Canonici Juris Institutionum libri tres

351쪽

esset precaria, qui eam acceperant, Pontificium. seu potestatem non habebant, alienandae illius rei, quae iis data erat in precariam. Quo tempore prodierit non satis constat. Prima ejus species olim cognita videtur ex L ult. Od. N. de donat. Ιἀest veteribus etiam Iurisconsultis, puta

Papiniano in lib. 42. in princip. f. δε

mori. cau. donat. ubi cum Seia fundum seum Titio donare vellet ejusdem usum- fructu sibi recepit seu reservavit.Ea reser-Vatio pro vera & naturali traditione habita est,quq tunc temporis necessaria erat

ad donationem. Sed Theodosius in lib. I. ibid. Eam quasi fictitiam sustulit '. nec multo post, puta post biennium restituit, in d. luit. Eamque confirmavit Iustinianus is l. si quis 3 s. g. s. Cod. de donat. Sanὸ veteres id genus negotii vocabant donationem, quia dominus donatae rei suae legem illam dicebat ut ejus sibi retineret usumfructu, & ideo Isidorus si .

H. Org. cap. 24. eam vocat donationem

ususructuariam : sed posteriores voca Tunt precariam, quod E cclesia donantidi precanti domino usamfructum illum concedat, & ad illius preces. Dici etiam forte potest ortam suuNprecariam ex l. iubemus. I . in f de

352쪽

Institutionum Liber II. 337

de Sacros Eccl. ubi Leo Imperator Ec-

Aesiae permittit sui alicuius praedii usum- fluctu alicui praestare ad illius preces, siquidem fructuarius ille aliud eidem Ecclesiae donet, quod sit ejusdem reditus:

quod etiam probavit Iustinianus, sed ea

precaria erat omnino ad Ecclesiae utilitatem, nostra autem ad onus & detrimen- mentum, & Leonina statim exolevit. Alterutro quidem exemplo ula est Ecclesia ut reciperet precariam : sed , ut diximus, non satis constat, quando tum primum eam receperit. Plures ejus originem repetunt ex III. Carthag. Concilio

ad an. 39 o. quod extat apud Gratianu &Gregorium IX.& in quibusdam Codicibus MSS. frustra. Nam rectissime notant Correctores Romani, Contius, & Ant. Au uastinus Canonem illum non extare in ullo Carthag. Concilio; sed conceptissimis verbis lib. 3. Legum Longobam

dicarum. tit. Io. cap. a. Et olim didicia praestantissimo de Marca iis locis adscribendum esse quemdam Canonem, in quibus tum primum certo & nominatim scriptum legitur. Prima igitur mentio Precariae mihi occurrit in Epaonensi Concilio circa annum 317. Can. I 8. quod enim de ea in Can. s 9. Agatrunsis Conci-

353쪽

33t . Iuris Canonicitii ad an so6. Syrmundus notat illud cum quibuidam aliis huic Concilio additum ex Epaonensi. Carolus Calvus eam valde cohibuit & imminuit in suis Capitalis in Villa Sparnaco, in Synodo ad Vermeriam, & in Concilio Meldens.

Nec tamen dicendu est omnes precarias statim exolevisse, sicque inutilem esse titulum Decretalium de Precia r. is , ut voluit Albericus Gentilis : Nam & earum meminit Chronicon Abbatiae S. Trudonis ad an. 11oo to. . Dicilegii Dacherianti Nec multo post eas agnoscunt Gregorius VII. lib. s. Regesti 3. in s.&Ivo Carnot in Ep. 27 I. Sic ergo dicebatur Chatta, Libellus,

quo aliquis precabatur aut pctebat

sumfructum alicujus Praedii Ecclesiastici.

Praestaria autem erat Charta , qu mdabat Ecclesia , & in qua exponebat, quibus legibus aut conditionibus dabat. Disputant primae notae Interpretes, aa Precaria: & Prassariae differant, an idem sint. Marculsus distinctam utriusquo formulam scribit. Syrmundus ait ps cariam esse, quam dat petitor, praesta riam vero , quam dat Reistor Ecclefae.

