장음표시 사용
241쪽
sericordiae, ideoque dicenda sunt perlinere ad regnum aeternum ues-siae, qui ex Davide eiusque silio Salomone originem ducerei. Etenim haec eonnexa prorsus esse apparet eum superioribus, quibus regnum 'illud praedi ei demonstravimus i73 seqq. , et aeque ac illa nulli prorsus conditioni obnoxia sunt, quin et quae, is ab his conditio expresse excluditur 180. 82 ; quare regnum temporarium stirpis davidicae nequeunt signifieare , utpote sub certis Conditionibus a Deo promissum l82 , idque eonfirmatur vocibus C 'I' IV, quas, ut seribit latin , non solum longum te Oris vatium, sed propriam Perpetu tutem signiscare, ex circumscriptione Ps. LXXXIX , 35-38, Ier. XXXIII, 20. 2s, liquet fM. Animadverte praeterea haec ita narrari in libro Regum, ut quae Davidi a Deo diei a sint, et ad Davidem ipsum pertineant, in libro autem paralipomenon, ut quae pertineant ad eum, de quo et priora dieta sunt, id est, ad Salomonem , hieut rerum ac sermonis eontextus prodit, atque Tichonius interpretatur il 4 . Quo manifestum est in paralipomenis ea declarari, quae sunt in libro Regum, ut appareat ea, quae in hoc Daxidi ipsi promissa narrantur, in Salomone eiusque posteris implenda suisse.
ne, ut de eo , cui promittitur, tum de Christo, ut de eo, qui promittitur.
E lanatio sensus wiritialis. M. Possunt lamen μυστικως dieta esse de Christo, ut de eo, eui promittitur. Quam enim apte haec in Christum eonveniant, perspicuum est. Ita senserunt Cyprianus, Eusebius, Laelantius, Basilius , Ambrosius, Tichonius, Augustinus, Eucherius , qui esse creditur, I lieodoreius f3. id . 93. At, si haec tamquam de Christo in spiritalem sensum dicta accipiantur, quid sonabunt illa, quae Davidi dicuntur: Regnum tu
242쪽
um usque in aeternum ANTE PAc εκ TDAn P Verum animadverte et alexandrinos interpretes et Syrum vertisse ante faciem meam seu c ram me, et esse etiam codices hebrateos, qui habent ante Jaciem meam fa=. Praeterea Sensus aeque obseurus esset, quamvis haread regnum temporarium posterorum Davidis pertinerent. Denique, quorem expediamus , responsum nobis suppeditat Alsehec , qui ila seri-
p ii : Nam Daυid reae Israelis vivit adhuc , et superest fM ;vivii utique David in eaelis, ideoque Christus filius eius aeternum regnabit ante faciem eius.
Conclusio. 94. Cuique , puto, ea, quae disseruimus, probabunt integrum oraeulum , si secundum sensum literalem illud eonsideremus , aeeipiendum esse tamquam die lum, ut re vera est, de Salomone. Posse lamen, quaecumque in eo leguntur secundum Rensum spiritalem ae-eipi, ut quae de Christo diela sint. Insuper adeo apte omnia hare in Christum eongruere, ut seorsum sumpta ac divulsa a tota narratione, quam exhibent libri Regum et paralipomenon, possint secundum sensum literalem Christo aeeommodari. Quin et hoc amplius, quum in toto vaticinio Salomonis nomen numquam legatur , sed solummodo semen Davidis nominetur, videri sensum literalem valleinii ad Christum pertinere ex ea parte, quatenus per synecdochen totum pro parte usurpetur, semen videlicet seu Progenies pro uno ex posteris. Cui opinioni haud invitus album ea leuium adiicerem, nisi nimis magni momenti ea essent, quae, prout disputavimus, suadent haec γmnia ut de Salomone dicta secundum sensum literalem accipi oportere.
