장음표시 사용
211쪽
DE VATici'M NATHARis 199 quas vel exemplar vel translationes habent , significationem enucleabimus. Deinde quaeremus, quomodo ea, quae dicuntur, ad Salomonem pertineant. Denique et modum ostendemus, quo perlinere possunt ad Christum feeundum sensum spiritalem. Iuvabit autem prius ea r eoluisse, quae alias disputavimus de Christo per Salomonem praesignificato , utque is in persona sua imaginem ac τυπον Christi expresserii la .
Praedicitque tibi Dominus et cetera.
Translationum la Liallo II Bεοιου VII, ilal. Hebraeus : Et nuntia-Dit vel nuntiabit tibi. Vulgatus : Praedicitque sibi. Vetus Ialinus interpres e0nsonat in toto oraculo alexandrinis.
Alexandrini: Annuntiabit tibi. Chaldaeus : Et indicavit tibi. Syrus: Et indicaoit tibi. Arabs : Magnificabit te. Lege Alexandrinos in paralip
32. Hebraeus : quoniam domum faciet lihi. disparitas. IN Lis. I P a Liro κ Enon XVII, 10. Et nuntiaυi tibi. Annuntio ergo tibi. Et augebo te. Et iudi ou tibi. Et Dominus docet te. et domum aedificabit tibi.
212쪽
200 Liara II. QuAEsrio IX. Vulgatus: quod domum quod aediscaturus sit tibi . . . faciat tibi. domum.
Vetus latinus interpres con- sonal alexandrinis.
Alexandrini: quod domum et domum aedificabit tibi. aedi abis ipsi. Symmachus: faciet. . Codex alexandrinus: quod et aedi abit tibi. domum aedi abis ipsi. Complutens : aedifcabit et aedi alo tibi domum. ibi. Chaldaeus: quod domum regni statuet tibi. Syrus: quod domum fa- quod regnum stabiti est tibi. ciet tibi. Arabs: et ampliabit do- quod tu non aedificabis ipsimum suam. domum.
Theodoreius : quod aedi- fcabit domum sibi. Cyprianus, Laelanlius, Αm- brosius : non aedificabis. Lege Arabem in paralipomenis.
cum et loquutionum significatio. 33. Vox hebratea, quae in oraculo prima est, reddi potest sive per tempus verbi praeleritum sive per futurum. Graeci et vetus interepres latinus futurum praetulerunt, si eut etiam Caietanus, qui hoc suturum ita explanat, tamquam si Nathan praediceret ipsam praedictionem , quam mox editurus erat. Exquisita nimis interpretatio, sed et minus recla , siquidem ex loco parallelo paralipomenon apparet vocem illam reddendam esse per praeteritum tempus. Arabs, quum hanc vocem verteret, videtur ob oculos habuisse interpretem graecum libri paralipomenon, quainris in eo libro hebraicum exemplar potius quam
graecum interpretem sequutus sit. Distit sc by Cooste
213쪽
34. Hebrai ea loquutio nil It vel ma m da facere vel aedificare domum alicui tantumdem valet ac alicui liberos et posteritatem dare tu .
35. Promisit itaque Deus Davidi liberos l34 progeniemque, quae
Meundum interpretationem Ionathanis του siευδοπυμου i32 , proinde etiam secundum veterum Iudaeorum sententiam, quibus interpres syrus adstipulatur, regnum obtentura erat; idque ipsum etiam versiculus sequens evincit, in quo consectaria huius promissi exponuntur, sicut infra l48ὶ demonstrabimus. Hactenus lamen universalis est ista promissio , utpote quae Davidis posteros in universum , ideoque , non modo Salomonem, sed etiam Christum videtur eomplecti , et, siquidem nil praeterea adderetur, ita omnino foret intelligenda , ut, non Salomonem modo , sed Christum quoque secundum sensum literalem, licet implicite, promissum erederemus. Id autem multo poliore ratione, si sequamur interpretes alexandrinos in vertendis verbis libri Regum s32ὶ , ea enim sie versa et eum versiculo quinto illius capitis collata aliter nequeunt intelligi, nisi secundum sensum loquutionis hebraicae facere alicui domum l34 . Sed multo etiam magis ea sic intelligere oportet , si versiculum hune legamus , ut legit Theodoreius I, quae lamen lectio neque antecedentibus congruit, neque consequentibus. Altamen , quum ea verba , quae continuo Subduntur , et quibus manifestum est eomprehendi consectaria huius universalis promissionis, in sensum literalem aecepta de Salomone dicta esse appareat, liquet de Salomone seeundum literalem sensum dicta esse etiam
214쪽
E Ianatio sensus viritalis. 36. Possunt lamen eadem haec etiam in sensum spiritalem ae
