장음표시 사용
71쪽
Jo. LELANDI COMMENTARII manu excussi. sed ne hic quidem apparuit aliquid. Quare finem dicendi faciam, si prius pauca de morte, & sepultura dae adjecero. Scribit etenim Gulielmus Meildunensis in libro de Antiquitate Gessoburgens, G ldam inter eremitasA Eonienses obiisse; & in veteri ecclesiola juxta sacrum
coemeterium sita, quae, regnante Henrico secundo, una cum augustissima basilica, Inae regis opere incomparabili, Conflagravit, sepultum, non sine monumenti inscriptione, fuisse quanquam & fieri potuit, ut altorius cujusdam Gildae tit tum praetulerit.
tissima omneis Britannicae insulae partes, quas Ocea- ii nus alluit, inradiat, non est, cum de ratisribus agitur, temere silentio praetereundus. Quanquam exiguum quidpiam est in me, quod cognitum talem tantumque ab injuria oblivionis aliquando vindicet. Attamen fretus tum diligentia
Adae Gimmicensis, tum cura Alredi Rhiae Eensis qu rum uterque vitam Niniani scriptam edidit) conabor, sumculis amputatis, vitem olim & senilem & generosam, ab excellentia, sed breviter, laudare. . Ex Venetica duxisse eum originem provincia antiquitas adfirmabat, fiatremque habuisse nomine Plebenium, & teneros in melioribus studiis annos collocasse. Hinc, virili acerestente aetate, & Brigantes Nortabrinorum gentem, & Novantes maritimos illos Sedulus invisit: quorum sedes ibi erant, ubi nunc Rem promontorium, Luguba a, & Gallosidia Pictica. Erant tenuia tunc temporis in Scottia Christianae religionis indicia, a Palladio inducta; quae & Ninianus, persuasione fidei Scoi-
Iis maturior, promovebat. Utque aliquando majori tantam aggrederetur successis curam, statuit Romam ipsam, tum approbatae eruditionis fontem vivum petere. Quod cum
fecisset successu quodam egregio, & laudem inter RomanoS quoque sibi comparasset; coepit rursiis Pictoriam, nondum in fide recte institutorum, conditionem deplorare. Hinc proceribus, atque adeo primati Romanae ecclesiae, causam significanter insinuebat Picticam. unde, accepta pontificia diguitate & mimere apostolico, alacer & expeditus ad mu-
72쪽
DE SCRIPTORI Bus BRITANNICI s. yynia suscepta se contulit. Scotti redeuntem ulnis amplexere. Deinde & Pictos, populum silvestrem, vagum, & μπ-- usum fisso adhuc sanguine madentem, intrepidus concio nator adibat. Ecce veneranda viri pietate & majestate commota gens effera, colla Christi jugo suavi, ut refert Eeda tertio cap. libri tertii Anglicanae Historiae, tandem submisit. Imperabat eo saeculo Pictis Turi ldus; ex feroculo, addocente episcopo, jam mitior factus praedicationem de religione tolerabat. Postremo, locus patria lingua Mithren dictus in sedem episcopalem collatus est: ubi postea bella ecclesia ex quadratis constructa saxis cinaedae Casae nomen accepit: quod & nunc fanum Niniani, urbs Gamvidiae prima. Perstitit ille in hac pietatis functione ibidem ad mo tem usque. FIEZI, patroni memores, reliquiis sepulchro inclusis honorem justum & jugem impendebant, vicinos que ad similia excitabant, ne viri coelestis emoreretur in terris gloria.
