장음표시 사용
531쪽
INsTITUTIONES ME Dic As. III tis huius capacitatis, quam sit inter alias venas et arteriai; et omnes fere totius corporis venae suis arteriis capaciores sunt, quod ideo necessum erat, quia sanguia in arteriis celerius in venis tardius fiuit, hinc spatium requirit amplius ex hydraulicis Nilii ergo peculiaro
ratione capacitatis habent venae mesaraicae. Et si etiam maior foret ratio capacitatis illius venarum mesaraicarum
ad arterias inde quidem inferri potest aliquid pechas venas ex intestinis sorberi, non ideo tamen sequitur
id ipsum, quod sorbetur, chylum esse.
Alterum argumentum ex obseruationibus Ru Ysaemii deductum est. Uiderat ille in senibus glandulas mesaraicas quas vasa lactea subintrant, obliterari et adeo exiguas et exsuccas feri, ut non videantur chylum transmittere. Nunc tamen senes appetere et ali et multos bene
sustentari notum est, sed vasa lactea omnia accedunt ad has glandulas. iis ergo obliteratis non potest fieri chyli per has vias distributio. Neeesse ergo est, ut per alias adhuc vias chylus in sanguinem veniat. Sed aliae viao praeter vasa lactea ex intestinis in massam sanguineam
ducentes non sunt, quam venae mesaraicae ergo ne
cesse est, non per lacteas solum, sed et per mesaraicas venas chylum resorberi Ad hoc responderi potest, usum illarum glandularum esse, vi chylum, qui eas subintrat, affuso lymphatico humore diluanta, ut alibi dicetur Quodsi ergo in senibus obliterentur et exsuccae fiant hae glandulae, id solum sequitur, laylum ab his nune in nus, aut omnino non dilui non vero sequitur, ideo chyli iter per . glandulas intercipi. Et non intercipi docet obseruatio lil. ALLE Ri, qui in senibus ductum thoraci cum non raro plenum chylo albo reperit, quo manifeste patet, chyli vias per lactea vasa in his non fuisse clausas. Eloi phys Tom. VII. Tertiui n
532쪽
Tertium argii mentum petitur ab animantibus; nam aues et ouipara reliqua animalia, quadrupedia frigida et pisces, exceptis vivi paris cetaceis, nulla vasa laetea habent. In iis ergo necesse est, liylum per vasa me-saraica ferri. Si vero venae illae in his animantibus hylum resorbent, cur non in homine etiam et in quadrupedibus calidis vi uiparis. Valeret aliquid hoc argumentum, si ceterum fabrica oui parorum animantium cum illa viuiparorum conueniret. Nunc autem ingens inter haec quoad fabricam aliarum partium diuersitas est et non magis valet argumentum, ac si inferrem, inhumano ventrieulo trituratione cibum digeri, quia ita digeritur in gallinis. Denique ea omnia animalia, quae lacteis vasis carent, etiam lacte carent et dubium multum est, utrum in illis in chylum album ingesta mutentur, neque enim hic unquam in his certo visus est . Et videtur Ili H A L LAE R I iudicio inter lac et chylum vinculum esse, ut eadem animalia aut utrumque humorem possideant, aut neutrum. Possent alia adhuc argumenta adserri, ut probetur,chylum etiam per venas mesaraicas resorberi sed et illa argumenta, ut priora, non difficulter elidi possunt. Nostrum iam est, ut quid in hac re veri subsit, recte disquiramus. Et omnino dubium nullum esse potest, quin venae mesaraicae ex cauo intestinorum humorem aliquem resorbeant. Nam venulae hae perinde vi lacteae, minimis osculis in cauas illorum ampullulas patent perinde ergo ut lacteae resorbeant necesse alioquin nulla fuisset ratio sufficiens, cur in intestina aperirentur. Est praeterea liberrimum his venulis cum tubo intestinati commercium, ut aqua, oleum, alius liquor in venam mesentericam iniectus,
facile in intestinum depluat et aqua tepida in intestinum iniecta vicissim ex hoc in venas mesaraicas intret per
533쪽
INsΤΙΥvTIONES MEDICAS. II 3 experimenta el RAU, etiam aqua colorata, per experimenta aliorum. Ergo omnino absorbent ex inte stinis liquidum. Docet idem celerrimus potulentorum in sanguinem transitus, ac denuo per urinam secessus,
in strenuis bibonibus et in iis, qui aquas minerales magna copia hauriunt et paulo post ingentem urinae quantitatem mingunt.' Haec liquid non possunt adeo celeriter per vasa lactea in anguinem penetrare . Nam vasa
haec multo longius iter, quam mesaraica, metiuntur, ac primum per mesenterium X currentia ad cisternam lumbarem chylum conserunt is inde perductum horacicum sursum ascendentem ad sextam usque colli vertebram promouetur, ac demum sanguini venae subclaviae guttatim solummodo infunditur ntra vero per venas mesaraicas breuissimum ad hepar iter Est et
ex hepate per venam cauam, huic posterius innatam,
tran1itus quoque breuissimus ad cor inde distributio celerrima per totum corpus Videntur adeo omniae liquida, quae celeriter in massam sanguineam penetrant et inde iterum elabuntur, per venas hasce breuissimo itinere sanguini infundi. Denique et hoc confirmant obseruationes practicae; nam ceteris paribus nullius visceris obstructiones adeo facile et adeo cito curantur, ac quidem obstructiones hepatis quod non aliunde repeti potest, quam quia resoluentibus medicamentis directa et breuissima via per venas mesaraicas ad hepar patet. Dubium ergo non est, quin hae venae
ex uitellinis liquid sorbeant.
