Pauli de Palacio Granatensis, s. th. d. et in inclyta Lusytanorum Conimbricensi academia, S. Scripturæ professoris, Enarrationes in sacrosanctum Iesu Christi Euangelium secundum Matthæum. Prima secunda pars

381쪽

PAVLVI DE PALACIO huminitatem:quam re uera gentes, cr Iudaei percusseriouet. ι' M ,σ ρpprobrijs sanauerunt.: - Nodi:Verbum Dei, Diuirassi trula gloriatur, βμυ cum sisti hominum habere delicias: qκο maribe pum est, peccatri nostra quada ratione peculiarius Ver. sum diuinum offendere: ab eo enim peculiarires offendimur : in quo peculiares optare ιs habere d fidias. Fie igitur mari se,ut,cum Deum offendimus, pec liariter. Des Verbum offendamuscae ideo de tram Dei facie . - , damus. Quod,si ira Deus dilexit mundum ait Fili usi, si

. . . - unigemtum daret, glii ab homirabus percustretur,et in

quo Pater nostras pinurit iniquintei: plane sit, ut per-s 3 enssui in dextra maxilla Deus,obverterit nil iram, qtiam momliam daemoniaca audacia alapis caedere ia

Audi nunc, qua ratiora Deo det pallium,

' rerem induisti, amictus lκmine sicut uestimento. Iam, indilligentim Graece, Psimus docet, Deum indui confession et decore sicut tκnica: lumine uero, sicut pallio. Iteram uerba Graear aperte signiscant. Cum ergo te ris saulum stirantem minis Gr caedes in discipulos D. Actor' , munt: e istima, te uidere Pantum gloriam, oe decorem a Deo offerentem: ac ideo nudantem sua tunica Dum. cum uero legis Paulum lumine coelesti circunfusum . s.cile inrelligens, Deum suum dedisse Paulo pallirem. siqvidem pallium Dei lumen est. Fit igitur, ut Paulo auferenti tu πm Dei Deus pallium luminis sui diderit. Num uero de Paulusolum id uerum si Imo, cum nos

382쪽

diis

perdiderat. Accipe Cr hoc: Cum peccarer ad acramentum mns ' nu accedit, Deam sibi contendens habere propictu, iudicium cum Deo uenit: illail enim sacramene ladicium est. Porro in eo i ieso, peccator tanicam Dei auferre gelserat, idest ὀ curem, pulchritudinem gratis amoris dinini, q em antra amiserat. DGH uero Lucrino, cr amanter,non stam amorem, er decorem μ.ιm tribair pG nitenti, sed σ pallium gloriae p. a rar perseueranti. Rellauum est ostendere,quomodo Deus angarietur. Id uero Iacile eli, intelligenti, quod Deus est, qui pom 'Dreno . in eo enim misimus, molimini sumus PG-.Hς - εtat uero liben ex agno suos, curiss s. in brachio e- in m Do lerabit agnos,foetas ipse portabit. At inin lor, inlae I

impio grauate sustinet: velut arga iatm ad 1 mos m peccatorum onus portandam. Porro qκi in tu Menta peccat, Deum angariat ad priorei mi re ρα si

Deus uero nzn

Deum angariat ad risero mi te ξαί με. ictu trabit sie: imo fera non clam ad alio, molle uirilitatu pa sis: sed ad tertiam uita partem , id si ad ultimos ovile μη iij palliis . AEnga latui ergo ad nulle, portat etiam alia duo nulle. Non haec ego puο :Doniani uerba sint. Audite, inquit, me Devnti Iamb, s vi portamini si utero meo, et gestamini ae mea uulua. Iinae εVA:ιe ad sim iam ego ipse, cT MIAM ad canos Co

383쪽

uaso. An non semivi in auribia tuis hae uerba, Dominus in Evangelio dicit, sciliore ego angarior a ti bis in iugensa. Αngariabor etiam Ulue ad senecta et usque ad canos. Nam,quod moleste ferat iniqκtares nox μη εν pria ullut angariatus uerba Dei dore1M,Praebuisti n-quit aborem in iniquitatibus tias. Ego,eusMn,pa tilio iniquitates tuas. I am, qu d petentibus Deus tribuat,facile intelle mus omnes,quiuus etiam tribuit non peremibun siqnb- gim miluralia bona ille liberaliter donat,etiam no να- IMM. bona grada non petentibus concedit. -- i mi uerba sunt,inuemus sum ut no inqκDemibus me: palam apparui non flauocantibus me. Imo gloriatur Dominus,quὸd det non petenti,σ immerenti: ades ut donis uti nomen dederit,Gratia: uidelicet,qua datur non γ φ in meritii, sed ex liberalitate. cum uero dona quadam sint gratis i i canti quadam,quae gratis data uocant K. illa dono dantur,haec suro mutuo accipiuntur. Nec solum mutuatur illa Dominus sed foenu3 resiarit ab h3, ni accipiunt. Nota enim

