장음표시 사용
151쪽
736 Jo. LELANDI COMMENTARII humanitate, candore quoque, & facilitate, iusta rem omnem cura scripto explicuit libello: qui & adhuc spirat, ac inter Hedae epistolas locum occupat non inglorium.
IULI Us, qui & Luns, homo tum eruditionis tum
sanctitatis adprobatissimae, comes paene individuus erat Vmmaeo, alias Bonifacio, Germanorum apostolo; a quo tantum conspicui exhausit luminis, ut exemplum tandem virtutum gentibus Christianae fidei studentibus eximium se praeberet. Cumque jam vis tyrannica Anifacium, ejus patronum, episcopum plane optimum e medio sustulisset, & -- guntiaca sedes pastore vigilanti careret; communibus decretum est suffragiis, ut piissimo praeceptori discipulus succederet simillimus: ne qua enatae in ecclesia bonae artes, & literae facrae degenerarent. Tantum refert a teneris recte in stitui annis. Quae autem ejus aestimatio a suscepta fuerit dignitate, apud scriptores liquet: tum praecipue in libro G lielmi Meildunensis de Regibus primo. cujus & haec verba sent: Anfacio successit Luns, & ipse natione Anglus; de cujus sanctitate, & vita beati Garis loquitur, & hi versus, quos jam inde a pueritia memini me audisse, protestantur: ' Antistes Linas, quo non est sanctior ullus, Pollens divina, tribuente Deo, medicina, Occurrit morbis, ut totus praedicat orbis. Haec ille: quorum ego vim, relictis sibilis, adprobo.
MARCELLINUS homo Anglus h numero monachorum fuit, quos illustris memoriae Ecbertus , archiepiscopus Aboracensis, in Arisam, tanquam apostolos, misit. Quocirca fatis admirari non possum, qui factum sit, ut rari hujus rci scriptor vel diligentissimus, nullo prorsus, quod sciam, loco Marcessivi meminerit. Sed haec tam docti viri incuriola mihi aequiori animo ferenda est, quod Augu- fmus Agaeus, clarissimus antiquitatis & Arisame Hist
152쪽
DE S CRI p T O RI Bus B RI T A N N I c I s. I 3Iriae asertor, illum luci ac patriae nuper, me audiente, restia tuerit; atque hoc potissimum auctario, ut adfirmaverit Mamce Eurum D. M thberti, alias Miberti, cui familiarissime adhaeserat, vitam nitide, docte ac cleganter scripsisse. Hic fuit ille Sisithebertus, quem Chrisianorum pietas propter Rheni fluminis ripam, in loco, qui dicitur Heris Caesaris, non multis passuum millibus h GAnda Agrippina, magnifice sepeliendum curavit. Jam immortalitati Marcessint, adjuvante Argaeo, utcunque consuluimus. Sed alii Angli instant a praedicto Ecberto in Frisiam missi, viri cum literis, tum religione ad miraculum insignes, quos Heda innominatos etiam praetermisit. Age igitur, satisfaciemus & illorum expectationi; nam jure quodam suo illustrem de se fieri mentionem petunt. Iuvat itaque du decim apostolorum nomina, quos, ab Echerro olim missos, Frisia vel hodie in memoria quam fidelissime retinet. Sic fiet, ut lector per se judicet, quos Ada silentio transivcrit. Non hic laborabo, cui ex illis primum locum tribuam; quin potius, ut quisque ad calamum venit, ordinem .rtiatur. Marceltinus casu primus est, sequuntur Suit heberius, HELbrordus, renfridus, Wilhbaldus, Winstridus, Hevaldus niger, Hevatius albus, Ogerus filius regis Dev orum, me- chelmus, Lebuistis; duodecimi apostoli ' nomen in pra sentia non occurrit. Ignoscas, lactor, brevitati nostrae memoriae;
atque ad cumulum adjicias inertim Granino tumulatum fuisse, Hevaldos autem Coloniae. Haec ego & Ag 3, do quo plura in Ricbarri Aunco, in lucem protulimus.
