장음표시 사용
81쪽
21. Insuper, quum christus ex trium illorum sanguine seret progignendus , imo quum hae ipsa de eaussa , quod nemo , arbitror , negabit, unum inter homines omnes Abrahamum Deus selegerit, huiusque posteros unos ex gentibus universis peculiari prorsus ratione sibi addielos devolosque esse voluerit, num veri simile euiquam videatur Deum, qui tam grandia Abrahamo, Isaaeo , et Iacobo , promiserit , et, quidquid gloriosum iis suturum erat , praenuntiarit, illud unum, quod non modo haee omnia immane quantum anteeelleret, sed quo aliquid gloriosum magis nee homini aeeidere nee exeogitari quia dem potuisset , ut ipsius Dei , si ila loqui fas est, fierent eonsa guinei, Deumque ipsum inter posteros suos recenserent , ipsos latere
voluisse p At , nisi id eis praedietum fuerit verbis , de quibus agimus , et quae huic rei significandae apta prorsus erant, ubi minime deesset nolitia suturae redemptionis , quae patribus illis minime profecto deerat , quandonam aut quibusnam verbis praedictum suisse di- eamus p Nullus ergo dubites hisce oraculis eos certiores a Deo factossore, ut exspeelata humani generis redemptio per unum de ipsorum progenie perficeretur. 22. Denique , sicut manifestum est huius rei promissionem dignam suisse , et quidem prae celeris omnibus , ad quam illa omnia pertinerent, quae ad postremam rem Abrahamo praedietam pertinuisso demonstravimus ill-36ὶ, ita dubitalio nulla est, quin illa eadem ad promissionem hane de Christo ex Abrahami stirpe proereando re ipsa pertinuerint, adeoque id suisse re ipsa, quod Abrahamo postremo loco praedictum est verbis: Et benedicentur in semine tuo omnes geram fes terrae. Laeliarias enim Ioannis Baptistae paler Christi adventuritia eeeinit: Benedictus Dominus Deus Israel , quia risitapit, et fecit redemptionem pIebis suae, et erexit cornu salutis nobis in domo Daoid pueri sui , . . . ad faciendam misericominam cum patribus nostris, et memorari testamenti sui sancti, iusiurandum, quod iurapit ad Abraham patrem nostrum domturum se nobis fa=. Nec seeus uaria virgo: Suscepit Israel ρu
rum suum recordalus misericordiae suae, sicut locutus est ad vi I.ite. I , M. 69. 72. II. Diqiij so by Corale
82쪽
70 Liaha II. Qv Esrio V. Patres nostros, Abraham et semini eius in saecula fri. Paulus
autem , Hebraeos , qui Christo sese adiunxerant, exhortans ad conflantiam in bene coeptis servandam , haec scribit: Abrahas, namque promittens Deus, quoniam neminem habuit, Per quem iuraret, maiorem, iuraoit per semet ipsum; . . . in quo abum
dantius Dolens Deus Ostendere pollicitationis heredibus imm bilitatem consilii sui, interposuit iusiurandum , ut per duas res immobiles, id est, per pollicitationem perque iusiurandum, qui bus impossibile est mentiri Deum, fortissimum solatium habeamus , qui confugimus ad tenendam propositam spem fM; illatiaque pollieilalio illudque iusiurandum versabantur etrea id, ex quo fortissimum solatium habeamus, quodque nos iuvet ad tenendam ProPositam spem, id vero aliud esse nequit nisi Christus. Sed lu- eulentissima sunt ea , quibus Petrus Hierosolymitas est alloquulus: Vos estis fili . . . . testamenti, quod disposuit Deus ad ρα- tres nostros dicens ad Abraham: Et in semine tuo benedicen- fur Omnes familiae terrae. Vobis primum Deus suscitans stium suum misit eum benedicentem Oobis fio. Si enim ideo Iudaeis pal- Lu Deus . . . flium suum . . . misit benedicentem eis, quia erant fili . . . testamenti , id est , heredes , eonsequens est bona hoc testamento legata esse ipsum Dei filum benedicentem. Atqui testamentum hoc, ut Petrus narrat, eoneeplum suti verbis illis: Et in semine tuo benedicentur omnes familiae terrae ; ergo indubia res est verbis hisee ipsum Christum bonaque nobis ab eo asserenda suisse praenuntiata. Quod si lueulentiora adhuc gagiles , en tibi quid Paulus seripserit ad Galalas: Praenuntiaoit Abrahae: Quia benedicentiar in te omnes gentes. Igitur, qui eae fde sunt, benedicentur cum friti Abraham ; quicumque enim ex OPeribus Iegis sunt, sub maledicto sunt . . . . Christus nos redemit de m tedicto legis factus pro nobis maledictum,. . . ut in gentibus benedictio Abrahae fieret in Christo Iesu, ut pollicitationem Spiritus accipiamus per sdem My.
