장음표시 사용
481쪽
que principia constituti tua sponis liabet. sin Xllccata bilis et in ignem proiecta viui de a ciet, quoci apium docet, eam non pauco constare oleo ardent etiam calculi bilios in ignem proiecti. Et, o M si directo id experimento ostendit dum enim libram unam bilis cum vncia una aluminis miscuit, peracta digestione veram pinguedinem toti miscetae supernatare obseruauit Salem autem copiosum bili inesse docet pie sapor, qui sine sale nullus est quamquam hic sal ita cum oleo intricatus sit, ut non facile purus inde elici possit. Est autem sal hic , qualis omnium nostroruna
humorUm, mediae ammoniacalis naturae, non alcatinus, sed vi ignis in destillatione chemica, aut putrefactione in alcatinum volatilem immutatur. Hinc X hisce principiis patet, bilem esse verum, sed peculiarem tamen, animalem, fluidum saponem. Id ipsum ex effectibus confirmatur. Nam bilis oleosa resoluit, pinguia diuidit, et aquae miscibilia reddit. Ita maculae pingues e vestibus optime eluuntur, bile prius illita ita notum est, lanas recentes, pingues, et ideo colorem respuentes, optime tingi si prius in lixivio bilios co quantur, quo pinguedo illa lanae adl1aerens abs ergitur ita fila serice ex capsulis bombycum depromta, pinguia et glutinosa, pariter tincturam respuunt; una vero in lixivio bilioso antea coquuntur, omne colorum gradus, quorum adeo multiplicem varietatem luxus quotidie parit, facile suscipiunt. His argumentis nititur saponacea bilis qualitas. Verum enim vero etsi bilis seponaceae indolis t-cunque sit, cum et principia saponis habeat, et seponis in modum absterga et resoluat oleos tamen aquae miscibilia non reddit. Neque id ullo experimento directe ostendi potest. Nec allata argumenta rem decernunt. Nam si lana e g. pinguis colores aqueos recipit, postquam lixivio bilioso eluta est, hoc denique
482쪽
aufert non vero: ergo bilis oleum aquae reddit mi seibile facile enim patet, posteriorem conclusion neutiquam experimento inesse. Iam vero etiam directa experimenta contrarium orandunt; nam nec bilis ipsa oleum iubigit, etsi parua quantitate additum, nec id aquati miscibile reddit. Id iam ante sCHROEDE Rubinotauit Cel Riic HE L E CR E , lipsiensis medicus, in gresia differtatione de nyonibus P olle vero Cel.
s CAROEDERVS plurimis experimentis hoc confirmavit. ' Nam siue bilem animalium, siue bilem litimanam acciperet ex adaueribus depromptam, et olea diuersa varim in proporitone cum bile miscere tentaret, semper tamen post agitationem, quieto liquido vidit oleum omne ad superficiem bilis eluctari, nec tantillum subigi. Nihil etiam subaci io promota fuit, quamuis miscelam digereret leni calores; et siue bilem ante Olci admixtionem aqua dilueret, suae non dilutam oleo admisceret, adem semper experimenti successus fuit Ea p. VI VILVI L IX. X. XI. XII Nec addita saliua quidquani
profecit, E. p. XIII Saliua tamen butyrum exacte subellit, bilis contra neutiquam, Ev. XIV XV. Nec recens bubula pinguedo ex iure carnium desumta abile subigi potuit, si xy at d. Imo vero obseruauit, butyriani fili uae exacte permixtum et aequabiliter sub aes una, denuo cxtricatum fuisse addita bile et ad super fietem omne ascendisse separatum, Exp. XV Ita etiam bilis saponi veneto admixta albas, Pingues, maculas ex hoc separauit, Exp. XVII. Obseruauit prae
bile inixta, parum olemn post dierum aliquot intervallum, in summitate liquoris collectum fuisse, qui tamen euentus pura in mulsione, sititia reposita, non contigerat, pdg. 43