DAVID, Xanti & Nonisae filius, ab Elsio episco
po sacris undis perfusus, tot virtutibus etiam in ipsa
pueritia claruit, ut omnes uno ore bona omnia de ejuS rara, in tam tenera aetate' indole praedicarenti quanquam non haec
laus tam pueritiae, quam adolescentiae propria fuit. Nam cum jam per annos paulo maturiores licebat in studiis lab res tolerare, continuo relicta Ceretica regione, patrio solo, quam vulgus Caerdigansilire modo vocant; relicta etiam antiqua Menewa, Henmen is Britannice dicta, ubi aliquandiu vixerat, Vectam insulam petiit. Ibi erat Paul, nus, Germani Autisodorensis discipulus, vir magnae erudiationis, tum praeterea vitae continentissimae. Hunc in praeceptorem , hunc in morum & vitae ducem sibi delegit. Paulinus autem videns honestum impetum adolescentis, vel ad ipsa virtutum culmina contendentis, omnem facile humanitatem & officium exhibere: immo, quod magis est, omnem diligentiam & laborem impendere, quo tandem ad suos cum literis, tum vitae exemplis instructissimus reverte-retur. Ita dum inter discipulum & praeceptorem de virtute Pulcherrime certatur, non parum temporis praeteriit. Quare
73쪽
s3 Io. LELANDI COMMENTARII subiit Davidis animum ardens quaedam cupido revisendi
cum patriam tum parentes: hos, ut reditu suo laetiores tandem faceret; illam, ut evangelicae doctrinae praeceptiS tintam illustraret. Itaque Vectam insulam & Paulinum praeceptorem, optime de se meritum, relinquens, in Cereticam suam reversus est. Sed neque illic longum mansit, aut ullis voluptatum illecebris servivit. studebat potius strepitum rerum humanarum vitare, & solitudinem petere. Est in extrema Cumisiae parte, qua terra in mare μι- ' berniam versus longiuscule procurrit, regiuncula Febi iacia antiquo nomine dicta; tota olim, ut bene constat, nemorosa, at nunc prorsus indiga propter coeli & maris inclementiam. Hujus regi uiaculae vallem nomine Rosinam, in ipso litore sitam, ubi Patricius sedem aliquandiu habuerat, locum solitariae vitae, favente Aia tyranno, opportunum sibi deligebat. Quid ego hic commemorem, quam parcam, quam duram, quam denique sanctam vitam duxerit non ille timebat coenam olus Omne modica patella. Fons parvus, sed
nitidis scaturiens undis, & qui vel hodie Pistri Deisi, id
est sinula Davidis vocatur, potum mihistrabat. Fuit haec postea illi abstinentia magnae apud Camisos omneS gloriae a quibRs, quoniam perpetuo abstemius crat, dictus est vulgo Misi De veror, id est, David aquaticus. Nunc tecum expendas, candide lectod quae res virtus sit,& quam non possit in obscuro sta. Fama etenim per univertam Cambriam Davidis sanctitatem praedicavit, laudavit, & ad sidera tantum non extulit. Multi igitur, & ii quidem magnae nobilitatis viri, relictis rebus omnibus, vallem Rosinam petierunt, & Davidis abstinentiam totis animis secuti sunt. inter quos hi clarissimi nominis; nempe
Eliud, qui & postea Teliaus dictus: Adautis, qui & --
docus, cui templum adhuc sacrum stat Tovennae Mervinia. ηα; Ze L ael, homo tam sanctus, ut a Cambris Divorum numero adscriptus sit; hinc & Hi maeses domus vulgo Hisbam Roseis non incognita maritimis. Non caruit Davidis
virtus, ut.neque continentia ejus, sociorum invidia. nam
Boias subregulus habens duo castra, vicina admodum vald siuae, eremitas, persuadente uxore, limis aspiciebat oc dis. Tanta illorum tamen patientia erat, ut tandem, si non amicum, saltem mitiorem habuerint Urannum.
74쪽
DE SCRIPTORI Rus BRITANNICIS. 'Deinde rebus monasterioli sui non malo compositis, δε- mam atque adeo Hierosolymas, Tetrao ac Paterno, magno
quidem illo, comitibus prosectus est. Fuit haec illi peregrinatio labori maximo: sed laborem talis postea fructus sic tus cst, qualis non modo sibi, sed & toti patriae suae longe
utilissimus erat. hinc enim magnum quiddam cum ad Prudentiae, tum ad virtutis cumulum adjecit. Tanta res est multorum hominum mores θ' urbes vidisse. Confecto a tem tam longo itinere, multa plane immortalitate digni stam a fecit. Nam in Britanniam suam una cum comitibus reversus, Avallonios, Somarianae provinciae cremitas, invis bat; templumque ibidem, ut testatur Gahebnus Melidunens s libro de Antiquitate Gles oburgens, citato opere posuit.
