장음표시 사용
241쪽
bente aura mox disruptas videre cogitur. Apponemus autem quae cumque adversus hujus rei evidentiam est molitus, ut intelligantia tantum non inanibus palpent studiosi, Baronio pro morib=hodie nis Romanis satagenti nihil omnino credendum e sic: offundere eum oculis lectorum suorum technarum S: inventiuncularum sumum, fui quam temere colverit, tam quoque facile disspatiis auctori suo ingenii judicii ve laudem nullam relinquat, integritatis verb&cando is omnem adimat. Nec alia mercede, etsi Romae purpuram in reantur, dgni sunt, qui antiquitatem ecclesiasticam ea fini tractant, ut corrumpant & pravis opinionibus aptent. anno V7L Audiamus ergo ipsum, quid adferat. Care, inquit, lictor pero nam. I Or. bolen in his ria : in praeceps enim sereris currens , nis ubi reing UAE , cauite consideres. Mirum, ni Romae, quum haec scribcrentur,cxclaina Verint omnes, Lacete, lepide, laute. nihil pra. Uno verbo Baronius totam jugulat causam, hyperbolen in consignatione numerorum statuens,ubi aeque ei locus, ac cani in balneo. Quis me serat homini tricenario dicentem, Tot annos natus non es, quot in publica professione ego exegi λ Nulla profecto hyperbole a mendacio me ea cusaverit. Apage insulsam&stolidam hyperbolen . Pergat autem Laronius : Quidnam est iacere , plures habuisse annos in episcopa fu*ctrove Gregorium seniorem, quam Gregorius stius aetatis est; nis necessari or mare, ipsum genitum esse, quum,m pater esset scopM2 Ita est Baro'ni, aliter nemo potest capere via ra tiocinari: ncq; ad versus evidentem veritatem inccrtas & iri volas conjecturas admittere oportcbat, nedum excogitare; quod indocilis, dis orti de vafri ingenii argu mentum est Quam caro precio, ait,sbi emerent ejusmodi exemplum tu recentiores Graeci, tum Latmi incontinentes, qui a me catholica exsulantha retici caelibatas hostis' Olim Herculss sacra Lindi sine maledictis non celcbrabantur: hodie annales ecclesiastici Romae sine conviciis non scribuntur. Quin sicut ibi sacra pro violatis habcbantur, si vel alicui imprudenti bonum verbum excidisset: ita hic res malc geritur,si antiquae catholicaeque sinceritatis studiosi suo nomine appellentur, ta. qυi conjugium vagis scedisq; libidinibus praeserunt, haeretici & cce- libatus hostes non proclamentur. Neque tamen opus est nobis, ut exemplum quod obvium est & ultro ostertur, ullo precio emamus. Ipse vero care sne dubio emeret aliquid solidae oppositionis, quo
C emplum nostrum e scaciter impugnare possct , modo venalc c
242쪽
staret. nam qu m Hvola de inemeac ia sint, quibus utitur, mox pa- u. Ceterism,inquit,id perbolice dictum esse, etsaliae rationes ad mani- . probandum deessent, istud perspicue omnino demonsbat, quod generare lusin piscopatu procul a moribus legibus ecclesiisticis esset, lavis in ι
Morali quam etiam in orientali ecclesia, hoc potis imum seculo, firmiter ost2m: quod quidem certum exploratumphaberi, quaeprimo Annalium toma, ubi de bis disses a tum G, aliut in locusve dictasunt, luce clarimmam cstant. lita videlicet techna est Batoniana. Remittit nos ad. ρ jmum tomum & primi sic culi historiam, quasi vel rem ibi probal sit, vel lex caelibatus in primo seculo fundamentum haberet. Egit nava. it. sane de caelibatu sacrorum ministrorum in anno LIIX: sed nihil Geqq. ad eum stabiliendum protulit, neque vero proferre potuit, quod aute Cregorium antiquius vel ei saltem suppar esset , nisi forte Illiberitanum concilium, cui tamcn auctoritatem ipse prius detraxerat. Nam quod ibidem dixit a Nicaena synodo uxor uin conso dum plohiberi, & a Basilio magno presbyterum, quod uxorem m. domum admisisset, increpari , prosigati pudoris mendacia esse suis supra locis demonstravimus. Caetera, quae ibi profert, omnia, emporibus de quibus nunc agimus, Gregorianis inquam, recentiora sunt. Et hoc scilicet est ostendere, Gregorium in sacro minit letio liberos non ςcnuisse, quia obstiterint leges eces csasticae. . , ait, Meo re singi potest, Gregorium seniorem adeo ignominiose i Pi ecclesia cra proculca se, quem etiam adhuc ethnicum virtutibus egregiE .ltam Gregorius us praedicat, factum 1 Chrissanum omnisurio m ο- tu ei a qua se commendat ' Si leges has ecclesiasticas , quibus usu conjugii Grcgorius prohibitus fuerit, a Baronio rrquiras, ad pri
mum tomum remitteris. Nempe vult te credere, pii mis seculis eat
vi uisse,&inde ad Gregorianam aetatem transivisse: quomodo sanet se habere oporteret, siquidem vere Gregorius prohibitus suis.