Balusius ad Reginonem probat fidius utriusque vocabula consendi olim soliti

354쪽

Institutiomim Liber II. 339 Utrumque illud negotium differt valde a precario , de quo in libris Iuris

Civilis, dc precaria solo tantum nomine cum precario convenit. Gregorius IX. totam fere precarii materiam breviter ex Iure Civili complectitur in cap. Alt. ext. de precar. quod more suo edidit absque ulla consultatione , dc proprio motu . Ex eo Cap. Precarium cst conventio , qua quis rem suam alteri utendam ad illius preces concedit, ut ea utatur , quandiu concedenti placuerit:

differt a commodato de donatione, sidhoc non est istius loci. Aliquando etiam Precarium de Beneficium dicuntur de eare , quae aut destructa sit,aut ruinam minetur, & petenti datur ad rcficiendum aut restituendum, ut in vita S. Ansegi si apud Mabilonium. Denique .est libellarius contractus apud Gregorium Magnum in libris Regesti , ct in aliis veteribus monumentis, in Glossario Linde burgii ad Coae legum Antiquarum; cum interveniente libello res Ecclesiastica vcl etiam prophanavenditur certo pretio dc certa pensione in singulos annoI constituta. Synodus Pontigonensis in Can. Ioa jus libellarium de emphyleuticarium confundere videtur. Quod etiam exscribit Carolus

355쪽

3 o Iuris Canonisi Calvus in suis Capitulis tit. I. sed ibi Syrmundus contendit inter utrumque illud esse discriminis , quod Emphyte sis non renovctur ni s mutato possessore: Libellaria renovavi soleat statis temporibus data pecunia. Addi forte potest Emphyleusim non fieri, nisi sub lege seu meliorationum , quae in libellaria non desiderantur.

TITULUS XXIV.

De Bonis Clericorum se Monachorum. ID ε M plane titulus datur tib 's. Od.

. & in utroque agitur tantum de propriis & patrimonialibus Clericorum bonis, de quibus etiam plures sunt sacri Canones. De iis primo agendum quae ante ordinationem habuerint & pota modum de iis quae post eam acquisierint.

Olim quidem Clerici nihil habebant proprium , aut si quid tempore ordinationis haberent , illud vendebant &pretium dabant pauperibus. Sed placuit ut propria bona retinerent ac colerent eo praetextu, quod ex iis pauperes sublevare possent in dies, Gn. Ia. Sasedis. Concilli. Eo casu ex Apostolorum Caη. - .

356쪽

Distitutionum Liber II. 3 Ielectus Episcopus inventarium facere debet rerum propriarum & Ecclesasticarum , Can. Σ Antioch. nodi ct n. sint manifestae. tr. q. I. Iustum enim est apud Deum & homines , ut Ecclesia res suas salvas habeat; & Cleticorum bona serventur eorum gentilibus aut agnatis : & hoc bona fide & in rei Veritare consistere debet de absque ulla fraudatione , alioquin habebantur ut falsarii. Anastasius Bibliot. in Nicolao I. duos Ravennatenses Archiepiscopos arguit , quod cautiones & indiculos fallaverint, qui consecrationis initio fieri soliti erant in scrinio. Locus ille respicit omnino inventarium illud de quo agi mus , & indicat quo tempore faciendum nempe ordinationis , & illud deponendum in scrinio Ecclesiae. Nec tantum res immobiles Ecclesiae ; sed etiam mobiles describendae erant. Ita Gregorius Turon. lib. s. Histori cujusdam

Episcopi meminit , qui descripsit argentum Ecclesiae. Si Episcopus inve tarium illud non fecerit, Zonaras &Balsamon ad Can. 21 . Calched. Concilii, addunt propria ejus bona Ecclesiae acquiri , ouasi voluerit ea post mortem suam eodem jure censeri, ac alia Ecclesiae bona quae tenebat.

357쪽

3 2 Juris Canonies olim etiam sacri Canones ita respiciebant propria illa Clericorum bona,

ut si ex iis exhiberi possent, nihil plane

caperent ex reditibus Ecclesiae, alioquin dicebant eos committere sacrilegium, quod ita furarentur bona pauperum,

cata populi. Can. Pastor. ibid. idest populi peccata in se suscipere, ait ProsperAquitanicus, aut Salianus Pomerus, in libris de Vita Contemplativa seu comedere sacrificia populi pro peccatis, it S. Augustinus.in Enchiridio de fri.

