장음표시 사용
91쪽
EA T A in historia dede totus elucet. unde & nos pauca, sed apposita, de ejus seligemus vita. Principio occurrit de educatione & institutione hominis testimonium M plane honestum, cap. a . tertii libri Anglicaviso Hi riae: Ia unus ex duodecim is aiam episcopi discipulis , quos primo episcopatus sui tempore de natione Anglorum in Christo erudi dos accepit. V Haec An Studuit postea propter ripas ne sis fluvii inter Mailro enses, quibus Se
tandem praefuit orta vero de Pas hah obscrvatione contro versia, Colmannus Scottus, abba Lindisfamanus, suos repetiit : in cujus locum Eara subrogatus est. Scriptor vitae Wilfrid Magni resert Theodo um, Cantiorum archiepiscopum, consecrasse Eatam in Lindisfarnanum episcopum , & Hagunaldensem : quo integro honore tribu anniῆ functus est. Deinde sola cathedra L Hsfarnensi contentus, eam retinuit dignitatem, donec, permutatione facta, ipse Hagustaldunam reciperet, Cuthebertus vero Lindisfarnam.
CEDDA, vir immortali vel dignissimus memoria, na- . tus est & puer educatus apud Transabrinos , a quibus M originem duxit. Illustria vero ejus facta accurate, sed
sparsim, a diligentissimo 2Es chartis, & praecipue historicis, commendata sunt. Nae ego rem haud ingratam aut inutilem facerem, si, quae sparsa sint & curiosam expetunt inquisitorem, in numerum colligerem, ac data citra, eXpedita & suo ordine obvia redderem. Agnosco ossicium, quod S praestabo. Operam bonis literis & religioni sedulam admodum impendebat Gndisfarnae , ubi Norsabrruorum se des erat pontificia. Patrono & praeceptore Adano, Statio pontifice, usus est: cujus de institutis & exemplis instructisi simus, eo tandem pervenit, ut a suis ornamentum virtutis non modo diceretur, sed & crederetur quoque. Interea vir factus matura quadam cum ingenii tum experientiae dexteritate , felicitate, successu quoque, ita multorum sibi conciliavit animos, ut & principibus gratior esset viris. Os
92쪽
νη citius, Transabrinorum rex, Wilfridum, adprobatissimae in
litetis notae hominem, in episcopum elegit Eboracensem. Antistes ille designatus conlecrationis munus ab Agilberto Galli petiit, & accepit; tum praeterea longiustule abfuit et unde & enata occasio, ut rex Afridi filii sui eonsilio Cedaeam in ejus institueret locum, aegerrime & paene impotenter Wifrido hoc ferente. quod fecerat princeps vel ratistamum esse voluit; & HInmantis Scottus, episcopus Undisin farnantis, infulas ei sacras tradere non recusavit. Synodus forte celebrata est circa haec tempora, viz. anno D. 66 ει regni Of. t aa. in Phario sinu, monasterio Hildae, de o servatione Paschali. in qua friaus multa copiose, a gute , cordate expressit, Cedda interpretis partes inter A
Coeperat jam fides Merciorum genti, regnante Reais, leviter innotescere. hinc O ti consilio nunquam satis laudato, cum Scoui aliquot provinciam praetentassent, Cedaeam ad tam pium animavit opus. Bajunctum ille munus tanto cum fructu administravit, ut coelitus eo demissum facile. quidem omnes crederent. Sic ille vigilantis episcopi parteis integre praestabat, institutus a Theodoro Cantians, rogante Wolpherio rege. Extat libellus de vita mulsati &μ ni martyrum, filiorum Wolpberai regis Merciorum; in quo multa apposite de Cedda Canachinam, Sovantae silvam, re Lichinum campum incolente dicuntur. Venerunt ia merciam una cum Cedda Eettius & Adda, fratres μυ-nir abbatis Caprae-capitis. quid quod & herius Ceddam fundo fertili donaverit apud