ei pi, atque ita Christi quoque ex Davide orituri promissio esse. Quod quum dicimus, idem est , ae si dieeremus, Spiritum sanctum hises verbis voluisse remote , id est , per Salomonem τυπικως praesignifi- ea re ipsum Christum. Non equidem affirmo id ita reapse esse laetum, sed solum posse id ita laetum esse. Ad quod probandum salis esset vel ipsa signifieatio verborum , quaa nihil habet, quod quadrare nemqueat in Christum, qui nilque filius Davidis futurus erat; vel etiam quia Salomon Christi sguram gessit , potissimum vero tune , quum Davidi a Nathane promissus est, ut arguere est ex versiculo decimo quarto , in quo certum fit ex Pauli a uetori late l28ὶ Christum praenuntiari , attamen non aliter quam significatum per Salomonem, quo de in illo versiculo sermonem esse videbimus i65 seqq. . Sed praete ea lavet sententiae nostrae auctoritas eorum , qui totum oraeulum tamquam de Christo editum vel aeeipiunt la. 5 , vel aeeipi posse arbitrantur. Insuper aliud sese offert, quod consideremus. Manifesto uim apparet Deum hisee verbis, non modo filium, qui templum conderet, praenuntiare Davidi voluisse, sed etiam consilium, quod David inierat, templi aedifieandi remunerari. Id saeile colligimus tum ex eo, quod, quum David vellet Deo domum aedi are, Deus vicissi in promittat se ipsi Davidi domum aediscaturum it , lum ei- iam ex eo, quod ante hanc promissionem habita sit enumeralio beneficiorum, quae Deus in Davidem iam contulerat, ita ut pateat promissionem hane addi iam piam novum beneficium. Iam vero quis neget templum, quod David exstruere cupiebat, quodque postea exstruxit Salomon , Christi figuram suisse fa p Cui autem videatur Deus non alia ratione Davidem tune remunerari unluisse, quam promittendo a lium filium praeter eos, quos iam ad sex numero habebat, et pbSte
215쪽
ritatem ex illo potius quam ex istis suturam, quin quidquam Davidi indiearet de eo, qui inter eius posteros maximus laturus erat, id est, de Messia 8 Quamobrem Dei sermo in sensum spiritalem acceptus talis esse videtur : Quoniam tu mihi nouun AEDIPlcARE decrevisti, templum, inquam, quod Messiae traus erit, ego υicissim tibi Dollux AEDIricano, Progeniem Oidelicet impertiam, eae
qua sit ipse Messias per temρlum praesignificatus ac per μtium Ulum tuum, qui temptam condet, et eae cuius nepotibus idem hic Messias progignetur.37. Diees Ariasse, id, quo Deus Davidein remuneratus est, suisse promissionem regni posteris eius perpetuo mansuri sal. Verum promissio haec alia est promissione posterilatis, deque ea postea loque mur. Utraque porro Deus Davidem est remuneratus. Neque opponas non videri fuisse eonveniens Christum Davidi praenuntiari per spiritalem verborum significationem quandoquidem per lileralem praenuntiatur versiculis decimo quinto et decimo sexto. Etenim hisce versiculis proprie , nequaquam Christus ex Davide oriturus, sed regnum Christi aeternum, utique seeundum sensum lileralem i73 seqq. , prae
dicitur, ideoque, ut David intelligeret hoc regnum Christi aeternum
ad progeniem suam pertinere , necesse erat iam ea praedicta esse , quibus Christus ex ipso oriturus praenuntiaretur. At, quaecumque Prae dieta suerant, Salomonem secundum sensum literalem sonant tantummodo. Necesse igitur est aliqua ex illis esse, quae in spiritalem sensum accipi debeant, atque ila aeeepta Christum ex Davide oriturii insigni sieent. Instabis fortasse, et dices sensum literalem unius Senten-liae declarari non posse per sensum spiritalem alterius sententiae. Iam vero ea, quae dicta de Christo habentur in versi eulo undecimo , de eo dicta non sunt nisi secundum sensunt spiritalem. Ergo haec nequibant Davidem iuvare ad eolligendum sensum literalem versiculorum
deeimi quinii et deeimi sexti. Verum, quod initio ponis in argumento, salsum est, quoties de sensu illo spiritali nobis certo constat. Davidi porro id eerto eonstitisse pulandum est, sibi per filium Salom nem tamquam δια τυπου Christum ex ipso oriturum a Deo portendi
216쪽
204 Ligea it. Qu1Esrio IX. atque promitti; seeus enim , ut aiebam , lileralem sensum versicut rum deeimi quiuii ei decimi sexti non recte pereepturus suisset. Has autem difficultates nunc diluisse proderit, ne denuo in eas incurramus, quum versiculos, qui sequuntur, declarabimus.
