장음표시 사용
61쪽
men serpenti M. Homini nullae aliae poenae instiguntur, nisi quae mu-ia iam prioris eonditionis vicem naturaliter consequerentur; serpenti vero peeuliaris quaedam indicitur poena, eaput eius conterendum esse , et quidem ab uno ex illo ipso hominum genere, cui pernielem suerat machinatus ibl. Hominem denique Deus solatur victoria illa praenuntiata, quam tandem hosti ereptam esset adepturus lci; serpenti damnationis solatium nullum exhibitum. Quin imo post iudicium peraelum Deus eo usque in hominis cura sollieitum se se ostendit, ut agat etiam de indumentis ipsi eonficiendis id . Quibus omnibus eequis non
sentiat Deum eam erga hominem, longe sane aliam quam erga serpentem , voluntatem prae se tulisse, ut quem illius misereret non modo, sed qui insuper minime passurus esset illum perire, imo ad laetiorem vicem eum esset servaturus p Si enim secus foret, quorsum haee omnia pEeeur, denuo enim quaeram, leviores aliae inter poenas, quas daturus erat , D0n autem , quae omnium maxima eum maneret , homini
denuntia lae p9. Sed iam ad verba ipsa veniamus, quibus diabolus sub symbolo serpentis damnatus est, et de quibus ita seribit Augustinus : Nunc ergo, quod serpenti dicitur, et ad eum, qui Per serpentem O- Peratu3 est, utique refertur, Procud dubio fguratum est; nam tu his oerbis tentator ille describitur , qualis generi humano futurus esset seq. Illa vero duobus versieulis continentur is . Quorum prior ea habet, quast proprie eonvenire serpenti possunt, diabolo
autem solum συμβγλικως, posterior, quae, licet non sine metaph ris , utpote quia serpentem Deus his proxime alloquebatur, melius lamen ac verius diabolo ipsi congruere eique dicta suisse, non una ratio persuadet , haec autem ratio simul confirmat etiam priora illa in eumdem hunc utique suisse prolata. Id quidem demonstras se nobis satis est, priora illa esse συμβοDκα i quaenam autem horum symbolorum sit significatio, rogare poteris patres aliosque ser,
plores, qui haec explicuerunt, puta, Augustinum fg et Cornelium a
H Do Genesi ad lit. L.XI. e. 56. S. 49. in Gen. III, 14. 15.s Genesi contra Manichaeos L. II. e. 17. S. 26; c. 48. S. 27. 7. Dissiligoo by Cooste
62쪽
50 Lia Ea II. Qu Esri O IV. Lapide sal. Posteriora vero, de quibus praecipua quaestio nubis est,
paucis expendemus, ut leguntur in hebraicis eodie ibus. 10. Siquidem haee diabolum minime attingerent, non aliud signi se arent , nisi futurum fuisse , ut ipse ille serpens Hevam morsa appeteret, alque Heva vicissim hunc ipsum eo horrore prosequeretur, quo homines huiusmodi belluas prosequi solent; nee lamen illum pediimeret, id enim ab Hevae progenie praestandum. Quae quidem sest tentia quam frigida foret atque ieiuna, nemo non sentit. Neque rep0 nas, haec de toto serpentum genere deque omnibus mulieribus dicta esse. Falso enim id reponeres, quum ille, quem Deus alloquitur, et mulier,
quam commemorat, ab eorum ipsorum progenie expresse secernantllr. 11. Insuper, si haee foret illorum verborum sententia, cuiquassi suboriatur, neeesse est, dubitatio, cur mulier et mulieris semen solummodo commemorentur, non autem polius vir aut homo in universsissi, quum , non unam mulierem, sed universum genus humanum serpesis
ille perdiderit. Futile quippe est, quod respondent nonnulli, ideo Nil
lierem commemorari, non virum , quia , non hΗnc, sed illam serpessi deceperil. Etenim hoe ipso peius in virum peccasse pulandus est, quod non ipsum directe aggressus sit, quo consilium suum contra eum illi
tum disseilius fortasse perseeisset, sed, muliere prius, utpote debi' liore, in fraudem adduela, per hanc illum leviore negotio irretiverit. Ai dubitatio omnis omnisque dissicullas plane diluetur, si intelligas iadiabolum haee proferri, eique praediei, sicut una mulier ea suerat, per quam solam homini exitium ipse attulerat, ita mulierem unam kturam , quae sola, id est, absque viro, eum pareret, qui pernicienin diaboli eaput eonverteret, hominemque restitueret. Quod vero haec ita, neque aliter, intelligere oporteat, verba ipsa singillatim perpest