Gnaeos, cui nomen Uerne, id est nemus. Crediderim hunc esse locum quem olim a Danis funditus destructum, fulminantibus An ro &mbone, tyrannis immanissimis, & longo post temporis iste tervallo GisIeber o Ganda , Lanaeorum comite, eo tinctis Amariis nobilibus, restauratum. Nec sic cessavit egregia pontificis erga religionem pietas. Uius satagebat Chrestianarum rerum unde & Ceddam non paucis illustribus comitatum sociis ad Sebertam orientalium Anglorum regem, tanquam apostolum transmisit in opus evangelicum. Fundamenta interea loci, favore & beneficio principis Eraelisald, filii Osualdi, regis Nortabrinorum, L Itingant monasterii apud Eboracensem gentem posuit. Cre 2 vit
93쪽
γη Io. LELANDI COMMENTARI Tvit in justam monasterium amplitudinem; & monachos, doctum chorum, aluit, donec clades omnia 'murca confunderer. Erat enim Ceddana propago ad bonas artes de exornandas & promovenda, plane nata. Nam praeter hunCoriam 8c alter erat ejusdem nominis, quem ego ad differentiam, Ceddam juniorem appello, vir bonus, idemque in rebus divinis clarus, si quis alius, facile orator; & meritis dignitatem recte exigentibus abba Legit avus, ac postr mo episcopus. Gubrilus quoque & Ch misi, Cedisrum fratres, ejusdem loci & initituti homines, cvangeliique a1sertores fortissimi fuerunt. Ce a senior pestem fugiens ictericiam, relictis Anglis orientalibus, ad Lot vanos rodiit, ubi Charybdim devitans in Scyllam incidit, peste statim tactus & sublatus. Audita apud orientaleis Anglos morte odis, triginta monachi ex ejus coenobio commigraverunt singam, teste libello de vita Cedis impresso, qui Momnes excepto uno ibidem pestifera clade extincti sunt. at libellus nomen non indicat monasterii. credibile est illud vel in Cnobheri burgo, vel in Dunovico fuisse. Sed incerta pro certis non refero. haec partim ex Beda, partim ex aliis de sumpsi autoribuS.
C A P. LII. De Tunberto, Monacho.
TUN BERTUS, 1 Mariano Cathia dictus, mo
nachus , ut ego conjecturam facio, Undisfarnanus, eo eruditionis famae pervenit, ut, exulante Mus Mo, secundus antistes Hagusaltano designaretur. quo honore tribus annis functus, ac postea toler literas privatus consenuit, relicta dignitate Cutheiarco, cui & Eata statim successit. Argumentum ejus luculentae doctrinae vel hinc magnum couligere si t. quod praecipuus inter Girovicensis pro
CAP. LIII. De Joanne Bbroletano.
Io A N N E S, quem recentioris memoriae Saxones, a FLbrilega, loco celebri, Aseroteganum appellabant, in sarpetiam, Dereorum pago, natus ex nobili familia fuit. da scriptorum ejus saeculi, tum doctissimus tum fidelism
94쪽
DE S c RLPTORI Bus BRITANNICIS. ramus, multa de hoc Ioanne, viro plane erudito & pio, tum praeterea suo in bonis literis praeceptore, scribit, cap. via. α, 3, & 4, quinti libri Historiae Anglicanae. 8c est praeterea libellus antiquissimus Ebroletae, inter thesauros repositus, qui loci ejusdem antiquitatem simul ac Bannis vitam fissius praedicat. His ego fretus praesidiis, breviter quae ad Ioan- nem insigniter pertinent, explicabo. Omnia autem repetere& mihi scribendi & vobis audiendi forsitan ingeneraret rete dium. Adolescens Theodorum & Adrianum, bonarum lia . terarum lumina, Durouerni praelegenteis audiebat, ut ex his partim verbis, quae in libro Alcharae Durrerene is de ejus Vita reseruntur, apparet: Subduxit primo manum ferulae Theodoro archiepiscopo Cantiae, cujus doctrinis accurate institutus, summo doctore summam conscendebat api- cem