장음표시 사용
511쪽
INsTI TvTIONES EDICAS. 49 Iram minitaretur. Simul intensus ac rens ealor eam intestini partem occupabat et cum illud lanceola perforasi et humor contentus et aer Um repitu erumpebat.
Inde ergo iam euic tam credidit bilis cum succo pan- creatico steruescentiam, quoniam alias intelligi non posset cur adeo tumeret intestinum, cur adeo caleret et unde aec ille cum sibilo erumpens alias ortus fuerit. vid saevi, vi tra'. desveteri mei p. 88. DE GRA AF p. p. as. Verum experimentum hoc, ab aliis anatomicis repetitum primo non semper succedere visum
subinde vero successit; sed etiam in omni alio intestino et longe quidem a ductu choledocho distante eadem phaenomena visa sunt nec refert, quale intestinum sit, modo duplici ligatur stringatur. Et ratio phaenomenorum etiam absque esseruescentia uidens est; nam ligat in duobus locis intestino aer in intestino contentus intercipitur ita, ut nulla ex parte aufugere pollit; per ipsam simul ligaturam stringuntur multae intestini
arteriolae et suillaminatur ibidem circulatio humorum et ex resistentia arteriis posita et ex dolorifica intellini ligati assectione fit accumulatio sanguinis in ea parte intestini maior et maior attritus, hinc et calor maior; tum vero et aer in cauo intestiui clausus magis rs refieri debet et rarefactus intestinum expandere ad crepaturam usque et si intestinum pertundatur, erumpet elasticus aer cum strepitu simul humores, intestino contenti, cum hoc aere erumpent quis ideo vel minima esseruescentia adsit. Et sunt eadem symptomata saepissime in pasnonibus hystericis, in colicis doloribus et spasmis hypochondriacis et in oesophago perinde ac
in intestinis locum habent. Nullam ergo esseruolcentiain probat s Cm v Y LII experimentum. Imo vero succus pancroaticus seorsim cum bile commixtus neminimum quidem consilietum init. Accedit quod aliqua
512쪽
qua animantia sint, in quibus succus pancreaticus nequidem cum bile otiimiscetur, ob longissimam ductuum pancreatici et clioledochi distantiam. Ita in
cuniculo quindecim, in hystricibus viginti pollicum distantia a se inuicem remoti hi ductus sunt Hine erit Giis eius te crassa diluere, miscere omnia, evum sanguini miscibilem reddere, transtitui per lactea
adaptare. Diximus succum pancreaticum per veriora
experimenta deprehendi omni dote saliuae similem; hinc idem fere erit usus eius, qui saliuae est; et quae
saliua iam inceperat, succus pancreaticus nunc magis
perficiet. Saliua quidem ingestis affusa ea macerat, immutat, ad resolutionem disponit conspirat in eundem scopum succus astricus verum horum liquorum actio insumcidus est ad perseetam chylificationem. . Nam chymus, qui ex ventriculo in duodenum expellitur adhuc lentus et quasi pullaceus est chylum autem
oportet esse satis uidum ac tenuem, ut minima vasorum lacteorum oscula subire, per vasa aes ea expedite fluere, ac demum sanguini misceri et cum eo per vasa arteriosa sine impedimento circulationis uere possit. Necesse ergo erat, ut mox e ventriculo egressus hymus emcaciter dilueretur. Id iam succus pancreaticus ossicit, qui tenuis ac saliuae aemulus, plurimam partei naquosus, hinc ad diluendum aptissimus est. Obseru runt Parisini rapacissimas aves, quae perparum bibunt, pancreas habere maximum et pluribus etiam ductibus instrues una. Prima ergo sulci pancreatici utilitas est
chymi dilutio. Sed ea ipsa dilutione fit, ut etiam bilis cum chymo intimius permisceatur. tque inde chylus satis tenuis et aequabiliter mixtus, et magis homogeneus oriatur, utque adeo dilutus hylus iam ad subcunda vasorum lacteorum oscula aptus sit. Hinc altera sucri pandi eatici utilitas est, miscere omnia et chylum transitu per lacte adaptare. Aeria
513쪽
INsTITUTIONES MEDICAS. Acria emollire. Et liaec alia utilitas est. Non enim semper adeo feliciter digestio in ventriculo perficitur,