persuadebunt.12. Etenim vox hebratea inimicitias quidem sonat apud scriptores sacros, numquam tamen alias, quam quae intereedunt is ter eos, qui ratione praedili sunt. 13. Ilas vero inimieitias Deus semet suscita iurum praenuntiat, Vel
uti si de insigni quodam opere ageretur , quod peeuliari ipsius mi
63쪽
eura ae studio perfitiendum foret. Id vero si mullium illud Hevae et serpentis odium esse dixeris, sententiam oppido frigidam haberemus, eoque frigidiorem, quo grandioribus verbis enuntiatam. 14. Quid autem sibi volunt ii Ia : Inter te et inter mulierem pNum uni Hevae serpens ille noxius atque odiosus futurus erat, non vero etiam Adamo p Sin haee generatim diela esse eontendas, num mulieribus solummodo, non autem et viris, odiosum ac noxium serpentum genus futurum praediei putabis p Nonne mulieres ceterae eomprehenduntur iis verbis, quae continuo sequuntur p At, si in neutrum sensum commode aecipi ea possunt, superest, ut quaeramus, cuinam et quanam de muliere dicta sint. Nimirum , si in serpentem minime quadrant , quem tamen Deus directe alloquitur , credere necesse est dicta esse ei, qui ope serpentis seelus illud patravit, inque eo veluti Iaiebat , et euius vicem serpens , tamquam eius symbolum , repraesentabat, ipsi, inquam, diabolo. Mulieris vero nomine, si neque ΗΘ va neque eelerae mulieres in universum designantur, idque etiam ideo,
quia non magis his, quam Adamo eelerisque viris, inimieitiae eum diabolo laturae essent, singularis aliqua mulier κατ' ἐξοχην designari putanda est, illa nimirum , quae in exercendis inimicitiis, quas ipse Deus eam inter interque diabolum se se suscitaturum promittit, muli res omnes omnesque viros antecelleret. Neque obest artieulus adhibi-luq ante vocem riziN, ob quem ea alicui videatur vertenda, non
τις mulier quaedam tuna donnaJ , sed η γ n ea mulier fladonno, quo non alia designari dieenda esset nisi Heva. Etenim ais tende , quae seripsit Gesenius: Quaesitum est, et ab aliis pern gatum, ab aliis a armatum, num articulas definitus aliquam do pro indefinito poni possit 8 Respondendum est: nunquam articulum desnitum pro inde sinito positum recte dici posse ;multas tamen notiones ab Hebraeis definite cogitari et evriami , quae in lingua graeca, germanica, gallica, idemque di- eas de itali ea, inde ite accepta articulo carent fa). Huius, de quo agimus, geminum prorsus habes in eelebri Isaiae vaticinio de vidigine paritura ibi; vox enim P articulum illum ante se positum
64쪽
52 Liata II. Qua RATIO IV. exhibet, reddenda lamen foret παροπος τις oirgo quaedam tuna perginey, etsi interpretes alexandrini verba tim ἡ παρθενος reddiderint,
stetit illud reddiderant της γ ααος. Celerum talem esse illorum verborum sensum, qualem dicimus, ea, quae continuo sequull-lur , magis ac magis confirmant. 5. Et inter semen tuum et inter Semen eius. Haee, inquassi, primo produnt satis manifesto superiora verba nec de universo serpeγlum genere nee de omnibus mulieribus dicta esse posse la . Praeter. ea semen mulieris non universum genus humanum hie significii,
sed virum unum , ut alias quoque ibl. Numquam enim hominum genus hae appellatione vocatum reperimus apud Scriptores sacros, sed potius natos mulierum lci; unus tamen aliquis alicuius seminae fillius semen eius vocatus ab illis est id . Quumque eoileelivum est ηγmen istud, si pronomen aliquod sequatur sive primitivum sive νε- sessivum , quod ad ipsum nomen pertineat, pronomen hoc plurali nil- mero semper essertur te ; in hae autem sententia pronomen X nipse nomini illi subditur. Demum, si quaeras, eur is, de quo sermo est, non viri, sed mulieris semen nominetur, num potiorem ratiγnem exeogites, quam quod ille seret, quem virgo una esset parilarap Neque, hoc posito, inde illud consequitur, quod hule interpretationi ridicule salis opposuit Io. Iahn, etiam semen sementis de quopiam insigni nato serpentis . . . evonendum esse μ=; quila συμβολικα sint, quae serpenti dicuntur, nec semen serpentis lega mus in illa sententia , sed semen tuum , id est, diaboli , qua arpellatione homines improbos commodissime hie designari patet, non se eus ae in aliis quibusdam seri plurarum eapitibus fg . At enim , re ponit ille , Messias, non hos , sed diabolum expugnasse dic,
