장음표시 사용
111쪽
EG NIN U s, qui & Eugenius, ex nobili genere regulorum Mercrae, tantum olei & operae in studiis, quae ingenuum virum decent, collocavit, quantum nostro nemo facile faeculo claris natalibus ortus. Sed, quae illa erant tempora, quo quisque erat illustriori stemmate natus, hoc aniamo ad omne genas virtutis, maximeque ad literas proniorierat: id quod bene in 'mino apparuit, qui non alio nomine in episcopum ab Deciis electuς est. Successit itaque osophoro bono pastori bonus, docto doctus, strenue per i tam parceciam suam evangelicum semen spargens, donec ab Ethelredo Merciorum rege in exilium detruderetur. Quo tempore Romam recta prosectus est. At postea domum reversus eundem Ethebedum fautorem, quam qui maXime, habuit. Porro, mortuo Ethelredo, usus est Chenredo rege usque adeo amico, ut dono ab eo acceperit locum cum spatiosis agris adjacentibus, .rthel olin antiquitus, nunc a tem Sorae ni dictum, in usum tamen condendi monasterii, cuius statim nobilia fundamenta jecit. Deinde Chen redo Romam, una cum Oma Orientalium Anglorum rege, peregre proficiscenti comitem se adjunxit. Postremo, acceptis multis a Insanimo pontifice Romano privilegiis, coenobium, quod inceperat, feliciter absolvobat. Et ne operitam magnifico sua aliquando deesset immortalitas, libellum
de eius Origine se institutione scripsit: ut posteritati appareret, EX quam tenuibus veteris ecclesiolae Britannorum reliquiis tanta adcrevisset moles. Caetera, quae plurima & optima secit, Ioannes Rossus in libro de episcopis Wicere mplenissime narrat. IVVmaeus vir plus juxta ac eruditus, atque adeo ejus discipulus, in episcopatu successit.
HEDDA monachus & abbas, incertum cujuS coeno bii, Eleutherio Galgo, qui tertius Hentanae ecclesiae episcopus fuit, successit; & a Theodoro Cantiorum archi piscopo Londini consecratus est. De quo Ada I 8. cap. quinti libri historiae suae haec scribit: Bonus quippe erat vir
112쪽
DE Sc RIPTORI BuS . BRITANNICIS. 97 vir ac justus, & episcopalem vitam sive doctrinam, magis insito sibi amore virtutum, quam lectionibus institutus, exercebat.'' Cui certe sententiae tantum abest ut GusLmus Meddunensis accedat, ut, libro de Pontificibus Aetl rum secundo, cum Beda quodam modo expostulet; quod, addito aliarum virtutum calculo, literas hominis leviter, tenuiter, frigide laudaverit. Quoque sortius in Adam insul- . tet, adfert non contemnenda testimonia; nempe Hedde epistolas non illiteratas, quarum pars ad Agrielmam missa :rursus etiam Adhelmi opera Heddae dedicata. Ego tamen judicem me hic non interponam; tantum contentus Heddam non inter primae, sed mediae notae scriptores numerare. Illud certe memoria dignissimum, Cadovaea rum, ultimum . Bruannorum regem, quem Beda Ce ualiam vocat, & saxonum regem, Romam peregre prosectum fuisse, quo tempore hic noster Hedda in Venta, principe mes annum urbe, dignitate episcopali fungebatur. Vixit ad ipsam usque senectutem, triginta amplius annis in pontificatu cxactis: mortuus est V ntae Simenorum & sepultus.
VLEUTHERII, quarti Vi axoniam cpiscopi, vita L. Gulielmo Meillatinens, partim in opere de Pont cibus,
partim in Historia Regum cum eleganter, tum fideliter describitur. Quare, quae ad literas non pertinent, omitto; Contentus tantum ostendere Maildulpium Scottum, virum
eximie doctum, fundamenta musei & monasterii sui nominis solo Eleutherii beneficio jecisse. cujus facti ne aliquando moreretur gloria, scripsit EgeuIherius ipse epistolam non indoctam de ejusdem origine. Fertur praetcrea & alia scripsisse; sed tempus edax rerum ea nobis abstulit.