ut omnis ciborum acrimonia invertatur; imo quandoque etiam blandi cibi mala digestione acrimoniam in
ventriculo contrahunt. Ea acrimonia sensilibus lacteorum osculis applicata non posset non nocere Uerum chymus antea succo pancreatico diluitur. Per eam
ergo dilutionem acria, si quae chymo insunt, emolli-vntUr, temperantUr enervantur, ut minus iam laedere
possint nisi copia materiae acris admodum magna, aut ipsius acrimoniae indoles valde refractaria sit. Ceteroquin notum est, acerrima etiam dilutione copiosa debilitari et enervari posse. Bilis visciditatem, amarorem, coloremqne immutare, eamque chylo intime pfrmiscere. In plurimis omnino animalibus, paucissimis exceptis, ductus pancreaticus cum choledocho coniungitur, aut saltem mox pone illum in duodenum aperitur. In illis solum animalibus, quae aut vesiculum felleam nullam habent , aut valde exiguam, ductus hic notabili a choledocho distantia remouetur. Ex quibus concludere possumus viciniam succi pancreatici cum choledocho potissimum
in gratiam bilis cysticae factam esse. Nempe bilis cysti ea plerorumque animalium acerrima est et simul viseida Visciditas illa prohibet, quo milius chylo exacte misceatur acrimonia vero adeo magna nimia stimularet intestina ad promotionem et excretionem contentorum, nisi diluendo mitigaretur. Et inprimis in tanta bilis cysticae aerimonia nimis cito ex duodenope motum peris alticam viuidiorem propelleretur chymus. Requirebatur autem, ut is aliquo tempore in duodeno hospitaretur, quo exactius misceretur haec ratio enim est, cur duodenum ultima sui parte adeo alte ascendat. Iam vero succus pancreaticus bilis cyssi ea viseiditaten diluit, hinc eam hymo nil scibilem reddit;
514쪽
reddit idem succus diluendo bilem cysticam eius acrimoniam ni natam temperat, sic cauet, ne nimium irritetur duodenum, ne nimis incitetur motus peris alti us, atque ut chylus in duodeno remoram aliquam patiatur melius clue misceatur, ne iusto citius dilabatur in ieiunum oed videtur praeter haec etiam colorem et avia rorem bilis immutare succus pancreaticus. Nam chylus ex liymo post bilis et susci pancreatici, miscelamnatus in ieiuno iam album colorem habet, etsi non penitus album, quia subinde et flauescentem leniter et nonnihil adhuc ex cibo coloratum MALLE Rus vidit, saltem iam notabiliter albicata, praeterea degustatus clivius blandum ac dulcem saporem habet omnis amaritiei expertem. Neque in faecibus, quae tamen bile colorem flauum habent, amaror ullus est; nam canes, uti notum est, faeces avide vorant, qui tamen lac cum bile mixtum respuunt. Et HELΜoNT1Vs exemplum refert de virgine, de furioso et de puero , qui proprias faece deuorarunt et cum de sapore interrogarentur, responderunt, ea dulces, fatuas esse. Bilis ergo in intestinis et colorem suum perdit et a maritiem, cum albus e duleis iam in ieiuno sit chylus. Verum bili in duodeno praeter chymum et succum entericum, nil nisi succus pancreaticus admixtus est igitur huic potissimum hanc immutationem doloris et amaritet bilis tribuit Cel. io sis, A A a V s. Et id quidem non adeo di melle conceptu est, si consideremus, bilem hepaticam vix acrem, vixque amaram esse; cysticam etsi valde
acrem et amaram, parce tamen fluere et per interualla solum succum vero pancreaticum et perpetuo et magna copia secerni. Sed oportet omnino etiam ipsi Ly- in aliquas in hac mutatione partes tribuere. Mensi iι et vehiculi immere fungi Menstruum est
corpus liquidum, quod alteri additum illud soluit et in
515쪽
