장음표시 사용
61쪽
Ierua obsolutas nives itinera peregrinari hominem veta. bant. Haec mora plurimum Ambrosianae rei conduxit, nam literis commendatiiijs Alexandri Donzellii gratiam
sibi ab incolis intuit; accedebant Federici Mesij Episcopi
Bubar studia, qui iam antea operam suam maiori huic - .Fedetico vectigalem detulerat, gratesque egerat Borro n. . urimaeo, quod argentea numismata ob codices exisiptos
donasset. Neque subscribere possumus Ripamontio Praesulem Mesium tum in illo oppido commoratum aD π firmanti, quod terras illas Iustraret sui muneris causa, nam urbs Bubae in Apulorum finibus ad ostia Tipherni posita est: Galatinam vero sitam esse in mediis Salentinis inter Caelium, & Soletum docet Leander Albertus. Eo magis crediderim Messium Antistitem oppidanum Galatinae sorte eo temporis diuertisse ad suos, quo literas Iegimus rei indices. Per illos autem dies sublatum fuisse fato
Sacerdotem quendam Ripatnontius, & opicellus falio a. - ιι δε .retulere , anno siquidem sexto huius seculi nouerat Bor' h. - , romaeus mystam hunc Archipresbyterum pagi, cognomento Esternathiae, e vivis abjsse, singulari doctrina vi si. αὐ-.rum, cuius in nidis librari, lectissimi quique codices graece exarati seruarentur. Cum igitur Esterna thia tria passuum millia disiungatur Soleto, secessit illuc Gratius, meliorisque notae libros, quinquaginta fere ab haeredi-hus accepit. Hinc Soletum: tum obscura oppida praetereundo, Tarentum ventum est. Patet abi celebris portus ad ostia fluminum Tarenti. & Syris ex montibus in s. . mare defluentium; urbs vero longe clatissima est, siue Tarantem Neptuni filium authorem oppidi faciendo suas origines a Superis deducat, siue cognominis fluuij vicinia , tum copia velleris, & opportunitate stationis. Sane ausa est haec urbs Romanorum arma lacessere, & Pyrro Epirotarum rege copias iungente, dominam terrarum
62쪽
gentem in discrimen imperii vocare. Literae autem minorem veluti Graeciam aemulatae, hoc sinu declinauisse belllorum procellas visae sunt; certe unius Arctinae ales. quamlibet ligneus percurrit late tetras omnes, Tarentirinaque fama impleuit, adeo ut ad inuisendum Architam etiam Plato huc aduolarit Porro eam Italiae regionem.
quae in extremo utroque cornu interiacet, atque oram
sinus Scyllacaei, ac Tarentina complexa, inter Brutios, &ώ-- Salentininspectat Ausonium mare, Magnam Graeciamo zz a V appellamus, huic quidem profectioni auspicatissimam,
.u .,mia. quando illuc etiam Pythagoram olim fuisse peregrina Tisa 's tum fama est. Tarentina quidem expeditio nostris siue compendio, qudd celebritas portus multum eam H' ' quisitionem ditauit. Nobiliora deinde maioris Graeciae oppida circumeundo venit Rusciam postremo, iamquα com paratis undique libris transna issurus erat in Siciliam, nisi Cererem ibi magis florere, quam Palladem accepis set insulamque mimibrarijs opibus nudatam Haec ita descripsimus, sicuti certas sedes, & loca indicant Geonraphi; a Ruscia Gratius ad Pinellianos libros redij t.