Cumque completi fuerint et cetera.
Tmnslationum In Liaao ll REcvu VII, l2.38. Hebraeus : Quum vel Quando. Vulgatus : Cumque. Vetus Lalinus ut Alexandrini.
Alexandrini : Et erit, st. Lege Hebraeiim in paralipomenis. Chaldaeus: Quoniam. Syrus : Et quando. Arabs: Et quando. Cyprianus: Sed Conser a- erit etc. ι rabiea pa- Laelantius: Sed , ralipome- cum etc. I non et v.
39. Hebraeus: et suscitabo vel suscitaυem. Vulgatus e suscitabo. Alexandrini : et suscita-
Chaldaeus : et suscitabo vel suscita ro. dispa rita . In Lis. I P a Llrox ENON XVII, li. Et erit , quando. Cumque. Et erit, cum.
Et erit, quando. Et quando. Sed quando. Conser v. lo. Et erit, cum.
217쪽
DE VATIcirilo NATu sis 205 Syrus: suscitabo. et suscitabo vel suscita ero. Arabs : suscitabo. ego suscitabo. Athanasius: surget. 40. Hebraeus: semen tuum post te.
Chaldaeus : filium tuum post te. Arabs : flium tutam. Ex
pende, quae Sequuntur. Athanasius : ex semine tuontius.
41. Hebraeus : qui egredietur de visceribus tuis. Vulgatus : quod egredi tur de utem suo. Vetus Latinus ut Alexandrini. Alexandrini : qui erit ex ventra tuo. Symmaehus: de visceribus. Chaldaeus e quem gen rabis. Syrus: qui egredietur de Iumbo tuo. Arabs : qui egredietur GI-bo tuo post te. Expende vocem antecedentem. 42. Hebraeus: et frmabo vel 'mapero regnum Eius. Alexandrini : et paraOero
Ui in libro Regum. de stirpe tua post te. qui erit da Uiis tuis. quod erit de filis tuis. qui erit da Dentre tuo. Ui in libro Begum. Ut in libro Regum. quii erit de lumbo tuo. Ferme ut in libro Regum. Ut in libro Regum. et firmabo vel firmavero eum
218쪽
cum et sequutionum significatio. 43. Paritenta, hoe in loco non indieat eaussam aut modum, sed tempus; proinde vertenda est quando vel quum, non vero gu niam, ut interpres chaldaeus fecit. Nam primo ea, piae sequuntur, non sunt caussa aut modus rei, de qua prius dictum est, sed potius huius consectaria. Ad hoc omnes praeler interpretem thaldaeum ita
eam reddiderunt l38 . Denique id eonfirmat loquutio libri paralipomenon , in qua , siquidem particula haec caussam aut modum indicaret , verbo rirm et erit locus esse non posset.
44. Haee libri paralipomenon loquutio hyperba lon habet apud Hebraeos freqtientissimum , de quo consulatur Gesenius sal. Prota sis
est Et erit. Utra vero apodosis, id est, utrum eorum, quae sequun tur, suhiungendum p verbum suscitabo, an sequens versiculus duo. dedimus p Interpretes vulgatus, syrus, arabs, illud praetulerunt; alexandrini ob eoniunctionem - , quam praeposuerunt voci macr σω, videntur alterum praetulisse. Solutio huius quaestionis pendet ex alia quaestione, utram eum particula 'et construatur etiam verbum an seeus. Utrumque esse potest tum in hoc lum in libro Regum; si tamen horum prius praeseratur, magis connexa erit sententia huius versieuli eum sequentis. Quare ita potius haec vertenda putarem, serment vertisse videntur interpretes alexandrini: Et erit, quum compi ti fuerint dies tui, et suscita re semen tuum, . . . . et flammem
regnum eius, ipse aedificabis etc. Quae interpretatio vel eo prae flat , quod hac ratione vaticinium, quamquam haec quoque alia hue inserta oblique complectatur, tamen velliti reeta tendit ad principale huius capitis argumentum , quod est templi aedifieatio. 45. Verbum 'n 'pri' plures potest habere significationes, qua rum passim exempla sunt. Nos ea solum asseremus, quae libri Regum suppeditani. Prima significatio est erigere, puta, eolumnas, dom0Sν
σὶ Thosanr. philolog. erit. ad verbum pD
219쪽
eelera la , item laeentem aut sedentem sη, τροπιαως inopes, asilietos lol.