set,&argumentum stringeret. At ubi te, quo ablegatus cs,contulem, praeter unum atq; alterum falli crime nullas nisi recentiores con-
nitutiones reperis. Id est lectorem ludos facere&naso suspendere: sed aliter nova: opiniones non probantur, nec aliud in Annalibus , malas occurrit artiscium. Pergat itaque: Vel quouam pacto eis mori uinia natalium labem V ipsi Gregoriuspropa ira non veritus Usst, quae I rivitas accidisse tantopere ρ dicat' Iterum ad eumdem lapidem impingitBatonius: quae falsa sunt,sumit tamquam certa i & veteris e
243쪽
eteliae mores ex hodiernae Romanae moribus aestimat. In qua sanὸe presbytero nasci, profligata hactenus honestate matrimonii, ingens& pudenda natalium labes est: est enim fornicatoris&scorti filium esse; quales apud Pontificios nusquam fere, minime autem omnium, ubi ain pliora&opulentiora collegia sunt, di siderantur. At apud veteres , quibus conjusti dignitas in ipso quoque clero constabat, apud quos universim, sive populum sive sacros ministros
tius;& ου Gωρικηm eruit , ut Gangrenses loquuntur, honori fuit presbytero vel episcopo parente natum csse, non dedecori. Se praeter haec, ali Baronius, quae licerestispossent, si quis puta, ultro decipi vclit,fortiori adhuc argumento res tanta demonstranda est. Rures igitur arrigite & animum advortite. Prodit novum argumentum, si non validius, certe operosius. Rerocemus, inquit, orationem ad ipsius Gregorii junioris aetatis annos, ut ex his, ratione numeri rectὸ subducta, intelligere valeamus, ipsum non hium ante parentu episcopa nivatum es.sed etiam antequam illeseret C stianus. Testatur namg. ipse dese, quum athenis esset una cum Basilio Uuisse aetatu annorum triginta:
Nam temptu ingens xerat jam in fiteris Triginta O annos paene tunc exegeram. Erat autem id tempus, quando Iulianus apostata, ut idem Gregoritu tradit, athena sie contulit, nempe COSS. Constantio VII. ω Gallo III. Est is annus Domini trecentesimus quinquagesimus quartus. Ouodsi tunc erat Gregorio annos triginta natus, fateri opus e l, natalem estis contigisse ann o Domini CCCXXIV, nempe anno ante Nicanum concilium, quo tempore Gregor parens ethnicus adhuc erat; quem baptizatum fuisse idem Gregorius minor tradit eo tempore, γο celebratum est ipsum Nicanam concilium, nempe anno Domini CCCXXV. Quanto autem tempore vixerit laicusantequam in tiaretur acris ordinibus, velpostea eligeretur episcopus, ignoratur. Vt plane
intelligas, longe abes, ut parente episcopo ipse Gregorius nasceretur sprcsertim his consentientia cingas, qua habet idem ipse Gregorim oratione habita in funere patris, ubi adeo manifeste natalem iam recenset, antequam pater initiaretursuro baptismo. Quomodo&qua ratione id a Gregorio factumst, liximus supra; nec quicquam attinet hic repetere, quum, qui ista legerit, satis intelligat, non propterea natalc m Grego: si baptismo patria esse priorcin, quia ibi nativitatis suae menti
244쪽
ntae prius iniiciat, quam de baptismo patris agere incipiat. Prior autem illa ratio , quamvis aliquanto sive speciosior sive spinosior, rari facilitate ex ea parte historiae Gregorianae , quam ipsiusmet verbis paullo ante recitabamus, dissolvitur. Verum quidem est Juli uni anno arae Christianae CCCLIV. Athenis fuisse di a. Gregorio visum esse: sed hunc annum cum trigesimo aetatis Gregotii, quo is se Athenis abiisse commemorat, componi oporterextrum non est. Nam ut hoc sit, iacccsse fuerit ponere, Gregorrum2 nisi unicusn annum cum '; aetatis suae trigesimum Athenis ex osse:&hoc eodem, quo accesserit, discessisse. Quod quantoperea vero abhorreat, rem putanti &Gregorii versus ac orationem lepenti manis stum est. Nempe studium Gregorii Atheniens, quum adhuc genae sine lanugine essent, incoatum & usque ad trigcsimum dum atatis continuatum , & ad summum persectionis famaeque falligium, quae omnia cx ipsius verbis supra patuere, perdu- tium, res decennii fuit, v I paullo mirasis. Interea temporis anno
