장음표시 사용
71쪽
est, riz vri oblicioni traditus est fa=. Utramque autem hane Adimam verbi Da prorsus idem palere, ut scripsit Ialin ibi, etiam
Gesenius sensit, imo et vetusti0res interpretes, alexandrini, vulgatus, syrus, Onhelos, Ionathan d φευῖ mulasς, sensere, qui uno eodemque verbo utramque in his orae ulis Veriendis expressere. Quaestio lamen est, passivum an reeiprocum significatum hic habeant. Interpretes omnes praedieti passivis verbis ad utramque exprimendam usi sunt ; atque ita fieri debere censuit olim Gesenius ic , qui lamen mutata sententia signifieationem reciprocam una eum latino idi nuperrime praetulit se . Verum, utrumvis eligas, eadem erit istorum oraculorum interpretatio. Etenim ipsi harum vocum radiei notio omnino est hena alicui dicere , quod vel laudando sit , vel fausta ad preeando , eamque lalinum precor eonfirmat , quod una cum nomine prex ab hae voce semiliea originem dueere videtur. Atque ad hane notionem tet ras diversis verbi illius Armis subieelas laetio est revocare, adeoque illam, quae genu sectere est, id enim apud Orientales aeque ac apud nos seri mos est, atque olim fuit, in solemnioribus preealioni-hus et Dei laudationibus; in omnibus autem linguis verba huiusmodi reperire est, quae, dum unum signis eant, ad aliud, quod simul fieri solet, signi seandum transferantur, ut, exempli gratia, apud Grae- eos προσπιγεω, adoro et supplico apud latinos is , quod sane non mirabitur, qui novit verba quaedam adeo frequenter atque eonstanter ad alia trans serri , ut primigenium signi fisalum plane exuant fg . Quum itaque sit bene dicere, voces 'I et 'I nm reddi poterunt vel eum vulgato interprete et benedicentur, vel bene sibimet dicent, id est, fausta sibimet adprecabuntur , adeptaque gratulabuntur. 5. Qui vero mutuam actionem his vocabulis significari autumant, eaque reddunt bene sibi invicEx dicent, quia similis vis est Armis
niphal et hithpahel quorumdam verborum , a Iahno iam resulati h
72쪽
quod legimus Iacobum Iosepho filio dixisse: PER TE 'I' BENEnicετ Israel disendo : Ponat te Deus sicut Ephraim et sicut vana se fri ; ab re enim hoe esse patet vel ideo, quia nullum verbum forma pillei, qua est vox , mutuam actionem designat, in hoe autem Iacobi sermone mutuam actionem designari, non quidem per verbum ipsum, sed per totam sententiam, eui insuper ipsa formula subditur, qua Israelitae sibi invicem bona essent ad precaturi. Τum
numquam alias in eum sensum voces illas novimus usurpatas. 6. Benedictio autem, ut reete animadvertit Ialin , in Omnibus his Iocis specta tur in essectu, et venit pro beatitudine , quam Deus Iargietur μ', ut verba illa idem valeant, ac prosPerari, sive de sua promeritate sibi gratutari. Nam verbum Inatum forma hal fu , ex euius notione manat notio sormae niphal , tum forma piliel id , cuius notio notionem sormae hiilipaliel definit,
ipsam felicitatem, quam quis alicui ad precatur, sonat quam saepissime. Hanc autem esse verbi vim in his oraculis patet manifesto. Neque enim sensus est Abrahami posteros aut sibimet aut eeleris gentibus bene esse precaturos. Non , inquam, sibimet, qui enim bene precaturi erant, aperte secernuntur a posteris Abrahami 9ὶ; non eeleris gentibus, quod sane nec verba significare possunt , nec unquam hi consueverunt sacere, nec res adeo grandis haec fuisset, ut eam Deus Abrahamo praenuntiaret, ac polliceretur, idque inter alia longe maiora tantoque cum apparatu . Sed neque potest sensus esse , suturum , ut gentes celerae sibimet ipsae selieitalem ad preeentur, quam Abrahamo eiusque post
ris esse noverant, quum Israelitarum nomen, quoadusque res eorum stetere, vix ultra finitimas gentes permeaverit, neque eorum regnum,
