장음표시 사용
121쪽
eul etiam Pse ii dol0nathan , qui etsi ita adhibuerit ante nomen Iac .
comparativum lamen hoc esse comperimus tum ex iis, quae ille subdit , tum quia prius 7 ante nomen Oinum verterii P sicut. Graeci bibliorum codiees plerique, hosque inter valleanus, habent: υπεο Gἰ
ut Au lac. Vulgati interprelis verba utrovis modo exponi possunt. E pa-iribns latinis saeeulo vi vetustioribus unus Paul inus Mediolanensis sal est, qui integrum versieulum reseri, ut legitur in vulgata bibliorum interpretatione, quod lamen eius exscriptoribus deberi ereditur th . Celeri vero in priore hemistiehio habent a Oino, graeci autem os οἰνου, praeter Cosmam Indieopleusten, qui seripsit υαρ οἰγον supEa oinum ic , et Chrysostomum, apud quem semel legimus ώς ut ς υτ vinum id , altamen et ipse, ubi hoc vallei nivm explanat, ii aliet απο OH e . in posteriore he
misit ehio Arehelaus ij et Hieronymus fgὶ seripserunt candidi a Iacte , Ambrosius ihi , Rufinus si , et Augustinus ihi , candidiores Iacte, Irenaei interpres ill , Cyprianus lini , litemque Ambrosius a
libi in , omnesque graeei patres, particulas comparativas usurparunt. 53. Ηaee obiter eonsiderantibus videbitur maxima pars patrum una mente convenire , praepositionem 7 in priore membro caussa levi habendam esse, in posteriore comparativam. Velim lamen, consideres, ut patres graeci alexandrina bibliorum interpretali nne utebantur, ita latinos latinam interpretationem ex ipsa alexandrina expressam adhibuisse, ideoque illud a Dino, quod apud latinos est, esse ipsum απο οἰνου, quod est apud graecos, quodque exhibent graeca bibliorum exemplaria. Quare iota auctoritas, quae huic interpretationi
ιη In Ps. XLIV. S. 4. el In Gen. hom. LXVII. S. I. Ii Disp. eum Manete S. 45.
sh aeoh L. II. e. 9. S. 56 ptop. XLI. S. ll. iὶ De benedictioni h. patriarchar. L. I. S. 5. kl Do riv. Dei L. XVI. e. di. ιὶ Adv. haeros. L. IV. e. 40 al. 25. S. 2.
122쪽
voeis P u inest, ab una alexandrinorum interpretum auelori late de pendet. Quaeramus ergo , in quem sensum praepositionem illam isti acceperint. 54. Si seripserunt υπερ si V V, 'Iaλα, patet eos compara tione in in utroque membro haberi pulasse. Sin autem , ut eorum verba reserunt patres graeci, ei codices nonnulli exhibent, seripserunt πο οἰγου, . . - γ γαλα, dicendi sunt nihilominus eomparationem utraque vocula απο et ni in sua interpretatione expressisse. Quum enim nquam in altero hemisitellio nequeat non esse comparativum, os au lem comparationi instituendae possit usurpari, quandoquidem in dialecto hellenistiea lalis eius usus ineomperius non est lal, et ipsum in priore hemistichio comparativum habendum est idem valens ae Prae, non vero caussale sonans idem ae a, ut vetus interpres latinus reddidit, utque legitur apud latinos. patres, ne dieantur interpretes illi
vel unam eamdemque vocem in unius eiusdemque sententiae contextu positam diversum in sensum aecepisse, qualis sensus est in vetere interpretatione Ialina, vel diversas re ipsa voces in suis eudicibus h brat eis reperisse; quorum primum, non modo non patitur paralleliseinus poeticus lain sancte in toto oraculo observatus, sed ipsa orationis syntaxis videtur omnino respuere , alterum repugnat omnibus v iustissimis monumentis adeoque huie ipsi interpretationi, quam expendimus, quum mo caussale aeque ad n comparativum nequeaut recte
nisi ex partieula Ita expressa esSe. 55. Ilaee quidem de interpretibus. Quod autem attinet ad ipsam interpretationem iis assentiendum putamus, qui prae caussam signiscare senserunt. Quum enim ex tribus notionibus , quae nomini subesse seruntur l48ὶ, lertia verior sit, nequit partieula illa in primo hemistichio nisi eaussalis esse , nullo autem modo eo inparativa l52 ; ideoque, et in altero hemistichio eaussalis sit, oportet. Quod si malis exemplar samariticum sequi quam hebraicum, et primam illarum nolionum praeseri e , nihilominus ea particula eaussalis babenda potius eril qnam eo in paraliva ; si enim comparativa soret ,
123쪽
nil versiculus iste praeserret nisi deseriplam puteri ludinem eius, de quo loquitur laeob , in qua deseriptione duo oppido frigida ossenderemus, tum quod oeuli puleritudine cum vino conserrentur, litui quodiola deseripito in oeulis et dentibus sisteret.