83쪽
posita diluuntur. 23. Quaecumque eontra nostram interpretationem depromi possunt ex plurimis bibliorum paginis, in quibus laedus a Deo initum commemoratur , saei te refellas , si haec attenderis, quae subdimus. Foedus illud, euius meminimus in hac disputatione, semel dumtaxat Deus seeit atque solummodo eum Abrahamo, ita lamen, ut Isaacum quoque , Iacobum, huiusque posteros, attingeret laedus istud, in quantum ex hoe illis deberentur ea omnia, quae tunc Abrahamo promises a sunt. Hine, ubi illud narratur, legimus verba G2 percussit foedus fast ; exinde vero, ubi de hoc foedere sermo est ex ea parte , quatenus ad Isaaeum aliosque Abrahami posteros pertineret ,
seu confirmare foedus , id est , ea perseere, quae laedere sane ila suerant id , ita ut neque cum Isaaco neque eum Iacobo ullum aliud laedus Deus pepigisse narretur, sed solum iis foedus servasse, quod in iverat eum Abrahamo. Hi ne illud, quod laedus ipsum alienie distinguere oportet ab impletis promissis , quae laedere suerant confirmata , uti distinxit Siraei des haec scribens: Abraham . . . . rvir intestamento cum illo fDes, . . . . et testamentum cONFIRTAvlT
euu super caput Iacob seq. Hine quoque illa laederis nota is
omnium Abrahamitarum eorporibus impressa fg , eorum quoque, qui bus ex foedere illo nihil debebatur, ut suerunt Ismael eiusque posteri th , qui apertis verbis ab huius foederis societate exclusi sunt si . II ine denique illud , quod, etsi Deus semel huius foederis mentionem sederit, veluti si triplex foret si , nimirum quia ad tres illos patres
84쪽
aeque perlinebat , alias tamen tamquam uni eum commemoratur lat. Complectebatur autem hoc foedus, quaecumque Abrahamo promissa a Deo sunt , uti demonstravimus, potissimum autem spectabat ad postremam promissionum partem , utpote quae ceterarum omnium suis
foret ae veluti meta. Cur aulem in ipsa foederis initi narratione lη atque alibi non raro cὶ inter illa, de quibus eo laedere cautum est, unius Chanaanitidis Abrahami posteris tradendae meminerint seri ploressa eri , caussa fuit , vel quia de hac ipsa regione agerent, vel quia seriberent eo tempore , quo Israelitae toti erant in illa oecupanda ,τel demum quia florentibus huius populi rebus, quae, quantae erant, regionis illius dominio innitebantur, dominium hoc prae ceteris rebus Abrahamo promissis animos pereelleret. Denique foedus hoc, quod Deus iunxit eum Abrahamo, aliud omnino fuit illo, quod in Sina iunxit eum integro Israelitarum populo id , quoque leges huic a Deo Ialae sanetlae sunt, et quod illud est, eui novum foedus opponitur apud Ie
24. Quo loeo habenda sit eorum sententia, qui contendunt oracula a nobis explanata nihil sonare, nisi quod homines selieitalem Abi aliami eiusque sobolis sibi atque aliis sorent ad precaturi, compertum cuique fieri arbitror ex iis, quae in hae quaestione disseruimus. Oportet lamen , brevi examinemus, quid momenti habeant exempla loquuti0num aut laeta, quae ad sententiam istam confirmandam ex aliis sacrorum voluminum paginis solent depromi. 25. Non equidem negaverim Is r e litas consuevisse sibi aut aliis degente sua eo pacto bene precari. At non ideo ratione eone luderem id ipsum oraeulis illis suisse praenuntiatum, multoque minus id praenun- italum fuisse de gentibus universis , ad quas eadem illa oracula utique spectant i 9 , quibus lamen ea consuetudo nee suit nee esse potuit is . Quare , ut ab re prorsus sunt, si euli iam demonstravimus lol, quae proseruntur ex Iaeobi sermone ad Iosephum illium habito is , mi-
85쪽
