장음표시 사용
231쪽
DE vATicINI. r Titanis 219 Vulgatus: Misericordiam autem meam non auferam ab eo. Conser hebrate a Paralipome-
Vetus Latinus ut Alexandrini. Alexandrini ut Vulgatus. Chaldaeus: Et benignitas
mea non recedet ab eo. Syrus: Et misericordiam meam non faciam tramite ab
Arabs : Attamen miseria cordiam meam non amoυe ab eo. Et misericordiam meam non auferam ab eo. Et misericordiam meam notadimergam ab eo. Ut Vulgatus. Et benescia mea non recedent de eo ora bona mea non remoυebo ab
cum et Ioquutionum significatio. 7 2. Nihil aliud in his verbis eonsiderationi Oeeurrit praeter vim particulae syriacae , quae idem valet ae apud, sed dicitur s lum de rebus , quarum dominium est penes aliquem , quantum is longe sitae illae sint, ut est subinde usus hebraicae particulae γ sal.
Explanatio sensus literatis. 73. Haec quoque de Salomone dicta esse putarunt Tichonius , Hieronymus , et Theodoretus ii 4j. Enimvero misericordia, quae hic promittitur , nihil est aliud nisi regnum , quod progenies Salomonis
232쪽
aeternum habitura erat, regnum videlicet Messiae. Id primo probatur nexu huius ei sequentis versiculi, in quorum altero regnum Messiae aeternum Davidi ae Salomoni promitti demon trabimus aliis quoque argumentis praeter nexum hune , qui inter duos istos versi eulos in-lereedit. 74. Seeundo, hoe idem probatur collatione in sillula inter hoc raeulum et psalmum LXXXVI ll. Huius argumentum psalles ipse nos docet esse misericordias et veritatem Domini fu=; quam voeem veritatem animadverte reddi lam esse pro hebraico rua N , qu id
proprie signiscat firmitatem, saepissime vero fidem, qua quis fιrmus promissis manet. Porro loquutionem hanc misericordiam et sesedem idem valere, ae misericordiam promissam et fideliter pra standam fH, nemo negabit, nisi qui hebraicam poesi in ne obiter quidem alii gerit sc ; idque totum eo illustrari potest, quod subinde coniungantur misericordia et foedus id . Huiusmodi autem misericordiae quid sini, eontinuo psalles enarrat fel, promissiones videlicet esse Davidi a Deo die ias. Idque ila esse integer psalmus confirmat, qui lotus est de hisce promissionibus, et euius brevem συυς ιν si nune exhibuerimus, omnino rem nostram egisse dicendi erimus.75. Scriptus est psalmus, quum populus gravi calamitate premeretur is , quae omnino suisse putanda est eaptivitas post eve sa a Chaldaeis Hierosolyma ae sublatum regnum stirpis da vidi- eae fg . Propositum psallae in eo seribendo fuit de his ea lamitatibus conqueri, his enim questibus constat postrema pars carminis ; sed potissimum de dilatione Moentus Christi, quem brevi adlaturumlaeobi prophetia sh ex parte spem sacere videbatur, hoe enim primum conqueritur secundum vulgatam interprelationem si , hoe ultimum sk . Nam Christi commutationem fu patet nihil esse aliud,
233쪽
quam commutationem te oris sive dilationem adventus Christi , non autem, ut contendit Possinus ira , translationem iuris progignendi Christi a familia Salomonis ad familiam Nathanis huius fratris. Id autem eomprobat vox hebraica I mpu, quae eisi pestigia sonet , quum tamen oriatur ex radice 2 py forma pillei, quae sonat reta r-daetiit my, haud dubitem voeem hane dilationis etiam notionem compleeii lcin, quod et alia argumenia eredere suadent, potissimum i
lius sermonis, qui arctissime connexus est, series atque contextus, et a rabieum verbum , quod inter eetera signifieat etiam distu-
Iil , procrastinapit , et ex cuius seeunda forma est Procrastinator, vel cui aliquid di ertur ; quin et David Κi mellius sit no- his adstipulatur, et plenius quoque Talinudi sine te . Porro, etsi late
suerit psallae propositum , non lamen id , sed pio quodam atque eleganti arti si eiu aliud dicit se assumere, quod ea sal, misericordias, inquam, Davidi a Deo promissas, ex quibus eertum malo remedium Sperabat. Itaque, earminis argumento paucis proposito si atque expli-eato g , haudquaquam in questus continuo prorumpit, sed , his veluti planiorem viam eonsternens, opera Dei miranda infinitamque potentiam primum celebrat fh . Deinde venit ad ea bona , quae Deus in Davidem contulerat , sustus explieanda , postremoque ad misericordiam illam Davidi firme promissam fiy. Pergit ad Davidis sobolem ac praesertim ad Salomone vi verbis illis et in nomine meo exaltabitur cornu eius fM , quae Salomonem sonare dicenda sunt, non modo ob signi sieationem numinis cornu, de qua iam diximus l24 , sed praecipue quia postea de hoc praedicta narrantur, qllaecumque de Salomone a Nathane praedicta suerant iij. Horum autem postre
vi Dial lacticon thi ogenealogicum e. 42 in uno Tom. I Se, in holarum in Matth.
