장음표시 사용
221쪽
lura erant ea , qtiae praedicebantur. At possunt ne designare sensu obvio et simplici tempus, sub quod Messias erat oriturus, quum inter Davidis obitum atque orium Messiae plus quam mille et dueen lianni intercesserint p50. Si igitur haec seeundum sensum literalem neque de tota Davidis progenie , neque de Messia , altamen de uno aliquo ex post
ris Davidis, praedicta sunt, quinam is erit, nisi Salomon 8 Sentiunt nobiseum Tichonius ei Τheodoretus fl4J. 51. Adversatur lamen nobis Augustinus l3ὶ, quia Salomon regnum auspicatus est vivo patre 46ὶ , ideoque illa suscitabo semen tuum posT TE nullo modo in Salomonem eonvenire puta l. V rum , quinam sit sensus vocum post te, iam exposuimus 46 . Praeterea , si haec in Salomonem nullo modo eonveuiunt, quomodo tonvenient in tempus advenius Christi illa : Cumque completi fuerint dies tui, et cetera 49ὶ Z Insuper , quamvis verba post te iungeres
verbo Suscitabo , minus commodum utique sensum haberes, non tamen minus verum, etiamsi de Salomone haee dieantur; esset enim: Post ob tum tuum Salomonem regno confirmabo.
E lanatio sensus spiritalis. 52. Possunt tamen haec etiam spiritalem sensum conlinere, al-que hoc paeto de Christo dicta esse. Sane de Christo dieia' esse valoumia vel ex parte sensere patres praeter Iustinum , qui haec non habet, quotquot enumerati sunt, ubi egimus de prima aliarum sententiarum s3j. Item sensere duo Iudaei Alsehee ei Abarbanel 27. 60 . Tum nihil est in hoe versi eulo, quod nequeat in Christum aliqua ra lioue eonvenire. Huc fortasse speetabat Petrus ad Iudaeos de Davide et de christo verba faciens die festo pentecostes fol.
222쪽
Translationum disparitas. In Liaxo II REcun VII, 13. 53. Hebraeus: Ipsa aedia scarit. Alexandrini: Ipse aedif-eabit mihi. Conser paralipomena. Syrus: Et ψse aedis,cabit. Arabs : Et ipsa aedifieabit. 54. Hebraeus: et stabiliam thronum regni eius. Velus Latinus ut Alexandrini. Alexandrini: et exstruam thronum eius. Symmaehus : firmabo. rus : et firmabo thronum eius. Conser paralipomena. In LlB.l PARALipoκEnos XVII, 12. Ipse aedificabit mihi. Ut Hebraeus. Et ipsa aedificabit mihi . .
Et ipse aediscabit mihi. et stabiliam thronum eiuS. et erigam sedem eius. Ut in 'libro Regum. et firmabo thronum regni Eius. Conser librum Regum.
Vocum et loquutionum signiscatio. 55. Illud aediscabit mihi domum in paralipomenis, quam is Seusu minus obvio, potest tamen intelligi etiam secundum illam signifiealionem, quam alibi diximus s34 , prout mox plenius demonstrabitur. Non lamen assii mare ausim eam alleri magis ob iae prae
223쪽
planatio sensus literatis. 56. Eliam vulgatus interpres iam genere masculino s48 uii incipit de semine loquens; de uno quippe aliquo Nathanis verba di-eta esse probe sentiebat. Sed et de eodem , de quo priora , apparet die la esse, de Salomone , inquam , ut prodit obvia ac simplexleeito. Negaverat quippe Deus templum a Davide eonstruetum iri ;nune vero Davidem docet , quinam eius laeo id esset perseeturus.