puta suo vigesimo secundo, vel tertio, vel quarto, vel quincto, vel imo, vel septimo, aliquo inquam horum Julianum vidit, non ipso illo, quo tandem discessit, trigesimo. Sic itaque techna ct structura
Congemuit. traxiti iugis arassa ruinam. Vindicavimus natales Gregorii Theologi, eumque patre sa-Griote vel episcopo natum esse tricimus. De Caesario vero cjus satre, utpote aliquot annis minore, ne dubitari quidem potest. Et jim, quod nec ipsi ad .ersarii, nisi sorte pauci ferreae frontis & plumbei cordis, negaverint, rem factam habemus. Nullo in ecclesia ad haec usque tempora cognito vel audito Apostolico praecepto cc Iibatus clericis injungitur; nullo, quod auctoritatis alicujuslit, ecclesiastico: sed econtrario conitigium eorum a celeberrimis & in summi auctoritatis arce collocatis N caeno&Gangrensi conciliis admittitur imo probatur,&illustribus magnorum virorum exempli; toastinatur. Qui igitur Apostolica sanctione coelibatum clericis impositum esse assiimant, mendacii nimis manifesti sese alligant δρno a absurdaeque opinionis palam damnantur. Qui vero ecclesia- sicas constitutiones temporibus, de quibus hactenus egimus, res uores a serunt, nec si habent fateri, eas primis purioribus
245쪽
seculis, a quibus genuinam traditionem peti & derivari oporteat, mcognitas fuasse, laeto a sententia de moribus eatenus receptis deviare, N propterea pari aut majore etiam, quam in stitutae fuerint, facilitate, prascrtim ex quo nihil in ccclesiam utilitatis aut decoris, sed noxae& opprobrii plurimum invehere deprehensae sunt, abrogari potuisse&etiamnum posse. Liceret hic acquic scere&gradum sistere. Nec validiorem uberiorem ve demon strationem vel a nobis quis quain jure queat exigere, vel nos cuiquam debere. Lubet tamen ulterius aliquantum progredi,&obiter, quomodo sequioribus seculis res, qua conjugium clericorum, in ecclesia sese habere ceperint, ostendere. Priusquam autem a Gregorio abeamus, unicum adhuc ejus de conjugio tcstimoni uin adferemus. Audivimus in superiori- bus adserentem de matre sua, quod cura rei familiaris a studio pietatis & cultu Dei non fuerit avocata. Idem de so ore sua Gorgonia adfirmat. Verba ex intei pretatione Billii appono. Quam induatacgenera vita omnis nostra divisast, nimirum in matrimonium ct caelibatum; quorum alterum ut praestantius ct divinius ita majoris quoque lab ris O periculi, a terum humilius quidemcta sectius,caeterum minorapericu
i οἰ - στρου ritatis utriusque status incommodis, quicquid in utroqae commodi erat, delegit, in unumq coegit, alterius nempe sublimitatem, ast riu securitatem, fuligi citra sive tuum pudica coelibatus commoda matri monio temperans,ac re sa ostendens,neutrum horum suapte natura tale esse, ut nos prorsus vel Deo vel mundo ad ringat, res ab hispenituι nos separet,sc quidem ut alterum natura omnino fugiendum sit, alterum prorsus expetendam : rerum mentem GP, quae ct nuptias ct virginitatem rectὶ moder tur,at' utrumque horum instar materiae cuympiam ab arti e ratione componi. a virtutem elaborari. Non magis hanc veterum doctrinam cum sua hodierna, quam exempla cum moribus conciliare possunt Ponta fici i.