243쪽
De oraculo Iobi fIos. XIX, 23 - 27 .
l. Hieronymus haec seribebat ad Paulinum : Iob . . . resurrectionem comorum sic prophetae, ut nullus de ea υel manifestius vel cautius scripserit fri ; et Ioannem Hierosolymitanum resulans haee loquebatur: Tonet Iob tormentorum victor, et te-ιta radens Putridae carnis saniem miserias suas resurrectionis spe et veritate soletiar. Quis mihi det, inquit, ut scribantur umories mei λ etc. . . . Quid hae prophetia manifestius 8 Nullus tam aperte post Christum, quam iste ante Christiam, de resurrectione loquitur my. Verissime haee dicta esse, bibuni a Hieronymo latine versum legentibus ad liquidum exploratum est; al non item iis, qui in ipsum exemplar hebrat eum oculos obiter conii eiunt. Nostrarum itaque partium esse arbitramur hoe, quod vetustiores bibliorum paginae communi omnium aetatum de hominum genere landem revicturos sententiae comperiendae suppeditant, testimonium lu- eulentissimum dessendere atque illustrare. 2. Quum liber lobi eam praeserat argn menti unitalem , quam nullus alius id genus e seri plurarum sacrarum libris, saepe eontingit, ut singularum huius partium intelligentia dependeat ex solida libri totius cognitione. Ηine eognitionis huius deseclus culpandus procul dubio, saltem ex parie, si verba Iobi, quae enarrare aggredimur, in sensum omnino alium eo, qui verus est, non pauci detorserunt. duin imo id quoque indidem ennsoquatur necesse est, ut germana horum verborum enarratio , sleut fieri nequit, qi in plane probetur , manifesta lite appareat, ii , qui libri illius ingenium atque indolem plane tenent , ac sentiunt , ita eorum, qui plena hac nolitia sensuque destituuntur , assensum non eontinuo indubium ac firmum queat sibi eoneiliare. Qua molirein interpretationem oraculi, quam faciemus,
244쪽
praecedat, oportet, summarium aliquod, quod operis materiam et argumentum, finemque, in quem Iobi atque amicorum sermones miseentur , uno oculi aspectu percipiendum exhibeat , praesertim ea , quae ante ipsum oraculum editum disceptata narrantur; quo si quid
plenius eupias , adi sis Pinedam nostrum sal, De venee ibi, Sehuliensium c , Michaelisium id , Rosen mulierum se . Deinceps singula
oraeuli verba, quae hoc magis indigent, expendemus, atque illustrabimus, ut veriorem eorum uotionem assequamur, et definiamus. Tum, quo nonnulla occupemus, quibus recta orae uti interpretatio impeti solet, planioremque viam interpretationi ipsi sternamus, praecipuos quosdam huius libri locus aperiemus, atque illustrabimus, in quibus palam est vitam futuram , secus ac nonnulli contenderunt, υργαχ lo. bo incompertum haudquaquam fuisse. Postremo ipsam oraculi interpretationem habebimus, ac defende 'us.
mmarium libri ac singillatini priorum undeviginti capitum. 3. 1 neu illse πολυθρυλλητος aliisque etiam bibliortim seriptoribustra elatus is , quibusnam de caussis quave ratione ac proportione lum prospera tum adversa inter homines hane vitam degentes, sive probi illi sini sive improbi , Deus distribuat, is est , in quo totius libri veluti eardo versatur, atque materies continetur. Nemo enim non perspicit huc spectare sermones, quos inter se conserentes inducuntur
lubus, huiusque amiei, ac postremo Deus ipse. Etenim metis Iobum ex iis, quae patiebatur, improbitatis arguere adnitentibus, quod positum haberent, nemiuem, nisi male saetis id meritum, a Deo adversis premi, Iobus in eo perflat, ut se insontem probet, immeritumque tol perpeti ae lania, quae sibi Deum intulisse conqueritur, amieos
245쪽
DE OaAcuLO IOlli 233 simili refellens improborum prosperitate eis obieeta atque exaggerata, miseriaque, in quam probi nati videntur. Deineeps vero Eliu sapientissima oratione rem lolam edisserit, haudquaquam improbos putan dos esse aut gravi0ris eulpae poenas dare , quotquot calamitatibus franguntur, in probos quoque res adversas ingruere, nec sine optimaraussa eis a Deo has insigi. Tandem Deus litem dirimit docens, laustra homines ac temere , quid ei eonsilii laret in ea re , de qua lis erat, velle investigare, idque eomprobat propositis descriptisque suorum operum bene mullis, quorum , sive maxima ea sint sive minima, caussae rationesque quaenam fuerint, aeque nos latet. 4. En hrevem totius libri συνοψtu, qualem eam eonfecit Rosen- mullertis.
