Pauli de Palacio Granatensis, s. th. d. et in inclyta Lusytanorum Conimbricensi academia, S. Scripturæ professoris, Enarrationes in sacrosanctum Iesu Christi Euangelium secundum Matthæum. Prima secunda pars

81쪽

PAVLVI DE PALACIO tris est in eo' sed attende: non sat est, ut in te nascat Christia, quod pedius habeas tetrarum,nisi simul sit Deo per confessistum addictκm. Si misericors es: Deum Hsendi ii, Bethlebem babessed non Bethlehem Iudaeae,

id est misiericors es in proximum, at tua misiericordia non placet Deo, quem offendisti. Esto igitκr in proximum inbericors, in Deum pius,ut in te christus nascatur. Suae restonsioni Iudaei adhibent testimonium Michaea P rophetae, licet multo aliter retulerint, quam in eo scribatur. Sic enim Michas: Et ili Bethlehem Ephrata, nimus es, ut siti in millibus Iuda, ex te mihi exiet, ut sit domi tor in Israel, σ egregiones eius a principio a diebuι aternitatis. At Phari ei uariarrent ex hoe testimonio multa. Primum, non dixerunt uerbum Ephrata ,sid eiuι loco dixerunt, Terra I udati Explicauer is hoc modo uerbum Ε phruta : alia enim Bethlehem in tribu Zabκlon non erat Ephra ta . Secundo uariarunt illud , Minimus es. Et dixerunt , Nequaquam minimus es. Alsiensus est idem,

ac si dicerent: Nunc quidem es obsecurus, sed princeps , ex te exiturus , te super omnes illustrabit. Tertio loco illius, In mi ilibus, posuerunt in principibus, quod minus est mysteriorum eapax. Quore abstulerunt illud, Mibi: π tacuerunt finem clausula. Nee enim dixerunt : Egregiones eius , erc. Iam locus Michaeae reuincit aperto Iudaeos , dicane

ob ecro, quisnam est hic dominator e Bethlehem exiis turim i David esse non potest, quia non exiet cum iam ierit: nec Ezechis, aut Zorobita: hi enim no

82쪽

srunt egre it ex Bethlahon, eri ui homini re nuc-niri potest, quod egregioras eius sexu a diebus ceremitura, quod etiam confundit Arrianos. Si enim Dominu er hic est a diebus aeternitatis, igitur aeternus est. Aetern rem uero est, quod numquam non fuit; mcntiuntur ergo Arriani dicentes: FMl , quando Rer' bum non fuit. Sed excutiamus locum Michaeae. Tu inquit Bethleh em. Sutu in domo panis, seu in loco panis, nasi itur reconditur panis. κero pulchra res est gransi frumenti cur ergo tam pulchra ris demetitur eritar, Metilatur, expoliatur, mola subigitur. 11Dissa conficis tur , igne durat r i certe ut panis hominκm stat. Igitur si Christus in domo pariis nascitar, iam ab initio demonstrat: quomodo sit demetendus, terendκs cr expoliandus, ut tandem panis noster efficiatκr. O inaestimabilem Dei dignationem, bominam q, apAd Delim

Ephrata, est, fructifera: non fiat christo sal,qκοd panis noster esset, nisi etiam fructus noster esse

uellet. V bi primo indicatur chri llim esse panem c stinui, imo Christus est nobis omnia. est enim men-nri omnes sapores continens. Secundo indicatur, uod in statu innocentia bo ues erant contenti pane fructibus terrae. Vt igitnr panem bunc,m fructu hue comedas, innocens esse debes.Tertio: quia hic fructus est fructus terraesublimis,id est longe eleuatus a terra, nosne labore, non sine nisu, eum assequi poteris. Non enim facile ad excelsa pertingi s. Q liarto: Exar re iacimam qκρdeare la3 Ut rnesus. vltimum igitur

Colossis

83쪽

PAVLVI DE PALACIO a te s perandum , sinus a te exoptandus christus esdιbet: sinis enim legis curisius. Imo sinu omnis creaturae Christus. Dulcissimum in arbore fructus: dulciss-muό ex omni creatura Christus. Minimus es.sed ueqviqvam minit s. Sicut qui mBethlehem nasiitur,minimus est, er non mimmias: ha Bethlehem minima est,'non minima. Minimo est Christus, quia uermis est, et non homo, opprobrium hominum, abiectio plebu: minimas, quia non uenit ministrari,sed Omnibiu ministrare: minimus: qRia mi nor est in regno coelorum, ut ipse de se dixit: nummur,qχia mitis est, ' humilis corde: Dummas, quia est no nomm uirorum. uir sciens insir ditem. At ideo non minimus, quia constitutus est a Deo A per sγοn, imo μper omnem principatum, potestatem, Gy' Rirtutem, Crsuper omne nomen. Nequaquam minimus,quia dedit ei pater nomen super omne nomen, ut in nomine IESU omne genus pectatur. Sic igitur cr Bethlehem minuma es oculis hominum sum te exiguam, sine popκυMideant. At non mimum, cum te Deus in cunam silio suo delegerit,cum tu foveri, in sinti tuo natum temporaliter: qκem fovet sinus Patris, tum ab sterno. Magna sane est domus Domini, κbi colibatur. Maena item