Verum non ideo sequitur, verum chylum per eas venas ad hepar ferri. Nec ex eo, quod quae et phae nostrae et aquosis omnibus humoris i sustus per has pateat, etiam chylo patere viam inferre licet Uerus est us in his vas nemini adhuc anatomicorum visus est lympham tantum albam in vas intes ino una venosis reperit Cel. ΜECRLLiva Hine videtur solum
534쪽
solum humor tenuior aquosus lymphaticus et seu tenuior pars hyli per vasa mesaraica resorberi, verus autem chylus per sola lactea ferri. Et hinc ratio intelligitur, cur obstructis vasis lacteis, ductu thoracico a tumore compresso, aut aliis morbis, quae viam hyli per vasa lactea claudunt, cur, inquam, aegris pereundum sit et lenta tabe corpus consumatur. Nempe si adeo expedite venas mesaraicas subire posse chylus, nune obstructis lacteis lias subiret et in massam sanguineam penetraret, nec adeo necesse esset, aegrum perire. Verum perfectus hylus ab his mesaraicis venis arcetur tenuior solum et magis aquola chyli pars hac via in sanguinem penetrat, quae insufficiens est ad perfectam totius corporis nutritionem atque hinc lenta
Bilissa. Alia quaestio est, num non biliosa pars per
has venas resorbeatur, ac denuo reseratur ad hepar δΕ id quidem satis probabile videtur et iam hoc olim
REvEN HORSTIVS Vrsiit. Nempe bilis per aluum non excernitur, nisi minima, aut exigua saltem quantitate; nam eius copia totum excrementi aluini pondus longe superat, neque faece amarae sunt, ut quae a canibus devorentur. Bilis autem maximam aquae copiam suo amarore imbuit et tamen cliylus nullam amaritiem habet. Non ergo bilis cum chylo vasa lacte videtur intrare. Quodsi autem non excernitur bilis, neque
vasa lactea ingreditur, nil aliud superest, quam vi
per venas mesaraicas resorbeatur, vel tota eius natura immutetUr.
φλιlarem in his venis absentia. ac lactea omnia valvulosa, estque illarum valvularum ossicium, ut relapsum ac re urgitationem chyli versus testinaimoediant. Necessitas harum valvularum tanto maior erat quanto altius per ductum thoraci cum hylus euelu
535쪽
liquidorum maximarum virium esse, si magna sit coalumnae prementis altitudo. Uerum venae mesaraicae valvulis carent, nec opus illis habebant, quum breuis
sima via ad hepar tendant et facile in his etiam sine valvulis ascendat liquidum, id quod pulchro certe et ingenioso experimento illustrauit Cel ac saepius lauda
Quum ima phaenomena cibo posuique eontingere visa, ab assumtione Aormn ad ingressis in lactea clare, simpliciter, disium, demonserentur sequi ex fabrica et vi vasorum, indole cognita humorum, et ex viribus illo- i , sensit, vel rati0cinis mechanico demonstratis instibi videntur debere aduocari obscura, tibia, rationi et experimentis dissona, sulata Calor coquus veneratissi: Ditalis eius, nativus, et volatiis redi I aroru archaeus faber bilis alculina acidum rhytion xum in fastivi volatile Icalescens immutans pancreatica lymphae ator, et cum bile ahaliua fru0r pi arcipitati thylum depurans: facultates peripateticae, galenicae, hemicae feratores, effervescentiae fermentationei et innumerae latis hypothe fes, damnosae, dum regulas dant faciundae medicinae. Cur motus persalticus tu solis temιibus infestinis eurin animi deliquio, im a morte, quin et tu intestinis a compore iam separatis, aliquamdiu superest nonne hine in stauratio virium in hyncope prolo artim ad vita eo feruntionem adeo cessaria estu motus hic ratione taui intestinorum tenuium, diastolicus, et stolicus ut in corde. Archaeus faber, somniantis HEL ΜΟΝΤΙ creautura, quo nomine ille appellabat principium tale, quod quamlibet sub tantiam vegetantem in naturam suam torme et in suam speciem determinet, quod neque
536쪽
516 PRAELECT. N H. BOER Η ΑΑVEmens esset, neque corpus aliquod vulgare, sed medium quid, quod in ventriculo, ac speciatim in pyloro habitet, quod omnes functiones corporis sani dirigat,
eustates peripateticae ete. Nempe his expedite explicabatur digestio, ut omnia alia, per quatuor saeultates, conmetricem, retentricem, assimilatricem, expultricem.