rius ' e. III XXXI. Iobi orationem, qua diem nat e. III. c. IV -Xlv. e. IV-VII. e. IV. V. o. VI. VII. e. VIII - X. e. VIII. e. IX. X. e. XI-XIV. e. XI.
sequitur A. Congressus Primus i. cum Eliphaso
vi Eliphasi oratio by Iobi responsio
M Zophari oratio by sibi responsi
B. Congressus Secundus Diuiti do by Gorale
246쪽
i. cum Eliphaso vi Eliphasi oratio. N Iobi responsio 2. cum Bil dovi Bildadi oratio by Dbi responsio II. minui iudicium de illis disceptationtibus sermone tribus interiectis interoallis continuato III. Dei oratio, qua omnem hanc listem dirimit III. CLAusu 1 nisToxic prosa oratioue e. XV. XVll. c. AV.
e. XV l. XVl I. e. XVIII. XIX. c. XVII l. e. XIX. c. XX. XX l.
e. XxlI-XXX l. e. XXIΙ-X lv. e. XXII. e. XXIII. XXIV. e. XXV - XXXI. c. XXV.
e. XLll. 5. Nexum, quo sermones ac sermonum paries simul colligantur, totiusque diseeptationis seriem minutali in persequi atque oeulis legentium proponere, ratio quaestionis, quam de aliquot solum huius libri versieulis habituri sumus, minime sinit, lametsi non parum ea re iuvaremur, ut sensus horum versiculorum validius mentem atque ani mum pereelleret, veritasque interpretationis manifestior elucereis illud autem plenissime praestiterunt, etsi non omnes uno modo, inter eos, quos nominavimus, Piaeda, Schullensius, et Roseamulierus. Unum lamen est, quod praeterire minime oportet, quippe quod plurimum con ducat communi Callioli eorum aeque ac multorum Protestantium etiam recentiorum sententiae de Iobi oraculo comprobandae, oppositae vero omnem adimat probabilitatem. Est autem illud ratio ac inodus asse
eluum , quibus Iobum agi apparet tu illa disceptatione.
247쪽
DE ORA LO IOBl 2356. Etenim mortalium aerumnosissimus, quoi quantisque angeretur motibus animi, quum amiel advenientes eum ingente omnium miseriarum pondere pressum ac paene eneelum conspexere , ipse illis ad diem septimum silentibus elimque eommiserantibus lamen labili sermone declarat lat. Exspeetaret iam amicos ipsum consolantes quum contra omnes amicitiae atque humani latis sensus omniaque iura acerrimis eastigationibus illos iamquam procellam insurgere atque irruere in se sentit , indeque arreptam desaeviendi ansam , quo vel a seris eommiserationem extorsisset, ex immani , inquam , aerumnarum eius enmnio, dum has vel uli eertum sueatae probitatis indicium vitio eui. paeque ei vertere non dubitant. Primus omnium , sed Aulum obliqueae veluti eminus, id audet Eliphagus. Iniuriam lobus repulsare eonatur, suamque sibi innocentiam adserere, quae perserat, vividius ob lehdii, lamentatur immites amicos, iamque adeo usque elim dolor adigit , ut eum Deo expostulet , quod tali ratione ipsum habeat. Sed hine aerior priore melo Balaadus Iobum impetere, Deoque iniurium iis, quae.dixerat, eoarguere; plagas ipsi a Deo insidias exprobrarea perlius, ut quae υποροι Πῖν Deique immemorem prodant, idque exemplis in filios eius edilis ob eorum iniquitatem, quod animum paternum immane quantum dilaceret, comprobare. His auditis gravius in animo lobi suetus intumeseunt, quos contra eluelata viri religiosissimi virtus , prius quidem ea ex ore exprimit, quibus se credere prosleatur ius omne Deo in homines esse, neque posse id homines delmelare, at laxatis mox habenis impotenti moerori atque angori in amariores questus prorumpit, novamque eum Deo expostulationem saetivariis ac vehementibus asseelibus resertam; quia vero non datur iudieio eum eo certare, saltem se immeritum ab eo pleeli ipsum met testem