quod attinet ad gloriam atque polentiam , unquam potuerit cum Α-gyptiorum , Assyriorum , Chaldaeorum, Medorum, Persarum, Grae- eorum , ac Romanorum, imperiis eomparari, ut hi sibi Israeli larum sortem praeoptarent, quos imo eontemptui plerumque habuere; Abraham vero, Isaac, et Iacob, eccui tandem gentium olim eogniti erant '
73쪽
Sensus itaque sit, oportet, per Abrahamum perque huius progeniem gentibus omnibus late bonum adventurum, quo felices eae serent, quodque iure ac merito in votis haberent, sibique ad preearentur lat. 7. Partieniam a in , quae habetur in vocibus 'la in te , in eo, in semine tuo, quisque eomperit idem valere ac latinum Per, quum eaussam signifieat; qua de re, ea lege, quae diximus in secunda quaestione ib . Cur autem gentibus omnibus per Abraham lim , per Isaaeum, per Iacobum, bene suturum esse dicatur, ut uinnica potest asserri ratio , ita haec optima esi ; sellieet quia ex illis
8. Nomine Dr semen singularem quoque hominem subinde designari alias assirmavimus H. Quum autem bona alia prorsus nullaeeterae gentes per Abrahamum perque eius posteros eonsequutae sint praeter illa, quibus Christus ex Abrahami stirpe progenitus eas cumulavit, liquet proseelo, ut nihil est, quod prohibeat, quominus nomen illud in his oraculis Christum significet, ita pereommode in hunc sensum accipi posse ; idque etiam suadet vis , quae inesse videtur partieulae voeabulo a in semine tuo praepositae in postremo quinque oraculorum lat. Neque tamen interpretalioni nostrae minus bene laret, si alios quoque Abrahae posteros, eos, inquam, quibus inter Christi proavos Ioeus est, nomen illud complecteretur. Nam, quum Abrahamo praedictum est : Benedicentur in semine tuo mnes gentes terrae μγ, appellatione seminis Isaaeum quoque et Ia-eobum comprehendi eoniicere est ex iis, quae horum uirique Deus pra dixit gemina eorum , quae praedixerat Abrahamo leὶ ; non secus ac Iaeobum quoque una eum reliquis Isaaei posteris hoc eodem seminis nomine designatum a Deo fuisse, quum dixit Isaaeo: Benedicentur in semine tuo Omnes gentes terrae N, eredere suadent ea, quae ipse Deus ipsi Iacobo praenuntiavit fg . Quare eo voeabulo sorte omnes, quos diximus, indicantur. Non tamen , inquam , minus vera erit nostra interpretatio I uno enim atque eodem paelo per hos Abra
leὶ Cons. I. e. eum Gen. XXVI, 4;
g cons. l. c. eum Gon. XXVIII, 14.
74쪽
62 Lista II. 0d EsTIO V. hami posteros, ae per ipsum Abrahamum, per Isaaeum, perque Ia-eobum , salus atque selieitas humano generi parta est, quum aeque ex omnibus istis Christus originem duxerit. 9. Ipsae loquutiones Omnes gentes terrae et omnes familiae terrae evineunt vocibus 7 N et IN terram habitabilem signi-seari , sive peculiarem , id est, regionem aliquam, sive universam , id est, terrarum orbem. Verum hae voees, prorsus ut vox latina terra, quum regionem peculiarem designant, aliquid adiectum habent, quo
alis signiseatio definiatur, puta, In N terra Aethiopiae fri, a ri nar I in terra suem lacte et melle f*, n IN terra Israel Aj, ἰτirn n Ire terra Domini My, aut saltem definitur totius sermonis adiunctis le . In hisce autem oraeulis nihil adieetum est voeibus y N atque IN. Sed neque Chanaanitidem, cuius antea mentio laeta est, possunt eae significare. Τune enim gentes terrae Arent vel Israeli lae Abrahami posteri, qui regionis illius politi sunt, vel Chananaei. At gentes terrae diserte secerni videmus ab Abrahami posteritate, quum per hanc fausta illis sutura praenuntientur ;Israelitae igitur nequeunt eae esse. Chananaei a posteris Abrahami deleti sunt, quin boni quidquam ab iis receperint. Suni itaque gentes terractipsum genus humauum, et I N atque ri IN universus orbis terrarum. 10. Quae quum ita sint, ipsa horum oraculorum verba iam nos doeent bonum aliquod ex Abrahacio eiusque progenie universo hominum generi adventurum oraculis his praenuntiari.
