장음표시 사용
191쪽
DE v riclxio xo sis 17sillo alio monte, quum filium suum iam advenisse manifestavit, uiro-liique vero praesente Moyse.
16. Iudaei visis Christi prodigiis obstupefeenies exclamabant: Hic est vere proρheta ὀ ποο VPrς sal; alias vero: Hic est pere propheta o RV V ς, qui pensurus ese in mundum ib . Allendere autem in his potissimum 6 portet vim artieuli graeci , ex qua Isidorus Pelusioles sc arguit prophelam aliquem singularem ab illis Iudaeis
eommemorari ; neque enim huic syntaxi locus est in novo testamen-lo neque sorsan in vetere, nisi quum unus aliquis prophela memoratur. Quare patet Iudaeos illos exspectasse eo tempore prophetam aliquem singularem ; proinde noverant eum a Deo fuisse praenuntiatum. lam vero , illos nomen Pro hetam usurpasse veluti unum ex nominibus , quibus Messias praenuntiatus fuerat, 'saei te quisque sibi persuadebit , ut eredat, neque enim alium exspectabant, quum nullus alius praenuntiatus esset. Quod si sie est, aliud inde argumentum promimus. Si enim Messiam hae prophetae appellatione praedielum ex- speetabant Iudaei , quaerendii si est , quinam ex prophetis veteribus nomine isto Messiam voea verit' Nullus prolieto praeter Moysem, dum hoe ederet oraculum. 17. Elegans porro et ingeniosa est probatio , quam exeogitavit Isidorus Pelusiotes argumento desum plo di ex alio scripturarum tapite. Narratur in evangelio , eos , qui Hierosolymis missi fuerant ad Ioannem Baptistam , ipsum interrogasse , an esset O ποο της se , Ioannem vero respondisse, se non esse. At nonne Zacharias Ioannis pater de eo haee valleinans eeeinerat: Et tu, puer PROPHETA ADtissimi oocaberis Is p Nodum hune dextere solvit Isidorus: προεχτης μει γαο γῆν, ο ποοφητης δε ουκ ηυ fera pro feta, ma non era il
Pr eti. Quae vero Isidoro opponi possent, alias l29 diluemus. Similia iam seripserant Origenes fg et Eusebius h .
18. Denique seriptores novi testamenti aperie nos docent, hoe ora- eulum de Messia die lum esse Iudaeos illa aetate putasse. Etenim Pe- αὶ Io. VII, 40. Id. VI, 44.
192쪽
argumentum ex oraculo illo sumpserunt.
Probatio indirecta. 19. Ηoe quoque argumento res eonfici posse videtur. Propheta, quem Moyses praenuntiat, non alius est, nisi quem praenuntiavit Deus in monte Horebo. At propheta a Deo praenuntiatus est Messias. Pro pheta igitur , quem Moyses praenuntiavit, non alius est nisi Messias. 20. Prima propositio omnino patet. Moyses promissionis suae rationem statim assert sc , eaque est, hoe idem a Deo promissum sui Pse in Horebo id , quod iisdem sere verbis ipse mox praenuntiaverat se . Etenim, ut animadvertit Caietanus is , qui praeelare quaestionem hane
habet, non alio sane nisi liue spectare potest, quod Moyses in audien-lium mentem revoeet ea, quae populus in Horebo a Deo petierat igi, quaeque Deus populo promiserat illa ipsa die, qua conventum est ad legem audiendam h , videt ieet ut, qui Moysi ea vaticipanti lune aderant, audiebantque prophetam illum praenuntiari, probe nossent a Moyse non alium prophetam nisi illum promi lii , quem Deus iam olim promiserat in Horebo.
21. Alteram vero propositionem argumenta non pauca eonfirmant
de illis, quibus direeio probavimus sententiam nostram; sed alia etiam praeterea. Nam propheta, quem promisit Deus in Horebo, esse nequit ullus' aliorum prophetarum, nec tota simul prophetarum series. Quum enim tunc prophetam illum Moysi similem futurum dixissei, serme post annum dixit ceteros prophetas longe dissimiles Moysis esse ob diversam rationem, qua eum Moyse atque eum his ipse agere solebat si . id iam animadverterat Laeliais post Slierloehium ik .