sibi appellat. Quibus verbis quum irritata esset Sophari religio, isque
prioribus duobus sociis saevior atque inhumanior in insontem ami- enm invectus eum longe infra merita castigari contenderet, Iobus exasperato veluti uleere acerbius dolens , postquam Dei sapientiam potentiamque , quarum notitiam tres illi grandibus verbis ostentabant, plenius quam eis sibi perspectas esse demonstrasset, longius quoque
248쪽
progressus iam eum ipso numine , quae demum eumque sors vitam suam maneat, disceptare avet, iam iudicio veluti contendit, iam divinum adversarium, quid tandem eriminis a se admissum, fidentius percunctatur , pluribus responsum provoeans, utque illud sibi aperiat , essia gilans ; fugacem demum hominis vitam ea ducamque eonditionem obtendit haud dignam, quam Deus tam sollieite exagitet. Hinc orbe primo certaminum molato, inquit Sehullensius, ansa ministrata Eliphago saemissime denuo in caput in noxium d tonandi , et , . . . non ea tantum , quae Prima aggreSsione diserat, confirmandi, sed iras dirasque coeIestra directius quam ante Nostro, ut vertissime improbo, intentandi et ingerendi. Quid faceret miserrimus mortalis fulminibus maledictionum undique impetitus 8 . . . . mrum gurgitum aestu Samiente cim cumactus ... eas sortis Suae complorationes fundit, et miscet, ut nihil unquam lamentabilius ardentiusque ab una parte, ab Hiera nihil fidentius animosiusque, humanum pathos vel comespere vel Gerre Dauat. Haec fiat tertia ubi prooocatis , qua A DEO immeritis plagis pium cultorem exscindente AD DEB PSsu APPELLARE sustinuit . . . μυo hinc torrente Badadi
Obrutus, . . . ac Si . . . meritissimus Pateretur diras, et sc
Ierum furiis oexaretur, ipse Oicissim, . . . Post iteratos Planctus questusque , sed nebiliore quodam animi sensu atque ad pre- eantis modum devexo, ut qui ulterius serendo impar sit, iam in elamores prorumpit, se ab omnibus derelictum, suis abominatum, putrescente corpore paene enectum, amare luget, saevientes in eum s eios , ut ipsos saltem eius misereat, iterum obsecrat, tum vero landem solennissimam illam suscipit contestationem, qua ad iu-Dicii vLTInr TaiBυηλL a Deo hominibusque damnatam causam remittit, seρulcro interim suo insculpi postulaus magnificum carmen , quo CORONAu lusTiτIAE RIBi in tuo die DraponDer , qui improbi atque impii nomine extimatus infamatusque iacebat. μ'. 7. Ex brexi hac rudique adumbratione facile apparet, ut utraque pars disceptando magis ac magis ealere pergeret; utque, dum ex
249쪽
DE OEAcsLO IOBi 2IIIobi responsis iugiter vehementioribus ae fidentioribus caussam amiel captabant, qua saevius acerbiusque eum castigarent, atque adlatra rent, Iobi vicissim angor ac dolor talibus maledictis , exseeration, hus, calumniis, usque exacerbatus magis magisque erudesceret; ut misere denique ac graviter mentem eius animumque asseclum esse opodi
