장음표시 사용
131쪽
DE VATI cinio laconi 119 ni lacobum peculiari ratione loqiuiliam esse de eoiebri illo Christi adventu Hierosolymam, quum po*l remis vitae diphus eam veluti triumphans ingressus est a d redemptionem generis humani suo sanguine es-suso obilaquo morte perficiendam. 69. In primis enim id consequitur ex ipsa sermonis serie, quae obvia magis est; ea quippe docet no' verba : Ligans ad Ditem pullum suum , iungenda esse in una eademque sententia eum verbo se
niet, ideoque illis rationem modumque significari, quo Christus venturas erat , idque , ut quisque perspicit, per quamdam metaphoram, quae lamen tota in uno nomine Mitem consistit. Quid porro insolens in hoc deprehendas, quod Iaeobus olfem appellei Christum, qui tali se etiam ip*e nomine designavit sal, et cuius sangui A continuo nomine vino ab ipso eodem Iaeobo 'vocatur p Memento, quid hie valeat partieiptum N, quod vulgatus interpres vertii ligans f4ll , substitue propria translatis, et en tibi Iacobi propositionem : Veniet Messias sternens sibi, qui Ditis vera est, pullum asinae , id
70. Porro patres non pauci nobis Auffragio suo praesto sunt. Iustinus enim aperte ait verbis illis : Ligans ad Ditem etc., Chri qlum
Hierosolyma ingredientem praenuntiari. Idem Iustinus et Cyrillus Hierosolymitantis luel seripsere illud ip um his verbis praedietum fuisse a Iacobo , quod praedicium postea eql a Zacharia, ubi haec scripsit :Ecce rex tuus Ueniet . . . ascendens super asinam et suPerpullum flium asinae fc , quae quidem , quid significent, evang listae nos docuerunt id . Origρnes, Rufinu , Isidorus Hispalensis, Beda se , sensere per pullum a laetabo eommemoratum μυστικως prae monstrari populum, cui utique numquam adhuc legis onus fuerati Ositum , et super quem nemo nisi ipse Christus insederat; Proinde sensere sinoque pullum hune esse eum , quo Christus Hier Solyma vectus est, et sver quem nemo adhuc hominum sedit ,
ut legimus in evangelio is , ad quae evangelii verita mystiea illa in-
132쪽
ierpretatio pertinere dicenda neeessario est. Clemens Alexandrinuς vaticinium Zachariae interpretatus subdit continuo enarrationem illorum verborum Iaeobi. Denique Ambrosius, Augustinlis, I heodoreius, Photius, mysticam hi ς verbis signifieationem eamdem subesse scribuni, ae subest rei illi a Christo gestae. 7s. Quam autem vere ae recte quidam de patribus enumeralis existimaverint utrumque vallei nium, Iaeobi et Heliariae, eamdem rem portendere, ipsa, quam ambo praeserunt similitudinem inter se, salis
72. Rem vero lotam ea comprobant apprime, quae Iesus, dum asinae pullo vectus Hierosolyma ingrediebatur, loquutus est, et apud Lueam laὶ leguntur. Eienim his Iesus Iudaeos eastigavit, quod non cognoseerent impletum esse Iacobi vaticinium ex ea parie, qualentis ad Christi adventum pertinebat, idque facile probatur. Nam illa verba :Si coguOUisses , . . . quae ad pacem tibi, illaque : quod non c gnoveris tempus visitationis tuae, eequis non sentiat sonare ipsum - Christum et ii que adventum p Al Christum Christique adventum praenun tiaverat Iaeob illa vaticinii sui parte. Αltendere etiam oportet, quae nam vis insit verbis in hae die tua. Etenim in scripturis dies alicuius illa votatur, quae alie ui sal alis, ut ita di eam , est , et ex qua sors eius quodammodo pendet. Sie dies natalis, quae miseriarum