483쪽
Ex hisce experimentis, omni exceptione maioribus et saepe a Cl. Viro summa cautela repetitis euidenter patet, bilem adeo non subigere oleum, ut illud potius iam subadium denuo extrice et in libertatem alle
rat atque adeo saponaceam bilis indolem nimii non esse faciendam. Patet simul inde, dum bilis maculas pingues e vestibus delet, dum lanae et serici recentis
pinguedinem abstergit, id non fieri, quia bilis oleum soluit, sed quia, quod hisce corporibus pingue inhaerescit, extricat et elicit. Videte nunc in exemplo hoc, quantum Viri etiam maximi falli possint, dum non sufficientibus aut vagis experimentis nixi, ingenio suo indulgent. Resinas, gummi, tenacia quaeque re siluit, attenuat etc. Id probare conantur argumento a pictoribus desumto, qui pigmenta, coloresque suos, laepe cum
bile conterunt, atque ita hos attenuant et ductiliores reddunt. Verum iterum s CriROEDE Rus direetis experimentis ostendit, bilem neque balsamum peruuianum, neque myrrham, neque gummi ammoniacum,
soluere Resinagi alappae quidem subacta multo labore, sed post dimidium horae tota iterum ex bile separata cernebatur. Coagulum lactis a bile nec impediri, nec factum resolui, iam supra dixi. Purun gummi ara-bicum, quod in omni aquoso liquore deliquescit abile resolui, ac retineri, utique nihil peculiare est. Ex his videmus, etiam 'im illam resinosa et tenacia quaeque attenuandi, bili adscriptam, haudquaquam notabilem esse.
Ne acida es, ne aliasina, sed oleo, fale spiritibus concreuit, aqua dilutis, non combustulis, ni siccata prius. Si bilis haec cysica recens clienaico examine lustretur, nec acida, nec alcatina, sed mediae naturae deprehenditur Fuere tamen, qui alcatinan dixerunt,
484쪽
etiani omnia acescentia actu acida dici deberent, quia corruptione talia fiunt, quod anten absonuni foret et ummam confusionem induceret imo an tota reruni naturae vegetabili et animali omnia corpora alca-
lina dicenda essent, siquidem omnia haec et acidissima, etiam vegetabilia, poma citrea, acetosa, acetosella, vltimo, dum computrescunt, in alcatinum volatilem salem degenerant, ut recte obseruauit m v Μ Amm V s.
Neque quod bilis syrupo violarum colorem viridem inducat, argumentum est, eam ideo eis alcatinam. quia caerulci violarum coloris in viridem mutatio a flauedine solum bilis oritur notum enim est, ex combinatione colorum flaui et caerulei emper viridem exsurgere, qui liner illos medius est. Et alioquin yrupi violarum criterium ad tentanda acida vel alcatina corpora nullius sidei cst, nisi corpora ea, quae cum lio syrupo commiscentur excoloria sint imo et tunc saepe adhuc fraus subesse potest, cum et pellucida aqua subinde viridem huic colorem inducat, quin tamen salis alca lininiinimam quantitatem contineat. Neque etiam obest
quod bilis asius oleo vitrioli effervescat; siquidem id ipsum fit si aqua purissima etiam cum oleo vitrioli
sortiis nu, commiscetur et est huic acido concentrato
proprium cum omnibus liquidis, quae plus quamiosum, Tabentibus, esseruescere. Hinc etiam cum acidis ipsis mineralium spiritibus seruet. Verum chemici volebant bilem fini succo pancreatico esseruescere, sic di oestionem perfici sub ea feruescentia partes humi tenuiores solui, crastores praecipitari; et inde saeces subsidere. Hinc necessario debebant bilem alcatinam, et succum pancreaticum acidum fingere, quoniam alias talem es eruescentiam adstruere non potuissent. Forsan hemici in examine bilis debitas cautelas et enchei-reses aion adhibuerint atque inde actum videtur, ut