193쪽
At, si propheta iste nemo est eelerorum prophetarum , quinam esse potest nisi Messias pri. E patribus superius numeratis is quidam, quos nune fortasse enumerare praestitisset , non asserunt verba versieuli deeimi quinii, quae Moysis sunt, sed versiculorum duodevieesimi et undevieesimi, ea , inquam, quae Deus ipse protulit in Horebo. Sensere proinde , prophetam, quem promisit Deus in Horebo , esse Messiam. 23. Sed, quae apprime id evineunt, sunt adiuncta rerum ae leminporis , quibus ea promissio laeta' est. Quod argumentum mirifice praeceleris urget Caietanus αὶ , belle etiam iraelant Shecloeh et Laisehais bj. Ipsa Catelani verba referre praestat. LGra, prudens I ctor , hanc circumstantiam Prophetae huius, de quo est sermo, Didelicet quod est illa propheta, qui promissus est a Deo , quando dedit legem Ore propria in monte Sinai, unioerso audiente populo, t huc enim tendit unioersa haec commemor tio dictorum a populo in die, quo adunatus est POPulus ad audiendam ex Ora Dei Iegem γ, ut hinc haurias, quod, nonas propheta in genere, ιed de propheta pice Dei Iatore I
gis est sermo. Deum siquidem timebant audire ad ulteriora Iegis procedentem, atque ideo aptissime . . . ex tunc promittis tur ipsemet Deus in natura humana adlocuturus yopulum humanissime, non maiestate . . . Extra Propositum erat Tunc Deumrmetare Mosi, futurum prophetam similem ipsi Mosi, nisi de Propheta LEGIsLATORE loqueretur. Haec enim causa, scilicet f rendae legis, quadrat universis commemoratis hie a Mose. Nam quadrat petitioni populi horrentis ulteriorem legislationem ex ore Dei in maiestate. Quadrat materiae, quae tractabatur tunc.
Quadrae similitudini Mosis. Quadrara poenae subiunetae illis, qui non audierint Oocem illius prophetae. QuadrM imperfectioni legis veteris perficiendae per Messiam. Quadrat et singularitati atque excellentias illius prophetae , cum tanto area tu , tali tempore repetati Mosi, et in hac litera descripti. I uio interpretationi lavent Laelantius ic , Gregorii is Nyssenus haec
194쪽
382 Liara II. Qv1Εsτio VIII. geribens : Illud enim stulLEu Tisi similitudinem in Iegibus sanciendis potissimum indicat sal, Chrysostomus ibi, Isidorus Pelusiotes se , qui omnes Christum hoe deuteronomii capite tamquam n oum legislatorem praenuntiari P0nunt , aut etiam expresse doeent. Praeterea Cyrillus Alexandrinus haec pronuntiat: Quum igitur m ctaculum eorum, quae ad Dei gloriam Aurata erant, ferre non possent, qui tum temporis instituebantur, homines, tandem necessaris incarnationis unigeniti modus praedictus est id . Imo Chrysostomus sej hoc oraculo producto probat legem veterem a Christotuisse abrogandam. Nimis profecto manifestum est prophetam illum non ita praenuntiari , ut qui futura praedicat , aut oeeulla relegat, sed ut qui leges a Deo latas reserat. 24. Concludendum igitur est prophetam a Moyse praedietum alium non esse nisi Messiam. Interea hoe eallide consideremus , Moysena , quum id praedixit, novum oraculum haudquaquam edidisse , sed illud in mentem Israelitis revoeasse, quod ipse Deus iam ediderat. Non ergo hoc oraculum inspicere atque explanare oportet, tamquam si so-ret connexum enm iis rerum adiunctis, quae fuerunt, quum Moyses illud reeolebat, sed tamquam prolatum a Deo in Horebo, ac si reapse legeretur in eo exodi ea pile, in quo Deus legem primo promulgasse narratur is . Quo siet insuper, ut mulla eorritant aut praecipua sal
lem eorum , quae in contrarium congeruntur.