GregorioNarianaeno iungimusGregorium Nysiae episcopum, Gregoris filii aequalem, Basilii magni fratrem, qui de Virginitate scribens semet ejus exsortim in conjugio vivere fatetur. Prinam, inquit, aliquo modo seri posset, ut ex hocstudio mihi quoque aliquid amplius contingeret, qu propensi ea imi voluntate go in hocstudii cenere laborem
246쪽
quoniamsi easte ducerer, ut quemadmodum frugam, qua exaratiora triturare percipiuntur,partem ego quot aliquam ferrem,accurat e sa-x in oratione elaborassem. Nunc verὸ mihi virginalium laudum cognirn qa dammodo inanis est ac minime fructuosa , quales silent esse terras reti bovi , qui ore frenis impedito ad aream convertitur , id quod acci itnim ei, qui aquam sitit e praeruptis saxis desuentem , neque eam capere teli. praclo quidem cum iis agitur, quibus integrum O liberum est me- . a deligere; quique, quum communi se vitae dederint, quasi vallo aliquo
in pti, non tenentur: quemadmodum nos, qui veluti quodam terra-., hiatu prohibemur, quo minus ad hanc virginalem gloriam accedamus; . Dari attingere ii is amplus non licet, qui inhumana vitae curriculo vesti-2 semel impressierant. Ecce Gregorius vir g. nitatis gloria se pro-hiacti, quot vulgatum humanae vitae curriculum ingressus csset, fatetur. Ncc potest ullum esse dubium, quum Gregorii silii Naaian-Ipist. 9 .i rem ad hunc Grcgori una Nysi enum super obitu uxoris, cui Thco- a dition. sebi, nomen, epistola consolatoria exsici , qua eam summis lau- . cibus vehit, praedicatque Thesbiam ecclem decus, Grain ornamen-r , aetatissi utilitatem, faeminarum fiduciam ; Thesbiam in tanta se iram pestritudine formo imam ct clarisimam ; Thesbiam rere Γι- -, c sacerdotis conjugem, ct honore parem, magni I mysteriis dignant. urores sacroruin min: strorum pietate de virtute prastantes Nari renus tronoris maritorum consortes facit. Nam ut hic Theos iam , ita alibi matrem suam Nolanam patri episcopo o Guον orat ia
pam sunt hi, ipse videlicet, de cujus statu quaeritur,&aequalis ejus marima vir auctorita Narianaenus: ut recentiorum, qui ab his
taceperunt, Nicephori S Nicetae testimoniis uti supervacancum Hieri possit. Apud Nicephorum ita legimus: Gregoritis fuit ecclesiae Lilaea .io 'fra laxo ornaminium, vir secundum fratrem doctrina, moribub ct ' Θ
ιβη tute sectatus. Et quamvis is conjugem babaerit, rebus tamen atri Minime sit. Nicetas ad orationem Na Zianaeni, lictamia laudem Basilii, & verba , Mih nulla nowine parentes Basilii α&- vi e ulu rino esse iridentur, quam egregiae sobolis procreatione.