Quod perba haec con Iectuntur , est praecipuum omnium, quae Abrahamo , Isaiaco , et Iacobo, Promissa Sunt. it. Hoc autem praecipuum esse inter ea omnia, quae Deus illis Israelitarum patribus pollieitus est, saeile dabis, ubi totam seriem aemodum haruae promisSionum earumque adiuncta diligenter considera-
75쪽
veris. Videas enim Deum primo veluti in summa haee polliceri, tum diversis temporibus singula paullatim enucleare , postremum vero omnium illud , de quo agimus , idque non nisi Abrahami fide atque obedientia gravissimis ae disse illimis experimentis antea sibi plane probata, foedere interposito, ac iureiurando adhibito, quae omnia patet eo pertinuisse, ut tandem orae ulum illud Abrahamo dieeret: Et benedicentur in semine tuo Omnes gentes terrae inj, idque, quod eodem hoe oraculo praenuntiabatur, in caussa suisse, eur Deus haee omnia ageret, ac se praestiturum polliceretur. Sed, magis distinete aedis tribute totum id exponamus, oportet. 12. Deus itaque, priusquam aliquid Abrahamo promitteret, rem apprime gravem et iactu dissicilem , ut exsularet a patria , ei imperavit ibi, cuius rei vetuli mereedem ea, quae mox polliciturus erat, rependeret. Subdidit deinceps haec scὶ , verum in universum et subobscure , sore , ut in gentem magnam ereseeret Abraham , gloria et selieitate grandi uteretur, atque per eum omnes homine3 prosperarentur , quin tamen ei manifestaret , ubi aut quando , quomodo aut quatenus, ea esset praestiturus. Quum Abraham obtemperasset, pervenissetque, quo iussus fuerat id , obedientiae praemium recepit eertior laetus illam ipsam regionem, quam Deo iubente petierat, suis posteris obventuram let, quo prior promissio ij j iam elareseere coepit
nondum lamen sive regionis amplitudo, sive ratio aut aetas, qua illudeon lingeret, commonstrata Abrahamo est. Ut autem is ex Aegypto,
quo tetenderat, illuc remeavit fgὶ, seque a Loii societate seiunxit th , amplitudinem hanc regionis possidendae sit simulque gentis ex eo oriturae multitudinem fkὶ a Deo doeius est. Aliquo post tempore , quum Abraham eum Deo veluti exposlularet πιαιῖξιπι suam eius pollicitationibus non bene respondere ili , Deus dubitalionem hane depulit, modumque aperuit, quo promissa complerentur, praedicens filium Abrahamo oriturum imi. His auditis quum Abraham signa petiisset ,
76쪽
64 Liae a II. Qv Esetio V. quibus promissiones confirmarentur sal, Deus neeessaria ad foedus i eundum parare eum iubet ibi, edicit landem tempus ac modum, quo gens ex Abrahamo exoritura illius regionis potiretur sol , atque ita Dei promissiones , quod altinet ad posteritatem et dominium Chanaa- nitidis, plane declarantur; tum demum has laedere eonfirmat id iis
ritibus adhibitis , quos in foederibus faciendis Chaldaei let, aliaeque gentes in , atque ipsi Israelitae g , adhibuere, id est, victimarumina elatione ihi et transilia inter dissectas victimas iij. Quando autem Deus initium promissionum implendarum Isaaci ortu sacere voluit, foedus antea initum ratum se habere semel atque iterum assirmavit lkl, illudque se eum Abrahami quoque posteris servaturum ill , quantus horum numerus laturus esset, quater repetiit in , praedicens insuper, quod nondum secerat, regiam dignitatem ab eis obtinendam in , Chanaan itidem, quam proprio nomine tunc primo designavit, se eis daturum denuo edixit soὶ , foederis notam ipsis Abrahami et posterorum eorporibus imprimendam imperavit sρὶ, ae tunc demum ortum Isaaci in annum alterum decrevit sq , illius videlicet inier Abrahami liberos , in euius progenie ea omnia impleri debebant, quae Abrahamo promissa suerant ir , aperteque promisit eum illo sibi foedus permansurum, quod cum ipso Abrahamo eius patre pepigerat is .l3. Hactenus hisce omnibus, quae retulimus, id aelum a Deo est, ut prior illa promissio liὶ clareret ex ea parte, qualenus attingebat ipsam Abrahami posteritatem ditionemque, qua posterilas haec
Chanaanil idem erat obtentura ; at ne unum quidem verbum Deus ultra seeerat de posteriore promissionis parte, quae circa gentes omlles ver-
77쪽