sui unionem recipit. Succus autem pancreaticus bilem spistiorem , lentum item ac pullaceum laymum diluit, huiusque solubiles particulas soluit et in se recipit et una cum his per vasa lactea resorbetur. Hinc isto sensu dici potest, quod menstrui et vehiculi munere fungatur. Odores, sapores , dotes ciborum singulares ita mutare, ut unam fere induant indolem. Hoc iam de aliva demonstratum est hinc idem de succo pancreatico verum erit, cum sit eiusdem cum saliua naturae. Sunt tamen nihilominus quaedam ita pertinacis indolis ingesia, quae viribus corporis nostri penitus subigi non possunt e g. allium, nam et urina et faeces et sudor allium adhuc redolet. Ceterum quae non ita pertinacia et refractaria sunt, facilius multo subiguntur. Et si consideres copiam astulorum humorum, intelliges
minimum esse illud, quod ex ingestis solubile chylo uies , sed plurimam chyli partem affusis humoribus con,
flare hinc mirum non esse quod odores et sapores et dotes ciborum peculiares immutentur. Nam in primo quasi digestionis vestibulo cibis affunditur saliua; assunditur iisdem porro magna succi astrici copia, demum bilis et succus pancreaticus et mucus denique et liquor arteriosus exhalans in toto tractu ventriculi et intes inorum tenuium. An ergo mirum, fieri tandem ex omnibus assumti unam fere ad sensum homogeneam et eiusdem indolis materiem cum ea ipsa maximam partem nostris humoribus constet. Nam ex calculo quorundam physiologorum, si quis libras lIl assumat, consciet inde libram I chyli, cui librae V nostrorum humorum assunduntur ergo illud, quod in intestinis resorbetur ex ingestis minimum est et solum
undecimam chyli totius partem aequat. Verum supra
dicis est, quod saliua, non diluendo solum, sed vi pecusari ac sibi propria ciborum odorem saporemque im
516쪽
mutet per experimenta l. in C B RI DAE. Idem ergo de succo pancreatico, saliuae simillimo, assumere licebit Denique dictum etiam est massam ciborum in ventriculo aliquam fermentationem incipientem subire. At vero etiam fermentatio saporem odoremque ciborum immutat per notissimas obseruationes. Vnde omnibus
his probe perpensis iam facile intelligitur, quomodo
tandem qualitates pristinae ingestorum immutentur in unam sere eandemque indolem. Citiissime ire redire hane viam. Nimirum fluida incauum intestinorum secreta per aluum non efferuntur; faeces enim in statu naturali semper solidae sunt. Debet ergo omnis illa humorum copia ingestis assus a denuo ex intestinis resorberi vel per venas mesaraicas, vel per vasa lactea, sicque iterum communi massae sanguinis infundi et redire in circulum. Quo facto nil magis ordini naturae congruum videtur, quam quod idem humores ad eadem denuo organa appellantur, iterumque secernantur. Idque non solum de succo pancreatico,
sed de aliis quoque inquilinis humoribus nostris valet. 9 CII. Quare 'mur Upondebis rogatris, an bilis duplex an es ι excrementum chyli hepatici, dum inguis sit
ibidem, reiectum ausanitati, vitaeque omni aliquid boni praefat quid vero illud nni intretis et hilis De montiano, atque Duriano hine systemati seruiunt auduumviratum hic, et qualem obtinent an motu intesino, sanguinis excitando susinendoque vitam faciunt qualis pancreatis fuccus, et cui bono cursuit caua bile, aut illi saltem proxiimus t an eo tuto caret animaΠAu bilis dupli pust nimirum omnino duplex bilis,
altera li alica, ex hepate iugi motu fluens, altera cystica, ex vesicula felle per interualla solum ad duode-
517쪽
INs ΤΙΤ v Tio NE MEDICA s. num delata. Haec acrior, amarior viscidior illa dialutior, blandior Ueteres autem ac praecipue G AL E- Μυ duplicem statuerunt bilem, flavam et atram, quarum traque nilai cum bile commune habet. Viderant
enim sanguinem de vena missum in duas partes secedere, nempe in insulam seu placentam concrescentem et in serum insulae circumfusum. Ipsam porro placentam examinantes viderant in suprema parte et aeta contigua rubere, inferiorem eis 'profundo colore nioricare. Hoc nigricans vocaverunt bilem atram. Rursus serum sanguinis, quum flavescens viderent, vocaverunt bilem lauam Sed nillil haec de bile partieipant ut suo loco uberius dicetur Et alioquin haec opinio.