homini impendentium veluti initium est, dicitur dies sua, id est, hominis b , itemque dies sua voeatur dies emortualis 'L ila quoque
dies Madian μγ, dies Aegypti tu . dies Ierusalem fy, sunt
dies, quibus Madiani , Aegypto, Hierosolymis, grandis aliqua ea lamitas illa la est, αγαλογως autem saepe appellantur dies Domini fra, seu dies Christi μj, qui sublimi aliquo ae mirando Dei opere insignes habebantur. Qui loquendi modus aliorum quoque seriptorum est, puta, Virgilii, quum seribit : Stat sv cuique dies fv. Dieendum itaqueeSt ex ea cognitione, de qua Christus loquebatur, gentis iudai eae
133쪽
sortem pependisse, siquidem ob eognitionem hane huic genii tunc oblatam dies illa dies Iudaeorum seu merosolymorum a Christo vocata est. Al quaenam ea res fuerit, ex cuius cognitione Iudaeis iuno oblata ipsorum sors penderet e Non enim putandum est agi de simplici ae nuda ipsius Iesu eognitione, ut alius euiuslibet hominis; nam ei Christum ia in ab aliquot annis hoc paclo eosnoverant ludaei, nec huiusmodi eognitio tanti momenti habenda erat. Sed neque de ipso illo Iesu in urbem adventu utcumque specialo, quum superioribus annis non semel illite venerit, quin lalueu dies, quo venit , dies Im eorum voearetur. Superest itaque, ut dicatur res, quam lesus a Iudaeis cognoscendam eommemorat, suisse utique ipse lesus, sed inquantum is erat Messias ille , quem lacob nomine Scito designaverat , fuisse utique ille ipse Iesu adventus Hierosolymam , sed ex ea parte, qualenus erat adventus Messiae a laeubo praedictus; verbo res
a Iudaeis cognoseenda erat πλ ρομα illorum Iacobi verborum Nn oeniet Messias. Attende etiam, ut in illis: quae ad Pacem tibi, deprehendantur duae ex pluribus notionibus , quae voei Milo subesse seruntur, Pax, inquam, et quod ei sal. 35. 38 . Suhdii Iesus
Iudaeos ignorationis huius poenas daturos urbe et gente deleta, hane autem patet esse ipsam abolitionem Drmae politicae et iuris αυτ νο- αρυ, de qua lacub loquebatur priore vaticinii sui parte, et quae revera poena fuit ludaeis instela , quod Iesum Christum non agnoverint ; adeoque verba Iesu idem valent, ac si dixisset: Quum non noυeris impletam esse alteram partem υaticinii, prior pars iam implebitur. Res igitur , quam Iesus ludaeis exprobral ab ipsis non cognitam , est adventus Messiae a Iacobo praedictus. 73. Atqui rem hane illo ipso die eognosci a Iudaeis oportuisse consequitur ex eodem ipso illo Christi sermone ; ait enim : Quia si cun isses et tu , et quidem in vAc NE tiam, quae ad pacem lia hi. Vox autem dies vel in proprium sensum aceipienda hic est, vel in translatum. Si in sensum proprium , ea sit, oportet , vel sutura adhuc, vel praesens, vel iam praelerila. At nequit esse dies aliqua adhuc sutura , quum loquatur Iesus de re, quam oportebat iam cognovisse. Sed ne lus praeterita, obstat enim illud in hac. Illa itaque ipsa dies sit, qua Iesus haec loquebatur, necesse est, Si in propriam noli 3-