nus etiam ob rem esse patet, quae Bethlehemilae Mogo et Rulliae adprecati suisse narrantur sal. 26. Sed nee quidquam emolumenii eapient adversarii ex illis saetarum seripturarum loquutionibus, in quibus usurpatur verbum 'nasorma hitpahel. Singulas excutiamus. Moyses haec seripsit: Cumque audierit Oerba iuramenti huius, BENEDichet sini in corde suo dicens : Pam erit mihi fM ; ubi , sient prodit orationis contextus , verbum benedicat sibi idem valet ae bona sibi polliceatur, bOnam mem concipiat, non autem bene sibi precetur, neque ulli locus est, per quem, aut ad quod exemplum, bona illa sutura sint. Psalles ita eecinit: M BENEDic Emva Is ipso omnes tribus terrae bo; gemina haec sunt eorum, quae ad Abrahamum, Isaaeum , et Iaco bum, dicta suerunt, eamdemque promissionem eontinent. Vel enim de Christo loquitur psalles, et iam liquet, quod assirmamus; vel de Salomone, ex quo quum Christus esset progignendus , in eumdem plane sensum , nee in alium , de hoe ae de illis tribus ea eani potuerunt. Huie Isaiae vaticinio : In quo qui benedictus est Super terram , BENEDICETua in DEO , amen My, prosecto non hic sensus
subest : Qui sibi bona ad preeaturus est , adpreeabitur ipsius Dei se-lieitatem , sed hie alius: Qui sibi bona adprecabitur, id laetet, non
alia numina, sed unum verum Deum invocando. Nee secus sonant illa Ieremias : Et iurabis per Deum pisum , . . . et BENEDICENT film
a Eo gentes bH. Alias verbum hoe sorma hil pallet non Oeeurrit.
i. Pol issimae interpretum eurae in Iacobi vaticinio commentan-d0 eirea priorem eius partem lsi versari solent, etsi posterior quoque pars igi non minore studio digna sit. Quare nos partem uiram-
86쪽
74 Lis Ea II. 001Esrio VI.que, id est, totum vaticinium explanabimus, definitis prius singularum voeum notionibus , quo facilius deineeps integram illius sententiam colligamus, et comprobemus, quaeque eo praedicta suere, clarius appareant.
De singularum Docum notione. 2. Notionem vocum, quae maxime obvia est, amplectemur am vero maxime obviam vocamus, quam prae celeris accipiendam svadent regulae grammaticae , eontextus ae series sermunis , usitata loquendi ratio, et indoles hebraicae poeseos, quum poetica sit dictis , non huius orae uti tantummodo, sed integrae orationis a Iacobo habitae, in qua oraeulum illud reperitur.
Non dejiciet. 3. Verbum hoe id sonat, quod Latinorum cedo, ideoque, quamquam frequentior ei notio sit recedere, tamen, praesertim ubi terminus , a quo quis reeedit , aut ad quem aecedit, non proditur , frequenter idem quoque valet ae deficere , aboleri , araferri de medio, ut videre est in III Reg. XXI, 5; Iob. XV, 30; Is. VI, 7 ;XI, 13; Os. IV, 18; Am. VI, 7, inque illa sententia saepius repetita : m a Eaecelsa non desierunt fa= , quod eun fi matur signifieationibus huius verbi sorma pihel et ho phal et nominis P ex hoe eodem verbo dedueti, illud enim quandoque significat sustollere de medio, abolere fM, hoc vero defectionem U. Uiram in
87쪽
signifiealionem verbum istud aeeipere oporteat, sermonis contextus monet. In hoc oraeulo, quum termini reeessionis non indieentur il 5 seqq. , idem sonat ae deficere, itaque redditum expresse est ab interpretibus alexandrinis, a duobus de elialdaeis, a vetere latino, ab arabe, atque ob eaussam praedictam in hanc eamdem notionem accipienda sunt verba reddita a Symmaelio, ab interprete syro, et a vulgato. Apud A- qiillam legimus αναστησεται surget, forte mendum pro πιπο σεπαι abscedeo, nam sic hanc vocem hebraicam solet vertere Aqui Ia fi ; lerminos tamen reeessionis nee ip e indicare dieendus est , ideoque a praedietis non seiungendus. Onhelos reddidit transibit an terminos illos edicere voluerit, eerto non eonglat. Interpres fama rilanus unus est, qui vertit recedet, ita ut in aliam notionem vox ista aeeipi nequeat, addit enim: ab Ordinibus eius. Celerum patet Oeem hane, quantumvis pro ea recedere reddas, id tamen nisi U- s non posse significare , quum agatur de rebus, quae desecturae prorsus erant ; sient illa Zaehariae : md - Σ' aera ibi, po-leris uliqne ita exprimere: Et sceptrum Aegypti recedet, attamen sentis haec signis eare suturam esse , ut sceptrum , id est , regnum Aegypti deseiat. Horum autem omnium ratio plenius apparebit ex iis, qaae in serius dieemus.