De priore paticinii Par e. 56. Verbis et loquutionibus explanalis ad ipsam oraculi tuterprelationem veniamus , ac primo de priore eius parte dicamus , quae , quantum verba , prout a nobis superius exposita sunt , sonant, sic habet : Posteris Iudae politica tribus conditio simul ei ius α τουοα diu propriaeque leges non adimentur, antequam et Messias venerit, et liuie praestitum sit obsequium populorum. 57. Prima hae vaticinii parte Messiam venturum praenuntiari iu-lius vetustatis anel oritas leslatur i30ὶ, sed et alia sunt, quae id confirment. Nemo enim negabit inter bona Iudae adventura omnium praecipuum fuisse Christum ex eius stirpe progignendum ; num itaque Iacob, qui eelera bona Iudae filio valitinabatur, hoc unu in relicuisset'
Deus Iacobo lul, aeque ae Abrahamo eius avo ibὶ et Isaaeo patri lc ,
Christum ex eius sanguine procreandum praedixerat; ast Abrahamum id et Isaaeum fel docuerat etiam , ex quonam stiorum suorum Christus esset oriturus, ideoque id ipsum Iaeobum a Deo similiter edoelum suisse credere est. Nee sane oeeasio , qua id praedicereiur , opportunior ulla accidere poterat ea , qua hoc valle inium editum est. Τunc enim Iacobi testamenio exordia saeta sunt genti illi li 2 , quae ideo eondita est, ut ex ea Christus exsisteret; eonsentaneum proinde erat adiici , cuinam gentis huius trilini ianius honor maneret, ut Christum so-ret progenitura. Illud eerto constat, Israelitas aetate Davidis eomperium habuisse Messiam futurum esse ex tribu Iudae , quare id olim
124쪽
adeoque ante aetatem illam praedietum a Deo esse oportuit; at , nisi in line oraculo, nihil late usquam rμperias. Quin, Iudaeos atque ipsum Davidem credidisse praedictione vi illam haberi in I aeolii vaticinio, bibliorum ea pila sunt, quae memoriae prodiderunt, ut alias demonstravimus la . Denique, quod celerae interpretationes vocis Scilo vel ineptiis suis sese ipςae refulent , vel historiae adversentur , vel eum Iaeobi prop0silo totiusque oraculi serie ae eontextu componi nequeant , ea vero interpretatio , qua vox illa Messiam designare ereditur, nil late peccet, imo aptissima sit atque opportunisSima, haec, inquam , Omnia probe perpensa nemini, qui praeiudicatis opinionibus abripi non malit , sententiam nostram non probabunt. 58. Nec modo Messiam adventurum oraeulo hoc praedixit Iacob, sed et a Ita ad illum pertinentia , quae quaedam veluti notae esseni, quibus ille dignosceretur. Etenim pronomen suffixum , ut vocant, quod secundum veriorem et vulgatiorem interpretationem est in nomine Scito, prodii suturum , ut ille , quem hoc nomine voeabat lacob, Messias, inquam, ad Iudam pertineret, id autem nian alio sane paclo, quam quod ex Iudae stirpe essia ori iuriis. Oh-equium ei ubedientia , quae huic a gentibus exhibenda praedicitur, aut, si mavis, quid ad eum
gentes omnes congregandae sereni, quodve ab his ip*e exspectaretur,