Contraria diluuntur. 25. Diodorus Tarsensis haee opponebat fg : Eae Fa1τRisus Non me Deus Verbum; quum vero prophetae sit ministrare Spiritui, Deua . . . Verbum cui ministerium ρωebuit ' Verum ista, quum nihil eon-
αὶ Ap. Luthvm. Zigah. l. e. Vide et
195쪽
seiani, nisi ut prodant errores Diodori Christum dioidentis, qualem eum dieii Marius Mercator , securi negligimus. 26. Faustus contendebat non potuisse Messiam diei similem Morsis aut sicut Moysem futurum, siquidem Iesum, quem Messiam esse eredimus , longe excellentior suerit quam Moyses. Hinc oraculum non pertinere ad Messiam. Quod Fausti argumentum bona fide redintegravii Boniserius ia . Sed, quidi Fausto respondeas, iam Augustinus suggessit, institula inter Christum ei Moysem comparatione , amborum similitudinem emens ex illis ipsis rebus, propter quas eos dissimiles omnino Faustus diestat th . Boniserio autem respondemus, excellentiae unius prae alio adversari utique aequalitatem , non vero similitudinem inier utrumque. Τum nonne homi uem ad similitudi
nem Dei saelum dixit ipse Deus se 827. Voces 'a 2 sicut me et Tἰ 2 sicut te sty ita in
telligere oportet, ac si dielum esset, prophetas, qui praenuntiabantur, suisse orituros ex ipsa gente israelitica, sicut ex hac ortus erat Moyses, quae interpretatio est Salomonis Iaretii ; vel suturos fuisseveros prophetas, sicut verus propheta Moyses fuit, quae Τostali sententia est. Quare ex illis vocibus nullum desumere possumus argumentum il2j. Equidem non infitior posse has vi es sie intelligi, si
seorsum a l0lo sermone atque ab huius vaticinii adiunctis illas speciemus. Atqui hoc ipsum fieri minime debet, ut seorsum ab illis considerentur, sed prorsus e contrario. Iam vero ea disseruimus i20 seqq. , ex quibus consequitur, significationem eorum, quae Moyses loquutus est ad vada Iordanis, pendere ex significatione eorum , quae Deus loquutus fuerat in Horebo. Quare significatio prioris vocis d pendet ex significatione posterioris T P. Hanc ergo alteram expendamus , de qua haec dicenda occurrunt. Primum est, sensum, quein nos in ea voce deprehendimus, magis obvium esse, utpote qui ad plura sese porrigat, quae Moysi tantae excellentiae eaussa suerunt , n0n vero ad unum aliquod, quod coniectando divinare ad uilamur , ut
196쪽
Salomon Iarehi et Tostatus suis interpretationibus faciunt. Pros eio , qui primo legeret versiculum illum duodevieesimum , voee illa I Ud intelligeret potius plenam similitudinem, quam unam aliquam, signifieari. Secundum , quod aio, est, omnino supersi uam vocem istam videri, si accipienda Aret in sententiam Salomonis Iarelii sive rostati. Iam enim Deus dixerat prophetam illum oriturum ex eadem gente , ex qua erat Moyses quod autem verus propheta suturus esset, ecquis in dubium revocare vel eogitasse ly Τertium est, utrique illi interpr talioni obstare veterum Iudaeorum sententiam il2.14.16.17. 18 .
Quarium denique est utrique obstare etiam adiuncta rerum ae tem poris , quibus Deus oraculum protulit, quae e contrario sententiae nostrae apprime. favent.
28. Quum in pentaleueho pluries Christus praenuntietur, aiunt nee esse non esse Christi verba de me enim illa scripsit aeeiperella, ut quae ad hoc oraeulum solummodo speclent. Verum hoc superius iam oceupavimus, ubi ex his Christi verbis argumenta petebamus il 4 . 29. Argumentum, quod Isidorus Pelusioles si7ὶ depromit ex iis,qnae narrantur de legatione Meerdolum et levitarum ad Ioannem, nullius ponderis esse videtur, quum in ea narratione Christus a prophela plane distinetus sit, ita ut duo sint, non unus a . Verum illud allende , quod in eam narrationem eongestae sint interrogationes diversae, quas diversi secerunt; plures enim a Iudaeis legati fuerant ad Ioannem η. Quid ergo mirandum est, si diversi diverso nomine Me stam voearunt sc p Praeterea fieri potuit, ut aliqui de vulgo minus periti seripturarum saerarum, sicut eo errabant, quod Eliam ipsum ex speelarent, sic etiam errarent putando prophelam et Messiam , qui tunc ab omnibus exspectabatur, esse duos homines , non autem duonnius eiusdemque hominis nomina. Quem tamen errorem male quis inde eone luderet Iudaeis omnibus eommunem suiIse aut maximae eorum parii , ideoque minus valere , quidquid in rem nostram prom bamus ex sententia Iudaeorum illius aetatis ii 2. 14. 16-l8 . Dices eos ,
197쪽
qui Ioannem interrogabant, suisse sacerdotes et levitas, quos oraeviniorum interpretationem probe calluisse, ideoque errore immunes suisse in ea habenda, deceat putare. Verum scientia seriplurarum penes seribas erat sal , non autem penes saeerdotes et levitas, tametsi ex sa-eerdotibus et levitis seribae esse possent; imo sacerdotes levi iasque ignorantia legis laborasse salis apparet vel ex loeo hoc, sicut etiam
ex iis , quae Nieodemo pro Christo verba facienti responderunt ibin , et amere est ex quibusdam historiis Flavii Iosephi, alque ex eo quod
a seriptoribus novi lestamenti seribis tribuantur , numquam vero sa-eerdotibus, quaecumque ad illam scientiam possunt pertinere. Fortasse etiam, qui Ioannem interrogarunt, loqui maluerunt secundum quorumdam de vulgo imperitorum opinionem , ex quo Eliae quoque mentio repetenda foret. Denique argumentum, quod urget Isidorus PeIusiotes pelitum ex articulo graeeo, insolubile est, quum ex eo appareat manifesto singularem aliquem prophetam lune suisse eommemora lum I hune vero alium esse non poluisse nisi Messiam , aeque apparet ex aliis
argumentis a nobis produelis iis .