tuerit, quum oraculum edidit, de quo nobis quaestio est. Quibus p sitis , sicut ex una parte fieri non poterat, quominus a viro tam grandi sapientia praedito adeoque vehementer ae varie asseclo , ut Iobum lune suisse comperimus , aliquid subinde proferretur insigne , mirum, inexspectatum, puta, quod ea lamitates sibi a Deo illatas eum Deo ipso expostularet, Deum ipsum in disceptationem veluti voearet, seque contra Deum vel Deo ipso iudice eaussam vieturum praediceret , ita quidquid friget, aut ab illis asseelibus illaque assectuum vehementia more suetuum magis atque magis exaestuante alienum est, e . totius libri, ne dum illius oraculi, interpretatione exsulet, neces
Verba ipsa hebraica explicantur. 8. Quis dabit ergo , et scribentur Oerba mea 8 Particula D N in interrogationibus sempeν eommodissime vertitur ergo fa=, aisque ila hoe loeo eam vertere suadent tum horum et priorum connexus , qualem sagitat ratio, ob quam Iobum haec pronuntiasse demonstrat ille, quo tunc erat, animi aestus, tum vis atque is nata, quam ex ea significatione eoncipit tolus sermo; quae quidem in serius patebunt I97 . Illum autem eonnexum illamque vim minus exprimunt
sive iam nunc Sehultensii, sive tandem Gesenti ibi, sive utinam interprelis arabis et Rosen millieri, quod insuper de sermone Iobi torulit interrogationem ; prorsus vero duo illa perimit particula autem usurpata ab interprete syro, alque pervertii particula γαρ enim reddita ab alexandrinis.
250쪽
9. Construelio verborum quis dabit, . . . . et scribentur, hebralea est sa , eaque latine sonat quis dabit, ut scribantur, quem in senςum verba haec aeceperunt interpretes graecus, syriis, latinus,
et arabs.10. Hebraicum sermones meos aeque ac verba mea significare potest ; nos hoc loco posterius accipimus , quia palam est Iobuin loqui de verbis oraculi, quod continuo editurus erat, hisque Perennitatem optare, ut recte adnotavit Sehultensius , tametsi et ipse
vocem hane verterit sermones mei.
13. Quis dabis, in libro et exarabuntur, id est, ut hebraica latine transtulit Hieronymus: Quis mihi det, ut emarentur in libro J videlieei oerba mea. ordo verborum praeposterus non caret exemplis loquutionum, quibus se hebraice seientibus probet ibi, quaeque in ipso etiam Iobi libro fortasse reperies sc . Exempli eaussa sintilla pineernae Pharaonis : si somnio meo et ecce Oitem coram me Gy. Horum Iobi verborum simulque priorum vim atque sententiam recte, ut videtur, assequutus Sehultensius haee seripsit: Suspicor autem ista occasione votum hocce' a Nostro suscutum, ut, quae mox dicturus esset, non pugillaribus excepta manerent , sed monumentis aeoum laturis consignarentur , atque ad Posteritatis memoriam propagarentur. Eum in finem primo postulat DP Ligava sibi dari, in quo conscRin ηNR et Ex ARENTUR ipsius oerba. Intelligit librum publicum, in quo acta illustriora en tabantur a C Izz scathis cioitatium in eariandem tabulariis reponenda. Eandem vim recipit ann , quod conMENTARIΠκ pG-BLicdu Saepe designat, ac Proinde a and hac msa potestate accommodissime augebitur ad exemplum phraseos Escch. MII, 9: Et in II 2 coxMENTARIO Donus IsRAELis non r 2 CONSCRIBENTUR. Iu p Ex RE'rva consimilis residet emphasis; nam p pri tri tum iu iis, quae publica aucforitate decernuntur et posteritati commendantur , Uel ad memoriam et celebrationem , Dei ad religiosam curam et Obseroationem se=. Emphasim tamen illam