234쪽
222 Lisga II. 0dAEsrio IX. tus in ea pile septimo libri secundi Regum la , ae subdit numquam
futurum , ut a Salomone ob admissa ab eius posteris peccata mis ricordia haec auferatur ibi; cuius rei ratio assertur, eaque est De-nm iureiurando promissionem suam firmasse, lare, ut et posterilas et regnum Davidis ac Salomonis aeternum perdurarent lo . Tum demum psalles mala illa conqueritnr, veluti huic promissioni repugnantia id ; sic enim, postquam illa enumeravit, sermonem concludit leὶ: Ubi
vestiτ τE τύ i' Orat denique is Deum , ut rei illi prospiciat, quae
maxime omnium eum angebat, quo tolli in psalmum spectare animadvertimus, videlicet ne Christi adventus iam in longum disseratur fg . 76. Itaque, quum in hoc psalmo nomen misericordiae sonet ea, quae Deus Davidi proraserat, quaerendum ulterius est, quodnam horum promissorum polissimum sic vocetur. Dicimus autem misericordias , quae bos psalmo celebrantur, esse regnum aeternum stirpis da-
vidi eae, id est, regnum Christi. Primo enim psaltes dilationem Christi conquerens hi misericordiam illam urget iij. Praeterea miser, cordia haee dicitur aedificanda in caelis ikj, quo eum conser ea, quae scripsit Alsehee, nosque retulimus superius l60j. Neque obest, quod
illud in caelis solus interpres vulgatus iungat cum vocibus, quae antecedunt, reliqui vero omnes cum iis, quae sequuntur, atque ila legant: In aeternum misericordia aedificabitur , in caelis praeparabi- fur Ueritas tua in eis. Etenim, praeterquam quod misericordia dicitur aediscunda in aeternum, ex iis, quae antea diximus de signi-seatione illius nominis veritas l74 , apparet idem esse Veritatem Pra Parandam et misericordiam aedificandam. Attende in hebrat eo exemplari haec ita legi: In aeternum misericordia aedi abitur , in caelis confirmabis fdem tuam in eis, fidem , inquam, in promissis servandis , hoc est, implebis Promissa tua in caelis. Insuper inducitur Deus ita loquens: nisERico aDixu autem meam non di-
235쪽
DE VATIcis O NATu 'is 223spergam ab eo sal. Quare Z Quia semel tua vi in sancto meo 'i D id mentiarυ sEnen Eius iM AETERNun κANEBIT , et THRONUS Eius sicut sol In conspEcetu u Eo , et sicut luna perfecta in AETER Nun , et festis in cAELO fdelis, sive, ut hebraica sonant, sicut luna RTABILIETUR IN AETERNUn , et testis in che Lo rianus fbj. Atqui haec adeo magna , ut sunt, neque pertinent, neque pertinere possunt, ad regnum temporarium Davidis eiusque sobolis. Denique animadverte psalmum seriptum suisse longo tempure post sublatum regnum ludae. Quum
igitur psaltes diei nequaquam possit putasse Deum fidem sallere , dicendus etiam est nullo modo putasse misericordiam illam, quam commendat, pertinuisse ad regnum temporarium posterorum Davidis. 77. Porro misericordiam, cuius meminit psaltes, manifesto liquet esse eam ipsam, cuius meminerat Nathan, et quam Davidi promiserat. Ergo misericordia Davidi a Nathane promissa nihil est aliud nisi regnum uessiae s73 .