CAP. LXXI. De Aldhelmo. ALD HELMUS Geniunt alias Chenredi filius, &
nepos Inae nunquam satis laudati regis Visii axonum, primis adolescentiae annis Maildulpho Mure monast cho & eremita praeceptore usus est: qui id temporis, ur-
113쪽
s8 Io. LELANDI COMMENTARII gente necessitate, duro telo, Hladunt scholam publicam aperuit , ut sic saltem inopiam utcunque depelleret. Impetraverat prius tamen a Castelianis, qui riga unum inhabitabant, humilem domum, sed quae tam parvis initiis satis
ampla fuit. crescente vero discipulorum numero, coepit de domo ampliori cogitare. Interea Aldhelmus Dorouernum Cantiorum petiit, ut, jactis Latinae linguae fundamentis, adjiceret aries, nempe Dialecticam & Rhetoricam; tum etiam Graecae linguae cognitionem : in quibus diligentissime, & a Theodoro Cantiο-rum archiepiscopo, & ab Adriano Augusiniani coenobii a bate instructus est. Dumque haec Dorouerniae Agdhelmus ageret, mirum in modum Maildulphi schola aucta fuit; usque adeo, ut si vente Lua rcge, & Agilberto Hentano episcopo, collegium monachorum multorum intra castelli septa institvcrit, ossicinis tumultuario opere ad tempusculum eratructis. Hujus successus laetissimus nuntius ad Aldhelmum pervenit, qui paulo post, relicta Cantia, Elidunum rever-1us cst. ubi statim monachus factus, plurima virtutis exempla ostendit. Iam locus est, ut lectori antiquitatis Britannicae studiosorem cognitam paucissimis aperiam. Urbs, quam ego hic latine Audunum appello, 1 nritannis antiquitus Caer Ela--ne dicebatur, k Saxonibus autem Hritanniam occupantibus Ingilburne Castet, quod nomen usque ad Mari L
phi tempora duravit: qui cum coenobium ibidem ex ruinis veteriς urbis & castelli aedificasset, coepit eli stilli ulphesburg, & postea malinesbiri, sed corrupte vocari. Gubelmus, ejusdem coenobii monachus olim doctissimus, latinitati studens, Melidunum vocabulo non omnino inepto nominabat.
Haec ego, quae hactenus de Aldhelmo & Maildulpti scripsi, ex libro incerti autoris, quanquam libenter crediderim Gu- ielmum MALunensem autorem fuisse, de antiquitate miLdulphini coenobii. Sed nunc ad nostrum institutum. Maildulphus jam senio gravatus obiit, & Aldhelmus abbas ab Eleutheris Venta episcopo designatus praeceptori successit. sub quo quantum
creverit monasterium, non facile est credere. Erat enim ita maximo pretio, cum propter generis nobilitatem, tum maxime propter literas: quarum gratia ad illum confluxercii ' multi,
114쪽
Dg Sc RIpTORI Bus BRITANNICI s. 99 multi, non modo ex ubernia & Scoria, verum etiam ex
ipsa Gallia. Artvidus cujusdam reguli Scotiae filius litera- rum studiosissimus sua scripta Ald elmo examinanda misit, ut his Meddunensis verbis narrat: Hic quicquid literariae
artis elaborabat, quod non adeo exile erat, Aldhelma com-
