Canonici Juris Institutionum libri tres

321쪽

tii. Ne Patronus captandae mortis ali nar occasionem tribuat , si praesentaret ad Beneficium non Vacan S.

Ejus praesentationis effectus ille est,

ut Ordinarius praesentato Clerico v cantem Ecclesiam conferre, eum admittere & instituere teneatur in ea patronata Ecclesia. Carolus Magnus de Ca- lus Calvus in suis Capitularibus illud habent nominatim: Si ordinarius. priesentatum Clericum & quidem idoneum instituere nolit . ad id a Summo Pontifice cogitur per suspensionem a Collatione Beneficiorum , ait Innocentius III. lib. 3. Reg. Ep. I. dc ab ea necessitate illius Collationis pr. aesentatio dare dicitur jus ad rem, id est ad petendum dc obtinendum vacans Bene,

Denique olim omnes Patroni tres tantum menses habebant ad praesentandum ; nec enim Canones patiebantur

ultra illud tempus vacare Beneficia Sed cum Alexander III. sex menses Collatoribus dedit, eosdem etiam PDtronis omnibus dedisse videtur cap.

ext. h. t. Stati m vero veteres Cano-nistae differentiam illam introduxerunt, ut Patroni Ecclesiastici haberent sex menses, & laici quatuor. Eam confir

322쪽

Institutionum Liber II. 3 mavit Bonifacius VIlI. in cap. I. h. t. in sexto. Ordinarius intra illud tempus conferre non potest absque praesentatione Patroni; aut si contulerit, irritanda est ejus Collatio cap. 8. ext. h. t.

Sed post elapsum illud tempus suo, &ordinario jure confert, non etiam jure devoluto : tum quia jus conserendi nunquam Patrono competiit, tum quia nullus est Ilirisdictionis gradus inter patronum & Ordinarium.

TITULUS XVIII.

De Renuntiatione es aliis amittemdorum Beneficiorum modis. Totum jus vel in acquirendo comsistit, vel in conservando , vel in amittendo. l. ult. d. de legib. De acquirendo Beneficio actum est , nunc de amittendo. Primus amittendi Beneficii modus est mors titularis Clerici: Et ille Verus est , naturalis , & ordinarius ; Ita

ut post eam quilibet ejus haeredes illud sibi vindicare non possint, ne sanctu rium Dei haereditario jure posside

tur.

' Secundus est reduntiatio. Ea est ces-

323쪽

quae sponte & libere fit, cum consensu dc authoritate Superioris. Antiquis Canonibus incognita erat. Imo & Ephesini Concilii Patres in Epist. ad Pamph si S nodum. S. Cyrillus ejus Concilii Praeses , in Epist. ad Domnam, cap.

Petrus Alexandrinus in Sermone de Pa nitentia , Cap. Io. apud Balsamonem docent eam esse omnino contrariam Ecclesiasticae disciplinae. Utram quo hanc rationem afferunt: Et quia cum

semel alicui tradita est Sacerdotalis c ra , huic totis viribus insistere debet , nec gregem Domini relinquere potest:

Tt quia Ordinati Clerici vel digni sint vel indigni; siquidem digni fuerint, in

eo remanere debent in quo vocati sunt,& imitari Apostolos; ex quibus nullus omnino gregem Domini reliquit ; si vero indigni fuerint, non merentur re nuntiationis Beneficium ι sed ex deli ris condemnandi sunt, & turpiter ejiciendi. Ex Latinis Patribus & Canonibus d plex ea ratio afferri potest. Prima est,qubd ex iis Clerici stabilitatem in ea Ecclesia jurent, ad quam ordinantur: altera est, quod cum ea spirituale conjugium contrahant quod dissolvere no

324쪽

D'tutionum Liber II. sobpossunt. Et hoc ita obtinebat olim, ut fi reliquissent, aci eam quasi fugitivi

redire compellerentur censuris Eccle- fiasticis. Can. non oportet. Can. S; o uiuer . 7. q. I. Vel ut asserit Synesius, in Epist. D. circa fin. Iis omni Ecclesia i terdiceretur , qui renuntiarent suis Ecclesiis. Sed sensim & conniventibus oculis ad missa est renuntiatio , si quidem ex

justa causa fiat, cap. io . ext. hoc tit. dc ex summa utilitate Ecclesiae, ita ut trahi non possit ad consequentias , ait Balsamon sub Alexandro III. frequentior esse cepit , quod faciliores essent praelati ad eam recipiendam, ait Ioannes sarisbec. ejus aequalis. in Epist. 1 G. Et hinc non alius antiquior Pontifex de iis agit in libris decretalium; quamvis in antiqua historia Ecclesiastica , quaedam admissae occurrant renuntiationes