Verum, ut nunquam eiusdem propositi tenaces ficem inae sunt, sublatam spem omnem emptionis vidit, cum illuci reuersus esset Gratius, immutata eius voluntate, quae paruos liberos regebat. Refigebantur Ieges, quas nobIles triumuiri, proficiscente Gratio, tulerant; & cum do mesticum illud ornamentum In alias aedes, terrasque deferri turpissimum existimarent, redimi saltem foeditatem eam volebant haeredes magnitudine aeris. Deiectus igitur spe sua Gratius Romam,& Senas reuenit, ibique a Lomenio assine suo, sicut alibi a clarissimis viris, quibus mandauerat, vim librorum ingentem accipiens, Mediolanum redijt emensus quidem breui temporis interuallo magna terrarum spatia, cum exeunte Nouem Bri:
63쪽
prosectus , calendis Aprilibus insequentis anni rearessus esset. Peccasse autem Crediderim in Ripamoniij h istoria G1i . typographum verius. quam scriptorem, qui primum discellisse affirmat Gratium, cum in exitu esset Nouem ber, regressum autem Aprilis initio: deinde exeunte Ianuario a Cardinali missum, Ineunte vero Aprili se sere- ducem obtulisse Borromaeo; quo temporis spatio citatis debuisset equis Gratius vorare iter, & Camillam, aut
Ladam cursu celeres praevertere. Federicum reditus hominis & librorum copia recreaverat; cum autem totam
preregrinationis suae seriem, exitumque exposui isti,con clamatam Pinellianae Bibliothecae emptionem doluit; quamquam consilio ipsam etiam desperationem vicit ;neque enim ausustum Federici animum agendi dissicultas poterat impedire. Commisitim proinde negotium est Ioanni Baptime Belatio,'Fabio Leuco, v t Pinellianis libris pretium quodcunqe statuerent, modo redimerentur . Tandem siue pecunia, siue dexteritas flexit animos : aureis numis ter mille, dc quadringentis
Pinellij Bibliotheca coempta est , & minori certe pretio constare potuisset, nisi quorundam liuor interuenisset ..ia emptioni. Sequenti autem anno libri omnes ex Iuliani et ς ι
villa delati ad Coenobium S. Seuerint, ijque septuaginta εα ιιιινι, ε -- capsis inclusi promiscua quidem supellex, Latini cum γυ,..p.,e. tesos Oaecis immixti, autographa, descriptique codices nouem curribus deuehebantur in Bibliothecae Mediolanensis triumphum. Impositae postmodum nauibus eiusmodi opes, & in Genuensem portum inuectae Bartholomaei Clappij fidem implorarunt, Ianuensis Me tropolitana Theologi, quem Diuus Carolus Mediolanensibus oblatis adoptauerat; siquidem de Pinellianis libris ad i. uis is illum scripserat Feclericus; hi deinde Mediolanum transuecti, nidos Ambrosianae Bibliothecae ditauerunt. Hic E et exitus
64쪽
exitus fuit emptionis Pinellianae: quae narrari debuit hoc
loco, ne in sequentem annum extraeta legentium memoriam peruerteret, cogeretque ad superiora legendo peregrinari. Inter haec morabatur adhuc Corcyrae Sal matius, eamque insulam cum libris omnibus viduasset,
nihilo segnius soris rem agebat. Ad Coenobium Saneti Ioannis , quod unius diei iter distat Buthroto. delata suerat Bibliotheca Byzantina Imperatoris cuiusdam 3 itaque spes emptionis, ac vicinia praedae quamquam stimul ibant animum Salm iij, eo tamen vehementius tange lbat, quod negotiari has mςrces non liceret propter Turcarum stationes insidentium litoribus Bu throti. Spes tamen alio ferebat hominem, nam in alijs coenobijs, &Callipoli multos codices asseruari audiuerat, aIi in venales esse Cassiopeiae, longe plures Triccae. Cum bene coeptis adulari fortiura videretur, procedere tame negotiatio haud poterat, quod inter Graec , di Italos barbarorum tortasse inuidia concitati motus, utrinque, facta caede, multos sustulissent: atque odio Italici nomianis vix se discrimini subduxerat Salmatius, qui eas tin has improuidus arbiter spectabat. Bono igitur dolo, ne consilii expers negotiatio mole sua corrueret, agendum erat de iacem, licet barbari Italo homini etiam postm dum insultauerint: atque adiecerint terricula supplicio, Promethei etiam tauiora : seque ex imis praecorda umfibris peregrini emptoris euulsuros cum corde iecur imterminarentur, quod assinium poeulorum Bibliothecas diripiendo, Italiam graecanicis opibuS locupletaret. Cindices quidem plures proponebantur Salmatio, factam,