65쪽
fur fa=. Iia sei licet. Sed neque Deus semen diaboli a semine mu- fieris expugnandum praedixit, sed solum inimi et tias suturas inter utrumque ; homines autem malos , qui alias diaboli progenies nuneupantur, inimicos Christi et esse, et haberi, et in bibliis vocari, incomperium Iahno fuisse non equide in suspicarer. 6. Aue toritates alicuius momenti, quae certo susiragentur interpreti vulgato pro hebrat eo N pronomen semininum ipsa reddenti, paveas habemus. Sunt vero testimonia Ambrosii lη, Augustini loὶ , Gregorii ldi, aliorumque patrum latinorum sequioris aetatis; item vetus interpretatio operum Flavii Iosephi leὶ Rufino male tribuia is ,
quae tamen hae in re discrepat ab ipso graeco exemplari. In veteri quoque interpretalione operum Chrysostomi legimus ipsa, etsi ille seripserit αυτος ig). Moyses Malemonides, quod sane mireris, haec seripsit et Sed mirandum magis est, quod serpens cum EUa coniungatur, hoc est, semen illius cum huius semine, caput et calcaneus, quod ILLA Govi vincat ipsum 'erpentem= in capite, et ille Demenu vincat ipsAn in calcaneo fh . Duo eodiees hebrat ei in bibliotheca vatieana habeni Niri li . Alius ex bibliotheea Io. Bernardi de Rossi habet N ri tk . Item habet eodex unus Onhelo si in hac eadem bibliotheea fit. In Hexaptis editis a Monisauconio adnotatum est: αυλος - αυτη sm . Plenissime vero de hae voee disseruit Io. Bernardus de Rossi in . Ceterum Bellarminus docet nos editionem pulgatam parte habere, quosdam codices habere lis E, nec esse contra υMDgatam editionem , si convincatur debere legi ipsE oel ipsua lo . 37. Verbum Vl d , quod bis Oeeurrit in hac en unitalione, multimodis versum est ab interpretibus. Omnes tamen istas interpretatio vi Ih.
b Do fuga Moeuli e. 7. S. 45. te, De Gen. ad liter. L. XI. e. 1. S. ; e. XXXV. S. 49; Εnarrat . in Ps.
XXXV, 15; XLVIII. 6; CIII, 26: Do
66쪽
nes saei te revoeabis ad duas potissimas, quarum una e t conferere Reu conculcare, altera Ia tenter obsereare seu insidias struere.
Vulgatus interpres velut incertus inter utramque prius in unam mox in alteram notionem verbum illud aecepit, id iamen toti sententiae longe accommodatius. De hoc quoque verbo, lege , quae disserit lo. Bernardus de Russi lal, eaque eonfer eum Seholiis Rosen mulieri ibi. 18. Porro haee quoque sententia, ob illam ipsam rationem supe rius allatam li5 , serpentes universos eompleeii nequit. Quod si ad illum pertineret, qui Ilevam deeepit, nemo divinaret, eur is, non ab ipsa Hexa , sed ab aliquo ex eius filiis interimendus , cur in hune, non autem in illam, insidias strueturus praediceretur, quomodo de nique fieri potuisset , ut quantum verba in eum sensum accepta M narent, hute Ilevae filio tune serpens ille insidiaturus esset, post qua Ris eaput ipsi contrivisse l. Contra vero nullum negotium horum Ves' borum interpretatio nobis laeesset , si his vietoriam , quam de dia bolo Christus referret, atque insidias fraudesque, quas in Christi mgnum atque asseclas diabolus olim moliretur, praenuntiari intelligamlls. Haec enim aptissime loquutionibus illis enuntiantur. Nam conterere seu conculcare aliquem saeris scriptoribus admodum usitata lovss'iio est ici, nee insolens conterere seu conculcare caput alicuius idi, idemque valet, quod adversarios devine ere et eontemptui habere. O, Semare aulem aut impetere calcaineum alicuius, apud seriplomillos, adversariorum est insidias struentium se , qui propterea dies si
tur alios a pu sf , quod proprie est calcem tenere igi , hine vos bus ex hae radice derivalis notio illa, qua insidias sonant thi. stila
et XXVII, 56. M Ios. VIII, 43; IV Rog. X. 33i Ps. XL, 40; Ier. XVII, 9; Os. Vi.