485쪽
INs ΤΙΤvTIONES MEDICA s. tot diuersa producta obtinuerint, quae caute institutis experimentis non obtinentur. Bilis enim semiputrida, aut iam putrefacta alia longe, quam recenS, producta largitur et veri salis aleatini notas facile prodit, sed qui ipsius putredinis effectus et bili miniine naturalis est. Recens autem ex antinali san desumta bilis, Plen caloris gradu in B. M. des illatur exhalat primo tympham tenuem, quae simplici per omnia fere similcna, non acidam non alcat nam, sed insipidam, blandam, odore bilis leuiter impraegnatam ' Hoc aque bilis latice pro maxima parte ablato, residua b iis spissescit et in extracti densitatem redigitur Auc' o dein ignis gradu transcendit an aqua alcatino sale impraegnata ivropiviolandi colorem immutans in viridem spiritus alcatunus bilis vi ignis maiore nunc extortus. Deniquo deficiente iam humili laterique et igne navis ad aucto ascen est verus sal alcatinus volatilis rana sicca, ascendit simul oleum b iis nunc ob vim agn sadustum et empyreumaticum. Remanet carbo leuis, qui in aere aperto exustus sistisc1 in terrain du non minima portio salis aleatini fixi , quod esseruescentia cum acidis demonstrat, neu Proportionem horum
bilis circiter obtineantur unciae usi phlegmatis, scrupulii olei empyreumatici sit; volatilis alcatin sicci 1cru pulus si, aut drachma VII scrupuli I spiritus pinosi)denique drachmael et grana Vlucarbonis, ex quo salis aleatini fixi aliqua portio per combustionem obtineri potest. me sale illo volatili aleatino notandum est, hune partim vi gn sproductum fuisse, partim aliis qui dem in bile iam iraeexstitisse, neut quam tamen libe-inim, sed cum ei do iunctuna in naturain salis medii
ammon acal s, qualem omnes humores animales conetinent et qui a sale ammoniaco vero in eo dist nquitur
quod is totus vi ignis ascendat sal autein animo iacali
486쪽
nostrorum humorum per vim ignis diuellatur et solum alaali volatile dimittat, de qua re adlvi alias dicam. Ex his ergo apparet, bilem recentem non acidam, nec alcatinam esse, licet putrefactione et ignis violentia facile in alcatinam naturain mutari possit. Sed in analysi bilis non oportet obliuisci aeris, qui magna copia huic inest . Eum demonstrat spuma copiosa bilis in
vacuo antliae pneumaticae, spuma etiam ad ignem, iam gradu centesimo quarto thermometri Falirent ei-tiani manifesta, dum aqua non nisi post ducentesimum gradum spumat et in ipsis calculis biliariis tantam aeris copiam latere deprehendit HALEsrus, ut extrica.tus atque elasticus 6 8ies molem ipsius calculi superet. Vegetabis Statica. p. II, edit germ. Acerrinitis humorum circumsidiorum, nempe inter eos humores, qui in circulum redeunt. Nam ceterum urina posset omnino cum acrimonia bilis cysticae conferri et cerumen aurium pariter satis acre est. Uerum isti humores excrementiti sunt nec in circulum redeunt. Bilis autem in intestina effusa denuo resorbetur et in sanguinem redit, licet et hoc verum sit alii. quam bilis quantitatem semper cum faecibus aluinis excerni, eam nempe, quae usu suo funes a est et quae foribcrassior est, quam ut vasa bibula denuo subire possit. Ab ea bile faeces flavum colorem habent, ut alibi
Et facillime putrefaciendus. Huic quoque Cel.