philosophiae. ' haec ille. Reversus postea ad suos, ititeris incubuit totus in sinu Pharense, Hildae virginis spectatissimae ad ratae fluminis ostia monasterio. Deinde & in Aquilino monte, vulgo Grnestauic, propter ripas Tomfluminis, eremiticam, strepitum rerum fugiens,ducebat vitam. Praefuisse autem illum Abrotegano monasterio, quod & ipse instituit subsidio nobilitatis vicinae, Puccae viz. & Accae cininitum, notius est quam ut enarratione indigeat: at non per inde notum Maeam olim fuisse ejus discipulum. Communis ut assirmat scriptorum consensus, Ioannem Fibriaeve m nasterium, ubi prius ecclesia Panni evangelistae sacra erat, crexisse: ita comprobant plerique Eertinum, alias Hreti minum, ejus discipulum, primum fuisse abbatem Abrobranum. non contendam in re levicula : dicturus interim, eum
insignitum post Eatam Hagusaldensis episcopatus dignurate; tandemque Eboracens etiam. Mua diaconus, vir integerrimae vitae, Ioanni serviebat. Idem fecit HerebaLaeus postea Hunensis coenobii abba, & Audoenus, alias Ouvinus, qui splendidus Ethel edae reginae minister fuerit. successere in F Boleta, quae & ante Dinorum silva dicta est, Arsino abbati Minbaldus & Vol aras. Anno vero ab obitu Ioannis I 6, depopulatores Nani Abrotegam serro S igne devastaverunt. Ethelanus tandem Scottorum domitor antiquum loci non modo reparavit, sed & auxit quoque decus. CAR
95쪽
CAPPA, rarum apud scriptores in primitiva ecclesa
Saxonum nomen; non tamen ita abolevit, ut ejus
prorsus dignitas omnis interierit. Interim sic comparatum est, ut res Cantianae & Transbrinae ecclesilae majorem tum cognitionem tum lucem, quam aut Vrabaxonicae aut Me eianae, scriptorum diligentia, acceperit. quare ut Cappae famam & gloriam depulsiis tenebris suo nitori utcunque restia
tuam, lubet per Hirinum, Visis onum apostolum, ab Honorio episcopo Romauo in Britanniam transmisitim, feneis stram patefacere. ille quidem cinerisum & Osuualdum ejus hospitem, reges, illum Geuissorum, hunc Bernici rum facro perfundebat fonte, ac Christiana rite informabat religione; donatus interea saeropoli sede episcopali. Deinde comparatis optimae notae presbyteris, plebem eis fide imbuendam, juxta ac baptiZandam selicite commisit; inter quos & Cappa, vir cum eruditus tum piuS, primas ten
Bene sit Thomae Rodeburno, monacho Hentano apud SNngenos, cultori antiquitatis plane maximo, cujus in eruenda
veteris ecclesiae Visgaxonicae cognitione incredibilis diligentia , Cappam posteritati de nomine non obscurum reliquit, ut neque Paddam, Burgelinum, aut C aedium, incompar biles presbyteros, & comites Cappae individuos. Annis pa Io recentioribus venit Dicolus, homo Scottus, sociosque sui ordinis quinque aut sex secum deducens, miris religionem Christianam modis promovit inter V saxones, simul MSudosaxoves; atque monasterium in Volanham, propter Iitus aestuarioli, paucis passuum millibus dicas, o dissili , posuit. Venit nec longo post tempore Milfridus magnus a. Transabrinis episcopus, sed exul, comitatus Beor divino ad easdem gentes, & verbi divini felicia ibidem sparsit semina. unde & ad Vectauos etiam insulanos illos pervenit, ple hem sacris addocens concionibus: sed que deinde episco palis in ejus gratiam designata est, quo loco aestus Gobse-gam, id est marinorum virulorum insulam circumfluita Hactenus de prima Misisaxonicae ecclesiae institutione in perpetuam divini Cumae memoriam, ac ejus salutiferae erudiationis laudem emeritissimam.