- quum umo dantaxat aut alter cum Da e vivunt, id tale est, uti vii naturi post ad ribi: at undique perfecta ct a summum pro recta riuia, lunat abie, a quibus procreati atque insitati sunt, ad L
247쪽
gnari debet. Quod quidem liquido demonstrat beatus acerdotumo vi ianum numerus, eorum 'qui in conssugata vita eam vim es adhibuerunt, ut matrimonium nihil ipsis impedimenti asserret, quominus ad parem virtuti gloriam a Pirarent, sita ea vita generum potius, quam rationu trirenes di- scholio I9. scrimina esse censerent: ad haec, inquam, verba Nicetas: sa ibi pater multos liberos procrearit, Macrinam, Basilium, Gregorium, Petrum, Naucratium: quorum tres virgines fuerunt. Ires autem episcopi, Bastius Caesareae, Petrus Sebastia, Gregorum Nyssae. Hic porro quamvis nuptivi amplexus,t, rim-tamen adhiburi, ne ab inis ad virtutu cursum impediretur. Sic enim connubialeni vitam delegit, ut tamen eamdem vita rationem idemis institutum cum episcopu haberet. Ita fiebat ut bac tria, nimirum coetibatus, matrimonium Nacerdotium vitae quidem genere 2 instituto interse disserrent, non item vitae gerendae ratione. Ad eumdem enim virtuti copum omnes collimabant. Hinc ipsi textui nonnulla inscruit Raphael Volaterranus, geminata culpa, eum quod praetcr ossicium fidi interpretis auctori,cujus orationem convertcret, quae apud ipsum non inveniret, tribuit; tum quo d ipsa etiam, quae in scholio reperta cum textu commiscuit, adulteravit. Gregorium enim Nystcnum coelibem facit, ejus autem parentem, sacerdotem maritum: quum neutrum horum vel in oratione Nagian Zeni, vel in scholio Nicetae legatur. Id monendum duximus, quod sub titulo monodiae oratio Naalangeni ex illa Volatem anno I, 3. rani versione editioni operum Basilii Basileensi amoli ango Musculo curatae praefixa sit, ne studios, qui in earn forte incidunt, turbentur.
Baronius nam quomodo ille historiam novitatibus hodie nis adversantem, ut non contaminet, praetermittat λ quamvis ista omnia legerit S intellexerit, nihil tamen eorum attendit, sed nec le-Anno 369. cta nec reperta uspiam prosert,nem pesicut Gregorium maritam mun in m.6q. risacerdotali, ita The ebiam orsim a viro ecclesia ministeriose mancipas, O munere draconii functam esse fiat' icto a Nadan acram ct honore parem sacerdoti quantum fassi amin acris ossiciis mancipari appellatam fuisse. Profecto qua poeta tabulas quum cepit bi. Quaerit quo nusquam et Ig ntium, reperat tamen, Tacit i ad veri mile, quo viendacium est
sc in tractanda de explicanda ecclesiasticae antiquitatis historia se gerit Baronius. Neque enim soli repente poetae prodeunt, qui in
248쪽
Pi nata somniant, sed etiam qui in Vaticano. Caeterum meminisse oportebat , poetis quidlibet audendi semper fuisse potestatem, non item interpretibus historiae ecclesiasticat ab illis ut authenticis testimoniis omnia probent non exigi ; his sine testibus iisque probis nihil credi. Discessum igitur a consortio viri&munus diacotussae, quae Theo sebiae tribuit, tantisper ad se recipiat, &inter operta reponat, donec idoneos scriptorcs, quorum verbis adscitioni sui fidem faciat, invenerit. Quod autem sub libri de vir-can. Io. sinitate finem scripsit Ni si enus, ubi monet καθαρευειν-γ μου, qui munus Deo offerant, non clericos seorsim spectat, sed omnes pio , nec praeceptum est de perpetua abstinentia sed consilium de temporaria , suppar illi Apostolico , quo probatur , si conjuges ex consensu ad tempus abstineant, ut vacent jejunio O precibus. I. r. ' e
quomodo sacerdotio Dei fungeris, o quidem adhoc ipsum linata, sit munus osseras Deo ' Munus autem non prorsus alienum, neque ex
ira, Da tibi extrinseca sunt subdititium: sed quod revera tuum si, nem interior illa homo quem perfectum ne vitio, uxta illam de agno legem, cst portet. Ut igitur hoc sacrificium perfectius&solennius offeritur, sive ut preces acrius&intentius fundantur, ex usu esse innuit ad tempus abstinere. Si Deum, inquit, tibi apparere expetis, qui calissae motio tita, quaar Mosen ηεn aulas, qui populo edicit, ut a nuptiis purus sit, quo Dei a lectam comprehendat. Sane Moses nullam perpetuam, sed sola in