Sane ita, ut nos, David ipse haee intellexit fa . Sie etiam sentiunt Τiehonius quantum ad verba Ipse aedis Bit mihi domum, Rieronymus, avetor libri de Promissionibus Dei, Τheodoreius il 4 . 57. Si eui sortasse libet magis verba Ipse aedificabit mihi d mum aecipere in alteram huius dietionis signifieationem f55 , ut
sensus sit Salomonem ipsi Deo procreaturum esse filium , id est , suturum esse unum ex proavis illius , qui simul Dei filius esset , haec κατα ρητον, non modo Salomonem, sed etiam Christum sonabunt. 58. At enim regnum Salomonidarum perduravit ad ea pii vitalem usque Judaeorum , nee ultra , regnum aulem huius, de quo sermo est, dicitur sore, ut perdurei tal P IV tota aeternitate. Docet quippe Moyses Malemonides nomen Cylv eum praepositione 'P seu sequente nomine ' P veram ac proprie dictam aeternitalem signifieare Ib . Ergo Salomoni hie loeus non egi. Verum Malemonides docet solummodo sic loquendum esse, quum veram ae proprie dictam aeternitatem quis exprimere vult, non tamen affirmat veram ac proprie dictam aeternitatem signifieari, quoties aliquis sie loquitur. Sane quandoque duae illae voces eoniunguntur, quin tamen veram aeternitatem signiscent , puta , in libro primo paralipomenon c , ubi regnum , quod memoratur, temporarium est, quum illud Salomonis posteris mansurum dieatur addita eonditione: si perseυeraυerit facere praecepta,
224쪽
212 LigEa II. sed rario IX. quae sane, conditio pertinere nequit ad regnum aeternum sobolis Salomonis, Messiae, inquam, hoe enim Davidi ei Salomoni nulla fla-lula conditione promissum suti 9. 80. 82. 90 . 59. Quin imo probabile omnino illud est, quod de istis oraeuli verbis II seripsit Caietanus: Quod autem dicitur usouE REη-PER , etiam ad Isteram periscatur Propter Messiam ex semisne Daridis promissum Davidi, cuius regni non erit finis fri. Quo semel posito liqueret, non modo in primo φ7ὶ , sed etiam inhoe altero hemistichio Christum κατα ρέτου praedici.
planatio sensus spiritalis. 60. Sed praeterea integer versus in sensum spiritalem, qui Chrisium prodat, accipi potest, idque duplici ratione. Primum ex ea parte , qualenus et Salomon Christum , et templum a Salomone exstru-elum ecelesiam a Christo eonditam , quae domus Dei voeatur a Paulo ibi, ei regnum Salomonis regnum Christi, teste Augustino ic ,ππικως praesignifieabant. Sed insuper etiam ex ea parte , qualenus templum ipsum τυπος Christi suit H, quo spretant ea , quat prae elare in rem nostram seripsit Alschee fel : Vocari non posse domum mansionis Domini , nisi quae stabilis et se iterna est, tertium Gidelicet templum , . . . quod non eae lapidibus construetur, sed Dominus illud Operabitin in caelis fN. Lege, quae inserius disseremus de versieulo deeimo quinto 74 . Nam traditio est Magistrorum nostrorum bonae memoriae , quoni miretium te lum descendet spiritale de caelis. Hoc autem, templum , quod ipse Christus laturus erat, a se tandem exstruendum esse, id est , a se Christum esse progignendum , Salomon praesi'gnifieabat , quum illud aliud templum exstrueret, quod Christi figura
225쪽
ae timος fuit. Diserte versieulum hune tamquam dietum de christo interpretantur Iustinus, Cyprianus, Eusebius , Laetantius , Basilius , Ambrosius, Τiehonius, Augustinus, Eucherius, qui esse sertur, Cyrillus Alexandrinus s3. 34J, alque etiam Theodoreius sal quantum ad posterius hemistichium.
Ego ero ei in Patrem , et cetera.
Translationum divaritas. Is Liago II REcun VII, 14. In Lia. I Phahiapovgnos XVII, lasii. Hebraeus : Ego ero ei in Patrem , et ipse erit mihi
Chaldaeus: Ego ero ei si ut Pater , et ipse erit mihi assim ius Oonrigliantes sicut Dius. Arabs r Ee fam ilia pater , et ipsa erit mihi flius. 62. Hebraeus: Quem, in Pravitate sua fCui nel suo
mad faro. Vulgatus: Qui si inique laIiquid gesserit. Alexandrini : Et si pene-lrit iniquitas eius. ω Chaldaeus: Qui si Pe cabit.
Ui in libro Regum. Ego ero illi pater , et maeerit mihi stitis.