4. Quum huius nominis radieem linguae semilieae non suggerant, nam qnam Gesenius eam in his reperire sibi visus sit fel , lingua vero hebraica habeat vocem v, cuius eadem prorsus est vis idemque usus, vix dubites illud esse ipsum aegyptia eum TRMτ baculum, quod, sicut et quaedam alia Aegyptiorum voeabula, in linguam
suam Israelitae receperunt , et ex quo aut ex communi aliqua vetustioris alleuius linguae radice etiam graeea innitor, incumbo, et σκοττρον sceptrum, baculum, derivata sorte esse iuvabit anim-
ei Thesaur. philol. erit. ad h. v.
88쪽
ae simplex eius significatio virga seu baculus paulo amplius quam quadragies servatur. Insigne dominii aut potestalis non sonat nisi se piles , nee nisi in dictione poetiea la , idque, non propria vi, sed ob voeabula adiuncia, ut distere est ex septuaginta senioribus , qui illam biblioriim sententiam interpretantes, unieam, in qua hute nomini additur nomen regni, non σκηπτρον sceptrum, sed ραβδος oirga reddiderent ib . Frequentissima autem omnium subiecta nomini huic nouo est tribus, in quam sere centies et quadragies aeeipitur. 5. Tribum hoe nomine non posse nisi per translationem signi sieari , quisque intelligit ; quaeritur tamen quaenam sit ratio huius translationis. Quidam autumant ita vocari tribum , ut quae sceptro, hoc est, duci paret; ila Winerus to . Verum, praeterquam quod id longius peti videtur, salso isti ponunt primariam vocis notionem esse sceptrum, insigne dominii, nec caussam asserre queunt, cur non ita etiam vocentur populi, eivitales, exertitus, agmina militum , aliaque huiusmodi, quae singulis ducibus aeque, imo ei magis, obtemperant. Dicerem itaque eamdem esse rationem atque illam , ob quam etiam vox ri: Oirga, ramus, saepe tribum et ipqa designat, praesertim quum unus idemque sit seriptoribus sacris voeis utriusque ustis; nempe quia tribus sunt vetuli unius arboris seu stipitis rami. Quam metaphoram aliae quoque linguae agnoscunt, pula, latina id , italica, germantea, gallica, eamque illustrare poteris illis, quae le
terpretes ita expressere: τους αδξ Ἀους σου, φυλ υ Λnit, ΔΗΜΟΝ του πατρος σου, vulgatus vero: fratres tuos de tribu Levi, et scepraua
patris tui, illudque riuau 'o Uj is , quod sie idem
ille vertit: de tribu Ioseph, MEPTRI Manasse ; in quibus nomina sceptrum et oημον Populum usurpantur pro tribu, ubi hebraeum exemplar habet Uz'ci et nuta eodem prorsus sensu fg .