134쪽
122 LiκEa II. Qu Esrio VI.sti verba, ut significarent totum lempus, quo Christus ab ortu suo ad illam diem inter homines versatus erat Z Nullo modo; inutile quippe foret et ludierum hoc adiunctum: et quidem in hac die tua, quum sane nullo alio tempore poluerint Iudaei Christum nosse, nisi quo in terris vi iam degit. Nostram interprelationem eonfirmat partieula χα aet quidem, cuius vim nemo non sentit, et qua significatio verborum in hac die tua, alius cuiuseumque temporis exelum nota, plane delerminatur. Omissa quidem est ea particula in nonnullis graecis eodiei-bus , sicut etiam pronomen σου tua, sed utramque praetermissionem improbant eriti ei la . Quamobrem liquet diem illam praestitulam suisse Iudaeis, qua Messiam a Iacobo praedictum advenisse eognoscerent, adeoque Iaeobum peculiari ratione de triumphali illo Christi adventu Hierosolymam loquulum eSSe. 74. Quid autem, quod turbae, quae obviam Christo exiverant, adclamationibus suis narrare videbantur ea tune impleta esse, quae Iacob de adventu Messiae fuerat vaticinatus p Clamabant enim: IIosanna ri-xio David, Benedictus, usi v Eniet in nomine Domini, Benedictum, OBOD vENIT REGNGa, Benedictus, udi VENIT REx, pax in cMIO my;haee autem quam bene respondeam Iacobi verbis, diversisque vocis Se Io interpretationibus, et chaldaicis vaticinii paraphrasibus , nemo non videt s29. 3l. 35. 37 l. Neque illud opponas, si haec ita sint, robur omne ademptum esse argumento superius l72. 73ὶ dueto ex verbis Christi Iudaeos eastigantis, quod impleta iam esse non c0gnoscerent, quae a Iacobo de Messia fuerant praedicta. Nam, quantumvis id darem, nouideo vel minimum huic ἐυαντι ανεια remedium asserres, quandoquidem quatuor evangelistarum narrationem conserentibus palam est utrumque narrari, et Christum a turbis, quas obvias habuit, agnitum esse, et nihilominus eum Iudaeis id eulpae vertisse, quod ipsum non agnoverint. Quare ratio melius quaereretur ἐναντιο ρανεtας, huius sustollendae. Quod disti ei te saeiu haud est. Aliqua enim gentis pars, eaque haud sane poli 0r, Iesu adventanti Oeeurrens eo paelo ad elamabat, ipsumque Christum se agnoseere prosilebatur, non item Iudaeorum primores maximaque i Ilorum
135쪽
pars la . idque Iesus exprimere voluisse videtur partienta illa et, quam insertam legimus verbis : Quia si cogn isses ET tu ; alio initur enim totam gentem , veluti dieeret: Si Exi a tu, sicut hi, qui mihi Christo adclamant, Christum me agnovissest Τum illi ipsi, qui eum chriasium tune agnoverunt, paueis post diebus se eumdem ipsum prorsus ignorare demonstrarunt. Nulla igitur ουτιλογια in hae narratione deprehenditur , nec quidquam virium amittit argumentum ex Christi venis superius desumplum. 75. Eo denique magis sententia haee nobis arridet, quia, quae Iae ob praedixerat non prius factum iri, quam Christus advenisset, reipsa seri ea eoeperunt a die , quo Christus Hierosolyma ultimo advenit. Quod argumenium petuliarem tractationem meretur.