Cur motu peri iusticus in solis tenuibus Habent
utique et crassa intestina fibras musculares ac validiores, quam tenuia, et contrahuntur etiam ad faecem expellendam crassa. et motum horum peristallicum in multis admodum experimentis vidit HALLE Rus. Elem.TΝu.
Id solum dici potest, quod hoc motu perissaltico sae-ces potissmaum promoueantur, non vero adeo retrorsum asantur, ut in tenuibus quidem chylus voluitur et reuoluitur. Hinc antiperistallicus motus in crassis intestinis naturaliter est obscurior ac minus essica et id ex fabrica diuersa pendet, ut suo loco dicam. Nec vero talis retrogradus motus hic necessarius erat, cum faex solum de corpore excernenda sit, neque iam corpori multum utilis esse possit. In statu vero praeternaturali subinde etiam motu antiperistallico valido agitantur crasse intestina inprimis in leo, terribili illonaorbo, in quo nonnunquam clysmata et suppositoria per os reiiciuntur. Habent anaen etiam intestina crassa venas lacteas, sed paucas, quas ideo his dedisse videtur natura, ut si aliquid cliyli vel alterius vinis humoris in fraudem intestinorum tenuium in crassa laberetur, ex iisdem denuo repeti et resorberi post ei. Curis morte superes: Imo etiam silens hic motus saepe facile resuscitari potest. Haec est natura partium irritabilium corporis animalis per experientiam multi-Dlicem detecta. Ita et cordis motus saepe suscitari potest
537쪽
potes et cor, de corpore auulsum motum suum 61itinuat. Sunt haec phaenomen propria vi irritabis: viressilire proprium est vi elasticae in his acquiescere debemus intimam enim irritabilitatis naturam nemo hominum penetrabit, ut nemo penetrabit intimam causam grauitatis, elasticitatis cohaessionis corporum etc. Nonne hinc instauratio virit iste. In syncope remanet adhuc vis irritabis s cordis, ut huius motus restitui possit remanet irritabilitas intestinorum et horum motus peris alticus. Si fleceris in syncoptico, ut san- suis aliquali motu versus cor et in ipsius auriculas, vel Ventriculos moueatur, irritatum cor denuo suscitabitur et e contrahet, sanguinem in arterias expellet, circulationem sublatam restituet. Hoc variis modis fieri
potest, aqua frigida perfundendo corpus perfricando
illud pannis calidis, aerem in pulmones inflando etc. Verum non rarissime etiam sponte ad se redeunt syncoptici et resuscitantur, quod inprimis motu peristat-tico intestinorum adscribendum videtur. Nam motus hic saepe perdurat adhuc motu brdis iam silente. Perdurante autem motu peristallico promouetur hylus, aut lympha, per vasa laci ea per duci uni thoraci- cum et inde in sanguinem venae subclauiae unde porro motus, etsi debilis, a sanguine venae subclauiae per venam cauam ad cor usque propagatus, illud irritare et in motum ciere potest; unde circulatio pristina redeat. Huc refero resuscitationes syncopticorum per clysmata acria ex fumo abaci, vel muria salina in anum
iniecta, quae solo motu cristallico excitato vel auctovidentur in reliquis quoque partibus corporis motum
Estne motus hie diasositus et systolicus, ut in corde
Nil habet motus peristallicus cum motu cordis commune. Cor alternis vicibus contrahitur et relaxatur,
538쪽
sanguinem expellit et recipit, idque stupenda velocitate t rythmo omnino regulari intestina motu peristat-tico agitata quidem etiam contraliuntur et relaxantur, sed irregularis in uniuersum hic motus peristallicus est nec ulla ratione cum systole et diastole cordis com
APιmptorum partes crassores osculis amorum, tenacius cohaereutfs, itam ut vi manducationis, et χυλο- ποι σιος, solisantur absorpto liquidiori, motu infestinorum tenuium valvulis infractorum ossiduo garo in flexorum, Π palmas uere longorum lubricatae pingui glaudularunt, in lacu sensim angustiora pelluntur, premuntur, fruntur, ditisuntur, macerantur, donec orbatae ferme omni solubili, exsuctae, per sinem hi perpendiculariter fere ingressum in infram plerumqrι partem magnarravitatis coeci, ibique rima abiis musculo firmatis claudenda patulam, usque in intestim amplisimum coetum