EAN BALDUS Eboracum urbem Hrigantum olim
dominam celebravit, amavit, coluit: inque ea ten ros literarum studiosissimus exegit annos, patronis usus Camdidissimis Aberio & Alberio, alias Caena, archiepiscopis; praeceptore vero Albino, viro ad unguem plane erudito: qu rum sanis consiliis & institutis eo pervenit tandem, d ctrina & pietate ducibus, ut & ipse infulas metropolis Goraci acciperet. Rem literariam ab Echerro episcopo reparatam non modo conservavit, verum etiam auxit. Erir
πυes ejusmodi ingenuitati serio applaudebant. AElbinus
153쪽
x38 Io. LELANDI COMMENTARII quoque epistola quadam gratulatur Eanbaldo, non tam sortunae dignitatem, quam thesauros veterum librorum, ut ex his liquet: Et praeesse thesauris sapientiae, in quibus me magister meus dilectus Ecbertus archiepiscopus haeredem reliquit. V Haec Albinus. Eanbaldus vero moriturus lampadem studiorum suorum, igne scintillantem conspicuo, viro sui nominis egregie docto conservandam tradidit.
FELIX, ut ego coniecturam facio, apud GFrvios gentem fennicolam & natus est, & aliquandiu in literis
educat . at aetate maturior Anglos orientaleis petiit; a quibus tum eruditionis, tum pietatis nomine humanissime acceptus est. Imperium vero Ostroanglorum eo tempore penes
Eal aldum fuit. Is, percognita hominis prudentia, eum inter familiareis accitum sibi constituit. Divus Gurheticus Pen ales, ab pete maximo originem ducentis, & Thettae filius, relicto Rhepanduno coenobio in Terentinis ripis sito, rviorum insulam Ortilandam vel desertissimam petiit: in qua Beccetino, alias Arahemo, reguli Sovaniae filio comite individuo usus, monasterium instituit. Studebat Alta tanti viri jam mortui laudes accurata posteritati consecrare diligentia. Erat ei cum Uilfri o abbate, & Crisa presbytero consuetudo, quibus & Guthelucus cognitissimus. Apud hos
autem sic egit, ut mores hominis, cujus vitam jam scribere Constituerat, edisteret. Nec mora, operi se accinxit, Cui& colophonem addidit. Postremo libello absoluto cogit,bat, cui potissimum ingenii monumentum sui dedicaret. Cogitanti vero occurrit Eafwaldus Q viorum princepS, Mecinnate, 8c patrono plane candidissimo semper usus ierat. Monachum fuisse Helicem arbitror, quos fere sol eo tempore in Britannia doctos fuisse constat. Aurea et quentiae torrentis vena eo non profluebat sicculo: attamen maer synchronos suos scriptor & prosa & carmine elegantulus didius est. Hoc illi ad laudis cumulum recte accedit, quod Qtrviorum paludes accurate celebraverit. unde & antiquitas, magnificentia, denique gloria Crutinae , Pege-Iandiae, quae , Pega Guthetici sorore nomen accepit, --γMariae insulae, ae Grantae fluminis, & Urbis linguarum cognitione florentis, ab interitu conservatae sunt.
154쪽
CAP. CVII. De Iglaco. I GLACUS monachus divinae scriptum majestati me
rito assurgebat, & studium omne suum in ea recte collocavit. Hinc ejus fama per monasteria Noemiabiriuortim celebris admodum; usque adeo, ut Seminus abbas fani Petri in finibus Herniciorum versus orientem magni eum fecerit, & accersitum praelectorem monachis Petranis constituerit. Et&Mlphus, scriptor Factorum memorabilium fani Petri, de stlata sie scribit: Tempore quo lector praeclarus gaudia dicti , Accumulat patris, lacus nomine dictus: bDe quo jamdudum perstrinxi pauca relatu Auglorum de gente pios dum carmine quosdam
Et rursus in somnio suo: Dic qua parte manet quidam meus ille magiiter 3glac. Et ibidem: Sederat in scamno doctor, lectorque Mariis. Iglae. Haec ego de Lilaeo, Euelis phi autoritate fretus, poster,
tali non ingrarus consecro. ' o
mae, tum eruditionis vir erat; ut ex historia de 'Ascopis Orientalium Aulurum, qaiae mentae Aenoraran EXtat, apparet. at breviora sunt, quae perstringit, quam ut lucem plene adserant. Nos igitur partem obscuritatis aliquam dis cutere volentes, praesidio Alberici Viri, canonici tant O thae Trenovantino litore positi, utemur. Scripsit ille acci
rate vitam Osit hae virginis religiosissimae, filiae Fredereald regis orientalium Anglartim, & missurgis ex Peudae regis Merciorum genere: in quo opere haec de Redeisino, quae alibi nunquam legi. resert: Exca de Re us probyteri designati
155쪽
x o Jo. LELANDI COMMENTARII designati ab IVilburga regina curae Osi Ihae suae filiae.' Et rursus ibidem: S gherus rex orientalium Saxonum insti- tuit Acam & Re vinum, tanquam episcopos, aut par chialeis presbyteros , Chelmiresforde usque ad Chicum, & alibi postea late per provinciam suam. V Hactenus ADbericus Herus.