mittebat arbitrio, ut persecti ingenii lima scabredo eradi- caretur Scotica Hactenus Meillaunensis. Haec & similia effecerunt, ut vel Sergius ipse pontifex
Romanus illum accersiret, & venientem ad se summo cum honore & humanitate acciperet, ac abeuntem munificentia
quadam dimitteret. Deinde mortuo Hedda, episcopatus mi Uaxonum in duas parcecias divisius est; nempe in Ventanam Sc sentanam. Clarus Ans alias Mirebar olim pagus fuit Durocastrensis provinciae, nunc forum non incelebre. Ventae Daniel: Mir eburnae Aldhelmus, consecrante HrighIwaldo, episcopus factus est; uterque utrique familiaritate conjunctissimus: quo tamen honore non diu functus est Aldhelmur; nam post quartum annum obiit. sed quantum ille bonorum in tam exiguo tempore fecerit, juvat paucis perstringere. Mireburnae basilicam construxit: in ostio Hommae flv. unum coenobium condidit; alterum ades ae; utrumque in Durocastrensi provincia. Quant autem nunc in literis fuerit, Ada 18. cap. quinti libri Historiae suae testis his verbis optimus est: Denique AH helmus, cum adhuc esset presbyter, & abba monasterii,
quod Meildulpti urbem nuncupant, scripsit, jubente si
nodo siuae gentis, librum egregium adversus errorem IIo- num, quo vel Pascha non suo tempore celebrant, vel alia
perplura ecclesiasticae castitati & paci contraria gerunt; multosque eorum, qui occidentalibus Saxonibus subditi erant Britones, ad catholicam Dominicae Paschae celebra tionem hujus lectione perduxit. Scripsit & de Varginitate librum eximium, quem in exemplum Sedulii geminato opere & ve sibus hexametris & prosa composuit. Scripsit
& alia nonnulla, utpote vir undecunque doctissimus. nam & sermone nitidus, & scripturarum, ut dixi, tam libera lium quam ecclesiasticarum erat eruditione mirandus.VNunc restat, ut nomina librorum, quos illum edidisse ro
fert Gulielmus Meudunenses in libello longe elegantissimo. quem- ejus vim accuratissime stridit, indicem.
115쪽
Jo. LEL ANDI COMMENTARII De Erroribus Britannorum, sive de Circulo Pashali. Et erat hoc primum opusculi , in quo acuti ingenii peri culum fecit. De Virginitate prosia & carmine libri duo,
cui tertius de Pugna mitiorum adjunctus est, quos & HIL delithae virgini dedicavit. Addit haec Meildunensis: Scri sit praeterea ad Afridum, regem Transabrinorum, li- brum haec continentem; de septenarii numeri dignitate ex veteris & novi testamenti floribus, disciplina philoso- phorum collectum; de Admonitione charitatis; de LMm
Abdum rerum uarura.'De veteris & novi instrumenti Floribus. De Charitate. De mirabilium, alias sensibilium rerum Natura. De Arithmetica. De Astrologia. De metrorum Generibus & Schematibus,
in quo libro sic de se scribit, ad Virgilianum illud al-
Primus ego in patriam mecum, mea vita supersit, Aonio rediens deducam vertice musas. Enigmaton libellum centum titulis & mille versibus distinctum edidit.