96쪽
THEODATUS, Saxonice Frithona dictus, magnifice per disciplinas a doctis acceptas in justam usque
gloriae accrevit magnitudinem. originem vero sui generis nobili mi saxonum gente traxit. Sacris operam dedit lit ris Dur overni Cantiorum; quo tempore Honorius, olim Gregorii pontificis Romani Giscipulus, metropoli praefuit cui & ipse notus, juxta ac charus fuit; usque adeo, ut in ejus mortui locum succedere dignissimus judicatus sit. Multa referunt de hoc episcopo literato Beda, Gulielmus a M Ldu hi curia, & Gervasus Sur overnensis monachus, qui vitas archiepiscoporum Cantianorum libro accurate scripto perstrinxit. Hoc quoque ad laudis cumulum ei accessit, quod unus omnium Saxonum dignus sit visus, qui primus Cantianam regeret dioecesim. Quam hic mihi displicent rerum eventus infelices illi, qui nobis tot erudita ministrorum illustrium primitivae Saxonum ecclesiae monumenta funditus eraserunt. nomina paene tantum servata ab oblivione. De libris sine ab eis editis, quasi somnium & umbra, eaque
CAP. LVI. De Tatfrido, monacho. TAT FRIDUS monachus sinus Pharai musei e lebratissimi , in quo, Reda teste optimo, vel justus
eruditorum enituit numerus, publico plane Saxonicae commodo ecclesiae. B idus hujus loci alumnus spostea MDeio. rum episcopus, ut quidam hoc vessiculo cecinit, primus: Antistes primus fuit Hildae Asns alumnus)senio laborabat, & successorem solicite quaerebat. Hanc curam sic Reda ao. cap. libri quarti Aethcanae Hisariae explicat : Languente B Eo, vir strenuissimus, ac doctissi- mus, atque excellentis ingenii Tatfridus, ejusdem mon sterio electus est antistes: sed priusquam ordinari posset, morte immatura praereptus est.
97쪽
CAP. LVII. De Sigeberto, Rege.
SIGEBERTUS, Re waldi orientalium Anglorum regis filius, jure quodam suo locum in illustrium catalogo virorum politi: non quod aliquid posteritati editis hse libris tradiderit, sed quod bonas literas, literatus & ipse,
in Ariannm sepultas, tanquam ab orco, in lucem revocaverit. Quare operae pretium videtur talis ac tanti principis vitam paulo altius repetere. Sigebertus itaque adolescens
ad publicas scholas, incertum a patre an a Cor ovalia fratre suo, in Galliam missus, ita Chrisianae religionis mysteria
una cum doctis artibus imbibebat, ut cuncti de ejus indole spem multo maximam conciperent. Dumque sic in Gallia virtuti sedulo operam daret, Co ovaidus ejus frater germ nus, qui mortuo patri in imperium Osroanglorum successit,h Ricberto tyranno, cum jam fidei sacramentis initiatus suis set, occisus est. Qupe calamitas in causa erat, ut Ostro-angli, qui inceperant de religione Chrsi bene sentire, per tres postea annos in cultu idolorum perstiterint. Adfuit tamen deus aliquis, qui, tandem casum gentis miseratus acerbum , aut revocavit, aut 1 suis revocari iussit S gebertum, virum& Christianum & ad imperium natum. Rediens igitur avitum regnum accepit, non sine summo populi cum gaudio , tum applausu. xitque erat ipse optime institutus in rebus omnibus, quae vel ad religionem vel ad literas pertinent; sic praeter caetera cupiebat gentem etiam sui quam maxime similem facere. Fidem tamen eruditioni praeserens, ab ea, tanquam a re adprime neces aria, feliciter ausipicatus est.