Historia Aenensis ecclesiae, in divisione episcopatus orie talium Anglorum, Bal vinum episcopum Dunovico urbi antiquissimae, olimque emporio nobilimmo, designat; Acam vero inmeto, pago alioqui ignobili. Adae testimonium de eisdem tale est, quarto cap. quarti libri Anglicae Hloriae: Ecca & Hudeisinus. Asa mortuo, & parcecia orienta- lium Anglorum in duas partes divisa, 1nstituti a Theo- Aro episcopi. De Huldoini eruditione vel hoc clarissimum posteritati
argumentum esse poterit, quod fidem vacillantem apud catechumenos, paulo ante paganos, eloquentia profluenti, scripturaeque soliditate divinae corroboraverit.
nasticae sectae cultor magnus erat, iuemque bonarum ardentissimus amator literarum. Fanum Petri ad orientale Berniciorum litus tum excreverat pietate nobilissimi Gn-
mundi ducis, tyrannidem Osredi filii Ealfridi Noriab=Ψn
rum regis fugientis. ouo loco ab Eanmundo successere pra sides Arpisistis, is visus ejus frater germanus, SigbaLaeus, & ejus frater germanus S gwinus: postremo Verom Agus, cui familiariter Ethelisolphus puer adhaesit, sex
annis ante acceptam monasterii gubernationem. Ipsemet
fatetur se Eadfridum postea episcoeum Undisfarnensem primum habuisse praeceptorem: postea autem audivit & lacum praelegentem, cujus vitam superius scripsimus. Interdum , depouta divinae philosophiae severitate, solitus est musarum fontes petere, & carminibus indulgere. Extat ejus libellus non inelcgans ad Ecgberrum episcopum versibus heroicis conseriptus, quo graphice depingit Eanmundum, &fanum Petri ab eo instauratum: cui operi & somnium siuum Scriptor non indoctus affriti, ' . a ' , - CAP.
156쪽
CLAUDIUS a multis celebratus scriptoribus, inter
quos praenitet Lilius Gregorius G aldus, antiquitatis instaurator plane eximius; cujus verba ex dialogo quinto de Poetarum usoria, quoniam vehementer Claudi comitis Flacci Albini, alias Alcuini, ad Carolum Magnum in Galliam commigrantis) literas famamque promovent, desumpta hic subjiciam: Gaudius, cui nomen Demens, nisi Clemens aliquis legendum putet) Parisis manere jussiis, ad juvenes bonis artibus instituendos: & hic qui- dem Claudius Bratannus, & Alcvini collega fuit. ' Gefinerus in Catalogo Scriptorum assirmat Claudium monachum discipulum Beaeae, posteaque collegam Abini levitae fuisse ;quo etiam & loco Scottum natione appellat. Quanquam ego interim Lilii judicium praefero, & Britannum Britanniae restituo. Scripsit autem commentarios in Matthaeum; quorum exemplar, annis abhinc paene duodecim, a me in palatinam Henrici octavi bibliothecam translatum est. Edidit praetcrea commentarios in D. Patiis epistolas, qui & nuper, praelo commissi, in lucem prodierunt non sine epistola nuncupatoria; quae & nomen, partimque vitam illius non infeliciter exprimit. Conradus Gesuerus, Tigurinus, meminit ejus commentariorum in Pentateuchum & Ruth.