in quibus vel ad miraculum, teste Ealfrido, claruit. Edidit etiam Librum Epistolarum. Vixit sub Ina, potentissimo messaxonum rege. sepultus est Maildunt; ubi adhuc monachi sui patroni monimenta ostentant. nempe sacram vestem, qua indutus missam celebrare solebat. Praeterea, Davidis psaltorium literis Sa-.xonicis longiusculis scripmm. Τertium, altare sed minutilum ex Ophistico marmore argento revinctum, in quo Latina inscriptio apparet. Haec ego nuper e meritani vidi. Vidi etiam, atque adeo ibidem inveni his multo praestantiora, Tertulliani librum de Spectaculis, de Iejunio, Fortunati omnia opera, G solanum episcopum Mediolanem
fem de Spiritu sancto . fiagmenta Iunidi de Primasii; ali-
116쪽
quid etiam Apuleii DR nuper imperfectissime editum. Scripserunt vitam Adhelmi Osmundus Severianus, marisius Abbandunensis, & Gul a Maidulph curia. Obiit Dubringi Somuroneum. sepulchro hujusmodi epitaphium pom
CAP. LXXII. De Mikibrordo. WILLIBRORDUS, qui & Clemens, Vilisi filius,
ac Transabrinae regionis alumnus, a parentibus suis traditus est Ripodunensis coenobii monachis, ut, una cum castae vitae exemplis, bonas imbiberet literas. Quam ille propinquorum suorum curam tam alte imis reponebat sensibus, ut, contempto rerum strepitu & pompa, monasticae vitae praeceptis se totum addixerit: ita tamen, ut priuS, in-
signi quadam diligentia, latam sibi ad doctas artes viam patefecerit. Quanto vero in pretio fuerit, vel ex his verbis, quae scriptor ejus vitae refert, manifestissime deprehenditur: Erat omni dignitate praeclarus, statura decorus, facie ve- nustus, corde laetus, ore jucundus, consilio sapiens simul & providus, & in omni opere Dei strenuus. Haec ille. At postquam in Retoodunensi monasterio aliquandiu , idque strenue, virtuti studuisset, de arctiori vivenai genere cogitavit. Tantum est teneris assuescere ab annis. Hiberniam
igitur petiit sic enim de more sivo Heri Scottram appellat, quod Scotti ex Hibernia in Pritanniam commigras sent) ubi Ecberra & Wiberto, Anglis, claris natalibus o tis, sed solitariam vitam procul a patria degentibus, socium se adjunxit. nec dubium id quidem, quin Deus aliquis, uts ex successu facile apparebit, ita voluerit. Nam, exactis in Scottia, ut quidam scribit, annis duodecim, animum ad rem Chrisianam promovendam adjecit.
Praedicaverat Wistibertus, circiter idem tempus, evangelium Frisiis, genti tum incredulae, tum durae cervicis: sed, post biennium, tanto labore parum aut nihil succedente, in sortiam rediit. Senserat hoc brordus, & manum p pulo de salute periclitanti admovere cupiens, ' collectis cum
undecim comitibus, tum aliis rebus tam sancto negotio necessariis, recta in Asiam navigavit. Convolavit itaque turba magna, ut novum apostolum, Christi praecepta addo- φjὶ T . G3 centem,
117쪽
Ioa Jo. LELANDI COMMENTARII centem, audiret. Venit & Rathbodus, ejusdem gentis regulus, humanitatis non levia signa ostentans. Erat tamen simplici plebe in retinendis idolorum cultibus pertinacior: .illa etenim tonitru & fulmen sanctae praedicationis tacito ve
Iactis in hunc modum verae religionis seminibus, Frisianus ager coepit spem aliquam fiugis promittere: & Imm-brordus in Italiam, autore Pipino an eo baptizato, profectus est; consulturus cum Sergio, pontifice Romano, de ratione culturae suae, a quo ibidem episcopus consecratus est, novoque vocabulo Clemens dictus. cujus facti & Beda in Zenoue imperatore ita meminit: Sergius ordinavit vendi rabilem virum Wi brordum, cognomento Clemenum, Fresonum genti apostolum: in qua usque hodie pro aeterna
patria peregrinus t est enim de Eritannia gentis Aeth rum) innumerabilia quotidie diabolo detrimenta, & Chri-
Interea P pinus Francus, Caroli Magni pater, cogitabat quibus modis LMEibrordum, jam pontificem factum, orna rei ; redeuntem igitur ad se agris ad victum necessariis donavit. Tum praeterea Carolus Vistaburgum, alias Trajectum, pro sede episcopali ei designavit. Ille autem utroque
laetus munere Fri os repetiit gentesque vicinas, messiirus cum foenore semen quod terrae ante mandaverat. Fuit haec
messis sub principium utcunque foecunda. sed post paucos
annos usque adeo excrevit, ut copiae cornu recte dici potuerit. Denique, ne quid summae felicitati Christianae religionis, undique per vicinas gentes emicantis, deesset, totos triginta sex annos, nulla unquam officii sui parte cessans, episcopatum gubernavit. Quo longo tempore si quid lolii in sulcis
praeconum, aut vicinorum suorum exciescebat, statim er
dicavit : ut nihil loquar de canonibus & decretis ad rem e clesiasticam pertinentibus, quae scripto edidit; utpote aposteris religiose observandis. Sunt haec fere ex quarto libro historiae ecclesiasticae ne decerpta. Tu modo Arsa, terra felix, una mecum asisi e ; & apostolo, cui tanta debes, applaude. At si quem modo juvat omnia milibro F egregia facinora, eiusque vitae seriem, ab extero autore perdiscere, legat Servasit e MD Hii, Agrippinatis, librum, quo res ab illo gestas carmine
118쪽
DE sc RIPTORI BuS BRITANNICIS. IO3 vere heroico, hoc est, magnifico & canoro, posteritati consecravit.