De forma politica et iure αυτ νομυμ a tribu Iudae sublatis. 70. Praedixerat Iaeob ea, quae nominibus et ppnta designabat , politicam, inquam , tribus formam eonditionemque, et ius
αυτ νον potestatemque propriis sese legibus regendi, non prius a Iudae posteris esse auserenda , quam duo haee saeta essent, ut et Messias advenisset, et huic obsequium teterae gentes praestare coepissent. Proinde liquet, etsi Iaeob non expresse praedixerit sceptrum et ducem a posteris Iudae fuisse auferendum , si tamen duo haee olim auserenda suis sent, id non siiliarum, nisi prius illa duo alia serent. Eam ob rem, quum sceptrum et dum adempla Iudaeis re ipsa suere, oportuli et Messiam iam advenisse, et eelerarum gentium obsequio eum exceptum esse. Quare, ut enlligimus ex illa Christi sententia: Cum autem videritis circumdari ab emercitu Ierusalem, tunc scitote, quia an pinquaυit desolatio eius, . . . quia dies ultionis hi sunt ur inpLEANTUR onNlA , quae scRINA sunt ibi, persectum absolutumque vatieinii manifesto praesert nobilis illa πψωu ta, quam Romani duee Τito Vespasiano Hierosolymis gentique iudaieae attulerunt anno aerae vulgaris in ,
136쪽
i 24 LisER II. Qua Esrio VI. quamque ipse Christus aperte fuerat vallei natus tu . Tune quippe et ix iampridem advenerat, in quem unum omnes Messiae proprietates dotesque congruebant, ei huic iam populorum obsequia praestabantur. Ex illo insuper gens patrio solo exsul, hac illae dispersa , ceterarumque tribuum ea pilibus permixta, deperdilis insit per labulis, quibus suam abitida originem sibi adsereret, propriam ae peculiarem, quam ad illud tempus
servavera , tribus conditionem brevi amittere eoacta est. Ex illo suarum regionum p0ssessione prorsus ac perpetuo spoliati, sacra aede eominista,
pluribus ae praeeipuis religionibus adeoque et saeerdolio plane abutilis, quin ipsa sacerdotalium familiarum loliusque levitiei gρneris notitia evanescente, posteri Iudae suis se legibus regendi potestatem sibi ademptam agnoscere necessario debuere. Haee quidem sic habent. 77. Quum lamen neque valle inii veritas neque rei natura id postulet, ut illa scemri ei ducis abolitio horae momento fieret, ea, quae modo dicta sunt, non obstant, quominus, etsi vaticinium Hierosolymis deletis ac genie soluta dispersaque omnimodis impletum fuerit, quaedam tamen huius veluti exordia allius repetere lieeal, imo et oporteat. IIaee aulem exordia dicimus in ei disse in postremos dies illae Christi, qui ab ultimo eius adventu Hierosolymam ad eius mortem nu
78. In primis enim eaussae tune exstitere, elir genti iudaieae forma politiea itisque αντον αρν auserretur, supremaque hora decreta staret. Deere tam quippe eam fuisse ob immane facinus in ipsum Dei filium a Iudaeis patratum , nemo, arbitror, in dubium revocaverit; patratum autem est Leinus istud iis diebus, quos diximus. Insuper tantum illi ausi sunt, quia Iesum Messiam a lacobo praenuntiatum agnoscere noluerunt,li enim cognovissent , nunquam Dominum gloriae crucisaeissent my ; quam ignorationem proinde et ipsam in caussa suisse, turgen A deleretur, Christus ipse nos docuit sc . Eaua vero sese prodidisse potissimum eo tempore , de quo loquimur, palel manifesto; tunc enim populus universus , quod iam huius pars, prinei pes, inquam , ei saeerdotes , antea machinali su erant id , publice stagitarunt in cru-
137쪽
DE FATicinio Iacoar 125eem eum agi, qu m sex non ampliuη ante diebus Christiam rμgem a d. elamauerant. Praeterea hine illud, ut Iesus, quod nondum praestiterat , tune demum aperte praediceret ignorationem illam supremum ex-eidium nrhi pi genii esse allaturam sal, imo, etsi ante id tempus se-mol aliquid de line pxeidio loqliuius fuerit sb , liine lamen primo
