantur. Intelligimus etiam a contrario, sine musculi huius concurrenteactione manducationem recte peragi non posse, et hoc euidenter confirmat huius musculi paralysis resoluto enim buccinatore tota bucca haccidae pendula est ad instar sacci tumque cibi masticati, non satis coerciti foedo spectaculo in cauum buccaruna continuo clabuntur, nisi hae manu admota propius gingiuis ac dentibus applicentur. Ex quibus omnibus actio huius musculi et ad manducationem necessitas clare perspicitur Orbietilaris labiortuem, duplici fibrarum strato com ponitur, quorum utrumque arcuatum est, et alterum superiori, alterum feriori labio insternitur. Eae fibrae circa angulos labiorum partim sibi continuantur circumduci ae partim sibi nutu intertexuntur, seque decussant. Interiora eius aliqua strata etiam ossi nectuntur, et sunt aliquae superioris labi fibrae, quae ab incisorum dentium alveolis ortae, in inseriore vero ab ipsa 'naxilla, infra dentis canini aut huic proximi incisoris alveolum enatae, socias se adiungunt orbiculari musculo et buccinatori, ad interiora anguli oris uaserto.

Agens igitur hic musculus labia arcte gingiuis ac dentibus incisoriis et caninis applicat, simulque rimam oris claudit os ipsum corrugat, et ulteriore nixu illud in

protuberantem quemdam orbiculum contralut praecipue vero impedit, ne cibi masticandi ab ea oris parte elabi possint. Multiplex tamen praeterea labiorum motus est, cum orbicularis iste musculus praeter u cinatorem iam dictum, plurimos alios nunc dicendos recipiat, qui in eum nibus suis implantantur: huic plurinsis etiam modis labia moueri post uni, si assique musculi agant, quamuis ad manducationem sinete loquendo nihil conferant.

SEARCH

MENU NAVIGATION