IVIUS, Hrasonis filius, in Transabrina regione natuS, solitudini & monasticae vitae operam dedit: idqueP, quantum ego colligo, in coenobio Lindisfarnens. Praeceptore usus est D. Cutheberto: & famam a. literis honestam inter suos emeritus est. Deinde ampliora meditatus Armoricam petiit; ac laeta evangelici verbi semina piissimus sparsit.
ILFRIDUS, Transabrinae regionis non morItura fama, ab ipsis pueritiae annis animum erga literas mire propensum semper habuit. Hanc bonam in pueroa indolem Eanfleda regina, uxor Oftivii regis N r seruorum, x exosculata est, & illum quatuordecim annos natum educam ' dum docendumque ad monachos Undisfarne eis misit. . di Lindisfarna insula est a Gnde fluviolo ita nomen capiens; it . iit a Fama, insula ejusilem nominis, sed minori, alia essessi dinoscatur. quae & alias 1 vulgo Silanti, id est sacra - nsula, propter sanctitatem monachorum antiquitus in illa Vitam degentium, vocatur. nee longe distat a Abba, sive Uanburg castro nobilissimo, ut neque ab ostio Tued flumibis, quod Scottos ab Anglis dividit. Hic optimis literis & moribus cum recte institutus fuisset, post aliquot annos, Eanfledam revisi; indicans sibi esti in animo, ut Romam, discendi gratia, petat. Regina alumno annuit, literisque commendatissimum ad Erconbertum, Cam si riorum regulum, transmisit. Illa, dato honesto viatico, &nobili comite, cui nomen erat Benedictus Iriscop, vel, ut Latine loquar, Episcopius, juvenem itineri longo accinctum dimisit. Tum vero maturabat adolescens, nullum remittens diem, donec Ligdunum veniret; ubi a Delphiino, ejusdem urbis pontifice, detentus est; Henedicto Episcopis, comite suo, coeptum iter continuante. Non tamen longum cum Delphino cessavit, quamvis viro nobili , & ejus convictum modis omnibus ambiente; quin Romam, honesto viatico
119쪽
ap Io. LELANDI COMMENTARIIlico donatuS, recta pergeret. ubi praeceptore usus est Ba nifacio archidiacono Rom. sub quo, cum post paucos annos in studiis pulchre profecisset, & praecipue in observatione Pochali, Delphinam revisit. quem paulo post B Gildae, reginae Galliae, satellites impie trucidaverunt. in ridus tam dirum abhorrens scelus patriam statim, eloquentia, prudentia, apostolica denique doctrina instru ctissimus, repetit; & Afrido, Ofisii regis NorIhumbriae filio, se totum dedicavir. Regius autem juvenis, annuente Patre, curavit, ut Menohordae Brigantum locum condendo coenobio aptum acciperet. I fradus jam presbyter ab ingesserto, Geuissorum episcopo, factus, & rursus majori liberalitate, expulsis Scottis in Paschali celebratione errantibus, mpense monasterium, in margine Schelta fluminis situm, obtulit. Nec sic contentus princeps essecit, ut MILfridus in episcopum totius Norabumbriae consecraretur ab Agilberto Parisiorum antistite. Quo facto, & novo an tistite Lutetiae Parisorum diutiuscule manente, Cedda ab isto rege, a malis instigato, cpiscopus Eboracenses, neglecto I ilfrido, factus est. Tulit ille injuriam, &, post aliquantulum temporis, ad Upodunense monasterium reversuS, priVatam vitam egit. quo tempore usus est Etheliso hi,