Deinde etiam, si scriptores vera reserunt, fundamenta duodecim coenobiorum , quae in justam algquando excreverunt magnitudinem, jecit. Praecipue tamen Meneve is monasterii gloriae studebat, id est, ut eremitae, homines sui pro
sus ordinis atque loci, castam, sobriam, piam vitam ὸuc rent. Dumque sic elaboraret virtutem vel ad ipsa extollere fastigia, ecce Dubricius, Zscanus archiepiscopuS, vir magnae cum eruditionis tum sanctitatis, synodum multorum episcoporum & abbatum, recrudescente Pelagiame haereseos malo, in Ceretica regione celebravit. sed contagio tam late per mortalium corda serpserat, ut de remedio plurimum dubitarent. non tamen defuit bonus Genius, qui in rebus adversis consilium de accersendo Davide instillaret. Unaniames igitur ad vadem Rosinam oratores mittunt, Dukicium videlicet & Danielem, qui Davidis consilium simul& auxilium in re tam ardua peterent. Ille vero rogatus nec potuit, nec voluit, reipublicae deesse. itaque maturavit, ut
patribus catholicis socium se in avertenda peste Pelagiana
adjungeret. Praevolavit ejus adventus fama: virique magnae celebritatis certatim evolabant, ut venienti occurrerent, &salutes de more darent. David tamen, qua erat modestia, illa non magni facere; quin potius ad locum destinatum perveniens ea dicere, quae adversariorum causam facile ene Varent, convellerent, denique infringerent. Habebant certe antea ex catholicis multi optimam de eo opinionem: sed illa dies ita omneis ingenti occupavit admiratione, ut di- iacentem non. modo frequenti acclamatione comprobarent;
75쪽
εo ' Jo. LELANDI COMMENTARII verum etiam tanquam numen aliquod h coelo delapsum si
In primis autem Lubricius ejus facundiam & eruditionem, cum quadam, ut ita dicam, divinitate conjunctam admiratus est; enixissimeque rogavit, ut suas vices triarchiepiscopatu acciperet. At David suam causabatur tenuitatem, utpote tantae dignitati imparem: donec proceres uno conclamarent ore, solum illum esse, quem tanto
dignum judicarent honore. Accepit itaque homo minime
ambitiosus, ne unus omnibus obstare videretur, oblatum munus ς quo etiam tam recte postea usus est, ut ne invidia quidem aliquid in illo reprehendere unquam potuerit. Loc vero ubi haec acta sunt, vocatur Landeret brevi, id est, locus Davidis mugientis, vel, ut signi ficantius loquar, magno ore in Pelagianam haeresim intonantis : habetque hac nostra
memoria ecclesiam canonicis, quos vulgus Praebendarios vocat, insignem.