Desunt omnia. ωὶ In h. l. Di iii od by Cooste
226쪽
Arabs: Et si stultitiam iegerit et peccatum. 63. Hebraeu : in Dima' hominum et in plagis filo - 'rum hominis vel Adami. Vulgatus e in rima Girorum et in plagis filiorum
Alexandrini ut Vulgatus. Chaldaeus : in plaga ni-rorum et in castigatione f- Iiorum hominiam. Syrus: in Oirga piri , et in Derberatione, quae in hominibus. Arabs: in rima piri, et in Haga,qua percutiunt homines. ιDesunt omnia. Desum omnia.
cum et loquutionum signiscatio. 64. Dubilari nequii ' quin vox tam N etiam sine articulo saepissime sit nomen eoileetivum significans homines iat, ut omnes interpretes eam hoc loco verterunt. At aeque eertum est aeeipi illam posse , ut quae significet primum hominem, etiam in frequentissima hae dictione IN ' A, quod nulla ratione refelli potest. Quare eire in in explicando hoc versiculo ita aceipi ea vox potest, ut die lionem illam vertamus fliortim Adami. .
227쪽
Explanatio sensus literatis. 65. Nemo non dispicit, ut alterum hemistichium plano atque obvio sensu , non Christum , sed Salomonem exhibeat, atque inde est,
quod psaltes , ubi valle inii huius meminit, verba haec tamquam deposieris Salomonis die la exponit adhibito numero plurali: Si autem dereliquerint filii eius legem meam , etc. fa= ; Athanasius vero ex his iisdem verbis rationem profert, cur posteri Salomonis regno exeiderint ibi. Sed et prioris hemistichii signifieatio literatis Salomonem reseri. id enim eo palam fit, quod hemistichium hoc atque ea, quae
proxime antecedunt, continuoque sequuntur, a te inter se eon nec lantur pronominibus , quae omnimodis reseruntur ad nomen semen fo, ut unum ac eumdem hominem eonstanter indicent. Id etiam David ipse
66. Negant alii in Salomonem convenire verba Ego ero ei in Patrem, etc., in sensum lileralem aecepta. Quod equidem saleor , si patrem et filium naturalem dicas, secus vero si adoptivum. Neque pluris laetendum ost , quod opponit Laelantius s3ὶ , numquam Salomonem Dei filium vocalum esse. Quid enim Z Num , quia nemo me patris mei filium voeet , ideo minus is sim p Num praedixerat Nathan Salomonem Dei filium vocatum iri Z Quid vero si negem, quod Laetantius affirmat, et di eam hoc ipso in orae ulo ita voeari Salomonem pNum uni Salomoni ea appellatio abneganda, quae tot aliis tribuitur ps7. Alii vero alio ex capite eontendunt horum verborum sensu lile-rali Christum signis eari. Ex hisee enim verbis arguit Apostolus divinam Christi υἰοτητα sel; at ex spiritali saerarum scripturarum significalione argumentum duei nequit. Ila Tostalus ij aliique non pauci, ea ratio
228쪽
sequutus. Quid de ratione hac sentiendum sit , et an ea Augustini auetoritati innitatur , alias disputavimus sc . illud interea monemus , rationi huic locum esse , quum sensus spiritalis certus atque indubius
non est, quum, inquam, Spiritum Sanctum auctorem eerto non habet seeus autem eequis neget sensum spiritalem tantumdem ad probationem valere ae literalem pG8. Maioris profecto ponderis est aliud, quod quis intorquere sententiae nostrae posset. Si enim illa: Ego ero ei in Patrem, etc., de Salomone dicta sunt , illud Pauli argumentum eorruere videtur , quo Christi prae angelis excellentiam demonstrat, quippe qu0rum nulli dixerit Deus, quod Christo dixerat: Ego ero illi in ρatrem, etc. Reponeres enim, nisi angelis, tamen homini, id est, Salomoni, haee Deum dixisse ; num ideo Salomon angelis praestantior 8 Verum in primis , velim, consideres contra Pauli argumentum pugnare quemquam posse non magis ex hoc quam ex aliis bibliorum Ioeis, in quibus μlii Dei nominantur alii quam Salomon id . Iam vero verba haee Salomoni utique die in a Deo sunt secundum sensum lileralem, in quantum , haudquaquam naturalem , sed adoptivum patrem ac silium sis gnificant ; alque hoe modo de aliis quoque , quam de Christo , discla ea sunt, ac dici possunt, sensu literati, cuius rei vel ipse Paulus testis est te . At eadem ipsa de Christo dicta suerunt secundum spiritalem ipsorum significationem, et ex hac parte aeeipi debent, ut quae patrem ae filium naturalem sonant, atque ita aeeepta negat Paulus de quoquam, sive angelo sive homine, dicta unquam fuisse. Neque enim est, cur verborum signifiealio, quantum ad αντιμον pertinet, nequeat sive latius sive brevius extendi, ae sit, in quantum ea pertinet ad rim , quum dispar sit utriusque eonditio. Ita rimosi hoc est, Salomonis υBτης,
adoptiva fuit, ἀντιτυπον vero, id est, bis ς Christi, naturalis.