mum Diuorum uno volumine contenta, 'uae tam redimi nequirent minoris, quam quinquaginta aureis Uenetis, allorum item codicum vis ingens. quos aiebat thesauros rectius appellari, di literarum sodinas aureasis quam
65쪽
quam volumina. Ad haec emerat D. Ioannis Climaci , ita. lucubrationes antiquioris notae: item impsi Mahumetis eam II res gestas turclcis literis exaratas, nec adhuc Bibliotheca Bygantina exciderat homini eque ob eam profecturum
Buthrotum amrmabat, ut per internuntiorum colloquia Eae Limi
veterem illam gazam librorum in Ambrosianum aera- rium posset Inferre. Dum haec meditaretur Salmatius, quoties se opportunitas vectorum offerret, mittebat subinde arcas librorum Venetias ad clarissimum virum Dominicum Triuisanum,cum Dominico enim coluerat iusssu Cardinalis amicitia, caque cura Veneto homini fue- si intit. rat demandata. Cum autem Corcyram, Macedoniamque explorasset, sperabat Salmatius, appetente hyeme. r, Ginia , .se Cretam aditurum , inde ad Montem Athum, hinc ad insulam Zacynthum, cum sudum esset; sed aut taedio peregrinationis, aut barbaricarum nationum metu tandem victus Salmatius Venetias primum ad Dominicum fortasse expeditionis suae causa) tum ad Insubres reuersus, exeunte Autumno, satis nidos Ambrosianos libris impleuit, eoque argumento credimus, quod cum honoris nostri auspicio, curaque hac tractandae Bibliothecae libros, thecasque pene singulas interrogaremus, libri in nostras manus inciderunt, vel in insula Chio a Salma- sta. . tio comparati. Hanc conquisitionem sequuta est Pauli
Quinti Pontificis Maximi singularis erga Collegium
Ambrosianum voluntas. Mandauerat quidem anxςa i, o,bi. Ponti sex Vιeario Generali Uiglebanensium,ut Collegium, ν. caι Bibliothecam, atque initia omnia rei Ambrosianae 'IGItueretur ; verum quia mendis aliquibus librarii turpiter oscitantis incuria Pontificias literas corruperat . idcirco is, qui tum Viglebanensium Antistitis vices obibat, mandanti Paulo obtemperare minime potuit. id fuit in cau--, ut anno quinto earum laterarum mentionem prudens
66쪽
onraserim ι Pontificij diplomatis haec sententia: bene semper animatum fuisse pontificem erga eos, qui Collegia instituerent praesertim si Purpuratorum Patrum aliquis eius institutionis Qret author: audiuisse preces F derici CardinaIis, ac Mediolanensium Antistitis , qui patriae felicitati natus intelligeret ex Collegiis a Beato Car lo conditis prodire quidem homines florentis , S subacti ingenii , sed iuuenilem impetum residere postmodum: nec ad huc ullum esse coetum ecclesiasticis viris magno natu alendis, qui catholicam Fidem, ac Religionem tuendam scriptis, studijsque scientiarum susciperent.=ὲ
Horum causa excitatam ab eodem Federico fuisse Bibliothecam iuxta aedes SepuIchri, vocatosque ad Soci itatem coetus ecclesiasticos Collegas; quibus omnibus conservandis cum sors aliqua esset statuenda, adimere se utique ex Ticinensi Collegio Borromaeorum ad arbitrium Federici annui reditus aureos mille. Porro in m tum Ambrosianum duodecim tantum Collegas esse cooptandos: quorum quidem quatuor diutinam op ram impendant Theologiae, caeteri reliquis disciplinis famulentur; Doctores autem , ubi primum iudicio Camdinalis renuntiati merint, tum deinde inter se latis suffragijs nouos Collegas subrogare posse, si quis priorum
in ordinem redigatur, aut morari desinat in terris. Doctoribus omnibus Pontificis edicto mandari, ut singuli Iucubrationes aliquot edant in vulgus : Bibliothecam vero ea lege excitari, ut non eisdem modo Collegis, sed