ρὶ Cons. praee. interpr. I Reg. IX ,
89쪽
s. Quaeritur, quid Iacob hoc voeabulo designaverit. Nonnulli , quos lamen nemo non ridet, aiunt, designasse sageIIum, id est , ea lamitates atque labores, quibus Iudas affligendus erat in itinere post exitum ex Aegypto. At, si subinde nomen baculus adhibetur, ubi de calamitatibus ac poenis alicui infligendis agitur, patet non ideo id fieri , quia illud idem valeat ae flagellum, sed quia baculo seu virga ad alios flagellandos utimur, ac proinde, non eo vocabulo, sed aliis in oratione positis poenas seu ealamitates signifieari ; quod ia-men esse nequit in hoc oraculo, quo sausta ac prospera ludae prae
7. Velut insigne potestalis et domi uti nomen a a P interpretati sunt septuaginta seniores, Symmachus, Theodotio, patres praesertim graeci, non tamen omnes il4ὶ, Onhelos, Τalmudis lae babyloniel la , auelor libri Bere-
aliique. His adnii merandi sunt, qui seeptrum regale in eo nomine agnovere, sunt autem patres praesertim latini, interpres hierosolymitanus ,
Beeliat is , Chlethia fg , et alii. Ionathan o φευμ μος vertit: reges
et dominatores. Verum nec paueis nee levibus disse ullatibus haec sententia obnoxia est. Ut enim istud scebet insigne potes latis sive regiae sive de alio genere esse putaremus , id alia Iacobi verba proderent, necesse foret l4l; quod lamen non modo minime st, sed ad dita vox ri de Iuda enni rarium es ieit, ae docet vocem sc bet illud signis ea re non posse, ut brevi demonstrabimus il 5 . 8. Qui autem contendunt scebet esse sceptrum regale, animadvertant , loquutionem hane : Non auferetur sceptrum de sida , donec etc. , geminam esse huius allerius: Permanebit sceptrum in Iuda, usque dum etc. At nemo hactenus repertus est, qui demonstraret , quo pacto dici possit regia potestas Iudaeis mansisse , usque dum Christus adveniret, quam constat ex eis sublatam fuisse quingentis et octoginta amplius annis ante hunc adventum. Agimus quippe eum iis, qui senti uni Iaeobi valle inio Christum venturum praedici.
H In h l. et in eod. sanhedr. e. l. id Comment . in cod. Becorolli e. d.
90쪽
78 Liara II. Os1EArio VI. 9. Praeterea his verbis aliquid Iudae promissum fuisse , quod ipsi proprium foret ac peculiare, diseimus ex eo, quod narretur Ia-eob bene dixisse filiis singulis benedictionibus propriis fa=, ideoque unius Iudae proprium suturum erat, ut ab eo non auferretur
et ppΠ usque ad tempus oraculo hoc designatum. Sed regia potestas adeo non fuit Iudae propria ae peculiaris, ut ex reliquis tribubus regnum longe amplius eonstiterit. Qui primus in tolam gentem lsraeli litam regnavit, Saul, inquam , non suit ex tribu Iudae , sed
Beniamini ib . Mortuo Saule, dum huius situs Isboseth undeeim tribus imperio regebat, David unam tribum Iudae obtinuit fel ; postquam autem aliarum quoque potitus suit, denuo hae, etsi brevi lempore , ab eo deseeerunt id . Da vidi sueeessit Salomon filius, isque unus est ex tribu Iudae, qui in gentem universam regium dominatum Semper exercuerit; nam, Roboamo post ipsum regni poliente, decem tribus rebellarunt, propriosque reges exinde perpetuo habuere te . Quid ergo proprium ac peeuliare promissum Iudae suisset a patre, si s bet regiam potestatem signifiearet 8 Diees etiam tribui Danis id suisse promissum , quod omnibus tribubus eommune suturum erat , his verbis : Dan iudicabit populum suum sicut et alia tribus in Israel VP. At interpres vulgatus, si eut etiam arabs, legit Irim pro Imra , quod habent exemplaria hebrateum et in mariti eum, quodque
reliqui inierpretes omnes legerunt. Iam vero duo illa nomina populiam et tribum in una hac eademque sententia usurpata , quum diversa sint, obvium magis est credere diversa quoque designare, et P pulum aliud esse quam tribum. Insuper tribus, non iudicabant, sed iudicabantur; quare, non Dan, sed populus eius comparari dicendus est cum una tribuum Israelis. Sensus itaque is erit : Dan iudicabit populum suum, id est, gentem Israelitarum, ex qua erat, sicut unam tribuum Israelis, id est, tamquam si totus populus non foret nisi una tribus, omnes tribus simul veluti unicam;
praedicitur autem suturus Samson , qui fuit ex tribu Danis igὶ, iu-