. Altera constituere aut confrmare My. Τertia implere promissa, iussa, horumque similia se . Quarta comparare sibi aut alteri filium, regem, successorem, prophetam is . Quinta denique excitare, ci re fH. Harum signifieationum non aliam hoe loco aeeipi commode p08Se quam secundam, attente rem considerantibus facile apparebit. 46. Voces post te idem valent, ae qui sit post te. Neque enim haec iungenda sunt verbo suscitabo , ut in bibliis polygio itis reddita latine sunt a rabiea libri Regum, quae aliter habent i 39. 4lin, alque etiam syriaca, quae lamen consonant hebraicis; nam hoc verbum idem signifieare diximus ae constituero i44. 45j, Salomon autem, haudquaquam post D avidis obitum, sed eo vivente est constis tutus f . Quare verba post te eoniungere oportet eum verbis Semen tuum , ita ut veluti adiectiva sint, subauditis quod erit aut quod riteuius ellipseos passim exempla habes, ex quibus proferre suff-eiat illud tari, VJ Na in terra non ipsis, id est, quae nou eStipsis, videt ieet in terra non sua, ut habet translatio vulgata iij. Ila apud Latinos: omnes amao principes μν, mri sEn PER le
matrem dicimus sEn PER Dirginem. 47. Verbum reddendum est verbo 'mare vel stabilire , ut vulgatus eeterique omnes interpretes reddiderunt, praeter alexandrinos ae veterem latinum , qui illud reddiderunt verbo ρα- rare. Neque enim ea, quae deinceps praedicuntur in , eontigerunt, quum Salomoni regnum paratum esset, sed quum iam regnum is semcurus possideret lol.
ihi Gruter. Inscript . p. 283. n. d. lin Terentius in Andria I, 2, 4. mi Aeneid. Lib. III. v. 489.
220쪽
planatio sensus liter alis. 48. Praenuntiata Davidis sobole pergit Nathan ad alia , quae illius promissionis eonseelaria essent , et quae in sensum literalemaeeepta ad Salomonem pertinere assirmamus. Primo enim liquet non esse sermonem de progenie quam Darid habiturus erat ex filiis , quos iam genuerat; id docent ea verba quod egredietur de utero tuo , quae ideo adduntur, ut hac de re Davidi con laret. Sed
neque de lota progenie haec dicta esse, Verum de uno aliquo ox ea, pluribus evincere possumus. Nam is dicitur regnaturus post Davidem, at non omnes Davidis posteri regnarunt. Idem, ut legimus in ve sieulo decimo tertio, templum exstructurus erat, quod etiam de tota posterilate diei non potuit. Liber paralipomenon rem prorsus eonsi-eii, ubi verba illa semen . . . de filis tuis alterutrum neeessario significant, vel semen fliorum Davidis, id est, huius nepotes unum aut plures, vel unum da Uiis eius. Primum diei nequii , hoe enim posito ipsi filii Davidis exeluderentur ab hac promissione , idque pugnaret eum illis, quae legimus in decimo tertio versiculo. Εrgo alterum , oportet, significent verba illa, unum, inquam, ex μIias , quos adhuc geniturus erat David. Quare ratione secerunt in te pretes elialdaeus et arabs, qui pro verbis semen tuum, reddiderunt in libro Regum flium tuum, arabs vero in paralipomenis de stir-ye tua, unum videlicet. Recte etiam alexandrini post neutrum nomen σπερμα articulum ος masculinum posuerunt. Adstipulatur denique nobis Athanasius ita legens: Surget eae semine tuo alius fa=.49. Sed neque ad Messiam lileralis horum sensus per liuere pol- est. Nam lectio obvia et simplex huius versus nihil exhibet legentium menti, quo de Messia cogitemus, multoque minus, quo id necessa rio sat. Tum verba illa : Cumque completi fuerint dies tui , et dormieris cum patribus tuis , designant tempus , sub quod even-