ciuibus, exterisque omnibus, studiorum causa, pateat reos tamen exsecrari, qui codicem aliquem, aut memia branam piceatis manibus attingant,esserantque eosdemque sontes lauerniones resecrari non postea quoquam,
nisi a Pontifice Maximo. Bibliothecae praeponendum,
neminem, nisi qui ex Oblatorum Sodalitate sit; Praest
67쪽
plBLIOTH. AMBROS. LIB. I. 30 tum autem huiusmodi degere posse in aedibus Sepulchri eisdem ornam entis insignitum,quibus reliqui conui, flores illarum aedium decinentur: in praesens vero Antonium Oigiatum praefici Bibliothecae . Nefas esse inde amoueri libros, aut venum ire: aut praedia, censusue inam inui, tolliue, hisce autem seruandis, tutandisque viros ex singulis ordinibus Ciuium Mediolanensium deligendos : duos videlicet ex Collegio Metropolitano, ex urbanis Sacerdotibus totidem, qui a suo Collegio, vel
hieνarchis renuntientur, Praefectum oblatorum, unum
ex sexaginta Decurionibus Curitatis , item ex singulis Collegiis Iurisperitorum, & Physicorum unum; qu Decuriones reliqui, Iuris,WMedicinae Consulti creent Ladimere eiusmodi curam Mediolanensis Ecclasiae Archiepitcopis, quod illorum industriam omnem, & vigilantiam late florentis populi tirequentia, atque amplissimi honoris operosa solicitudo consumat. Ea Conteruatorum sore munia , ut rem Ambrosianam administra imtes, eandem sartam, tectamque esse velint, curentque, nequa in re quidquam faciat detrimenti: eiusdem aerario unus Conseruatorum praesit: forulos , indicesque Iibrorum quot annis consulant , explorentque Conserua
torum veluti Praeses creetur unuS ex Canonicis Metropo
litani Templi , si vero quid litium oriatur, id omne
Virari, Generalis iudicio committendum. Probare, quae de sacris faciundis ad aram Deiparae in maiori urbis Basilica instatui siet Fodericus: ratam se habere eiusdem munificentiam, qua sacram supellectile ad mystarum vestes,& sacrificij ipsius pompam apparalles edicere autem, ut quotidie in illa ara Doctores operentur, quos deindesinoularibus ornamentis decoratos ex reliquo hominum orege eximit. Vetat enim eos interesse ijs conuentibus, aut supplicationibus, quaS obire debent caeterim v ue
68쪽
4o DE ORIG. ET STATU BIBL. AMBR. LIB. I.
iubet tum ire supplicatum, cum Sanctissimum Christi Corpus, aut Clauus fraeno inclusus per urbem circumfertur, cum triduanis precibus coluntur Superum fanae,& Prouinciae totius, aut Dioecesis Synodus habetur. Haec deinde accedunt decora, atque ornamenta Collegio ue donantur Doctores singuli Romana Ciuitate, immo antiquissimis illius Ciuibus ascribuntur: Palatij, &Aulae Lateranensis Comites, & M ilites creantur, creatilijs ornamentis honestantur, quibus caeteros Comites, &Milites Romanorum Pontificum decorauit magnificen. tia. Hic splendor ordinis ; tutelam autem Summorum
Pontificum fore perennem spondet, ut Collegium, de Bibliotheca Apostolici nominis praesidio sit incolumis; ad locupletandam eiusdem sortem Collegij Ticinensis Borromaeorum Eleuatos reditus velle, ademptis praedijs ' domus Thisbes, & Vici Iriae ue leses, quas Collegio scripserit Federicus, eiusdem arbitrio refigi posse, ac immu. tari: quo fatis erepto prohibet quemquam, aut illas abolere, aut emendare. Posse Mediolanensium Antistitem una cum Conseruatoribus Collegij secundo quoque anno ea lege Bibliothecam adire , ac explorare, ut nihil omnino sciscete , iubere queat, aut antiquare, nisi prius Pomtificem Maximum consulat. Hisce autem literis, atque institutioni tuendae praesidere iubet Auritorem Generalem Causarum Camerae Apostolitae, Archipresisterum EccIesiae Mediolanensis, icat iam Generalem, quibus omnibus si quis intercedere audeat, sacrum eum, ac intestabilem, dirisque cum Diuorum, tum hominum esse deuotum profitetur. Haec Pontificij diplomatis summa, cuius tamen aliqua idem Paulus V. immutauit, ut postea memorabimus.
