장음표시 사용
81쪽
C A P XLI. De Amymo, qui Alsani di Amphibali vitas scripsit.
AN ONYMUS, vir non mediocriter eruditus, Cotempore floruit, quo Saxones victores Detriam, se tilissimam totius Brisanniae partem, per tyrannidem Occupabant; & Diis tantilibus, nondum audita A Wtim de
fide praedicatione, thura dabant. tantum abfuit tamen ut communem cum plebe eX animo sequeretur errorem, ut
Gristianam fidem, de qua multa eaque optima audiverat,
tota mente coleret. Itaque quantum temporis patiebatur
infelicitas, sedulo quaerebat, quid rerum C,isiani in insula antiquitus gessinunt. Et quoniam Albani Herolamieusis ac Amphibah IIcani ejus praeceptoris clarissima erat apud indigenas memoria, omnia diligentissime, sed tanquam aliud agens, didicit; quae illi vel usque ad mortem invicti pro religione Chrissiana patiebantur. Cumque jam probe instructus esset, calamum iumpsit pingendae historiae non ineptum; ac operi longe sanctissimo ita incubuit, ut nullus unquam. A Ees gentilium dcorum effigies melius expresserit, quam hic Albanum & Amphibalum, sacratissimos CBristianae fidei testes. Quanquam stultus ego plane, qui Aummum
cum Apelge conferam. nam tabulae iugis omnes funditus intcrierunt; at mon mi opus floridum, luculentum, venustum vivit, perpetuoque vivet. Vis igitur, candido lector , tam laudati pictoris tabella oculos simul & aures pascere Immo quis nollet 3 Aspice igitur paucas ex multis lineaS, quas tabulae, veluti parergon, praefixit: Si quis V enim de nece martyrum, aut de sanctorum gloria narra tionem coeperit ordinare, mox qui corum felicitati invi- dent, irasci, fremere, & ad mortem usque persequi con- sueverunt. Inde est, quod passionem sancti Albani ma tyris, qualicunque stylo posteris traditurus, operi titulum
' non praepono; malens tacendo nomen omittere, quam lin quendo nomen pariter & vitam amittere. Quamvis igi-
tur insidiantium laqueis plena sint omnia, suppresto tamen nomine, quid viderim, quid audiverim, non tacebo. Ci- vcq qucindam Herolamienses ob elationem cordis sui de- blarandam, qualiter passus sit bcatissimus Albanus in mu-
82쪽
Dg SCRIPTORI Eus BRITANNICIS. ω ris civitatis suae sculptum reliquerunt. quam sculpturam, longo post tempore, in muris eorum jam rimosis, & ad ruinam inclinatis, inveni; vidique moenia prae vetustate
jam labi. Vidi locum repleri arborum denutate, in quo Martyr invictus quondam pro Chriso sententiam subiit capitalem.' Aipice rursus quos ille flores, consummata venustissimi operis tabula, in coronide pinxit: 'Avani memoria non delebitur, sed ejus laudabile meritum - si ρtita mea carmina possiat, longe lateque, per orbem diffundetur. Tempus crit, ut confidimus, quo religiosi viri, viri Christiani ad praedicandum gentibus venient in
Britanniam. verum tempus futurae gratiae quando fui rum sit, quia certum non habeo, isthic hujus laetitiae magni- tudinem non expecto. Sed ne posteri super meo nomine reddantur omnino soliciti, sciant, quia si volucrint verum mihi ponere nomen, me miserum, me peccatorem nomia nabunt. Romam autem proficiscor, ut illic gentilitatis er- rore deposito, & lavacro regenerationis adepto, veniam
assequi merear delictorum. Libellum quoque istum, qui
habetur in manibus, offeram examini Romanarum Unde illi in tam rudi saeculo, idque inter barbaros Saxones eloquentia, non Asiatica aut redundans, bene casta tamen ac