30. Τostalus etiam ad prophetas , nuper vero Rosenmullerus ad prophetas dumtaxat, oraculum pertinere arguebant ex eius et prae cedentium ac tonsequentium eonnexu, id est, ex oppositione ariol
rum et divinorum, de quibus antea , et salsi fietique prophetae, de quo postea sermo est. Sed eontra haee interpretamenta saeti id , quod iam suadebamus ante oeulos habendum 24ὶ , Moysem, non aliquid novum promittere , sed ea repetere, quae Deus promiserat in Horebo. At in Horebo neque de ariolis aut divinis , neque de falso seloque propheta, sermo suit. Nos vero hoc oraeulum intemPrelamur , atque urgemus, non tamquam a Moyse ad vada Iordanis , sed tamquam a Deo in Horebo editum. At enim , inquies , ex hoc ipso , quod Moyses huius promissionis Dei meminerit, eamque
repetat respectu ari0lorum et salsi prophetae , concludamus oportet , Moysem ipsum sensisse a Deo haudquaquam Mes iam, aut saltem non eum unum, esse promissum, Sed seriem prophetarum non defuturam,
198쪽
quos loco ariolorum et seti prophelae populus consuleret. Verum, rogo, serium ne exploratumque est prophetam illum ideo promitti, quia ariolorum Ioeo Israelitis suturus esset y Nam id, quod horum vicem eo in populo esset, indieatum est superioribus verbis, quae, ut sunt in exemplari hebraico , ita sonant: Et fu . non sic dedit tibi D minus Deus tuus fri, ex quibus si quid coneludere licet, illud DFus , haudquaquam daturus 'ri' , sed iam dedisse dieendus est, quum Moyses haec loquebatur. Quod autem usque ad illud tempus dederat, suit munus pontiscis maximi, cuius erat Deum consulere et huius responsa reseppe , quacumque demum ratione illud fieret ibi; euius rei non modo expressa mentio habetur in legibus mo- sat eis sc , sed insuper a Deo sie eonstitulum fuisse nos doeet ipsa saera historia dj. Et si vero , posteaquam prophetae esse coeperunt , etiam per hos Deus daret responsa se , tamen, quum id agerent prophetae legatione extraordinaria, necesse non erat, ut de hae ratione consulendi Deum leges essent, seeus autem se res habet quantum ad pontificem maximum , qui ordinaria potestate Dei loco erat. At, si Messias hoc vaticinio praenuntiatus suisset a Moyse , interrogat R sen mulierus, quomodo haec cohaererent: Nolite ariolos adire, Iun Deus Oobis prophetam Messiam eaecisabie ff. Sed primo illud nam ab ipso intrusum a nobis deleri Rosen millierus bonus lacilisque patiatur; quo iam eohaerentiae illius neeessitas disparet. Sed et ego vicissim ipsum rogabo, quomodo cohaereant ea, quae habentur in prima huius ea pilis parte ei rea vietum saeerdotum et levitarum vj, cum iis, quae de ariolis dieuntur in seeunda parte ih p Si inter haee nullam cohaerentiam esse videmus , eur haec puletur necessario esse δε-
portere inter illam secundam eapitis partem et tertiam, in qua de Messia iij, atque inter tertiam et quartam, in qua de selo propheta lkὶ sermo est y Sed dare etiam possumus Rosen muliero, quod pu-
Vid. Calmet. Dictio r. ad T. Urim et Tummim.