Venerat circiter haec tempora in GnIium ad Honorium archiepiscopum Burgundus quidam, nomine Felix, vir cum doctissimus tum sanctissimus; & qui non alio in Britanniam transfretaverat nomine, quam ut pomoeria Chrisianae urbis latissime promoveret. Honorius autem, laudato homi' nis proposito, utpote undecunque sancto, transmisit illum ad Sinebertum, talia jamdudum meditantem; a quo tanta cum humanitate acceptus erat, quantam hospes nemo facile eripectare poterat. Agnovit Argundus optimi principis erga se benevolentiam; & aliquo modo respondere cupiens, ani-
98쪽
mum in hunc scopum intendebat, nempe ut introanglos bonae vitae exemplis, & sana fidei doctrina Christo adquir ret. Non defuit tam pio animo suus siccessus. nam Osro- ausi fidei praecepta edocti, se totos Deo O. M. consecraverunt. princepsque, impendio delectatus apostoli & episcopi sui sanctitate, sedem ei de more statuit in litorali sed antiqua Sudooolcarum civitate. quam Osroangli veteres quidem illi, ut ex numismatum inscriptionibus apparet, Dononioe appellabant. Sed postea, invalescente episcopi autoritate, si elixstodi a vulgo,'& a doctis Felicia dicta est: nostra tamen aetas reliquias urbis olim magnae, at nunc longa
maris violentia multum diminutae, Munerate vocat, & nos, ut latinius personet, Dunovicum. Hactenus de fundamentis piae religionis bene jactis. nunc vcro locus postulat, ut ostendam quo pacto literas in Bruannia mortuas resuscitaverit. Viderat Sigebertus in Gallia literarum in publicis scholis exercitia, quae ingenuorum adolestem
tum animos, ad res clarissimaS anhelanteς, pulcherrime e
acuebant. ideoque cum suo egit Felice, ut & Osiroangli simili
fruerentur felicitate. Quid multis moror p Laudavit mentem docti regis erga bonas artes tam liberalem. deinde comis muni consilio locum studiis aptissimum, Grantam nomine, decernunt. Fuit Granta antiquitus, florente Arraunia, urbs celeberrima, nomenque a Granta fluvio praeterlabente sium psit. sed, ingruente Saxonum violentia, adeo tota conciis
dit, ut Beda Grantacestre civitatulam desolatam vocet: nee aliud hodie est, quam pagus humilis, selo nomine r tento, ubi olim nobilis civitas. Non tamen omnis ejus gloria ita obscurata est, quin ex ruinis depopulatae urbis nova, V quidem pulcherrima emerserit, quam Angh in imperio utcunque confirmati posuerunt etiam in ipsis Grantae ripis, uno a veteris structurae loco milliario, atque a fluvio &ponte, quem sua lingua aeridge vocabant, Graiubridge appellaverunt. quanquam nunc a vulgo sed corrupte Caim
Uides, candide lector, quo me Grautae antiquitas rapuit. ad scholas igitur, unde abii, redeo. Designato autem loco studiosiae juventuti commodissimo, alia instabat cura, nempe ut aedes, paedagogos, stipendia compararet. Quae omnia nunquam latis laudatus princeps tam accurate fecit, ut nullis
99쪽
Jo. L ELANDI COMMENTARII impensis aut Iaboribus pepercerit. Atque haec quidem origo, ut ego doctissimis juxta ac fidelissimis autoribus didici, Grantanae Academiae, quae ex parvis sed felicibus initiis in
tantam excrevit cum magnitudinem tum gloriam, quantum
nostrum hoc saeculum, si quis literas spectat, undicunque aureum, admiratur, suspicit, veneratur. Ex hac etenim academia, regnante illustrissimo rege Henrico octavo, tot in signes viri non modo in tribus linguis, verum etiam in omni disciplinarum genere ad unguem eruditi prodierunt, quot totam late Britanniam pristinae eloquentiae, quam olim , Romanis accepit, restituerunt. Nihil mehercle fingo, & testis optimus esse possum, ut qui Grantae, in Coti legio Chrisi nomini sacro, bonis artibus operam dederim, quo tempore haec selicitas claruit. Sed quid hoc