pressa λ An credibile est Saxones ante Augusini Romani in stanniam adventum bonis literis operam dedisse Vix equidem credibile. At rara avis erat Anon mus, s sic enim appello, quia ipse sine nomine esse voluit) immo unicus Phoenix. Nam praeter Anonmmum nemo, quod ego sciam, ante Ethesertina tempora inter Saxones Bratannienses aliquid latine scripsit. Quare non levis est sis icio illum non ex Saxonica, sed ex nritannica gente ortum; supplicii tamen metu inter tyrannos suppresso Christam animi titulo vixi illa. Sed de Autoris genere non admodum disputabo. Aliud elenim commodum mihi in mentem venit de loco martyrii D. APani, quem superius ex prologo Arionymi desumptum cita vimus. Certe florente Herolamio, cujus moeniis Murotantum fluvio distinguebatur, tormentis flagitiosorum designatus est. Deflorescente autem nobilissimo municipio, retensim in ruinas cadente, coepit locus ille totus silvescere, usque adeo ut polmehtast, usitato inter Saxones nomine,
. vocaretur. At post adventum A amni praedicatoris in
83쪽
63 Io. LELANDI COMMENTARII hanniam, Albani memoria honosque statim reflorueruns. Quare Saxones Chrisianae fidei initiati monticulum suppliciis olim infamem, ecclesia pro tempore humili, sed detruncata prius silva, illustraverunt. Ossa vero inclytus Merciorum rex, & Caroli Magni synchronius, multum Albani
gloriae addidit. nam non modo ejus corpus, quaesito sepulchro, in is invenit; verum etiam magnificum loco eodem Benedictisorum coenobium posuit. Erat opus illud non levis sane impenta; attamen tantum abfuit, ut oculis sequentis saeculi perplaceret, ut abbates aliquot ejus. dem monasterii violentas, pro facinus indignum i manus nobili Herolamio intulerint. Dirutae sunt illo tempore, ve ad solam usque, quotquot in municipio aedes supererant; &muliae coctilium laterum, cum inusitatae latitudinis tum longitudinis, myriades ad coenobii aream deductae; ex quibus postea adjutore Lanfranco, Cantiorum archiepiscopo, constructa est a Paulo Curimensi maximae molis basilica , quae . ibidem hodie extat. Ita ex ruinis Verolames, meliore fortuna digni, fanum Albani excrevit.
ANIEL eo in Cambria floruit lcmpore, quo is
lagianae causa haeresis secundo ventilata est. Quanta autem apud suos in existimatione, cum ob eximias artes is quas e sontibus ipsis pleno hauserat ore, tum propter alias kquae in eo praenitcbant & multae & magnae, virtutes; vel hinc colligere jicci, quod universae Bruannorum ecclesiae
jam laboranti digni minus visus sit; qui, Dubricis adjunctus
magno, mmmunem apud Davidem, religionis ornamentum rarissimum, causam orator dulcis ageret. Lites ubi &haeretica pravitas solidis convictae argumentis, cecidere:
sua catholicae pax late adfulis ecclesiae. Damel, sacrae applaudens quieti , eruditorum collegium in Arvonia Venetarum gente instituit, non procul a trajectu in Monam, cui
nomen Portus. Locus vero a chori cxcellentia & magnitudine Διαbor vatir, BIIannico vocabulo apto, eleganti, significanti appellatus cst. Hujus nominis apud Britan s.constat olim duas fuisse. celeberrimas ecclesias. quarum quae
prima, in De et e numinis ripa, tyrannide Ethelmin, Nose .
84쪽
DE SCRIPTORI Bus BRITANNICI s. 69rabrinorum regis, concidit. secunda vero, de qua & nunc
agitur, peritat. 1lint & qui tertiam praedicent, Crutinae va, lis incolam, non procul a fano Asaphr. Danies jam videns pulchri operis incrementa pulcherrima, Romam petiit; episcopusque rediens Hannochoro novam intulit dignitatem, Zam & adhuc integram conservat. Obiit jam senex, & inta tumulatus est ecclesia.