alia Messiae proprietas est , quam reliquae etiam bibliorum paginaee immemorant Ib . Sed potissimum in diei uni ad Messiam agnoscendum Sti gessit Iacob praedicens ea , quae nominibus Uz I et ppri appella ii, non prius sublatum iri, quam advenisset Messias ipse, ei huic populi subditi essent. Quidquid enim numiuibus illis signi seari autumes, ubi constet, quae per ea significantur, sublata iam esse, constabit simul Messiam lain advenisse ; ex nostra aule in interpretatione
id Delum iam fuisse oportuit , quum , eversis a Tito Hierosolumis ei civitate ad internecionem serme deleta, ludae posteris politica tribus conditio simul et ius αυτονομα/ prorsus ademplum est, ut plenius infra declarabimus ici. Quare Messias ille alius esse non potest quam te
sσὶ Quaest. de evang. Tit. IV. q. ld. n.' 5 odii toti . li ho . ιὶ Viit. quod ad primum Ps. I XXI, 3l; Is. li. , quod ad secundum Is . ll,
125쪽
DE VATicinio iacosi 313sus, quum alius non fuerit eo tempore, cui gentes ut Messiae obsequia praestarent, ei ceterae Messiae proprietates ac veluti notae inesse deprehenderentur.
59. Τola itaque huius versieuli sententia est fore, ut tribus Iudae , quod allinet ad eius sormam polliteam , non prius dissolvatur, quam ex ea ortus Messias omnium posterorum Iudae nobilissimus advenerit , utque his iisdem Iudae posteris potestas sese propriis legibus regendi sive ius αυτρ ατυ non prius adimatur, id est, non prius Iegibus mosateis apud eos obtinenlibus abrogetur, quam Messias ex Iuda prognatus legibus suis gentes celeras subiecerit δ' quasi diceret Ia eo b , lare , ut Iudae posterilas nobilissimum exitum sortiatur Messia inde exorto , eiusque dominatio meliore atque ampliore dominatione eommutetur gentibus omnibus Messiae ipsi subieetis. 60. Oraeulo ita explanato , quid opponas , quominus ad Iesum pertinere illiid credatur, vix reperias, quum tricis omnibus litibusque sive de seeptro sublato , sive de regno deve dominatu inter Iudaeos abolito, loeus interpretatione hae sit praeelusus. Contra vero res indu hia est posteris Iudae pol illeam tribus eonditionem si0-13 iusque
αυτο μου 2il , quae , quum Iesus ortus est, ipsis adhue stabant, non prius suisse prorsus adempla , quam teterae gentes legum cognovissent, eique obsequium, praestitissent. Neque dissicultas ulla est interpretationi nostrae a eaptivitatibus, quibus subinde Iudaei pressi su runt ; elsi enim inde fieret, ut iure illo αυτουομω uti prohiberentur, non ideo tamen ademptum illis erat, sicut nee ego privarer dominio petuniae , quam lares mihi surriperent. Tum pol illea tribus eunditioni hil ab illis eaptivitatibus passa est ; quare numquam ante aetatem Iesu utraque illa res simul ab Iudae posteris sublata est. Demum, etsi vinceres , quod numquam fiet, nec enim seri potest, rem utramque ante die tum tempus quandoque desivisse, nihil tamen ex eo conficeres ; fuisset quippe temporaria solum eessalio ad aliquot anno , non autem integra ae iugis desectio, qualem eam fuisse eois petimus, quae iam undeviginti saecula ae lalis numeral.