sabatur. Id vero tertio fri ex quinque oraculis superius sit deseri- piis saeturus erat; secundum sη enim haudquaquam novum orae ulum suit a priore distinctum , sed potius simplex prioris commemoratio. Quare, secundo omisso, ad tertium veniamus.14. Deus itaque, postrema illa promissionis suae verba: Atque in te benedicentur unioersae cognationes terrae sc , Abrahamo explanaturus, prius eius fidem atque obedientiam lentare voluit id , re, quae patri amantissimo dura omnium maxime accideret, imperata , ut ipsemet manu sua Isaaeum filium hostiam Deo immolarei let, illum sei licet silium, quem veluti unicum summopere diligebat is , et ex quo promissam sibi posterilalem exspeelare doctus ab ipso Deo suerat fg . Id quum Abraham iam iam exsequeretur hi, Deus eum pergere velat ι , egregiam eius virtutem eommendat lk , ac iurat per semet ili hane se remuneraturum smi ea praestando, quae ipsi e patria prolaeto suerat pollicitus in , et quorum, eelera quidem pluries repelierat, pleneque declaraverat fl2ὶ, postremum vero nune primo repetit, ae tandem deelarat illis verbis : Et benedicentur in semine tuo Omnes gentes terrae lol , id est, per progeniem ei suturam ex illo ipso filio, quem fuerat immolaturus fρ . Deus enim eadem haec adeoque ipsissimis hisee verbis Isaaeo postea promisit sqὶ ; eadem vero
reapse promisisse comperimus ex eaussa, cur se ea saeturum dixit,
ut impleret, quae iureiurando spoponderat Abrahamo patri iri, huiusque obedientiam remuneraret is . Demum Iae obo Isaaei filio haeeipsa promittens ait : Et benedicentia r in TE ET IN sEni NE TUO Cura ctae tribus terrae, verbis in te per verba in semine tuo declara iis l3 . His autem oracula omnia Abrahamo die la concluduntur, nec unquam ultra cum eo Deus loquutus dicitur. M Gen. XXII, 18.
78쪽
15. Iam vero, si quaeras, cur tanto cum apparatu postremum hoc oraeulum editum fuerit, aut quorsum speclarent ea omnia, quae in eo mdendo dicta aut gesta sunt, aliud, quod respondeatur, non suppetet, nisi tune novum aliquid atque insigne Abrahamo praedictum esse longeque priores promissiones anteeellens. Neque enim illa omnia pertinuisse putanda sunt ad promissiones tunc repelitas sive de ingenti posterilate, sive de Chanaanili de possidenda, quum haec Deus, non modo iam prius et quidem pluries promisisset , sed plane declarasset iam , ac foedere sanxisset. Neque verisimile est Deum, ut priores has promissiones ratas saceret, exegisse ab Abrahamo atque ipsum mel praestitisse longe maiora et graviora , quam exegerit , aut praestiterit , ut easdem illas primo haberet. Neque erat, eur, quae olim Deus diserte atque it rato spoponderat, ita ut nulla iam de iis suboriri posset dubitatio , haec iureiurando confirmaret. Neque pro filio aris imposito ea Deus mercedis ae praemii Ioco rependere poterat Abrahamo , quae iam alias foedere etiam inito promissa ei debebat. At in eo oraculo id solummodo novum est, quod postremam promissionum partem, hoc est, verba: Atque in τε benedicentur unioersae cognationes terrae μγ, tandem Deus explicuerit, docueritque modum, quo illud foret implendum , videlicet per Abrahami progeniem, haec loquens : Et benedi- Centur in REMINE NO Omnes gentes terrae. Quare haec, quibus Deus ultimo Abrahamum alloquutus promissiones omnes omniaque orae illa hute dicta eone lusit, ipsa, inquam, promissio de prosperitate gentibus universis per Abrahami progeniem adventura, illud quoque est , ad quod cuncta, quae modo si 4. 15 enumeravimus, postremi orae uti adiuncta grandisque apparatus pertinuere. 16. Quum autem omnia haec oracula, hae promissiones omnes , omnia demum horum adiuneta, uti praedicta il2-14ὶ eonsiderantibus palam est, ordine quodam et continua serie ita apta inter se sint atque eonnexa, ut priora posterioribus veluti viam complanare, post riora vero prioribus accrescere videantur, optima profecto ratio haec est, cur dicamus ea prorsus omnia , quae Deum inter interque Abrahamum transacta veluti sunt, ad id pertinuisse , quod postremis illis
79쪽
Dei verbis designabatur. Et re quidem vera, si illa ad temporariam atque terrestrem Abrahami huiusque progeniet felicitatem praeeipue spectassem, puta, ad posterorum multitudinem et dominium Chanaa- nitidis, Deus longe minus praestitisset iis, quibus haec, laedere saeio, iura loque iureiurando, ac tanto denique apparatu, suerat pollicitus, quam aliis, quibus nihil prorsus unquam promiserat , pula, Persis, Graeeis, Romanis, omnesque illae promissiones tam sancte eonfirmalae iam a pluribus aetatibus incassum eeeidisse dicendae larent, quo pertinent illa Pauli: Si enim , qui ex lege, heredes sunt, exHnanita est fdes, abolita est promissio la .