Curato his mediis Pelagianae pestis malo, David Iscam, Cambriae metropolim, quae & alio nomine Cair Leon armisti appellatur, id est, civisas Legionum super Ucam fluvium, petiit. Dubricius vero, quem Germanus AutisDiuorensis in archiepiscopum consecravit, Hardeseram insi-Iam, locum solitariae vitae profecto aptissimum, sibi delegit. Haec insula a Cambris nunc vocatur Enis Enthis, sed meo quidem corrupte judicio. nam Evisthin rectius sonat, id est, insula Giniae adjacens. Est enim Dinia rigiuncula litoralis Veneriae, id est, borealis Cumisiae, & pars Arvo uis, quae vulgo aitarvonsi ire vocatur. Sed nos latius dicemus de Enisibin in libro de Infulis Disannicis. Hic locus postulat, ut pauca scribam de arciepiscopali sede ab Uca unesiam translata. David, homo silentii& eremi appetens, abhorrebat a strepitu & frequentia IF
Norum, quae illi in virtutibuς exercitatissimo impedimento erant.' Quare Meneviam suam, locum studiis aptissimum, novae digni rati consecravit; ibique sancta quiete ac continentia per non paucos annos gavisus est. cum ecce Cacindaemones aliquot sepultos Pelagiani erroris cineres refocillarent. Mature igitur proceres ecclesiarum catholicos sinter quos & edus Armoricanus a Morgantio fundo in usus monasterii donatus) in concilium vocat, & adversarios evanges,
76쪽
o DE SCRIPTORI BuS BRITANNICIS. 6xco fulmine vicit, dissipavit, protrivit. De hac synodo SAveser Graiatis in vita Davidis sic scribit: Postea alia si nodus de eadem re confregata, cui nomen erat UICTO- R1A. Decreta hujus synodi David scripsit, & alia plu- rima, quae vis piratarum ecclesiam Menevensem infestam tium igne deleverunt.' Hactenus Graiiuus. Denique, d victis adversariis, & pace una cum religione per omnes Cumbriae.ccclesias pulcherrime florente, obiit Meneutis, EXactis I 7, ut autores referunt, vitae suae annis, & ibidem sepultus est. Cambri episcopum suum in Divorum num rum, & merito quidem, retulerunt. Successit cimotus praeses fani Paterm magni.
PETROCUS honesto inter Cambros loco natus, ubi
maturos pervenerat ad annos, relicta patria, in Hibe niam secundis ventis navigavit. ibi studiorum insolito quodam conflagranS amore praeceptores eximie doctos excoluit ;nec manum prius de tabula sustulit, quam totos viginti a nos in lectione bonorum autorum exegisset. Quaesitus hae laboriosa scientiae thesaurus cura, tandem inventus est: qui jam ne deliteret, inventor Hibernicas gazas in Coriniam transtulit, & videndas omnibus exhibuit. Regnabant eo in Curinia saeculo duo reguli, fama celebres, Theodorus & Constantinus; quorum cum liberalitate tum pietate adiutus, i cum condendo aptissimum monasterio, aliquot passuum millibus 1 Sabrino distantem litore, accepit; cui nomen patria lingua A manach , monachis inditum. Extat Prar hingi libellus de Sepustara sanctorum A Amna; ex quo liquet Credanum, Medanum, & Dachunum, viros sanctitate vitae illustreis, & Petroci imitatores, in Asmanach fuisse sepultos. Gurouus eremita, sanctitate vitae conspicuus, hunc prius incoluerat locum. c Melpanus longo post tempore Coriniam victor penetrans, Puroci monasterium reparavit& auxit. Sed non longo post tempore canonicis, quos Praebendatios vocant, locum dederunt es Mori dunensis & Cminianus, frater uterinuS Gulielma primi, regis Angliae, fanum Petraei praediis spoliavit omnibus. ALgartis nobilis & Gulielmus Guarissius episcopuL L anus
77쪽
εa J o. LELANDI COMMENTARII fundos, canonicis Augustimanis in loci possessionem adductis, solicite in jus pristinum reduxerunt.