M l. q. l. a. 40. c. bl Ad Vincent. Rogatisiam ep. XCIIIal. XLVIII. e. 8. S. 24. ηὶ Lib. I. c. XIV. q. d.
ole. Vid. Deut. XXXII, 6; Matth. VI,
229쪽
69. Porro priorem illam versiculi partem ad Christum perlinere nemini iam dubitare integrum est Paulo id assirmante sal; supervacaneum propterea staret auctoritates ad id eonfirmandum allegare 26l.
Potius animadvertam in toto hoc vaticinio nulla esse, quae, etiam se- eundum senςum literalem, in Christum magis pr0prie conveniant, quam verba ista, si tamen seorsum ac seiuncta a ceteris spectentur; in ipsa nim huius sermonis serie atque contextu non aliter Christum exhibere possunt nisi sensu spiritali, quum eum non proxime indieent, sed τυπι- κως per Salomonem, quem proxime sonant seeundum significationem li-leralem. Celerum, quamvis alia deessent argumenta, ipsa connexio sententiae huius atque anteeedentium, in quibus Christum τυπικως exhibitum deprehendi posse iam vidimus, sussiceret, cur sententiam hanc quoque pari ratione exponi posse diceremus.70. Alteram vero versiculi partem nec spiritaliter de Christo die tam esse potuisse plures arbitrantur. At rerum atque verb0rum nexus
eredere nos cogunt haee quoque de Christo die la esse posse, si de eo di-cla Sunt, quae antecesserunt. Modum autem, quo haec de Christo diei potuerint, explicat Augustinus, eum hoc vaticinio conserens illa psallae verba: Si autem dereliquerint fili eius legem meam, eto risitabo in Oirga iniquitates eorum etc Misericordiam autem meam non divergam ab eo fM , atque ita disserii: Non dixit Aa Eis sed dixis AB Eo, quod bene intellectum tantumdem patet. Non enim Christi ipsius, quod est caput ecclesiae, possent inoeniri ulla peccata, quae opus esset humanis correptionibus seroata misericordia diυinitus coerceri, sed in eius corP re ac membris, quod populus eius est. Ideo in libro Regnorum inluviet s Eius 62ὶ dicitur, in psalmo autem FILIORLκ EILs, ut intelligamus DE ipso Dici uuOD1κ xODO, quod de eius corpore dici-
230쪽
2l8 Lia Ea II. 001EsTiO IX. tiar fui. Aliam rationem, qua haec de Christo diei potuerint, nobis suggerit hebraicum ipsum exemplar, a quo abest particula Si expressam ab interpretibus alexandrinis, chaldaeo, et vulgato, et in quo verbum mus verti polesi in peccato suo; proprium enim est linguae hebraicae usurpare modum verbi infinitum loco nominis b , sicut etiam Graeci dieunt ἐν εἰναt, et Itali uel suo OPerare, uel suo dire. Quo posito rationem eliam, qua Christo peceatum tribui possit, manifestam habemus in his aliis seriptorum sacrorum sententiis: Posuit Dominus in eo iniquitatem Omnium nostrum fo, Peccata n stra ipse pertulit in corpore suo My, et similibus , ex quibus expende polissimum versiculum secundum psalmi XXI , deque eo eonsule Vigilium ponii fieem maximum fel et 4 irinum. Praeterea sedulo altende, cur poenae hic a Deo intentatae dicantur propriae fliorum hominis sive filiorum Adami. Etenim , in quantum illae Salomoni intentantur, nihil peculiare et notatione dignum in hae dicendi forma deprehendimus , sed solum aliquam poeticam loquutionem. In quantum vero Christo ipsi instigendae praedicuntur, eecur ita vocentur, nisi quia
Deus sub Salomonis imagine signifiearet a se plectendum eum , qui simplex homo non esset, neque peccato obnoxius, proinde nullam esset promeritus illarum poenarum , quae hominum sunt , id est, ii minibus debilae ob admissa peeeata , adeoque nec ipsam mortem, Me
nam videlicet ob Adami peceatum universae huius soboli insticiam is '
Misericordiam autem meam et Cetera.
7l. Rehraeus : Et miseri- Et misericordiam meam noucordia mea non recedet ab eo. recedere faciam ab co.