Episcopatuum. Ut renuntiatio valeat, sponte & libere facta sit necesse est. Unde si vel vi, vel metu, vel dolo malo facta sit, revocari facile potcst. cap. 3. ibid. additur cum consensu & voluntate superioris: sicut enim legitimi tutores tutela se abdicare non possunt, sed tantum ea ita jure cedere apud Magistratum, Ulpik

325쪽

3IO. Drἱs Canonicinus tit. II. Ita nec Clerici renuntiare suis Beneficiis absque authoritate superioris , qui conjugium illud dirimat. Ille dicitur. ad quem jure communi eorum collatio pertinet, cap. 4. ibid. Et quanditi eam resignationem non admiserit, nihil agitur , ait ibi Pontifex. Id est nec resignans amittit suum Beneficium , nec resignatarius ea rc signatione uti potest. Et hoc adeo verum est ut quamvis facta sit in manibus Patroni,

ea tamen nihil etiam aetatur. Can. Gonsatam. 17. q. 2.

Renuntiatio vel tacita, vel expressa est, tacita, cluae potestate Canonis inducitur, puta si saecularis Clericus monDchismum profiteatur . aut legitimum matrimonium contrahat suis Beneficiis renuntiasse praesumitur: sicut & si Paraecialem Ecclesiam adeptus intra annum non fiat presbyter . Expressa, cum Beneficiatus Clericus suas renuntiationis Literas Superiori offert; dc ab eo petit

Ut eas admittat, caP. I. ext. hoc tir. Ea

vel est pura, Sc simplex, vel conditionalis. De prima tantum agitur in hoc tit. Decreta de renunt. Quia cum renuntiatio sit actus legitimus seu valde solemnis , nec di cm , nec conditi orum recipit. l. actus. d. de reg.jur. Et ita V ina

326쪽

Institutionum Liber II. 3IIniis in Ep. i. apud luonem Carnot. ait Gaustidum Carnot. Episcopum suo spiscopatui renuntiasse absque tenore cujuslibet conditionis. Et Innocentius

JIl. in cap. 7. evt. de rer. perm. ait Clericum absque ulla conditione rcsgnasse, ut doceant Canonicam renuntiationem de praesenti vires haber c debere, none iam pendere ab alicujus conditionis

eventu.

lnvaluit tandem quasdam conditiones adhiberi posse resignationibus . dcita ex iis quasdam csse conditionales. Frequentior ca est, quae dicitur hodie resenatio in favorcm: Et sub ca conditione fit, si Clericus a resignante nominatus resignatum Beneficium habeat. Ea repugnat sectis Canonibus , quippe quae in Beneficiis prohibitam succcssionem inducat δί omnino evertat Ecclesiasticam disciplinam, ex qua majoribus Beneficiis per Canonicam electionem providendum cst , & minoribus per liberam Dicecusani Episcopi ordi- sationem ; sed tandem admissa est etiam in orientali Ecclesia, ut notat Balsamon. Wd Can. 76. Apostolorum.

Olim ea resignatio in favorem fieri poterat apud Episcopos , ut palam est d. 0. 1 6. Sed Summus Pontifex

327쪽

3ret guris Canonis ius illud sibi vindicavit eo colore, quod simoniaca sit, de ille solus abstergere possit eam Simoniae labem. Propri

pecuniam ut Beneficium ei resignetur aut conferatur , qui saepius absens est& ignorans : sed Simoniaca videtur,

eo quod prohibita sit, ut docet Glossa

ad cap. 12. ext. de os pol. jud. del. Et forte etiam jus illud Summo Pontifici relictum est, ut ita restringerentur odiosie illae resignationes in favorem Cum eam admisit, illi ipsi Clerico Beneficium resignatum conferre tenetur,

quem resignans designavit: quia sub ea

tantum conditione facta est : & ut e omnino perducatur ad effectum , nos resignans redire possit, necessaria est ac ceptatio resignararii. Tertio amittuntur Beneficia per Mo

nasticam professionem , ut diximus, i οὐ sufficit sola susceptio vestis Monasticri sed regularis professio requiritur, c 'de Regulari in sexto. Olim quidem C ς' ricus ab Episcopo petere debebat reii gnandi & profitendi facultatem , ainxquidcin & vere Simoniaca non est alioquin Pontifex eam labem delere non posset) quia resignatarius non dat