olim discipuli sui, familiaritate, tum qui in Farna postea Cremiticam vitam, proximus a Cutheberto, duxit. Deinde Cautios accersitus revisit; apud quos mansit, donec 1 Theodoro , archiepiscopo Cantiae, Eboracensi ecclesiae, extruis Cedda, dignitati restitueretur. ita quieti redditus basilicam Eboracensem, olim inchoatam, absolvit. Coenobium Hagusialdunense, ubi & sedes episcopalis in ripa Tini fluvii, condidit, & D. Andreae dedicavit. sed, pro facinus indignum i conspirante Ermenburga, uxore Astia Noriabriae' regis, iterum episcopatu pellitur, & fortunis omnibus spoliatur. At statim a Tibba & GH, monitu Ceolredi regis,
ad Mercios invitatus est. Quid ego nunc commemorem, ut exul bis Romam petierit ρ ut HUsu evangelium praedicaverit ρ ut, favente Clen cino rege, Austrosaxoves aci fidem converterit, constituta in
Ceolestga insula sede episcopali ρ Ut a Cadwalaiso Britanno, rege potentissimo, acceptus & remuneratus fuerit donatione praediorum in Hecta insula λ aut ut tempore Osredi, regis Nortium is,
120쪽
Northumbris, dignitati suae s ante a rege Eadu ho rogato repulsam passus) jam senex restitutus fuerit da, qui ejus vitam scripsit I 8. cap. quinti libri historiae suae, Sephanus etiam & Arideto us, qui libros de ejus vita ediderunt, . ille soluta oratione, hic carmine, abunde, quae a me omisi,1 unt, omnia ostendunt. Hoc unum superest, quod nec silentio praetereundum; nempe illum edicta Pharensis synodi uno libello, altero quoque canonicam Psechae observati nem posteritati, devicto Colmanno, commendasse. Pharos, ne hic dubites lector, monasterium est Eboracensis provinciae situm in racis fluminis ostio; quod Saxones vulgo tred=nessiauit, recentiores autem Uaitbp appellant. Floruit sub isto, Ecfrido, Ag ido, & Oseredo, Northumbrrae regulis. Obiit autem post quartum receptae dignitatis annum; & tumulatus est a Buccula abbate in Ripodunensi monasterio Eboracensis provinciae. Successit TaIIebertus, ejus comes individuus, in praefectura Ripodunensi. Acca vero sit episse
pus Hagustaldenses, Asa Aboracensis. l
CAP. LXX v. De Fortherio. FORTHERIUS, vir in primis literatus, ae proceribuu
m faxonum, virtutum titulis, tum cognitisumuS tum gratissimus, eo existimationis, famae, gloriae pervenit, ut mortuo Aldelmo taurinonrano, ejus saeculi ornamento incomparabili , episcopus designaretur. hoc calculo, ut cruditas artes, ab Aue o feliciter ad Durotrixes, Hilugranos, &Atrebates revocatas, in pretio conservaret. id quod & integre praestitit. Unius Adae de Fortherio illustre hoc testimonium multorum instar erit. ille autem sic libro quinto
Aug. hist. loquitur: quo defuncto Velinum intelligens pontificatum pro eo suscepit Atther, qui usque hodie Isuperesti vir & ipse in scripturis sanctis multum eruditus.
CAP. LXXVI. De Acca. ACC A, cum adhuc puer esset, spirabat nescio quid li
terarum; id quod in causa fuit, ut parentes eum traderent educandum a doctis, qui Hosam archiepiscopum Eboracensem observabant. quibus postea diligentissime instr