Hactenus vidimus, qua ratione chylus ex ingestis actione ventriculi et intestinorum, et aliorum viscerum abdominaliu*, elaboretur et quomodo idem ex cauo intestinorum in vasa aes ea resorbeatur nunc iam videndum est, quid faecibus a chylo residuis contingat, quales hae mutationes subcant et quemadmodum ultimo de corpore excernantur. Nimirum omne illud, quidquid de crassiana est, ut per oscula venarum me-saraicarum et vasorum lacteorum resorberi non possit, ad faecem chyli vocamus. Ea materies resorpta parieliquidiori crassior, spissescens, nondum tamen stercorea,
539쪽
IN s ITUTIONE MEDICAS. motu peristallico per tenuia intestina proinouetur et in fine te intellini magis magisque congeritur, tum demum ex hoc in cra a intestina detruditur. Quoniam vero faeculenta haec chyli materies suapte natura anaotum ineptior est, hinc lente admodum promouetur, ex lenta ista promotione ac diutina in loco calido et humido mora, putredinem subire incipit et foetorent
contrahit, atque in veram stercoraceam materiem mutatur quae quidem in crassis intestinis semper, non raro vero etiam iam in fine ite et quandoque in maior ilei a crastis distantia iam adest. Ea de causalleum intestinum plurimas glandulas habet, largam muci copiam fundentes, ut lubricum semper hoc intestinum seruetur, atque ut faex in eo accumulari incipiens, iamque in spissata facilius promoueretur; tum
etiam ut contra acrimoniam ex putredine oriundam intestinum defendatur, licet in statu naturali faece non videantur acres esse, quippe quae vim emollientem postident et tumoribus applicatae hos molliunt et
denique a canibus deuorantur. In morbis vero tantam nonnunquam acrimoniam acquirunt, ut non solum mucum omnem ex intestinis abradant, sed etiam haec ex 'orient exulcerent et sanguinem e vasis horum proliciant, exemplo manifesto in dysenteria. Sed in statu
naturali ea acrimonia a faecibus abest. Notandum vero est, faeculentam hanc materiem non ex solis ingestorum crassioribus reliquiis oriri, sed pro parte etiam constare particulis nostrorum humorum deprauatis, iam usu suo functis, nunc inspis alis et crassioribus redditis, quam vi per venas bibulas intestinorum resorberi possint. Id de bile inprimis constat, cuius semper aliqua portio faecibus admixta est et his flauum colorem conciliat, licet iam amarore suo spoliata. Eum enim colorem a bile esse, ex eo patet, quod bilis secretione,
540쪽
rum humorum particulas faecibus admixtas esse docet consideratio meconii in foetu . Nam infans recens natus intestina plena econio seu faeculenta materi habet atque tamen idem in utero matris solo sanguine per venam umbilicalem allato nutriebatur aut si etiam
velis per liquorem amnii. Sed humor amnii sub initium tenuis pellucidus est praeter hunc humorem,siquidem eum per os foetus intrare et ad ventriculum descendere atque intes fina subire velis, praeter eum humorem, inquam, in intestinis foetus nihil continetur,
quam idem, qui et in adultis ad intestina deferuntur
humores, bilis vinaque succus entericuS pancreaticus,
gastricus, saliua, mucus. Ex solis ergo hisce humoribus et . forte etiam liquore amnii, lymphatico, crassum adeo et copiosum in foetu meconium nascitur, quod spatio nouem mensium ita accumulatur, ut non crassa solum, sed et tenuia infantis recens nati intestina occupet Et id in foetu contingit, in quo tamen omnes humores magis dissoluti sunt quam in adultiore homine. Clarum ergo est , proprio etiam nostros humores, susu sun nos deprauari, spissescere, nec ex integro denuo resorberi, sed aliquid semper faeculenti relinquere, quod cum faeculentis inges forum reliquiis mixtum ad intestina crassa mandatur, ibique in unam eandemque massam stercoream transit. His praenotatis dicendus es situs et decursus et structura crassiorum intestinorum et horum cum tenuibus nexus, ut intelligere possimus, quaenam illorum
Usu obtinuit, ut tria numerentur crassia intestina, quorum primum coecum alterum colon, tertium rectum appellatur. Res psa autem unicus solum tubus, latiotis quam tenuia diametri et membranis robustioribus