triduanam abstinentiam indicebat. Quid itaque Nyssenus hic sibi
vilit, manifestum est. Praeterea Na Zianaeni aetate presbyteros conjugatos fuisse docemus evidente testimonio ex oratione ejus cie et, deprompto. Hortatus ad baptismum, quam possiit feri, celerrime suscipiendum&procrastinationes morasque proteis das, inter caetera, M, ai t , ἴλαοσαν βαίι τω με, S
249쪽
Diratα isque etianu claro ct nobili genere ortus : Merbum enim fueris, nobilitatem meam baptista obscuritate de ecorari. avis presbyter quidem , at saltem illest e Gaeubibus, e continentibus inquam, ct angelicam νι tam degentibus. Presbyteri igitur alii coelibes, alii mariti fuerunt. Quin nisi multi, imo plerique mariti ,&pauci contra coeli bcs fuissent; quaerere coelibem a quo baptismus conferretur, non potui sic tesse causa comperendinandi. Et sic quidem in Graeca ecclesia res sese
Exemplis graecae ecclesiae iungemus exemplum e latina, illis nihilo inferius. Hilarius, defuncto Pictavienses civitatis , cujus O ciris erat, visopo, miro universorum consensu fuit ejus sidis electiis antistes,qstantumlibet ut auctor eli Fortunatus conjugatus es t. filia una auctio ita ipse Baronius. Hilarii vita a Venantio Fortunato conscripta, quam inter Historias sanctorum edidit Laurentius Surius, nunc nobis ad manum non est: nisi tamen fallimur, scribit ille uxorem di staliam ab Hilario in exilium eunte Pictavis relictas fuisse. Quod ipsum in divulsi hactenus consortii argumentum cst. Certe Hilarium rpia scopum in conjugio sibi constante&per separationem minime ab rupto vixisse semper creditum fuit. Hinc de eo post multa secuta
Baptilia Mantuanu S: Integritas ritae, legum prudentia,cultus Coel tuum, tutela inopum, diadema pedum , pictariense tibi dum nil mortalia curaF, . Dum rivis tibi sorte tua contentus,ab omni Ambitioneprocul populo applaudente lustrant Non nocuit tibi progenies, non obstitit uxor Iegitimo conjuncta thoro,non horruit illa Tempe te Deus thalamos, cunabula,tadas. Sola erat in precio, qua nunc incognita, Pirrus Sordet, ct attrito vivit cum plebe cucullo. Propterea leges, quae sunt connubia contra
e matas quidam perhibent. Quae sequuntur, superius descripta sunt. Opponii Bapti Ja Mantuanus mores & leges aetatis Hilarianae moribus & legibus suae ipsius aetatis. Ait tunc non oblittisse uxorem legitimo thoro conjuncta in. In lligit igitur uxorem , quae non-sublata matrimoniali
250쪽
trili conluetudine conjuncta fuerit. Nam muri quam eo pro-oressae sunt leges Pontiliciae, ut suscipiendae presbytcri vel episcopi dignitati obstaret uxor, quae segregaret sedi cohabitationi conju- pali renunciaret. Numquam obstitit, inquam, apud Pontificios, tine hodie quidem obitat uxorem habuisse vel habere, modo inseparationem de *bstinentiam & ipsa& maritus consciatiant. Loquitur itaq; antuanus de conjugio citra separat: onem N abstin cntia votum sibi in omnibus co stante. Quin diserte intcr caetera,racram ait --rita fuit melior cum conflugessitam n no. Nostrast exclusis thalamis O CONIUGIS I SV. Nunc , ne quid praeternussisse vel dissimulasse dicamur , nonnulla apud scriptores quarti seculi rc perta , quae conjugio clericorum 2dversari videntur , pio seremus & considerabimus. Eusebius es clibro primo dicit in ecclesia Christi δυο cap. g. mola: ετ αρ πους, τὸν μὲν, x ερφνῆ, ' το ra res s
s r. raus quidem naturam ct communem humanae vita rationem exce- Ouine3 ptus,nes bolis p creatioticininessi pulcssonem, vel opumfa- dratis admittens, totus autem prorsu/ a comm reui ct conpleta cunctis ho- : ae vivendi ratione discrepans, ct si divino cultui, ex immenso rerum allium amore, addictus. Qui hunc morum amplaxi sunt, quasi ab hac natali vita sejuncti, ipsium . duntaxat corpuε in terra, gerentes, cogit. tione vero allanimo inccio degentes, qu.isi ca lites quidam sini ianam vi- tam si iiciunt, , e τοῦ xiam λους ἰχωμ ριτω ita παντω Θε ῖ, pro toti inuisum no Deo consecrati nec inactatione boum,nec cruore, nec libavit- rabe aut nidoribus, nec fumo vel igni, pabulo , nec corporum destructione,