126쪽
De posteriore oraculi Parte. 61. Alteram valle inii partem, quae versibus undecimo et duodecimo eontinetur, aeque ae priorem de Christo dictam esse defendimus. Sie enim sensit tota vetus las lum iudai ea tum eliristiana. Nam Psevdolonathan et interpres hierosolymilanus expresse versiculos illos enarrant iam quam die los de Messia. Onhelos autem etsi Messiam non nominet , de Messia lamen, quem prius nominaverat, eum hi ς versi ev-lis agere credere suadent lum rerum , quas deseribit , magni fitentia, tum orationis series et contextus. Ex Christianis autem veteribus ne unum quidem reperias , qui haee Iaeobi verba reserens ea Christum sonare non aperte pronuntiet. Ne longum nominum ordinem percenseamus , salis sit vetustissimos appellare , Iustinum laὶ , Irenaeum tb ,
Tertullianum sc , Clementem Alexandrinum id , Origenem se , Hippolytum is , Novalianum fg , Cyprianum th , Archelaum ii . Ori
genes quidem de illis verbis: L abit in pino 3tolam suam etc., sie seribit: Videbuntur et haec uua NTΠκ AD BisTORICAE EX PostT O En agrum fertilem Uile, υπερεολι κως λιν abundantiam, signi- fcare hM. At ipsum verbum ridebuntur prodit eum secus sentire , idque eontinuo aperit sie scribere pergens: Sed nobiliorem sensum mystica producit expositio nostra etc., illamque historicam expo-3itionem paulo post omnino explodit lI ; negat insuper alia illa verba : Ligans ad vineam pullum suum etc., quae prius, illaque: Pulchriores sunt Oculi eius vino etc., quae postea leguntur, de
δὲ Haer. L. IV. e. 10 al. 23. S. 2. et Adv. hiareion. L. IV. e. 40. lvi Paedast. L. I. cc. 5. 6 suh nn. εὶ In Gen . hom. XVII. SS. 7 - 9. si Demonstra . de christo et Antichr. 1 S. 7- 5 et in Fragment. apud Ginandum Biblioth. patrum T. II. p. 479. ρὶ De Trinit. e. 21 al. 16. hὶ Testimonior. L. I. e. 23 ; Ad Caecil. ep. 65 al. Lib. II. ep. 3. εὶ Disput. cum Naneto S. 45.
127쪽
DE v Tici Io Iacosi lio alio quam de Christo esse prolata. Attendas porro Origeni sensum historicum et mysticum non eumdem esse ae literialem et viritalem, sed eumdem ac proprium et transfatum Ia . Ambrosius antem postrema verba : Pulchriores sunt oculi eius Oino etc., ait dicta esse
secundum litteram quidem de patriarcha Iuda, spiritaliter autem de Christo b , sed in libro de Benedictionibus patria retiarum
tum haec tum priora simplieiter et absolute interpretatur tamquam di-eta de Christo. Iis, qui sententiam nostram luentur, adnumeranda est vulgata bibliorum interpretatio, in qua verborum syntaxis aliam sententiam non patitur. Interpretes celeri saltem nobis non adversantur, demptis alexandrinis, qui lamen si voeem M' P, non τα ἀπο κεειαωχαυτω, sed ω αποκειται verterunt, etiam ipsorum interpretatio, non se eus ae eeterorum , cum nostra sententia consonare potest.