Atque etiam priores Imperatores Christiani aegre patiebantur locupletiores ordinari Clericos , quia , inquit, CO stantinus Magnus in I. 6. Cod. 7 h. de Epif. Oportet opulentos subire nece .states saeculi, & pauperes divitiis Ecclesiae sustentari. Et hinc adhuc hodie sunt Collationes Pontificiae in forma pauperum , in forma communi, in forma justitiae. Denique in propriis Clericorum bonis ante ordinationem quaesitis, interest Ecclesiae, si ad ea ordinati fuerint, aut

pro titulo iis utantur. Ac verius est nec illud introductum in Can. 6. Calched.

Concilii, in quo ad Ecclcsiam possese sonis Ordinari, est ad Ecclesiam Pagi:

358쪽

Institutioram Liber II. 3 3Nec etiam ab Alexandro III. in cap. q. ext. de praeb. Nam ante cum titulus ille patrimonialis prodierat secundum dic positionem Canonum ait ejus tempore Ioan. Sare . in Ep. I i. sed eum forte confirmavit in Z cap. 4. & eo magis interest Ecclesiae, quia Ubtinuit Patrimonium illud a Clerico, nec obligari, nec alienari posse, ne mendicare teneatur, in opprobrium Cleri. Secundo sacri Canones ad ea etiam Clericorum bona respiciunt, qnae post Ordinationem acquisierint. Nam in cap. 3. ext. de pecul. Cur. generaliter ad eam Ecclesiam pertinere dicuntur , aaquam ordinati fuerint ; & quidem secundum Canonicam authoritatem : nihil enim frequentius in sacris Canonibus, in Antiquis Rom. Impp. Constitutionibus, & in Capitularibus Regum nostrorum : Ejusque juris meminit e tiam Marculius in Formulis. Ratio ea est tum quia ex bonis Ecclesiae acquisita praesumuntur ; tum quia cum ad eam Ecclesiam Ordinati sunt, videntur ejus servi, eique adeo addicti, ut quidquid ex ejus bonis acquirunt , ei acquisivisse intelligantur. Hodie generalis est ea Lex Regni,omnia Clericorum bona Un-4ςquaque proveniant, post eorum mor-

Ρ iiij

359쪽

tem ipso jure acquiri agnatis eorum hae redibus, quod propius accedit ad I. 34. Od. de Ep. 9 CL de ad i. un. Od. 7 h. is bonis Cler. Duae illae leges facile suadent aliquid subjiciendum breviter de testamentis dc legitimis haereditatibus Clericorum. Scd forte satius est de iis singulares titulos

proponere.

De Testam. Curio. Monac. NOVELLA Martiani Imp. habet

tantum eam Epigraphen de T stam. Cierio. sed sicut in titulo praecedenti addidimus & Monachorum. Primo de Clericis. Ea Nov. est tantum de Testamentis in favorem Clericorum ;qua de re Titulo i. hujus libri: non etiam de Testamentis , quae a Clericis ordinata sunt, de quibus in hoc tit. gendum. Sequiori aevo testamentum generaliter aliquando accipitur pro quibuslibet instrumentis aut Chartis , ut apud Reginonem lib. 1. de Dissip. E cles cap. o I. ct in vita S. Mauri Abbatis num. Sa. ct B. sed sere semper ae

360쪽

Inq;tutrionum Liber II. 3 potissimum in hoc tractatu illud est

voluntatis nostrae justa sententia, de eo quod quis post mortem suam fieri velit. Duplex est testamenti factio; altera est activa, ut loquuntur , quae iis competit, qui ex legibus Testamenti faciendi potestatem habent : altera est passiva, quam habent qui ex alieno Testamento aliquid quoquo modo capere possunt , de qua in d. tit. i. hic autem de priori. Nec contemnendum est utrumque illud

Ecclesiasticae disciplinae caput , quippς quod elegantissime probet , quaenam

fruerit veterum Clericorum puritas &sanctitas, quinam eorum contemptus

circa res temporales.

Vel autem propria fuerunt & Clericorum bona , vel ab iis quae fila post

ordination m. Constat semper eos testari potuissἡ de Propriis ; quae quoquo

modo ad eos pervenerint. Can. Sicut. n. Episc. Can. sint manifestiae. i 2. q. I. . extant antiq iissima Episcoporum testamenta, quae illud probant, sed omnino verius est eos debuisse testati secundum leges. Iustinianus in Antiqua versione Novella I 23. cap. 9. ait eos debere secundum leges donare, & in suis, bonis testari. Sed Iulianus Antecessita P v