BOERHAAvii propositioni contradictum est et experimenta obiecta fuere a Cl. Viris, quibus euinceretur, bilem nequaquam adeo in putredinem pronam esse quin potius difficulter et tarde admodum bilem putrescere ante CHROEDE Ru iam obseruauit ROBER- Tvs Ahis A in iis , t de bile Mimb. 1 G. Vidi-rnus pariter in experimentis Cl. 1 C immoti in i bilem cuni
487쪽
eum lacte mixtam et per decem dies continuos in loco moderate calido seruatam nullum puti edinis indicium exhibuisse, quit potius halitum spirasse acidulum lino vero bilis desumta ex cadauere femuaae febre putrida lenta exstinctae, in quo cadauere praeter vomicas complures etiam diuersarum partium gangraena et foetor putridus late iam dominabatur, bilis, inquan , ex ioccadauere desumta die a morte feminae decimo octauo nullum adhuc putredinis vestigium exhibebst, nillil omnino foetoris, aut odoris aduersi spargebat, sed odorem ad instar myrritae, quam alias recens bilis solet,
edebat. CHROEDE R l. c. p. 8. ι9. Et lio coram testibus captum experimentum est. Ad haec es erus chro nicus nonnunquam per annum et Ultra durat et quidem sine putredine in humoribus excitata, licet tunc maximabilis copia intra sanguinem diffusa haereat. Omnia haec perpendenti utique bilis minus in putredinem prona videri posset, quam a Bo ERHAAvio scriptum sit. Fateor tamen haec argumenta mihi non uiscere, nec illud ex his certo consequi, quod inde Cl. Viri deduxerunt. Nam bilem cum lacte mixtam , perque dies decem loco calido seruatam non computruisse, sed a id uitani spirasse, mirum non est, siquidem acidum elacte euolutum putredinem impedivit et bilis in eandem cum lacte fermentationem acidam abluit, quam etiam humores aes uputridos subire, si cum aliis fermentantibus misceantur, ex antea dictis notum est. Non ergo ex hoc experimento inferri debet, bilem seorsim stim- tam parum in putredinem procliuem esse Argumentum ab icter chronico deductum nihil etiam euincit. Nam etsi verum sit, ictorum chronicum diu durare quin interim bilis in sanguine retenta computrescat, tamen si aduertatur humores intra circulationis territorium haerentes ab aere externo seclusos esse et corpora alias in putredinem maxime procliuia hac sola
488쪽
conditione posita a putredine praeseruari, si praeterea consideretur, ne quidem in i stero chronico bilem ean- deni semper in sanguine retineri, sed continuo per urinas eliminari, qua inde colore saturate croceo inctae conspiciuntur, adeo recentem semper bilem in sanguinem refundi et lilia aliquoties in circulum ductam mox cum otio secedere, nouaeque ac recentiori
sueeedenti bili parare locum, si haec, inquam, accurate perpendantur, fac; te intelligitur ratio, qui fiat, ut icterus chronicus tamdiu sine putredine humorum subsistat si etiam nihil de remediis dixero, quae in hoc morbo medicis praescribi solent, acrimoniam diluentibus, ac putredini aduersis Denique illa obseruatio CAROEDE Ride bile ex putrido cadauere desumta, quae post octodecim a morte dies nullum putredinis indicium exhibuit, illa, inquam, obseruatio, ut rara est et prope unica, ita eo minus conclusio generalis itide formari potest. Et notari debet, hyemali tempore, mense nimirum nouembre id phaenomenon Cl Viro
obtigisse et hepar in a lini frigida per id temporis intervallum conseruatum fuisse quae quidem circumstantiae putredini minime fauent. Nihil refert alias eiusdem cadaveris partes tabo gangraenoso computruisse, in quas nempe causae putredinis praecipue desaevierunt. Nam et alias cum gangraenoso pulmone sanum hepar inuenitur et cum colliquat hepate illaesus pulmo, nec necesse est, uno viscere putrefacto, alia protinus eadem pesse consu- mi Porro ni huic obseruationi opponuntur aliae plures contrariae et magis decretoriae. Ita Cl. Audior
anonymus in egregio opere, quod inscribitur 'suisti Phisoire de a putrefaction, bilem, ex humanis cadaueribus depromtam aestiuis mensibus sibi relictam