rei est, quod alio properantem me Granta revocet p Certe aliquando libellum vidi s non illum intelligo Grantae nuper a quodam Germano rhythmis Austris impressum) Latine scriptum, sed incerto autore, qui tam multa & magnifica de antiquitate Graniani gymnasii praedicat , ut , nullo sere fidem mereatur. Attamen vix adducor, ut credam antiquae Grantae olim fuisse celebres scholas, in quibus, dritannis unice cum Romanis conspirantibus, viri eruditionis selectae doctas artes una cum linguis profitebantur. Quanquam ab hac sententia non admodum abhorret Ioannes Mifus, Verovicanus, in libro de Academiis Priatannicis; quamvis alias libellum, de quo modo locutus sum, telis omnibus impugnet. Hinc forsitan Sigebertus, audita rei antiquitate, novae Graviae novas scholas; quemadmodum poli aliquot siecula Alfretatis rex ad vadum Oidis, id est, Oxonii, posuit. Quid quod Ea Mardus senior, ALmae patris sui nobile secutus exemplum, sertur Grantanam academiam regia reparasse munificentia Nunc iterum literis ad rem Christianam. Fursaeus quidam Scutus, vir magnae eruditionis simul & sanctitatis, ad boanglos, jam fidei initiatos, venit: quem Sigebertus, quia sincere & indefessa diligentia plebi evangelium praedicabat, non modo tenere dilexit, verum etiam Cnobhero- burgo castello maritimo donavit; in quo statim Fursaeus, annuente rege, monasterii fundamenta jecit, quod postea principibus Ostroanglorum auctum in immensum fuit. De- nique
100쪽
Dg Sc RIPTORI Bus BRITANNICI s. nique, cum optimus princeps haec & hujusmodi multa alia nunquam moritura rite fecisset, Ecgrico cognato suo regnum commendavit, vitamque monasticam totis votis secutus est. Postea tamen nescio quis malus daemon tam sanctam illi invidebat quietem. nam Penda, tyrannus Merciorum, Osr
anglu bellum indixit; cujus illi cum potentiam tum immanitatem, utpote inferiores, veriti SigeberIum E coenobio fomsan Gobhersiurgens s quod olim situm propter litus Sud volcanum non procul a Auriburgo Furseum abbatem habuit ) in praelium vocant, ut illo praesente praesenti animo pugnarent. Quid faceret unus multis praesentiam suam pernegare non potuit: arma tamen ferre prorsus recusavit, pro gladio virgam tantum manu gerens. cumque ad maritas Uzn
tum fuisset, inermis Sigebertus una cum Ecgrico & bona parte exercitus Osroanglici cecidit. Haec finis erat principis Ionga vita, nisi superi aliter statuissent, plane dignissimi.
TRUMHERUS ex nobili regum Noraabrinorum
nere originem duxit, qui cum maximae spei juvenis esset, relicto aulae strepitu & pompa, literas & sanctiorem vitam licite quaesivit, ac invenit. unde & monachatus ei perplam cuit. Hujus viri longe clarissimi scriptores veteres multi h nestam fecere mentionem; inter quos & Beda GFrovicensis. At ille, quisquis is fuit, qui vitam Osetiuini regis Nortabri rum & martyris scripsit,unus instar multorum ejus vitam breviter, at interim significanter, exprimit. cujus & haec verba sunt: In Ged go, modo Gillinger vocato, non procul ab urbe Richemonaeae sito regina Eanfleda Omii regis uxor,& regis Osuuini propinqua, in expiationem necis ejus, im- petrata a rege O is licentia, monasterium construxit: in quo orationes assiduae pro regis occisi & eius qui occi- dere jussit animae salute quotidie Domino deberent o ferri; & virum devotum, nomine Trumhertim, natione Aulum, Scottis ordinatum & edoctum, regis occisi prin pinquum, constituit abbatem: qui postea sub rege Mercio- rum Wolpherio, in provincia Merciorum & mediterraneo- rum Anglorum episcopus effectus, gentium multitudinem ad fidem convertit. ' Haec ille. Praecesserant in sede Lithfeldens Diuma & C lactus homines Scuti, at Anglus