nostris temporibus inter doctiores exspirauit. An olfe excrementum hyli hepaticinem Veterea ante I J V , quibus vasa lactea ignota erant, crediderunt chylum ex intestinis resorptum per venas me-saraicas ferri ad hepar ibique in sanguinem immutari atque ab eodem chylo, quoniam adhuc multis aedibu
scateret, excrementa secedere, quae bilem constituerent. Non nouerant alias venas intestinorum, quam mesaraicas, quae sanguinem suum ad venam portarum
in hepar deferunt, hinc crediderunt, eadem via cliv-lum deferri et adeo hepati munus haematopoloticu riattribuerunt Uerum hodie certissimis obseruatis et experimentis anatomicis constat, nullum ad hepar chv-lum ferri, sed eum omnem per vasa lactea absorberi et per mesenterium abliis vas deferri in cisternam lumba rem inde in ductum thoracicum ex hoc demum in sanquinem venae subclauiae infundi. Adeoque hepar non est languificationis organum,sed soli secretion bilis inseruit Nec per venas mesaraica chylus, sed solum sinoui a secretione, in intestisi facta, residuus et humores ex cauo intestinorum quos, chylo tenuiores, resorpti referuntur ad hepar Quare vero venae niesaraicae licet chylum
518쪽
H1ylum non absorbeant, osculis tamen suis, perinde ut laes ea vasa, incauunt intestinorum pateant, haec ratio et rquia sanguis,qui per venas mesaraicas ad venam portarum et inde in hepar resiuit, est sanguis a secretione, in intestinis secta, residuus, hinc parte tenuiore orbus et spissitorminusque suidus; verum idem ille sanguis iterum in angustias arteriosas pessitur, ut ex eo bilis secernatur Vena enim portarum nullo simili in toto corpore exemplo ex spatio ampliori in angustiorem ac velut arterio-ium canalem abit et in minima vasa secretoria terminatur. Ut ergo spissus et tenuiore aquosa parte Orbus, venosus insuperet parua motus quantitate praeditus sanguis, per has angustias sine impedimento luere posset, opus utique erat diluente liquido tenui, quoso. Hinc
natura fecit, ut eaedem venae minimis osculis in cavum intestinorum paterent et inde partem tenuissimam humorum absorberent, absorptam reueherent et huic
sanguini redderent, qui potistimum diluitione indigebat. chro dum demonstratum est, nullum ad heparchylum ferri, etiam sponte sequitur, bilem non esse chyli hepatici excrementum. Neque vero bilis vllo
sensu excrementitius humor vocari potest. Omnes enim nostri humores excrementiti extra corpus eliminantur et, si retineantur, sanitatem laedunt. Bilisne Ue extra corpus excernitur, sed animalibus quibusdam in ipsum ventriculum, aliis et homini in duodenum influit et ingestis constanter permiscetur; neque noxia est bilis, sed in usus chylopoleticos tota impenditur et, si deficiat eius secretio, aut si inertior solum sit, continuo languet appetitus, vitiatur digestio, oritur actiexia , uniuersi corporis habitus deprauatur; quae mala feliciter saepe tolluntur talibus medicamentis exhibitis, quae amara resoluentia sunt et bili nolo
gam naturam habent. Quod vero bilis corrupta morbos corpori inferat, id utique veruti est, sed etiam de
519쪽
IusTi TvTIONES MEDICAS. sanguine idem dici Potest, qui certe excrementitius humor a nemine sanae mentis homine dicetur.