67쪽
translatae loquutiones aptius quoque hic usurpari censendae ideo sunt, quia sub symbolo serpentis res agitur; quandoquidem et magnum quid putaretur ab Hebraeis, ut apparet ex sacris Iibris, huiusmodi helluas earumque ea pila conculcare a , et nativum belluis hisee sit aliis insidiari ae nocere morsu calcaneorum 'q; si e Nicander de ehelydroeanebai: 'Hτοι set' la κωληπος η ἐν ποδος ἰλγεi- ci, Ovidius x ro : Decidit in talum sementis dente recepto id . 19. Patres, qui nobiseum sentiant, paveos quidem habemus, sed omnino vetustos, Irenaeum let, inquam, Cyprianum is , et sorte Iustinum igὶ. Τum velus Iudaeormn in hac interpretatione n his ex ea parte Suffragatur, qualenus creditum ab illis est, quae in serpentem a Deo dieta suere, laturum fuisse, ut Messiae aetate implerentur. Hoe enim diserte narrani bini ex illorum popularibus, Ionathan, inquam, O Uευμ μος et interpres hierosolymitanus se . Nee seeus sensisse vide- ivr Onhelos scribens haec aelum iri inter serpentem et inter unum exstiis mulieris; sic enim sunt eius verba: Et inimicitiam ponam inter te et inter mulierem, et inter filum tuum et inter Fi Llos eius. IpsE erit reminiscens tui, quod fecisti ei a principio, et tu eris
obseroans eum in suem. Male in bibliis polyglotiis Ioeo verborum inter flios eius redditum est inter filum eius. 20. Quod si ea legas , quae Ioannes seripsit in apoealypsi de praelio , quod draco, id est, serpens antiquus fu, iniit contra mulierem lkὶ reliquosque de semine eius fυ , de insidiis in mulieris filium ab eo instruetis im , de victoria Christo paria ob eladem draeoni illa iam in , quomodo denique, etiam postqtiam pidis, dracob
quod proiectus esset in terram, Persecutus est mulierem, . . .
et abiit facere praelium cum reliquis de semine eius, qui custodiunt mandata Dei, et habent testimonium Iesu Christi 'L M Ps. LXXIII, 13. 14; XC, 13;
68쪽
etsi haee non ad amussim neque omni prorsus ex parte cohaereant eum nostra proloevangelii interpretatione , senties lamen haee ea pili
illi geneseos bene respondere, ideoque putasse Ioannem oraculum illi edeseriptum de Christo die lum fuisse; simulque intelliges, quam belle D. Iahn haee pronuntiaverit: In nopo foedere, in quo aliunde plaria oeteris foederis loca ad Messiam Ancollaton frust i verbum sagaciter ollaeilo , nullus tamen huius loci usus occurrit sa).21. Sed, ei illa alia Ialini verba superius relata i2 quanti valeant , iam pronum est aestimare. Num merito iubeat nos omnium huius loci interpretationum et omnium recentiorum notionum et idearum oblivisci, ut sententiam assequamur. Num reipsa quis h0'rum omnium oblitus in loco Gen. III, 15 non aliud reperies, nisi quod oppositum est illi somnio Gen. ΙΙΙ, 1 - 5 ; id vero est perpetua inimicitia et hostilitas inter mulierem et serpen tem , illiusque et huius posteros fM. Num sensus, quem desidit, ille sit, quo solum Iocus iste merito dici potest protomangelium. Quis porro eum seral, sive dum contendit, non modo improbabilessi esse, praeter eam, quam urget, aliam quamcumque illorum verborussi significalionem, sed neque ullam aliam esse posse, quia primi parest les nostri inepti erant ad ea percipienda, quae Deus de Christo illis