illa reprehensio e , qua reprehendit Deus eruum ivis

Lucae τ' uum,dicens: Oportuit ponere pecuniam meam tamensam: o ego,ueniens uti Me cum Uurii exegissem illλ. Cum igitur a Deo ueniant priora,s' posteriora dona aperte si,qnam Deus libenter et det dono, erdet etiam mutuo. omne enim dou desursum est. Et infra: Quadra,cr non improperat. Habes igitκr, Lector christiane, liberali seriam minuri magnificentiam, σ muni centiam. Hiles con

lacob. a

384쪽

tinam conueniat imitari. Nimis demoratus sum Diui m na rara,ex Euangelio depinges: reliqM bre,iwν transcurram Cin, Lector, vides chri tum mandasse, ut honorem nostrum contemneremus, nec honorem I

vilipendat haec omnia Dominus, quae tant m magniticat nil s. o -ndi comptum iudiciam pro Elo tatum res ualet, eruantum ualere innisapiens dicit: non auantum uesere mundo ignorans credit. Plane, quic--ωqvid in mundo est, i est cocti scentis carni , idest deliciae, σ uoluptates. Ut concupisentia oculorum, idodrustiae.aut superbia surae, idest bonores. V iti nn sic, LeesoLatam trium mundum Deus continnat: cum honores in esuris,divitias in relicta tunie ,'passio, de' . licias in angaria parientia contemnere iμbet. Dices: Licet hec contemni iκbest Diκs: uix tamen

385쪽

alteram maxillam obueredit, alteram percutientis No-runo, qκα dico, uiri fui immemores, quoul Me coeli cura non tangit. Qui,cum ser inti utar, bubito accenduntur , in lammantur , percutiunt: tantum abest, Melteram maxillam obiiciant percQbori . igitur nitit christiana, ut mitria est super terram: ita uigilia est super custodiam . Beatus ergo seruas, quem cum venerit Dominis, inuenerit uigilantem. sed antequam hunc lonini fiηιam, libet mirari becillitatem nostram: qui rufei e mn possumtu res omni m in ri=rissima. Plane D. Dionyiij sententis est, qliam S. Thomais, Cr omnes dodii receperAM, mulum nihil esse, malumq; non babere uire , neqRe subsistentiam, D. Augustinim exponit locum i jam 1

nu, sine ipso factu est nihil. Nihil, inquit, id est peccatum, malum igitur nihil est. Si nihil est,cur nemo bule nihil resistit' Adeo uires nostrae in ra nihilam sal DuilΑdeoa, peccatum vires nostras eneruat: ut ubi pecca- twm hemel introierit,ibi uinat Cy regna, ueque ni i uiribus Diainis regno pellatur Dices, Fateor mala culpae nihil esse: at mala poena aliquid μnt, ideoq; repellenda. Sed contrarium plane uerum est. Siquidem mala poena si aliquid sunt: iaqωod sunt, bonum sunt, cir a oeo sane. Nec in m malum est in ciuitate, quod non secerit Dominus. QMod iea, qκα mala poena n ηcnpantur, crin se bonas ne

er a Deo esticunte sunt, oe' a christosuscipiente i is prata sunt, amplicitanda propterea, Cr non resisten

386쪽

- MATTH. CAPUT V. Tinlamsi de textu nonnihil attigero. Arue Mus expli timem id annotandum est.tria egi tempora iniuria.Αn

387쪽

PAVLvς DT PALAe Ioerat a uerbere, iniqκκm erat, ad secundum ictum si Mitare. Igitur,si secκηdo ferire festinabat,licebat pero Io,ut secundum plagam declinaret non Folnm repercutere sed etiam ferientis manum abscindere, si aliter se ab

Maseruare nequibat. Vide igit r,qnam moderationem exigat Dominus in tanto a=ηβictu. v t percussus nec manum abscindit,nec plagam declinet: sed conrura, lauam maxillum ossiciat.

Vbi nota, quod dextra maxilla percu i, dextra Ierientis percinitur,palma exaeriori: sed sinistra, percκu

ur manu interiore . . Est uero multo apertior imuria, palma percuti interiori, quam exteriori. Hoc igitμνMult Dominus, ut primo percussia ad omne dedecos si accingat. Rursum, si tunim uestis est interior, pallium exterior : uult Dominus seruum fusi tunica stoliatam,admisius dedecuι esse paratum. Na uiro religiosis, pio: dedecus est non exiguum, siue tunica, σ pallio piat cania incedere.