An sanitati vitaeque Ic qitii vero illud Hoc ex
antea dictis notum est , nec opus est ea repetere.
An pancreas et bilis Hemontiano atque Sylitiano systemati jseruiunt an duumviratum hic ete. Neutiquum. Et hoc ex ante dictis abunde patet. Quasi pancreatis frictus et tri bono eti fuit eum bile, tit illi proximus Et haec sufficienter declarata sunt.
NE Rus, ut demonstraret, succum pancreaticum non
adeo ad vitam necessarium esse, ac secta Sylviana contenderat, plura in canibus vivis experimenta iis stultet aliis quidem partem maiorem pancreatis resecuit, aliis ductum pancreaticum ligauit, aut abscidit. Nunc etsi quidem aliqui canes perierint, alii tamen euaserunt et per menses vixerunt superstites, alius etiam per annum, non multum laesa sanitate. Inde quidem recte deducitur, non tantam esse succi pancreatici ad vitani ne cessitatem, quantam Sylviani contenderunt; non inde tamen deduci potest inutile esse pancreas, aut eo tuto hominem vel antina carere. Nam primo an
creas nunquam in integrum exstirpari potest, sed seni per ea portio, quae duoden accreta est relinqui debet. Hine non totuna hoc viscus in experinientis si vi N ablatum fuit possunt vero et alia viscera et qui dem certo ad vitam necessaria minur, consumi, ad parovam subinde molem, vita adhuc superstite, . g. pulino, hepar Sectindo rescissa licet maiore parte pancreatis' potuit in minore portione relicta augeri succi pancrea tici secretio et potuit sic iactura aliquo modo compensari, quin multum laederetur sanitas. Hoc enim saepe obseruamus, quod uno viscere obstructo augeatur I a secre-
520쪽
secretio in visceribus vicinis et liberis. Ita e g. una parotide obstructa altera nonnunquam duplo mole increscit et plus secernit. Tertio non sui omni incommodo canes iacturam pancreatis tulerunt; nam et
horum aliqui interierunt, aliqui biliosa vomuerunt, aliqui voraciores, famelici magis facti sunt, quod bile cystica acriore non satis diluta repetere possis aliis denique ablato pancreate aluus durior fuit, utique minus iam humect alis intestinis et ex defectu liquidi diluentis. Idem postremum symptoma et in homine obseruatum fuit, cui scirrhus ductum pancreati cum comprimebat.
Non ergo pancreate tuto caret animal.
PROPULSIO CHYLI IN VASA LACTEA.
Contractis fibris resis intestinori , quae externachorum tunicae, ut tendini, inseruntur, fistula rigoya fit in parte a Genterio auersa, hinc ex pirali tubo cylindri ibidem ad tιiri figuram , unde in parte mefenterio
annexa Iaxa j, tu parte a me enterio auersa arctatur, quare meatis me enterio proximi, id est or lacteorum
laxa fluidiori, obitiori lubriciori chyla, aperta sunt, per quae intrare posit interim eadem vi vahmiae auctae, o surgunt, ad se mutuo accedunt, chylum intercipiunt, sistunt, partem intestini contractam fere claudunt, quae quidem sagula maxime ociuntur in intestino ieiuno: ubi iuga elatiora, complitiora, crebriora , vasa lactea pluri- ma actio agitati venirituu fortior chylus per saliuam,
furcum utricum, humorem pancreaticiιm, bilem tramque diluti us euacuatio celerrima. Hactenus vidimus quomodo actione ventriculi et intestinorum et affusione saliuae, succi gastrici, laterici, bilis utriusque succi demum pancreatici, ex ingestis adeo