62. Sed hanc ea indem eonfirmat etiam syntaxis exemplaris hebraici. Quaeeumque enim duobus hisce versiculis continentur, manifestum est de eo dicta esse, ad quem perlinet participium N Iigans, sternens , nihil vero aliud exhibet orationis series, quo eum commodius
participium istud construatur , quam ipsum nomen pi, V l4 lj ; totum autem id eertum omnino fiet, si vox 'an vertatur fili mi, sicut eam vertit Hieronymus l45 . 63. Sane, si haec verba de Iuda die la essent, nihil aliud signifiearent , nisi sertilitatem regionis, quae tribui ludae erat obventura. Verum regio ista celerarum tribuum regionibus nullo serii litatis nomi ueanteeellebat; cuius rei, praeter testimonium sacrorum scriptorum, qui Palaestinae universae aequo modo laudem hanc saepe tribuunt, tralem quoque habemus Flavium lusephum lc . Quare non erat, eur Iacobus, qui filios postremo alloquens benediaeit . . . singulis benedictionibus propriis id , nee quidquam sermone alligerat de sertilitate regionum , quas celerae tribus possessurae erant, id lamen Leeret, ubi de terris ludae loquebatur , veluti si seri illias illa quid earum proprium ae peculiare foret. 64. Hoc itaque positum sit, etiam in versibus undecimo et duo- deeimo sermonem esse de Christo. Quum autem hoc posito paleat ea,
128쪽
quae versibus his et illinentur, esse translata , quaerendum superest , quaenam sit harum iranslationum signifieatio. Equidem autumo prima illa verba: Ligans ad sineam pullum suum, et ad ritem, O fili mi, asinam suam, eo utexta esSe in una eademque sententia eum verbo peniet, iisque ipsum adventum Christi deseribi; illa vero: Laoabit in rino uolam suam, et in sanguine uuae pallium suum , Christum sanguine suo humanum genus redimentem sonare; denique postremis illis : Pulchriores sunt oculi eius pino , et rin tes eius Iacte candidiores , Christi decora gloriamque ipsi ex passi ne sua suaque doctrina obventuram perstringi. 6o. Quod priora verba : Ligans ad pitem etc., e instructa esse oporteat cum verbo peniet, iam demonstravimus l4l. 62 . Ex quo neeessario alterum sequitur, describi, inquam, his verbis ipsum Christi adventum, qui praedieitur. Quinam autem adventus iste fuerit, paulo inserius disquiremus sal. 6s. Quod attinet ad illa : Lavabit in Oino etc., quamvis patres diserepent in explicandis singulis voeibus, quid significet υinum, stola, sanguis uoae, pallium, in hoc tamen ad unum consentiunt, quod istud hemistichium exhibeat opera Christi redemptoris, ea videlicet , quae sanguinis sui suaeque vitae impendio hominum generierat praeoliturus. Nimirum , quum etiam hae metaphorae Christum designent l6l , nullam prae hae commodam interpretationem patiuntur. Vinum quippe et sanguis uvae quid sonet nisi sanguinem ipsius Christi, qui botrus alias appellatur ibὶ, ei vitis a Iacobo in priore hemistichio vocatus est, et se Ditem esse ipse pronuntiavii lcὶ 8 Stola autem et pallium quid potius signi seent , quam vel humanam naturam, qua Verbum divinum indutiani veluti est , prout haec inter
pretantur Τertullianus, Hippolytus, Novatianus, Ambrosius id , Chrysostomus se , Gaudentius Brixiensis is , Paulinus Mediolanensis le , Theodore ius ih , C3ri lius Alexandrinus ti , Isidorus Hispaleusis ikl,
De hensdictionili. patriarchar. e. d. o. 24.
Λὶ In Genes. q. CX. iii Glaphyror. L. VII. in h. l. l. ' Continent in Genes. ad h. l.