SAMPSONIS, archiepiscopi Dolensis, vitam Alde.
risus, & ipse ejusdem sedis antistes, accurata sane perscripsit diligentia, nullum omnino reliquens aut facundiae, ut illud tulit faeculum, aut fidei locum. Nos igitur, ne libri pereat autoritas, cujus exemplar tantum unum vCn
randae antiquitatis vidimus, sedulitate expedita utemur ; &quae ille fusius tractavit, breviter expediemus. Sampson, Demetaram alumnus, in ea provinciola natus fuit, quae nunc GaImorgania dicitur regulo quodam Morgano. Illi pater fuit Ammonius Venetus, mater vero Anna patruus Vmbrael. Consultus Librarius, philosophus eo tempore eximmii nominis, de puelli tum fortuna tum educatione, respondet tantum literis imbuendum esse. Traditur igitur curaerit uti, viri insigniter docti juxta ac integri, qui monast rium in Morgauia paulo ante instituerat. Crevit hic adolescens, prudentiae & virtutis successii quodam profecto longe felicissimo: tandemque loco praefuit, post Uamum, ut ego colligo. deinde ad Pisonis monasterium se contulit, ducens una secum fratres quatuor, quos habebat uterinos, studiis sacris & pietate informandos. Piso diem obiit supremum: hinc Sampson abba designatus. venerunt eo tempore ad Pisonis monasterium quidam fratres de genere Scottorum, scientia non contemnenda illustres inam Romae studuerant quos ille literarum gratia vel in Scotiam usque si Cutus est. Postea, domum rediens, cuidam coenobio, a
Germano Astis orensi constructo, praeficitur. Refert obscura quaedam historia Sampsonem, precibus Germani & Lupi, Eboraeensem rege Ambroseo archiepistopum fuisse ad tempusculum designatum. Rosius, m --ensis, idem adfirmat; additque studuisse eum oecoladae.
85쪽
γo Jo. LELANDI COMMENTARII sed fides incerta. Sequentibus quoque annis conscendite Menevensem thronum; quem cum aliquandiu tenuisset, coactus peste ictericia, depopulatrice tum Britannicae rum Sannicae gentis, Dolum, Armoracanam urbem, a Britannis insularibus posscsiam cognatis suis, tristissimus petiit; ibique primus archiepiscopi munere, relicta perpetuum Patria Aisannia, functus est. Tantum praestitit ille 'Nuens
ecclesiae, quantum nulla dies memori unquam eximet in o.
Sunt qui scribant & credant, Sampsonem, huc commigrantem, bonam partem librorum, a Bruannis catholicis
scripPorum, una siccum transtulisse: commoditate, ut ritum videbatur, opportuna; at, ut eventus docuit malus,
importuna. Obiit DoI; ubi & magnifice sepultus est. Successit in episcopatu Maglorius BriIannus, & ipse Sampsonis consanguineus atque idem comes individuus: vir plane non minoris sanctitatis, quam eruditionis.