Quod uero dicit. V de cum eo alia duo. Viset tria milliaria, forsan eum numerum dixit Domnus, Mi mmemoriam Trinititis parati simi ad bra uiolent 3 per serendus. Porro, uod addit,Volenti a te mutuari. scito,bie esse do pracepis. Alterum est, ut dei dono ei, qui sibi donari petit: alterum est, ut des mutuo ei, qui matu Mκlt. Falluntis ergo uehement time melorer, qui acere non uerentur, neminem obligari ad donandum es,

qwi habet racessita tem: sitq; esse ei motuum dare. At Atra Dominuι,priori praecepto donare iaci. Q a

388쪽

7 cum obligat. ad donum non ad natuum obliga. Poste

et ' rius praeceptum est de mutuo, quod osticiorum manster Christussa si me stabilivit. Vidauri,quia itu. Ira, tra frequenter debeo ei, qui mutuo, quἀm qAi dono dat. Tt frequenter mutuo recipio quod dono recipere,veheris menter abhorrerem Si qvidim mutuum accipio a meo da aequali: donu uero non nisi a meo seperiori. Excipio mu βκla quaedam, qua inter amicos mi uari solent. D lim mim tu u ligas me,ut FH m:donum,ut ei, qui dedit, iis fauore preces, . Ideo Dominuι,non solum uult rinnostros exhibere nume sed er reliqua. Rursita,cum Domi s dicat, omni petenti te: g-ta dictio Tere stratur ad Christia rum,christi disciρι- tum: sit manifeste,ut se sis fit, omni petenti ὰ te Chri si 'it pio homine. At nemo,nisii 1m pudes, petet a uiro pio,nisi q a pietatem dere L Sicut ab hora tisi, mali' matrona nemo impune pete nisi qua bon late sapiat. ..η Dicet haec praecepta esse graui ima. Nec ego dictitro, i ναμ ima esse homini,vicijs assae relo. At, Ii recolis christa in lituisse Rei alicam christianam, o uirudis contemptoribus huius seculi qAi exAlten , cnm eis male Amich. idixerint homines,re cum persecutionem ab iami rubra rinant r, ex paκteribus stiritu ex mitibus: ex hisis demum,3 i dicili: Absit gloriari nisi in cruces plane per c uti ερ Di, non esse mandat m alienum moribuι eo m , cui mandata recipiunt. Si terreni semκν, leges

I am uero, via textus explicate lest omni peten x ti te, tribue: multi petunt non mos, sed con sum

389쪽

PAVLVI DE PALACIO'rdis, conserulatus, ambitiones, ere. At si portuus imi irem temni, portemus imaginem coelestu. ut leges eius sequamur. V itillat pacem,gaudium, patremiam, er reliqua id genus. Iam si prudenser expendis, quod offerre mari iam percutienti. passi inq; stolianthrobur seu animi, po remia:corura uero, iniuriam ferre non posse, sit animi infirmus m in petentia. facile iudictabis haec mandam uiris robustu Padrare. At lex noua uirorum est,non preeroria. Lex enim uetus paed Togus noster olis erui cum pueri eramus, σ in irmi: at, cum uenit plenitudo temporis, iustum est,ut abiiciamus ea, quae sunt paruuli. Et re nera gaudentem animam sirit, aberam obtulisse maxillam: Cr ista ratione aduersarij mi malum in bono uicisse,sicut contra tristem reddit animam, 'rari

hostili suemisisse, et nictum umesarriuolκisse. item, ex quo mala in christum penetrarans, Christi pulebritudinem, sua malina depκl a induerunt, ut iam qni oculos habet, mala non fuere, sed amplectimncκpsint. Et demum si adbue mala dura uid=tur, id prastatgratialegu non ut, qκod inber,m nobis esticiat. Audistis,quia dictium est,&c. stupebam, particulasuperiore, Dinimae naturae parientissimum animum. Nunc uero nec uerbis, ncc mgitatione usqui possum renerosissim m Dei nostri in*enium,nimiam charidi

390쪽

m ir

i au

p i omnes qui operant r iniquartem, perdes omnes,qui loquuntur m/ndacium. Virum sanguinum dolo sum abominabiκr Dominus. sed idim ipsi qui odit iniquiuetum iniquorum,diligit omnia,quae sura: σ nihil it eorum,quae fecit. Odit igitur culpam amans natu Sapiem MFam. Vt re vera sit, sicut Pater unice diligent silium: licet unice etiam odio hibeat eius iniquitatem. Sic inquit,Deus dilexit mundum , ut Filium suum unigeni- tam 3 tum daret. Non poterat maiorem dilectionem habere: quam, ni Filiam Rum , quem diligit, ut animam suam mundo praberet. At munduι inimicus er mi quin erat. Nam Apostolus dicit: commendas eharidite Roma. ssuam Deus, qAia cnm pecca res essemus: christo. pro nobis mortuus i l. si enim cum inimici essemus, reco ciliati sumus Deo per morum flil eius, ere. Et alibi, Deus, qμi dirues est is miseri ordia propter nimiam charitatem,qua dilexit nos, etiam,cum e emas mortui piccaris,in tui cauit no Christo. Tanta Deiu epi misericordis,o' uum potens est in Alectioue,ut is suos imi res MLiglorietur eam effundeare ac,uttrage iat eoi benesciis onerare. Ex qua conside nonae multα per Fcere licet. Primi u intelliget, Lector, a ia, q a in stilo, 'rae Dei hoste, bonis terrae fruatur bonorum ad y ga leni, uvntnr, umclint, atque triumphant . Vidιlicet gaudet Dominus in bos os imnum , Mim sua dilectionis asserere.Cum contraphici iaceant, uelut abieEli d secti ab eo, qM