apertissimis verbis rem totam eiusque ea ussam deelararet , in ne mis
ram Iudaeorum vieem lacrymaretur, atque exinde saeptiis praedieti nom illam susin re quoque oratione repeteret sc horum , inquam , rationem si quaeras , tur tum , non vero prius , haee egerit Christus,vstriorem non invenies, quam quia Iudaei illis demum diebias , quum Chriςlum a Iaeobo praenuntiatum agnoseere nollent, neeemque ipsi m lirentiar , sceptri ae ducis abolitionem commeruere, atque hae poena damnati sunt lieel serius instigrada. Allendas etiam, oportet, Iudaeos ea peceasse suasu atque impulsu primorum suorum, hos vero id eonsilii cepisse , ne Christo homines debila obsequia exhiberent, et ne ipsorum genti politi ea iribus eonditio iusque αυτονομον adimerentur, id enim sonant haee eorum verba: Si dimistimus eum sic, O NE
Eτ GENTEx lvi, verbo, seelus illud admissum esse, ne a Iaeobo praedicta evenirent; quae imo quum ideo evenerint, quia seelus illud admi sum est, clarius quoque palel, quomodo vaticinii πληοω sis ex hoe ipso scelere, adeoque a diebus, quibus seelus hoc patratum fuit, exo
dia habuisse dieendum sit. Denique haud lexis momenti illud est, quod, quum populus Christum in erue em agi flagitasset, Pilato interrogan-li , num vellent ipsorum regem eruci figi, quibus verbis admonebantur, quinam is esset, in quem desaeviebant, Messias nimirum a Iacobo praenuntiatus, responderunt: Non habemus regem nisi Cia Marem fe=, quo publiee , quantumvis fortasse praeter voluntatem et cogitationem, professi sunt se iure αυτ ομω spoliatos , ideoque Iaeobivati ei nium impleri iam coeptum, quae Augustini quoque interpretatio est ita seribentis: o Iudaei, qui vocamini, et non estis, si non habetis regem nisi Caesarem, defecit tam princeps de Iuda. V
138쪽
126 Liaea II. Qv Esrro VI.nit ergo ille, cui repromissum est fa= ; atque eodem paelo ratiocinari est ex illa alia Iudaeorum sententia tune quoque prolata: Nobis noralicet interficere quemquam fM , quam reposuerunt Pilato eos ita iubenti: Accipite eum pos, et secundum legem oestram iudicvicteiam so.
De oaticinio Balaami l in. XXIV, 17-l9 . l. Explanationem vatieinii editi a Balaamo ita habebimns , ut
ingularum vocum signifieatione, quae probabilior videtur , prius de finita , illud verum ac proprie die lum valleinium fuisse, eoque Christum praenuntiatum esse, demonstremus, disquisituri postremo, an aliqua eius pars ad stellam pertineat, quae Magis Christi orium annuntiavit.
2. Videbo eum, sed non modo. Sie hebratea ad verbum expressit interpres vulgatus , nec aliter exprimi possunt. Quare nulla ratio habenda est celerarum interpretationum, quae secus hebraica exprimunt , alque earum praesertim, quae pro suturo praesens verbi lem pus praeserunt. Licet enim in lingua hebratea suturum tempus quandoque vim temporis praesentis habeat, id lamen non fit, nisi ubi te ta quaedam sunt sententiae aut sermonis adiuncta, quorum neque uni lotus est in hoc vaticinio. Quin imo hie de re sutura agi plane evineti illud non modo. Id vero ne iungas verbo sidebo, veluti dixisset Balaam : Non ridebo eum modo, sed adde verbum est, ut Sensus sal In Ps. LXXV. S. l. Ili. Io XVIII, 53. Diuitiam by Corale
139쪽