DI O N O T U S, Bunnochorensis coenobii monachus,
ita vel ab ipsa pueritia continentiae & literis operam dabar, ut vir factus, dignissimus judicatus sit, qui tam famoso juxta ac numeroso collegio praeesset. Abbas itaque constitutus quotidie aliquid ad virtutis cumulum adjecit, quo magis suos ad similia animaret. Hinc illi maxima apud
Eritannos accrevit existimatio, cum viderent ejus vitamquam proxime ad evangelicam accedere institutionem. ΑΓ
de huc quod & AugusIinus ille non leviter ejus famam auxerit, qui 1 Gregorio, pontifice Romano, in Britanniam missus, & ab Dbriberis Canitis um rege receptus, wnodum in Claudiana provincia celebravit, hoc nomine ut Romano &sibi Erisanuicae ecclesiae proceres audientes haberct. Ad hanc synodum rogati venerunt septem sui Ada secundoca' secundi libri A l Histori adfirmat) Britannorum episcopi. Venerunt & abbates, inter quos Dionum facile piamus fuit : id quod vcl ex hoc apparet, quod Heda de illo solo nominatim mentionem fecerit. Atqui Adae de tanto viro restimonium, veluti in transcursu factum, mihi non satisfacit. Qualecunque tamen, illud apponendum interimis atque adeo haec sunt ejus verba: Quod cum esset stat
86쪽
tum, venerunt septem, ut perhibent, episcopi, & plures viri doctissimi, maxime de nobilissimo corum monasterio, quod vocatur lingua Anglorum Uentori aburg, cui eo tempore Dinoth abbas praefuisse narratur ' Haec Ada. Hoc, ne quis dubitet, monasterium situm fuit in ipsis De-- fluminis ripis, aliquot passuum millibus ab IVriteles hamo, Fabrorum oppido. Tantum abest, ut Bunnochorum Monae adjacentem intelligit. Magnificentiora & illustriora sunt, quae in hanc partem a scriptoribus rerum Britannicarum traduntur. Adfirmant etenim illi Disnotam in synodo Claudiana copiose, graviter , docte de non admittenda Gregorii aut Augustui auto. ritate disputasse. praeterea defendisse archiepiscopi Men vensis in rebus ecclesiasticis potestatem. in summa cones sisse, non esse ε re publica Britannorum, ut Romanorum s
stum vel Saxonum tyrannidem in communionem admitterent. Hic ego Gregorium, pium pastorem, & de re Christiana tam bene meritum, quam qui optime, nulla prorsus labe aspergam. Debuerat tamen mediusfidius admonuisse Saxones, gentem perfidam, ut si sincere Christianismum vellent admittere, Britanniae imperium quod, contra sa-Cramentum militiae, per tyrannidem occupaverant) justis dominis & possessoribus quam primum restituerent. Nam, quae erat Dionori eruditio, recie sentiebat non esse penes Romanum, ut gentem advenam fidei praetextu in alieno confirmaret imperio. Nam si id admitterent, non deesset fucus ad explodendos quoscunque E suis regnis principes. Dicerem hic plura de Dionoto, si veterum autorum lectio plura suppeditaret. Cum autem amplius nihil suppeditet, quod vitam ejus illustret, de morte hoc accipies: nempe,
non omnino dissimile esse vero occubuisse illum, una cum bona parte monachorum suorum, non longe a civitate L
gisnum, alias C tria, tyrannide Ethelfridi regis Northumbris. quanquam temporum intervalla scrupulum nostrae conjecturae injicere possunt.
87쪽
ΕLBODUS apud Britannicos scriptores frequentiuncule in memoria. at quae de eo reseruntur leviter &quasi per transennam ostensa, potius quam aperta, mihi quidem esse videntur. Saxones etiam & Scotti, in primitiva florentes ecclesia, mentionem quoque Elbiai eruditi fecerunt, sed raram, brevem, ac jejunam. destituor ergo justo in hac parte praesidio. Ne tamen hic nihil fecisse videar, hac usus excusatione, quae novi, qualiacunqlle ea sint, communia facere minime gravabor. Elbodus, literarum titulo bonarum insignis, magnam merito apud Cambros inivit gratiam ; & initam solide, qua erat prudentia, retinuit. Ab errore Ariano, qui late grassatus est, Britannia liberata, alter seque pestifer Pelagio increvit incentore. & tertius nescio quo autore de celebratione Paschais enatus est: cui & se totum opportunissime, tum Britannos tum Scottos perstringens, opposuit vel longo tempore. Nec ante causis reliquit acrem defensionem suae, quam fiasos virtute verbi hostes evangelici dare manus coegisset. Eruditus quidam rerum Cambricarum scriptor solida cum gloria Paschalis observantiae dignitatem restitutam Eubodo, tanquam testis honorificus, attribuit. Haec dum chartis illiniret victui ris, assulsit novo labori, & victoriae praemium vel amplismmum. nam , congregatione episcopus HeneIorum unanimi
fit sustragio; quam ille susceptam semel provinciam tam pie tractavit, ut beneficium idem ecclesiae ministris dedisse potius, quam dignitatem accepisse visus sit. Nonium &. Samuelem, viros eruditos habuit familiarissimos. de quibus a & nos suis dicemus locis.