iam 'rt o a morte die et nonnunquam ante illum, iam
putridum foetorem sparsisse pluries obseruauit: l. c. p. ICI SO a. p. II p. LI 8 Exp-X p. 29. Exp. XVI et
489쪽
de bubulabile p. 34. p. I. Imo et hyemali tempore bilem ex humano cadauere desumtam ingrati odoris et
putredini propinquam repetit. p QO3 ExP. III. Non ergo ex hypothesi scriptum est bilem facile putrescere, sed ex obseruatis certis deductum emo etiam
adeo ignarus est, qui nesciat, inter omnia animalium interanea hepar citisi me putrescere. Norunt id laniones, norunt coqui Et quoties non ex bile corrupta in primis viis stabulante morbos pessimos, aestiuis praesertim mensibus et sub autumnum obuios habent practici ' Quoties non aegris aut crvomitum reiicitur putridabiliosa materies, aut largo alui profluuio liminatur δQuodsi autem in ipso corpore nostro bis: non raro putrescit, quis serio neget eam in putredinem pronam esses Hoc ex vpothesi scripsit Cel A ERHAAvius
et post illum plurimi alii Cl. Viri Nempe putredo
blandos humores in acrimoniam vertit maximam bilis autem inter humores inquilinos sana suapte natura acerrimus est; unde nil probabilius videbatur, quam eandem ex omnibus corporis animalis humoribus inquilinis maxime in putredinem procliuem esse Verum experientia contrarium ostendit, nam bilis tarde admodum et dissiculter putrescit Id iam obseruauit supra
citatus ROBER aevs RAΜs Avim dissert de hiis Edin burg. Π7. Vidimus pariter in experimentis S GH o ED E R I bilem cum lacte mixtam et per decem continuos dies in loco moderate calido seruatam, nullum
putredinis indicium exhibuisse, quin potius halitum dedisse acidulum. Amo vero bilis desumta ex cadauere feminae febre putrida lenta exstinctam in quo cada
vere praeter vomicas complures, etiam diuersarum
partium gangraena et foetor putridus late iam dominabatur, bilis inquam ex hoc cadauere desumta die amorte feminae decimo octauo nullum adhuc putredinis vestigium exhibebat, nihil omnino foetoris, aut odo
490쪽
ris aduersi spargebat sed odorem ad instar myrrhae, qualem alias bilis solet, edebat pag. 8. 29. l. c. Et
hoc coram testibus captum experimentum est. Icterus Chronicus nonnunquam per annum et vltra durat sine tamen putredine in humoribus nata, licet tunc maxima bilis copia intra sanguinem diffusa haereat. Ex quibus clarum esset, bileni neutiquam adeo in putredinem pronam esse. Tumque. netrabilissima fransfudatione unqrtarier- sum distisus. Dixi iam antea, bilem etiam in statu naturali adeo penetrabilem esse, ut semper aliqua sui parte per ipsos vesiculae poros transsudet et subiectum in. testinum colon flauedine tingat. Verunt putrescens U-J is longe magis attenuatur et in duplicem substantiam
abit, alteram tenuem volatilem, acrem, alteram crassiorem, ad fundum vasis subsidentem. Ex hoc crastore sedimento, etiam citra putrefactionem, Oncretiones et calculi biliosi nascuntur, quoties nimirum bilis diutius in vesicula stagnans, resorpta tenuiore parte, inspissatur Frequentes admodum sunt hi calculi in iiominibus sedentariam vitam agentibus et inanimalibus stabulo clausis. Figura colore magnitudine, mirUm variant hi lapilli, potissimum aui, aut virides sunt, subinde nigri, interdum colorem aurantiorum habent, rarissam sunt albi. Sunt, quos intus quasi lamellatos cernas sunt qui exterius tenaces, albicantes, nainus duri, in-tUS nucleum flauum compael 1orem habent Subinde unus
alterue subinde plures, subinde ultra centum parui ealculi in una vesicula reperti fuerunt. Plerique aquae supernatant, alii fundum in ea petunt in uniuersum magis friabiles et minus compaeli urinae calculis. Ab
bis si ductus iliarius obstruatur, impeditur bilis effu-xus, oriuntur tum spasmi enormes, vomitus, anxietates ingentes, bilis ipsa effluere per ductum suum non paten per vias alibi dicendas in sensuinem regurgitat,