Lamfridus, monachi Hemani, ille carmine heroico, hic soluta oratione, ut alios inferioris notae scriptores omittam, quam diligentissime scripserunt. Quare si ego in praesentia idem praestare conarer, viderer forsan alicui meridiem velle facula clariorem reddere. Licebit tamen cum bona anti quorum scriptorum gratia, eousque rem attingere, sed lucide& breviter, quo aditus ad ejus in literis cognitionem, quod unum in praeientia agimus, pateat. Regnante Ecberto re M H Iaxonum invictissimo, prodiit in lucem Mathunus,
Anglicauae aliquando futurus ornamentum Inagnum Ccclesiae. aetas vero illius ubi matura essu coepit, parentum se - ' licita
157쪽
I et Jo. LELANDI COMMENTARII licita cura congregationi Ventanae ecclesiae, bonarum a tium conservatrici, traditus est. Eluxit statim in adolescente alacritas ignescens illa ingenii ad linguarum cogniationem 'altis gradibus conscendentis. Quid multis verbis opus est Eo tandem felix temporis curriculo pervenit, ut inter eruditos eximius & diceretur & crederetur. Illud etiam ab Ecberto, rege longe cum experientissimo tum prudentissimo, abunde comprobatum est. Nam senioris cum
filii haereditati prospexisset, intensius disquirebat, cui rulium juniorem Aheluolphum in literis accurate erudie dum committeret. disquirenti Suribunus, celebri fama
cognitus, functione vel dignissimus judicatus est. Gallumas Me ldunensis, in Abritho, hujus facti sic meminit, de
unishuno loquens: Quocirca eum eatenus excoluit, ut &multa negotiorum ejus consilio transigeret, & filium AAL phtim ejus magisterio locaret: quo pacto futurae prael sit felicitati adolescentis fortuna, ut , suo sanctissimo pas dagogo addisceret, qualiter non rudis olim ad gubernan- dam rempublicam procederet. Puer Hentam Simenorum imperio patris deductus specimen e spicuum de se exhibuit, & literas, tanquam ex torrente vivo, ore pleno exhausit; &, regno patris nec expectato nec optato, mundum contempsit fortiter, & se subdiaconum aeterno Deo consecravit.
CAP. CXII. De Ethelmolia ETHEL NOLDUS, qui& Atalphus dictus, hic a
me piissimus discipulus a praeceptore proximus inter illustreis viros, & merito quidem, ponendus est. Concesseratiam fatis nobilissimus Ecbertus, relicto tantum unico filio, eoque sacris initiato. Consensus publicus tale volpham in regem petiit. Leo pontifex Rom. factum confirmavit. Sie MMolphas ex subdiacono rex factus. Paulo post Helm, senus episcopus Hentanus diem obiit. Rex praeceptoris memor dignitatem Mithuno adiudicavit. O factum bene lGulielmus Meridunensis successui sic applaudit: Est enim Platonis vetus & laudata sententia, Iam fore Mazam
rempublicam, si vel pes Ophi regnarent, Mi reges philo sopharentur. Veritas dicti prodiit in effectum per istum Arulphum,
158쪽
DE Sc RIPTORI Bus BRITANNICIS. I 3μ AIulphum, cum, patre defuncto, quia alter legitimus hae-. res non extaret, ex gradu subdiaconi Mistonienses in re gem transtatus est, concedente Leone, illius nominis te tio, pontis Rom. Haec ille. Jam in imperio eonfirmatus, & liberis auctus, Eafridum quartogenitum, adolesce tem ad bonas fortunas omnes & literas natum restaurandas, Romam misit. quo & ipse postea comite prosectus cst.
NEOTUS A ut i, alias EUHαοlphi, filii Aberae
regis Missaxonum, ut quidam refert, reguli apud . Cantios filius erat. quod ego vix dum satis instructus nam& ex gente orientalium Amicium, alias ortum esse legi)non confirmo. confirmaturus tamen eum studiosissimum
fuisse omnium bonarum artium, & vitam in Grisburgens coenobio duxisse coelebem. Scribunt multi fuisse illum AD 'riri magno misisaxonum regi sanguine conjunctum, a consuetudine familiarem; & solatio praeterea gratum uti lemque insperato, cum Atilingis Somaroneum a Danis misere premeretur: postremo incentorem fume, ut scholam Anglicam Romae ab Ina rem Misisaxonum inchoatam, &ab Oma Merciano audiam, repararet; eademque pietate scholas novas L is ad Midum constitueret. Illud non est omittendum , quod seniculus Coriniam eremiticae vitae propenso studio petierit. Nomen loco postea inditum spenatessalie a cultore, ubi & diem vitae claudens supremam scis pulchro conditus est, non sire sanctitatis opin1one. Reliquiae usque ad Eadgari principis potentissimi & fortunatis. Dini tempora ibi conquievere. Tum demum ab Ethebico, viro inter Venantiaunenses nobilissimo, & feda ejus uxorei foemina vix comparabili, ad Ernulphi curiam, alias Ginesbury, translatae sunt. statimque erecta .. in ejus gloriam ecclesia, locus vulgo dici coepit Sanete Deite: latine fanum Neoti. Dani, publica Angliae clades, loco postea vim intulerunt. Fama equidem praedicat reliquias inde Crulandiam traductas, &, pace confirmata. postliminii jure suo sano redditas. Refecit fanum NeoII Rosa, nobilissima foemina circa tempora Henrici, eius appellationis primi, regis Angliae. Vidi ego, excussa hujus monasterii bibliotheca,
159쪽
x Jo. LELANDI COMMENTARII duos non eleganteis de vita Moti libellos, sed suppresso in
utroque codice autoris nomine. unus in liturgia ejusdem templi in usi erat: alter partim prosa, partim etiam carmine scriptus, affectatam nescio quam eloquentiam potius, quam historiae fidem integram exhibuit.