C A P. XXXVI. De cadoco. 'CA D O C U S nobilis Gundelaei & Gadusae filius no
bilior, relicta Henreluxia ditione paterna, Morganiam vicinam, & Sabrino litori adjacentem periit. Ibi in loco
amoeno, qui tribus passuum millibus a Ponte distat mino monasterium 1 fundamentis cinxit: cui & postea Lancaro mu nomen a re inditum est. Sonat enim Latine locum acervis designatum: quos ille in operis initio familiareis habuit & servos. Gucas ex Hiberura rediens, Codociniae admonitus tum eruditionis cum sanctitatis, ejus mature invisit monasterium. id quod fecere & alii multi doctrina clari, tanquam exemplo excitati. Successu Cudoco Elgenitas, discipulus optimus praeceptori optimo, in novi gubernatione coenobii; Sc literariam causam, ibidem enascentem, ad ipsam cum maturitatem tum florem justa perduxit cultura. Loco a cervis destinato vel li die Uua fama integra manet. Nec cessat unquam Mentolu-gia , qua novum praeminet castellum, alumni sui Curiet splendorem laudesque eximias personare. Hinc Caro octis
ille processit, cuius fidei Galfre us Monemmensis, in fine
interpretationis Britannicae usurrae, recentiorum principum Cambrue res gestas accurate scribendas commendavit
IL TUTUS, nobili familia genitus, o num & Heu-guitiam parentes habuit. quorum amplas adco ille non magni fecit fortunas, ut, relicto strepitu & splendore domus paternae, quietem & silvarum umbras unice amplecto- retur. Nec alia ab eo hoc plane factum ratione ulla, quam ut opportune, secure, libere, bonis artibus & pietati invigilaret. Delegit sibi in praeceprorem Cadocum, destrina &religione praecellentem; cujus vestigiis anxius inhaerebat, donec & ipse parem cum instructore cum famam tum gloriam sibi peperisset. Utque fructum operis felicitcr incepti aliquem orbi produceret, regulum Morgania tunc imperan- . . ' . tem
78쪽
DE SCRIpTORI Bus BRITANNICIS. 63tem supplex adiit, a quo fundulum erigendo monasterio commodum petiit & accepit. Crevit opus institutusta; dc brevi eo perventum, ut, passim confluentibus ad Aratum adolescentibus optimae i dolis & spei maximae, ejus monasterium tantum non Acade mia 8c videretur & diceretur. Venerunt inter alios, adprobatae notae juvenes, Gildas, David, Paulinus, & Sampson. Jamque, egregio absoluto opere, Armoricam petiit, AL Iannos invisurus suos: hac interim usus cura, ut, absente eo , Ibamus, studiorum bonorum candidus amator, collectae praeesset societati. Obiit Litutus, ut ego accepi, Doli in Pritannia continentis. fama tanti at non obiit viri. FDnum ejus nomini secrum, ab eo conditum in Morgania, non procul 1 Sabrino mari, etiam nunc in pretio est : um namque simili monumenta ab eo scripta felicitate fiueremtur. Sed fata sinistra Britannorum thesauros, quantum ad literas pertinet, paene omneis, pro dolori abstulerunt, maximo plane posteritatis incommodo.
C A P. XXXVIII. De Honoris. HONORIUS, Trestiam filius, virtutis & erudi
tionis ornamenta lucida Davide sancti ssimo praeceptore sanctissimus discipulus accepit; eo loco, quo terrae extensio occidentem Cumbriae terminat. Adjacet extensioni insula, ambitu parva at fama maxima; cui nomen antiquitus a Graeca origine Limenus fuit, nunc vero Ramesega. hic vitam Honorius illustris parcam ac duram exegit. D-stinianus, monachus ex Erisannia continentis, Davidis gratia, hic appulit. Incola humanissime accepit hospitem. Uenit & universus una cum Davide e Menevensium chorus eundem salutaturus. Piratae postea, vim insulae inferentes, Pusinianum occiderunt. Martyrii loco nomen Scopulus leprosus, a morbis sancti beneficio percuratis, inditum est. Sic dum Honoritim luci restituimus, commode Sc Iustimanoia tantundem praestitimus.