Et benedi entur in semine tuo omnes gentes terrae, significari praecipuum omnium eorum, quae Abrahamo, Isaaco, et Iacobo, promissa a Deo' suere, idque aliquid esse longe maximum atque excellentissimum , quod ii 5 merito Deus foedere inito ac iureiurando se impleturum eonfirmaret, quodque ut pollieeretur, iure Abrahami fidem atque obedientiam difficillimis rebus praeceptis antea experiri vellet, quod demum mercedis ac praemii Ioeo, praesertim pro Isaaei filii immo Ialione, Abrahamo rependeret.
Bona hominum generi per Christum oboentura perbis illis praedicta sunt.18. His aulem positis vix eredibile fit reperiri, qui dubitare pergant , an re vera oraculis illis ea bona praenuntiarentur, quae Christus , ex Abraham i, Isaaei, et Iacobi, stirpe exortus, gentibus universis erat allaturus.19. Et, siquidem res nobis esset solummodo eum iis, qui non dissilentur se in scripturis sacris rerum .suturarum praedictiones depre hendere, id, quod volumus, levi negotio vinceremus. Sunt enim vaticinia quaedam, quae, praesertim si in eum sensum accipiantur, qui vi Rom. IV, 44. Diuiligod by Cooste
80쪽
omnium maxime obvius est, sique per Se ipsa tonsideremur seorsum a reliquo sermone et a quibuseumque rerum, temporum, ac personarum, adiunetis, nihil praeter Christum queunt significare. Tale, exempli eaussa, est illud: FOderunt manus meas et Pedes meos . . . Dioiserunt sibi vestimenta mea, et super Oestem meam miserunt
sortem fa= , illudque aliud : Ecce plago concipiet, et pariet f-
Iium μ'. Huiusmodi etiam ea sunt, quae nune enarramus. Christus quippe ille unus suit, qui cune lis omnino gentibus bonum, quo nul- Ium maius esse potest, altulit , adeo ut de nemine unquam nisi de Chrisio vere potuerit haec sententia pronuntiari : Benedicentur
in ipso Omnes tribus terrae bo. Quin imo, quaeeumque Christus hominum generi praestiturus erat, si quis, quo magis praeei se fieri
potest, sermone complecti voluisset, opportunioribus, quam illa sint, verbis uti nequivisset. Quamobrem, quum Christus ex Abrahami, Isaaei, et Iacobi, progenie esset oriturus, quod notum plane est, et aliis sacrorum scriptorum testimoniis comprobatur, quum verba illa, ut est eorum sensus maxime obvius , de nullo alio vere quam de Christo proserri potuerint, quum bona, quae Christus in homines eo l- laturus erat, aptissime verbis illis exprimantur, quum denique neque in ipso sermonis contextu neque in aliis bibliorum paginis ratio ulla compareat, cur ea de Christo dicta suisse negemus, haec, inquam, omnia salis superque sunt , eur credamus , atque affirmemus , Christum oraculis illis sive bona ab eo asserenda suisse reipsa praenuntiata. 20. Allamen praesto etiam sunt rationum momenta, quibus hoc ipsum iis persuadeamus, qui veras et proprie dictas suturorum prae- dietiones in seripluris haberi non facile credunt. Narrent enim ii nobis , eequid aliud boni ex Hebraeorum gente ad ullam gentium c terarum , nedum ad omnes, unquam dimanarit, aut in posterum dimana iurum ipsi spereni fortasse Z quas neque silentiis, neque literis, neque artibus, Hebraei unquam iuverunt, sicut lamen aliae, uti Grae- ei, et Romani, iuvisse merito seruntur; quarum imo non paucas inm