. . CAP. CXIV. De Plegmundo. ΡLEG MUNDUS autoritate quadam vel justissi
ma poscit, in cruditorum numerum referri. ia quod multis ab hine annis factum diligentia scriptorum exquisitissima: inter quos & Aserius Menevensis partes egregie praestitit suas; cujus in Annalibus haec adeo verba sunt: Deinde & Plegimundiam, Mercium genere, Doroberuen- sis ecclesiae archipraesulem, venerabilem scilicet virum, si V pientia praeditum; Ethelsianum quoque, & mer-οlphum, facerdotes & capellanos, Mercios genere, eruditos: quos quatuor Ealfridus rex de Mercia ad se evocaverat, & multis honoribus ac potestatibus extulit in regno occiden- talium Saxonam, exceptis his, quae Plegimundus archie- piscopus, & Wrefridus in Mercia habebant. Quorum V omnium doctrina & sapientia regis indesinenter deside- rium crescebat; & implebatur. nam die noctuque, quan- docunque aliquid otii haberet, libros ante se recitari im- perabat. Non enim unquam sine aliquo eorum se esse patiebatur, quapropter pene omnium librorum notitiam, habebat.'' Haec Asseritis. Gervasius Durovernensis, qui vitas Cantia riam archiepiscorum posteritati commendavir,
sic de Pleg mundo scribit: Successit Plegmundus, qui in Cestria insula, quae dicitur ab incolis
per annos multos eremiticam duxerat vitam. V Hactenus
in gratiam Plegmundi, viri longa dignissimi memoria.
AL F R E D U S, qui & Aue redus dictus, quatuor si liorum Aheliso hi, potentissimi Misifaxonum regi S, natu minimus, tot clara optimae indolis signa in tenera aetate ostendebat, ut patrem amore sui totum inflammaveriti quare curatum est, ne ejus pueritia sine literis praete
160쪽
iret. Sed literae id temporis in Anglia, a meis piratis undique impetita, rudes & barbarae erant. itaque regio puero parum ornamento fuerunt: quem tempora etiam ad bella
rectius, quam ad musas provocabant. Jamque ex ephebis excesserat, cum Ethel olphus illum, Romam usque missumi Leoni quarto, pontifici Rom. commendavit: a quo ibidem, ut autor est udunensis, cap. s. libri secundi de Regia hus Anglorum, in regem unctus est. Non hic Glielmi docti scriptoris autoritatem elevabo; dicam tamen libere id quod sentio, nempe Afredum a Leone Rom. nunquam in regem unctum fuisse. Qui enim id recte fieri potuit, cum adhuc regnaret pater ejus, & tres fratres seniores habuerit; quorum unusquisque postea Visisaxonibus praefuit. Uero propius est, aciolescentem vel a Leone pontifice Rumae baptizatum fuisse s nam illis saeculis majusculos sacris fontibus immergebant) atque ita unctum; vel, quod ego magis arbitror, sancto oleo delibutum quia fidem, qua infans signatus fuerat, grandiusculus factus confirmavit. Postea domum reversus, tam multa de Romanae urbis magnificentia praedicavit, ut patrem suum, Dacis jam male multatis, desiderio videndi urbem rerum olim dominam accenderit; tantoque magis, quanto filium praesciebat futurum sibi t tius itineris comitem cum jucundissimum, tum fidelissimum. Romam igitur secundo una cum patre profectus est; qui cum
vota persolvisset, & munera non contemnenda de more o
tulisset, ut nihil loquar de scholis, quas Oma, Merciorum rex, in publicam Anglorum utilitatem posuit, & paulo ante
consagraverant, ibidem reparatiS, inter redeundum Carolum Calvum, Francorum regem, invisebat. Fraucus autem delectatus cum humanitate, tum majestate Ethelisia h Huam filiam suam ei in uxorem dedit. Ille vero, accepta virgine, laetus in nrisanniam transfretavit, non longo
Nunc locus postulat, ut breviter doceamus, quibus modis Afretatis ad imperium H Naxovum devenerit. Mortuo
lius natu maximus successit: qui exactis in regno quinque annis non sine infami conjugio Ddishae, novercae suae, fato functus est, & Miroburnae tumulatus. Deinde Ethelis tuJ, natu proximus, regno potitus est: quod cum sex an- . Κ nis