CAP. XLVI. De Gentegerno. CHE.NTEGERNUS in Britannia genituS, ma
tre commigrante, in Hibernia, ut fertur, natus est. Hic adultae aetatis flore studiis eruditis, juxta ac piis, animum intendebat. Praeceptores avido suam lubenter operam Hiberno impendebant; & Servanus in primis, vir pe inde sanctus ac doctus: quo praeceptore, & altore, alumnus . virtutis
88쪽
DE SCRIPTORI RuS BRITANNICIS. 73 virtutis siumma conscendit fastigia: & deinde, ut causam unice promoveret evangelicam, Venetos & RUDI illis vicinoS , gentem patriam ossicii memor repetiit. Erant illi Partim rudes, partim Pelagrana paulo ante contagione infecti; & deerant rectae exempla vitae, una cum sacris ad- monitoribus. Invidit tam sancta emolienti Morchenius, Heri Netorum reguluS, tyrannus atque idem impius, consilio Ca- heni hominis impuri. ille vero, intentissimus operi, Scο-rram petiit, & Gefmensis fundamenta jecit monasterii;
homo ad promovendam veram natus religionem.
Lubet hic verba scriptoris ejus vitae in medium afferre: Pictorum patriam, quae modo Gai vidia dicitur, ab id lolatria, Be pravitate haeretica, doctrina sua purgavit. AD
bariam partim convertit, ecclesias construxit, & mon
steria multa fundavit. Misit ex discipulis ad Orcades, rvegiam, & Helandiam luce fidei imbuendas.' Haec ille. Neque tamen ejus sedulitas rara quicquam Nniano clarissimo, qui in eo praecessit vigilantissimus munere, detrahita quin addit potius. Collata fusius elucent lumina. Calgallus, Rossorum regulus, pietate imbutus dedit petenti Gen- regeruo locum, condendo coenobio aptum, hinc Eikio hine Clara fluminibus amoene inclusum. Crevit opus ad justam
non modo magnitudinem, verum etiam ad magnificentiam
quoque. Praeses interea frequentiuscule Romam petiit, dipontifex factus HAianam ecclesiam in sedem constituit. Erant tunc temporis in monasterio Genugeris trecenti, ut operam colendis dabant agris: & totidem coenobii OD cinis inserviebant. trecenti quoque ossiciis vacabant divianis, & doctarum reconditae artium cognitioni. Felix illud seculum, quod tam aureos protulit monachos. Senserat δε-
Hericus princeps absentiam cienterreni, Scotiam freque tantis, aliquid detrahere gloriae Uisiensis ecclesiae; & pontificem ad reditum hortabatur. Venit ille, &, rebus com positis omnibus, Asaphum discipulum suum, virum cum humanioribus tum divinis literis instructissimum, successorem in episcopatu sibi constituit. Postremo, senio gravatus, Scottos & Gliscuensem repetiit sedem; & fato ibidem
concessit, ac sepultus est. Asaphus vero spartam, quam nactus est, studiosissime excoluit. Posteritas, memor patroni,
nomen loco Ranum Asaphi, moriturum nunquam, imposuit.