praenuntiasset, sive dum, ut ista pervineat . eaussatur rude atque id euitum illorum ingenium , serm0nis , qualis tunc erat, penuriam, de festum rerum cognitarum , quae metaphoras ad sublimiora illa edi eenda suggererent, quasi si haec Deo obstarent, quominus e0rdae, quae loquebatur , sententiam audientibus perviam esseere posset. Sed
pudei in his ea tholi ei hominis deliramen iis refellendis diutius immorari 22. Si eui dubitalio suboriatur, cur, non directe homini ipsi, sed potius serpenti vel diabolo Deus ea praedixerit, quae ad homi nis labem reparandam pertinebant, ratio in promptu est. Elenim, qui Rhaee simul ei homini saluti ae felicitati, ei diabolo dolori ae perni
et ei, essent sutura, quumque ambos poena mutelari tunc oporteret, ut Per0Pp0rtuna ea erant , quae diabolo praenuntiarentur , ita minii
quidem opportunum fuisset homini ipsi di reete promitti; quem lamed
69쪽
quum spe salutis Deus erigere vellet i5 , sapientissimo consilio rem ita gessit, ut ei spes haec ingereretur eo ipso sermone, quo in diabolum sententia ferebatur.
m gentibus unioersis per Abrahami , Isaaci , et Iacobi
progeniem sospitandis i Gen. XII, 3; XVIlI, 18; XXII, 18; XXVI, 4; XXVIII, 14 . . Quae primum Abrahamo sal, tum huius filio Isaaeo lη, aedemum nepoti Iaeobo ic , promissa a Deo suere, tria eompleeluntur, ingentem posterilatem , dominium Chanaanilidis , et bona per ipsos perque eorum progeniem universis gentibus adventura quae bona quinquies Deus illis pollieitus esse narratur, ter quidem Abrahamo, semel Isaaeo, itemque semel Iaeobo, his verbis, quae subdimus.
st. Quaenam autem horum verborum sententia sit, sive quid boni tres illi eorumque progenies omnibus mundi populis praestituri essent , disputatione hae edisseremus , atque demonstrabimus praedici salutem a Christo ex trium illorum stirpe exorituro universis homini
70쪽
Evenduntur ipsa verba. 3. Ab ipsis itaque voeibus exordiamur, in quarum explanatione Ioannes Ialin nobis plane assentitur la ,.quem et in toto hoc oraeu- Io enarrando a sententia nostra non nimis abludere licet gratulari. Aeprimo, si quinque illa geneseos capita inter se eompares, intelliges verissime Iabnum haee seripsisse : Ex hac collatione liquet I tili mam Gen. XXVIII, 14 Iacobo datam promissiouem esse ceteris uberiorem et clariorem ; nam 'la PEst τε diserte explicatur pravosito Y u exegetico Per ra ετ, id est, nEupE PEa PROGENlEu TUAn, quae expressio etiam in tertia Abrahamo Gen. XXII, 18 facta, et demum in quarta Isaaco Gen. XXVI, 4 repetita promissione suffiituitur expressionibus PER TE et a PER EΠου , quae in prima et in secunda Promissione Iegum tur. Adparet II permutari y N a ,2 on'Es GENTES TERRAE
D NEg FAxILiAE TERRAQuEI Gen. XII, 3; XXVIII, 14 , ut yns non possit evoni de sola regione Posterorum Abrahami, Isa ci, et Iacobi , uti etiam Oppositio posterorum huius familiae patriiarchalis docet. Patet ΙΙΙ formam septimam niphal 'n' nain prima, Secunda, et quinta promissione Gen. XII, 3; XVIII,
18; XXVIII , 14 permutari cum forma quinta hiilipa hel z Inri in tertia et quarta promissione Gen. XXII, 18 ;XX VI, 4; utramque igitur formam huius verbi prorsus idem valere my.
4. Nune autem singillatim voces has perpendamus. Dubium non est formae niphal quorumdam verborum reciprocam vim subesse , utri Ua custodisit se ipsum, Iada illustrem se exhibuit ho , eontra vero formam hilhpahel esse passivam, ut ni Enri recensitus