78. Τerito, hoc idem eonfirmat Siracides. Is trecentis serme annis , postquam stirps Davidis regnum amiserat, ea narrans, quae Sa
lomon peeeaverat c , et quomodo a Deo punitus fuerit id , quo impleta suerat illa Nathanis praedielio: Qui si inique aliquid gesserit, etc., continuo haec subdit: Deus autem non derelinquet ηε- SERICORDIAn suam se , quae manifestum est desumpta esse ex vaticinio Nathanis. At Siracides haee dieere nequibat de regno Davidis terreno ; dixit ergo de regno aeterno et caelesti Messiae ex Davidis stimpe orituri.
79. Quario, probamus hoc idem testimonio Pauli, qui demonstrat oportuisse Christum reviviseere prolatis Isaiae sy verbis: Dabo oobis sancta David fidelia fra. Obscurum videtur hoe argumentum Pauli. Sed elaret , statim ae accipimus misericordiam Davidi promissam esse regnum aeternum Christi, ut nobiscum conseniit Lim-chius ih . Etenim verba illa sancta Dauid fidelia in Isaia ita sunt:
236쪽
224 Lis ea II. Qu18srio IX. David fideles ; vox autem fideles, secundum vim voeis hebraicae, sonat stilem promissorum, id est, 1idum in promissis semandis, et eodem sensu iungitur nomini misericordias, ae in psalmo LXXXV Iuliuie eidem nomini nomen veritatem coniungi vidimus l74 . Animadverte etiam ab isaia misericordias David fideles vocari pactum se iternum l74 . lam vero, si in hoe Isaiae vaticinio misericordia Davidi firmiter promissa et praestanda nihil sit, nisi regnum aeternum Christi, id autem eam esse intelligimus, tum quia ipsa v
catur Pactum se iterniam, tum quia manifestum est Isaiam loqui de Christo, consequens est Christum omnino oportuisse redivivum surgere a sepulcro, ut ea promissio impleretur. En argumentum Pauli prorsus dilucidum. Lege Rosenaeulierum sal. 80. Quinto, hoe idem evincimus ipso hoe vaticinio et aliis testimoniis scriptorum sacrorum, quibus huius misericordiae mentio fit. Etenim in hisce omnibus eertum est eam signifieare regnum Davidi promissum. Utrum porro regnum temporarium an aeternum, discimus ex eo, quod regnum temporarium perpetuum promissum suerit sub eerta quadam conditione s82ὶ , quum e eontrario misericordia haec non modis absque ulla conditione suerit promissa, sed ab eius promissione omnis prorsus conditio expresse exclusa sit; sensus enim γmni uim illorum loeorum huiusmodi est: Si soboles Davidis peccaverit , Pomas luet, at non ideo uisealcοRD A ei auferetur. Εrgo haee misericordia est regnum Christi filii Davidis sempiternum b , quod tortaqse confirmatur verbis Zaeliariae scὶ et uariae virginis d . 8s. Neque interpretationi nostrae illud ossicit, quod statim ve bis, quae modo explanavimus , subditum est: sicut abstuli a Saul, quem amovi a facie mea; ex quo aliquis argueret, quum misericordia illa ablata dicatur a Saule, nihil aliud eam esse pos-be , nisi regnum temporarium , nam regnum Christi aeternum numquam ad Sauletu eiusque stirpem pertinuit. Id, inquam, nihil est. Etenim, quandoquidem in hoc oraculo simul iungitur lypus et res per typum significata, regnum vero ludaeorum, sive rex e,Sei Saul, Si e
237쪽
David, sive Salomon, sive quivis alitis, semper suil lypus regni Chrisii , sensus huius versieuli est huiusmodi: Non auferam Salomoni rom illam, cuius traum abstuli a Saule . Vel dicere etiam poteris, non reg, sed modos rerum comparari.
82. Nemo, arbitror, opponet, misericordiam hane sui, aliquaennditione Davidi sui se promi sam , ideoque esse non posse regnum Christi aeternum, quod nulli conditioni obnoxium Davidi a Deo promissum fuisse eonstat. Nemo, inquam, id pronuntiabit. Nam utique aecipimus regnum temporarium stirpi da vidicae perpetuo addictum suisse sui, ea conditione, ne legem divinam perfringerent sal; at prorsus negamus sub hae aut simili conditione promissam Da illi suisse misericordiam illam, quum e contrarin legentibus Nathani; vaticinium iii in in libris Regia in lum in paralipomenis palam sit quam cuinque con ditionem inde abesse, illamque misericordiam nullo modo ex moribus aut gestis posterorum Davidis pendere 80j.