199쪽
DE v vicimo uorsis 187stulat, ut sit illa eohaerentia inter ea, quae prius dlela sunt, interque ea, quae habentur in oraculo, imo et illud nam relinere, quum, quid praeterea ipsi respondeamus, iam suggesserit Lachais ita oraculum eum prioribus eonnectens la : Tuγη esset Nos ad ariolos reis currere , pos , inquam, quibus Deus adeo Praesto est remo de O , ut maximum quoque prophetam promiserie etc. Animo adverte praeterea Bosenmlitterum illud dare, quod aliis seriptorum saerorum leslimoniis bὶ constat, hoc oraculum ahiale Christi ita suisse intelleeium , ut quod ad Messiam pertineret. Quamobrem eoncludimus , quum ex una parte nihil sit, quod reipsa nos eogat, ut T stati aut Rosenmillieri interpretationibus assentiamur, ex altera vero parte plurima esse viderimus , quae nos eompellant, ut in illo oraculo Messiam unum praedictum agnoscamus , hoc alterum omnino a nobis praeserendum esse. 3l. Aiunt nihil valere argumentum ductum ex eo, quod 23ὶ populus in Horebo Deum rogasset, ne ipse ad eos loqueretur; quin imo fine evincere potius Deum promisisse se in posterum per prophetas, non autem ipsum per se, Israelitas alloquuturum. Verum primo animadverte populum haudquaquam simpliciter petiisse, ne eos Deus alloqueretur, sed lantum ne ea ratione ac modo, id egi, de medio ignis, inter sulgura atque tonitrua , tantoque eum audientium terrore sc . Tum populi petitionem pertinuisse tantummodo ad illud tempus illamque legis promulgalionem , non autem ad suturam aetatem ; rogabant
quippe, ut Moyses ipsos alloqueretur id . Denique Deum hoe populi volum probasse sein, quia ex metu procederet is , profecto haud prohaturum, si qualecumque Dei ipsius alloquium Israelitae refugissent. His diligenter eonsideratis levi negotio eontraria refelluntur.
Quidnam in hoc oraculo portenderet Iesum futurum Messiam.
32. Demonstravimus hoc oraculo Messiam, neque alium praeier hune, suisse praedielum. Ut vero ex hoc eodem oraculo argumentum 'in L. e. Q ib. 27; Ex. XX, 19. M Aci. III, 22; VII. 57; Io. VI, 34. leὶ Deui. V. 28; X v II, 37. ei Vid. Deui. V, 23 - 27. h. V, 29. Diuitiam by Cooste
200쪽
188 Lista lI. Qu Esrio VIII. sumi possit ad probandum Messiam hune esse Iesum, necesse est illud aliquam notam nobis suppeditare, quae in Iesum conveniat. Hane habes in eo , quod propheta ille , ut alter a Moyse ei huie similis legislator, praenuntietur i23 . Hunc vero Iesum fuisse , qui nova lege eondita moraleam maxima ex parte abrogavit, caecus sit, oportet, qui non perspiciat.
De oaticinio Nathanis sit Ilto. VII, 11 - 16 COLL. I P a. XVII, 10-M J.
l. Ounm David regum pientissimus vovisset templum se Deo a di fieaturum a , rebus Israelitarum composilis ae pace parta H devoto solvendo eo lare eoepit sc . At Deus ipsum id exsequi vetuli su , quia bellis distenius multum hostilis sanguinis effudisset se , ae , v luti bonam eius voluntatem remuneraturus is , misso ad ipsum Nathane prophela fgὶ promisit se ipsi praestiturum , quaecumque hoc vaticinium compleetitur, simulque ea indicavit, quae ad suturam templi aedifieationem perlinebant.
Ratio et modus huius quaestionis. 2. Quaestio igitur, ad quam aggredimur, sie in universum est :Quidnam Deus hoe oraeulo edito Davidi promiserit, vel quanam dere Nathan loquutus fuerit. Diversi diversa opinantur, quae ubi retulat Ps. CXXXI, 2 seqq. et III Reg. V, 3; I Par. XXII, 8 ;