79쪽
M J o. LELANDI COMMENTARIIC A P. XXXIX. De Machuto. MACH UT Us, qui & Mackvius, locum inter Ven
tanos, gentem Cambricam, vel in primis celebrem jure quodam suo poscit. Nemo unquam, quod ego sciam, ex illa prodiit regione; cujus splendor, virtus, gloria denique tam omnibus numeris conspicue et erunt. Utque ego in hac parte taceam, non defuit ei suus en miastes Histis . Armoricanus levita, homo castigatae cum eloquentiae, tum
fides. Prima studiorum fundamenta jecit in Lancarmanens coenobio; usus Ain ano praeceptore, tum ejusdem loci praeside, viro certe ad miraculum tum docto, tum bono: qu, que crescenti per omneis virtutum gradus Machato mirifice savebat. Jam magnus suorum aestimatione fuit, & universae quasi antesignanus societati Lancarmanens. Ecce sancta ejus occupavit animum cupido, ut Armoricam Britannorum victorum sedem inviseret, ac ibi semen spargeret evam gelicum, fructum relaturus uberrimum. Non hominem spes vana fefellit: laeta seges excrevit; cujus & fructiferae radices vel hodie incrementa pollicentur rua. Aleuensem praeter caetera urbem excoluit. cui & tandem pontifex praefuit, aucta ibidem incredibile quantum fide. Rivan, An & D mnechum vitae comites, & testes celeberrimos habuit. nec ejus frater Tatia longius a latere abfuit. Interea Ventani, desiderio tam clari luminis, umbras patientes, precibus, literiS, lacrymis egerunt, ut reditu ejus patriam, alioqui obscuram, radiis toties expectatis, illustraret. Annuit ille: & rediens obscura dii pulit certe omnia, tandemque Agrahenses repetiit. Innotuit tum ejus& eruditio & virtus Philini Io, Francorum dominatori. Uenit igitur causam acturus ecclesiasticam ad eum regem plane potentissimum, sex pontifices Britonum itineris comites 1idelissimos habens: videlicet Sampsonem, Paternum episcopum Venetorum Armoricanorum, cujus vitam fortuNatus eleganter scripsit, murentinum, Paulum, a quo num Pauli, oppidum Britauniae continentis celebre, nomen adhuc retinet, Ninianum, Fabium, Tuto Uum, denique & Diomelem. Postremo, ut non dubito Machatum virum insigniter
80쪽
DE SCRIPTORI Bus BRITANNICIS. σν fuisse literatum, ita pronunciare cogor nihil ejus monume torum ad nostras unquam, quod sciam, Pervenisse manufa .
Quin ista Alethen us relinquo discutienda, ejus factorum& memoriae conservatoribus. Constat, autore Blis, obiisse eum apud Sanctones. Fanum ad litus Armoricanum, hac nostra memoria, Machato sacrum elucet.
E BIU S, Solomonis Coriniae reguli filius, majori
literarum, quam opum paternarum studio tenebatur.
Non absurde illud certe ab eo factum. opes facile a possesi soribus excidunt. Literaria virtus, parta semel, non adimi- ur nisi cum vita. quanquam ac ne sic quidem: gloria etenim per doctas comparata artes, etiam post funera vivit. Sed quoniam rariusculum est videre prophetam inter suos florentem, foris periculum ingenii facere omnino constituit. Galliam ergo petiit, & Pictonum invisit urbem, numero doctorum celeberrimam: cui tum praefuit Hilamius pontiis, theologorum decus plane eximium. Chebitis hic anchoram altius figendam existimans, gratiam antistitis modis omnibus sibi comparare satagebat. Tandem, quod voluit mobme, impetravit; idque tanto cum seccessit, ut episcopus ab eo designaretur. hac interim injuncta provincia, ut Venetos de Mona das, gentes Cambriae versus hoream, patriae redditus, exemplis & fana informaret doctrina. Imperium patroni tanti )ubens amplexus est; 8c Veneti redeuntem non contempsere. Deinde & in Monam trajecit insulam; ac in promontorio, quod Hiberniam spectat, & sacrum vocatur, numilem principio posuit sedem. regulus insulae, ejus misertus tenuitatis, castrum, quod in ipsa situm erat extensione, dono liberalis dedit. unde & ibi)em erectum monasteriolum, quo ab ejus postea nomine Cusirum Chebis appellatum est. hac aetate canonicos alit praebendarios, gratum in Huberniam transfretantibus hospitium praebens.