DE VATIGiRlO BALAAni 127 sit: sed ipse non est modo, quem sensum expresserunt Pseudoi nathan et Saadias , nemine ceterorum interpretum repugnante, faven-le imo quadam antilliesi, atque ita flagitante posterioris hemistichii interpretatione l3ὶ ideoque et parallelismo poetico. 3. Intuebor illum, sed non prῬe. Eadem de his ac de superioribus dicas. uehraicum 'MON non aliter vertendum quam , ut vertit interpres vulgatus, intuebor. Id evincit tum parallelismus poeticus totius versiculi, tum auctoritas veterum omnium interpretum, demplis graeco et famaritano, nec non rabbinorum , puta, Salomonis Iarchii, Ahen Errae , Levis Beli Gersomi , tum denique illud, quod verbo vixi , saltem forma hal, ea solum nolio subiecta in bibliis reperitur, si unum fortasse locum excipias ta , cuius tamen minus obvia est interpretatio. Cantare vero, non sermae hal, sed hi phil notio est ibi, seu verius verbo 'Po sc , licet in primo libro Samuelis verbum ' nes sonet ad canendum si, quod tamen ex Masorelliarum emendatione legendum Quam recentiores huic verbo signifieationem assingunt, ire aut proscisci, duobus tantummodo exemplis eam confirmare eo-nantur , quae, equidem , an cuique saeile sese probent, valde dubito se . Adverbium prope redditum est pro , quod est adiectivum , ideoque ipsa hebraica verba sic verteres: Intuebor illum, sed non prOPinquum. Verius lamen et hebra leo sermoni consonum magis videtur deesse pronomen M , sicut sensere interpretes chaldaei omnes, syrus, et arabs, qui pronomen illud vel verbum substantivum suis interprelationibus addiderunt, imo et alexandrini, qui verterunt: ουκ ἐγγι ι non arerῬinquat. Sententia itaque haec sic habet: Intuebor illum, sed non est propinquus. Ceterum a I p propinquitatem, non tan-lum Ioel, sed et temporis significare potest. Posterior signiscatio magis respondet vocibus non modo prioris hemistichii, at aeque bene hie est priori signifiealioni ; haee parallelismum rerum αναλογον, illa ομολογον , exhibet. 4. orietur stella. Prophetarum mos est usurpare tempus verborum praeteritum pro suturo; hine in ipso codice hebraico illud ,
140쪽
quod tamen interpretes omnes, demplo fortasse samaritano, in futurum tempus verterunt. Uniea huic verbo notio est calcare, ut comprobantium voces ex eo dependentes, lum illud, quod, etsi alia quoque verba pro vario verbi illius usu reddiderint interpretes, id tamen secere so lum, ut suarum linguarum indoli consulerent, in locis autem in quibus verbum VI sie sunt interpretali, eadem illa verbi liuius notio eo stanter oblinet, ita ut quandoque hanc ea nidem, eontra ac ipsorum lingua serebal, servaverint, atque expresserint lat. Si eni dissicultatem aliquam laeessit loquutio illa ri Γῆ Γη calcavit arcum idem valens ac teteudit arcum, is meminerit populis orientalibus in usu suisse arcus longiores, quorum, dum tendebantur, alterum cornu in terra defixum laevo pede premebatur, ne a reus in iaciti nutarei ib . id narrant
de Indis Arrhianus ic , de Persis Xenophon id , de Aethiopibus Di
dorus Siculus se . Aliam rationem a reum tendendi, qua in hebraica illa loquutio apte exprimeret, exhibet opus figlinum reperium in coem terio Prise illae, quod videre etiam est apud seriptores de locis Romae
subterraneis is . Hi ne saeile intelliges, quid valeat alia loquutio
tari calcaoit sagittas, nempe calcauit seu tetendit areum ad iaculandas Sagittas. 5. Sed iam de usu, qui huie verbo est in vaticinio Balaami, disserere oportet. Ubi verbiam Tm eonstruitur eum nomine signifieante viam , regionem , aliaque, in quibus quis incedit , ab interpretibus, etsi verbi notio minime immutata sit, tamen, eorum sermone sic sagitante, verti commode solet incedere aut ambulare; locum enim, ubi ine edimus, necessario ealeamus. Atque haec ratio clare apparet, quum nomen illud ea su accusativo est, quod tamen bis solummodo in
bibliis si fg . At non item res elaret, quum idem hoc nomen prae Positionem habet a in f seu by super th; quid enim haec sonent :