E Ianatis sensus viritalis. 83. Quamquam autem secundum significationem literalem versi- eulus iste doceat futurum , ut Messias ex Salomone ortus aeternum regnet, posse lamen huic eidem versi eulo inesse etiam signifiealionem spiritalem , quae ad Christum pertineat, perspicuum est. Praedicitur quippe τυπικως numquam fore, ut Christo regnum auferatur, etsi ibi peccata nostra in se contulerit, eorumque poenas a patre inllicias luerit 170 . Cui interpretationi illustrandae saeit Isaiae eaput Lul , in
quo sermo est de peccatis nostris in Christum eonserendis, deque poenis , quas propterea ipse soluturus erat, et de gloria, quam post illa erat tonsequii tu rus. Quae vero subduntur de Saule , nullam pariunt difficultatem , sensus enim idem est, ae si Deuq ita Davidem allo
238쪽
226 Lisga II. Qv Esrio IX. tus tandem post te regnabit, sicut abstuli a SauIe , qui regnavit ante te. Igitur iste versiculus seeundum sensum literalem pertinet ad Salomonem , eique praenuntiat regnum aeternum Christi ex ipso orituri; secundum sensum spiritalem perlinet ad Christum, praenuntiatque regnum , quod aeternum is esset habiturus. De Christo die Iahbe fuisse sentiunt Tichonius, Ambrosius, Augu linns, quique Eucherius ereditus est s3. 14 .
M Melis erit domus tua et cetera.
Translationum dis aritas. Ire Liallo Il REcdu VII, 16.84. Hebraeus: Et firma mrit domus tua.
Vetus Latiniis ut Alexandrini. Alexandrini: Et praestita side frmabitur domus eius. Symmachus : frma domus I. Aquila, Symmachus, Theodotio: domus tua. Cum pluienses: domus tua. Chaldaeus: Et firma domus tua.
Arabs : Sed erit domus tua. Lege, quae sequuntur. IN LIB. 1 Pha Lipovgno XVII, 14. Et stare faciam illum in do
239쪽
DE vArici lo85. Hebraeus : et reguum tuum usque in saeculum. Vulgatus: et regnum tuum usque in aeternum.
Vetus Latinus ut Alexandrini. Alexandrini: et regnum e ius usque in aeternitatem. Aquila, Symmachus, Theo- dolio: regnum tuum. Complutenses: regnum tu
Chaldaeus ut Hebraeus. Syrus ut Hebraeus. Arabs : et regnum tuum fimum et stabile in aetem
Alexandrini : coram me. lChaldaeus : coram te. l
rus : coram me. Arabs: ι87. Hebraeus: thronus tinus erit 'mus usque in sa culum.
Vulgalus: et thronius tuus erit simus iugiter. Velus Latinus ut Alexandrini. Alexandrini : et thronus
eius erit erectus in aeternitatem NATHAms 227 et in regno meo usque in saeculum. et in regno meo usque in Sempitern m. et in regno eius in saeculum. et in regno eius usque in aeternitatem.
Ut Alexandrini. et in regno meo in saeculum
et thronus eius. Celera ut in libro Regum. et thronus eius erit firmissimus in Perpetuum. et thronus eius erit erectus usque in aeternitatem. Diuiti do by Go le
240쪽
Chaldaeus : solium regni tui erit stabilitum in saeculum. Syrus : et solium tuum
stabilietur coram me usque in saeculum. Arabs P . . . . 85 .
et solium regni eius erit ρα- ratum ei in saeculum. et solium regni eius erit P renue in aeternum.
S cum et loquiationum significalis. 88. Verbivn 7 M, quod ab interpretibus vulgalo et Syro ver iitur fidelis fuit, magis proprie et frequentius valet idem ac firmus fuit 74. 79j. Atque ita id vertendum esse confirmant ipsa materia, posterius hemistichium , loeus parallelus in paralipomenis, transla tiones reliquae, pluresque enarratores seripturarum, inter quos Tosta tus et Nobilius. Imo ipsum nomen fdelis ab interprete vulgato non raro adhibetur pro nomine firmus mss.
si lunatio sensus literatis. 89. Quae modu animadvertimus, eos resulant, qui ex voce s delis argumentum sumunt, ut evineant hie sermonem non esse de Sa lomone, quippe qui, non secus ae ip ius domus progeniesque, fide lis Deo minime fuerit. 90. Quae eontinet hie versiculus, ea sunt continuatio promissio nis , quae habetur in versiculo superiore , eiusdemque huius promi, Sionis veluti eonseelaria, ae simul his habetur explanatio nominis mi Ps. CX 8; l. XXll, 23; ete. Di iii od by Corale