69쪽
Ninnis erit hic annus Collegarum nostro' Anno 1ε. rum experientia, Sc absoluta mole Bibliothecae . Cum iam rite testimonia morum,& rerum gestarum Beati Carola relata eL sene in acta , reliquum erat ut PontifiVia --: .eia consecratione inter Superos recenseretur; apotheos, ve--hia Ereti ro illam cum summi rerum Italarum proceres, & Phi- να Σ- Iippus Tertius Rex Hispaniarum votis omnibus expetijssent a Paulo Pontifice Maximo: ipsius tantum Metropotis, atque Antistitum preces desiderabantur; eapropter vocavit ad prouincialam Conuentum Episcopos omnes Federicus , quotquot sunt in Metropolitae Μediolanen-z -- '', sis Potestate . Conuenere numero quidem paucioreS, quam ut olim parebant Archiepiscopo huic; nam Eccle- ιε. πιι.eaemessiam Mediolanensem late protuli ste sui imperij fines z,ar i apud grauissimos scriptores in consessio est.' Certe diolanensium Pontifici magna capita Ecclesiarum mo-ῖ
70쪽
QUE rem gessere, Ianuensis nimirum, Taurinas, & Bononien. zzii. . sis; immo Ambrosiana Metropolis Antistites Colonien- uas. ι sen , dc Aquileiensem sua habuit in potestate . Insu- ωis . s. κ . brum autem Episcopi, Ligurum, Aemilia: uniuersae, ac Venetiarum obtemperabant olim Ambrosiano Capiti: atque intra fines huiusce potestatis Rhaetorum Ecclesiae, Alpinae omnes, Illyricum denique coercebantur. Etiam , . A in Ticinensem ' Ecclesiam ius dixit Metropolita Insu-
,,ia D. Laur in brum ue quamquam rahellus Papiensium Prassulem in- nh.uis, . . terduin Mediolanensi eximat imperio, nouissime verota ατ subijciat. Habuit ergo septimus hic Prouincialis Con-828 -- uentus frefluentissimos Patres, videlicet Paulum SsondrmTIA A. tum Cardinalem, & Antistitem Cremonae, qui paulo ante arbiter suerat rerum Romanarum, cum Gregorius Decimus quartus patruus Ecclesiae praesideret, Praesules praeterea Brixiae, Vercellarum, Astae, Aquensium, Vigie hani , Laudis Pompeiae, Alexandriae Statellorum, Bessi matum , Catilensium, Dertonae, Nouariae, Albae, Sc. . Intimetis. Sabatiae Antistes, quod Pontificio nomine . apud Ducem Allobrogum subsisteret .mandauerat I anni Baptista: Ferro Canonico, ut ipsius verbis coetui WNi: 'ντ interesset, ac subscriberet. Tanta adhuc iurisdictionis .. h. e. h.d. Ambrosianae magnitudo est, licet saepenumero decurtata, ut a Beneuentano ' nullus Metropolita apud Italas imperii fines habeat ampliores. Etiam Antonius Seneca quem Paulus Quintus Anagnina insula ornauerat, tans e Tm di to tamen honori pertinaciter obluctantem) praepositus olim domui Sanctissim i 4 Cardinalis Caroli, atque Eccle- sae Mediolancnsis Vicarius Generalis, facta a Pontifice
4 Exi p., Maximo potestate ad nos venit. expetitus propterea a Fc-derico, quod peritissimus comitiorum et ulmodi esset, a.dij. . . . cum a Diuo Carolo haberentur. Eadem cupiditas