328쪽

Institutionum Libet II. 3i 3'prio motu, nec petita venia utrumque

sacere potest, quasi ad perfectiorem

vitam transeat, seu quia meliorem vitam sequi cupit, ut ex quodam Tolet. Concilio exscribit Abbo in suis Canoni-b- cap. 23. apud Mabilonium Ana. -. to. a. Et ipso jure suum Beneiacium amittit, cujus incipit esse incapax, propter eam regulam : Saecularia Saecularibus , Regularia Regularibus. Quarto per legitimum Matrimonium; quia Beneficium Ecclesiasticum ejus esse debet, qui in assiduo Dei & Ecclesae ministerio esse potest , qualis non est conjugatus Clericus , cap. 4. de CLOn V. in L. Collent. dictum est lib. t. Quinto per quaedam delicta, ut suo loco videbimus , & aliquando amittuntur ipso jure, aliquando per sententiam. Ipso jure seu ipso facto, cum jus ipsum declarat aliquod vacare Beneficium , quo casu, statim illud impetrari conferri potest. Per Sententiam,cum jus ipsum statuit eum Clericum Beneficio suo privandum : tunc enim illud non vacat, nisi lata sententia privatus dicatur & incapax, & ante eam illud impetrari es conserri non potest.

329쪽

3 i Juris Canonici

TITULUS XIX.

De Religiosis Domibus. EX rebus Ecclesiasticis sunt adhuc

Religiosae Domus , seu Religioni

aut pietati deputatae: Tales olim erant privatae quaedam Domus , in quibus Fideles Oilicia Religionis obire solebant , cum nondum haberent Ecclesias: Nec quid aliud erant titulus Equitii. titulus Pudentis , titulus Euphemiae, apud Anastasium. Tales etiam aliae Domus privatae, in quibus sacrae Virgines agebant, antequam haberent Monast ria. Sed & ea cjusmodi erant , cum Monasticus ordo diceretur simpliciter Religio , ut in vita S, Radegundae. Nec in iis proprie olim essent Ecclesiae, sed oratoria de quibus passim agitur in ris. Decretal. de Resu. Dom. Invaluit Monachos habere sacras AEdes & Eccle

sias

Ab ipss Monasteriis ut plurimum pendent alia quaedam Religiosa loca , quae ibidem saepius dicuntur pia loca, hodie Prioratus. Olim ideo dicebantur obedientiae, quod cum Monasteria variis

330쪽

in locis haberent majora praedia, quae vix curare poterant, ad ea duos saepe Monachos mitterent , qui dicebamur obedientiarii , quod semper essent sub obedientia Monasterii , cumque sibi Domunculas & Oratoria in iis praediis aedificarent, dicebantur religiosae D mus , Cellae , Grangiae, Capellae. Sunt etiam religiosae domus vel recipiendis hospitibus egenis , vel curandis pauperibus aegrotis quas Ethnicis etiam cognitas fuisse docent Pausanias in Corinthiacis. Publius Victoriin Regionibus urbis. & Suetonius in Clam dio. cap. a s. ) vel invalidis , vel seni ribus, vel orphanis deputatae : quarum nomina Cxponit Carolus Magnus lib. Capimi. cap. 29. Et passim. Dicuntur etiam pia & venerabilia loca generaliter Hospitalia, jam . in cap. 4. ext. h. t. Quidam volunt ea non aliter esse Domos Religiosas , quam si ex consensu Episcopi oratorium in iis aedificatum sit, ex cap. I. de Eccl. ad. in 1., Coll. Sed quamvis non semper pro Beneficio habeantur s quamvis olim essent Clericales tituli 2 attamen sacri Canones ea indistincte vocant Religiosas Domos, quod sint Domus Dei, cap. I S. ext. de