129쪽
Pholius laὶ , vel ecelesiam geniesque in eam eonventuras, ut, praeter praedictos Hippolytum, Ambrosium, et Isidorum, eadem haec inierpretantur Iustinus, Origenes , Rufinus ibi , Augustinus sc , et , ui videtur, etiam Athanasius id ἱ quam posteriorem interpretationem eum aliquibus horum patrum illustrare apprime poteris illo Isaiae va-ueinio : Leυa in circuitu oculos tuos , et oide. omnes isti con-
REGATI Fiant, VENEALNT TIBI . . . omnibus uis Iut ornamento ve-
hemisite hio exponendo latit aliud ipsius Isaiae orae ulum, quod sic est fra: Quis est iste, qui oenit de Edom tinctis vestibus de
Bosra J Iste formosus in stola sua . . . Quare ergo rubrum ratindumentum tuum, et oestimenta tua sicut calcantium in torculari Z atque illud apoealypseos : Et penitus erat peste aversa sanguinei et vocatur nomen eius Verbum Dei fg . 67. Denique postrema verba , quae sic in vulgata interpretatione bibliorum leguntur: Pulchriores sunt Oculi eius pino, et uentes eius lacte candidiores, subobseuras profecto metaphoras exhibent, inque iis explicandis veteres diversi omnino abeunt; quae lamen v lerum discrepantia magnam partem ex eo repetenda est, quod horum alii in neutro illius periodi membro, alii in altero tantum , alii denique in utroque, particulam prae comparativam esse putaverint. 52 . Si tamen , ut verius esse videtur i55 , particula haec, non comparativa , sed ea ussalis utrobique sit, atque hebrat ea si e vertas: Sussus Oculosa pino, albus dentibus a lacte l48-55 , salis aptam harum metaphorarum interpretalionem non reperirem nisi eam, quam subdo. Illa :S usus oculos a vino, translata sunt ex essectu vini largius epoti l48. 5 ij, quod hoc loco in bonam partem accipiendum esse recte Gesenius iam monuit th , elsi alia ratione, ae nos facimus, ea verba in terpretetur. Vinum autem vivique potionem in scripturis saeris transfer-
M Ad Amphiloch. q. CCLX. S. 4.i nodictioni h. patriarehar. L. I. S. 5.
eiv. Dei L. XV . e. 4l. Φ Serm. maior. de side S. 36 ap. Ga Iand. Biblioth. vel . Mir. T. V.
130쪽
i 18 Liaga II. Qu1Esrio Vl. xi ad Christi sanguinem passionemque designandam eomperimus lum ex hoe ipso Iacobi valle into I66 , ium ex aliquot Christi sermonibus lia . Si e- ut itaque vinum laetiorem hominem facit ac veluti beatiorem, idque oculis potissimum proditur, ita metaphora illa signifieare videtur laetitiam et gloriam, quam Christus ex passione Sua percepturus erat, ipse nempe ita loquebatur ibi: Nonne haec vortuit pλτi Christum, et ITA intrare in GLollia E suam 8 Alque huic interpretationi suffragium suum addiderunt Diodorus I arsensis ic , Chrysostomus, Τheodore ins , Cyrillus Alexandrinus , Pholius id . et Cosmas Indi copleu fles le . Neque audaeiorem mei aphoram pavebii , qui reeolat illud psallae: Et excitatus est tanquam dormiens Dominus, tanquam potens crapulatus a pino M. In altero autem hemistichio , quod nos reddidimus : Albus denitibus a lacte, de Christi doetriua agi patres omnes consentiunt, etsi dissentiant ei rea rei totius adiuncta. Quidam enim autumant comparationem institui ini0r veteris et novi laederis doctrinas , ac posterioris prae priore excellentiam edici , in te prelationem enim illam sectantur, qua hebraicum i 2 a , prae iam quam comparativum redditum esi ; hi autem sunt Paulinus Mediolanensis et Isidorus Hispalensis. Ceteri tamen, Origenes, inquam, Hippo lytus, Ephraemus fg , Ambrosius, Chrysostomus, Rufinus, Augustinus, Theudore lus, Cyrillus Alexandrinus, Pholius, quamquam diversa ratione, omnes lamen haec exponunt, ut quibus doctrinae Christi praestantia simpliciter enarretur. Metaphorae vero modus ae ratio salis claret.
De ipso Christi adoeutu his perbis Praenuntiato. 68. Christum venturum hoc Iacobi vaticinio praenuntiatum esse