89쪽
CAP. XLVII. De Nemio. 7 N ENNIUS in nostro locum quodammodo poscit
catalogo; & per me quidcin libentor habebit. sed ejus gloria, olim illustris, ita modo obscurata cst, ut quo potissimum pacto luci restituam, sane dubitem. Ne tamen ingrati silentii aliquando arguar, excutiam omnes antiquitatiS forulos: sic enim futurum cst, ut si non magnam senestram ad lucem, saltem rimam oculato lectori aperiam. Dicam igitur quid mihi nuper contigit, dum obequitarem per Eboracensem provinciam. Invisebam abbatem Grovalgensis coenobii in ipsis ripis Euri fluminis sa quo una cum tota late circumjacenti regione nomen sumpsit) possiti. Is omnem mihi humanitatem, perlecto principis diplomate, ostendere ;& in bibliothecam tuam, libris bene refertam, recta deducere. Tum ille ad publica munia; ego vero, & avide quidem, ad vetera exemplaria. inter quae unum se mihi obtulit, cum hac inscriptione : unius de Origine Britanniae ' Titulus hie mihi prima fronte adblandiebatur; putabam etenim me thesaurum aliquem nactum. Sed cum operis aliquantuulm gustassem, de spe illa aliquantulum decidi. n lui tamen librum prius deponere, quam perlegissem. Quis unquam liber tam inepte scriptus est, ut nullum prorsus ab ejus lectione fructum sperare queas λ Certe hunc ego ex illa lectione fructum cepi, ut deprehenderim sciolum aliquem monachum id in Nennii gratiam, quod quidam etiam in Gilde historia fecit, praestitisse. nempe totum opus selendidis mendaciis, anilibus fabulis, & prodigiosa barbarie consedisse. Ita tandem evenit, ut pro vero Nonis emersi Tit nescio quis fictilius & subornatus nugator. Neque Pa ci quidem ex vetustissimis autoribus, per hujusmodi nimium diligentes defloratores, fundirus intericrunt. unum tamen erat, vel in ipso libelli exordio, quod solum ex multis diligenter notavi, hoc est, Mennium cujusdam tabod disciapulum fuisse. . Hine multis disquisivi anxius locis, num alibi extarot
nnius. inventa tandem duo, mnito cum labore, eXem
laria, plane antiquissima; ex quibus deprehendi non ici- orrnptam autoris historiam. Multa illic de Dirannorum o . origine
90쪽
DEI SCRIpTORI Bus BRITA UNIC s. - γς origine, & genealogiis, ac urbibus; tum de Arsurio, & Saxonum tyrannide. Liquet eum Pritannum fuisse ex multis vocabulis, quae interierit, Bitannicis; maduisse quoque illum in finibus Scottorum Hiberniensium P de quorum rebus gestis pauca, sed antiqua scribit. Incidetat Hemicus Menanudunensis quadringentis abhinc annis in Nennii historiam, sed nomine ignotam; id quod eo maxime liquot loco, quo sortia Arium bella recitat. tio .
CAP. XLVIII. De Samuele, Britanno. SAMUEL Eritannus Nennio familiaris erat, Ejulque
historiolam, non sine judicio quodam acri, terque qua terque excusserat. Usus est praeterea AJodo praeceptore, cujus discipulas erat Nenmus, ut paulo superius docui. Utrinque multa didicit, ac memoriae commendavit; ne tam iis altoribus degener aliquando alumnus aut videretur, aut diceretur. Annotaverat multa in Aennio, quae lucem desiderabant; & in pluribus es EF judicium religiose secutus est quae ego vetustissimo codici Mnesaniae historiae inscripta reperi. Hunc quoque a Bruannis ad Scottos pervenisse, studiorum gratia, cx his quae scri sit, non male colligo. A ruris apud Status inter caetera gloriam, & facta aliquot illustria celebrat. Monachum ibisse eum facile crediderim. nam paene apud monachos solos literae tunc florebant.
ELERIUS olim fuit, atque adeo nunc est, in se apud Cambros pretio. Crediderim studuisse illum primum ad ripas Histi fluminis, ubi fanum divo sacrum
mo: posteaque strepitus & frequentiae vitandae causa tan quam ad eremum abiisse. Illud apertissimum, erexisse illum monasterium circa vallem Clarinam, in quo numerus erat& virorum & foeminarum insignis. inter quos Gamvreis nobilissima virgo, alumna Hennes, quae gladium impotemtis Curarici absicissa pertulit cervice.