domus panis,ubi nascebatur. Magna gloriosa die laseim de Ierusalem. Sed quael certe quia multi homines nati sunt in ea quia in ea habitabant Tyrii, popul s Aethiopκm , alienigenae. Quinta uero maior tuus Bethlehem,libi christus natκν,-habitator fiat. Sic etiam foetis anima, quae nanima est in oculis suis, non uero Gnima in oculis Dei. In hac anima nonur

84쪽

dem ex Bethlehem exit qκi ytiscitur. At expia amma nunquam Christus exit , sed porro manet in aeter

num.

In millibus Iuda. Vt enim qui in te natus est,elerius fuit non solum in millibuι, sed ex millibuι. Si- qnidem chori Angelornm signiscantur per noliem: quibus si addas hominum chorum, es iciuntur decem, qui cum sint millia millium, ex omnibus his millibus electus est Christim, ut stonsa in Canticis cecinit: im Bethlehem electa est ex omnibus millibus locorum I uda, Mi exciperet virginis partum, cuius coeli non erant capaces . Sed cur non dixisti, I n millibus Asiae, im millibus mundit Tolle: foetent hi superbi tituli Deo. I n I srael, in conse done qua est Iuda, ibi magnum

nomen eius. Ibi notus Deus. Iactet suam Europa Romam. Iacter suam Babyloniam xmndus, nihil plane Deo placet, nisi in Iuda sit, idest in cognitione, confessione nomini, sei. Ex te mi hi exiet. Deus bone quid sibi uult, Ex re exiet, quisnam est, qui exiet ' cur non dicis, quis est, qκi exiet f At uero tantκs est hic, qui exiet, ut quod

Mis alberra nomen, quodvis ei nomen , ponas, minuς dixisti. Si dixeru exiet dux , maior duce est. Si exiet princeps, principe etiam maior est. Tibi ergo silet omni, tuus'. qκidem maior es omni talide, re vera, quia datum est tibi nomen maius. Merito te Deam profite-mκr, cuius nomen est innominabile. Nec uscat mysterio quod dicit, Ex te mihi exiet. certe aliae Foeminae ut Sara ) uiris uis pariunt.

85쪽

pΑvLVς DE PALACIO Nam quos parilint, a uiris acceperunt. Proferunt mirer reddunt debitum uiris, a quibus gen nerunt. Porro quia secra Virgo,i lo Deo filiu accepit, qκia, quod in ea nurum est, de Spiritu sancto est,) ideo pri oeps, qui ex uir ue exit, soli Deo exit. Rectissima iri tur Pater hunc sibi iaciat silium quia in alijsfli jι ςabent nonnihil parentes , at in hoc ylus Pader ate1nus habet, omni alio patre feci o. Iam si attendas fuem π sccpum,qκem in sua Der-minlis Arta intendebat, dices rectissime diesum, Ex te mihi exiet. Plane Chrisi lis titus', m natus est m-bis plene Christus nenit nobis ministrare. Plane uenit,rιt uitam habeamus. Demum uere dictum est: Ecce rex tuus uenit tibi. At licet Christus datus sit nobis,

scopus is es donationis fκit Patris sivi gloria. Ego, inere it,' cleri sectui super terram, π rursκm, Ego bonoris au patrem meum. Quia uitar omnis Christi actis illum unicum stectabat dinem, ut Patrem suum glor caret , ideo merita exiit Patri: recte igitur pater dixit. Exi: t mihi. Et illud Ettende: Nullus homo est, quin in eo propria uoluntat aliquid sibi uendicet: aliquid sibi de no-bu surritu mundus, aliquid diabolim rapit. At solus Chrsus su it, in quo nihil propria uolunt , nihil mundiis, nihil daemon habere pomis. Gloriam. inquit ille,

tua stat. Cr tandem: Venit, dit, princeps mungi blitus, erua me non habet quidquam: nihjl penitus habuit in Christo alieni ι. Totκm sibi albe ruit Pater sternus: rito igitur Pater dicit: Ex te mihi exiet.

86쪽

IN MATTI . CAPUT II. Demum Mi nonnihil attingamus ex Theologia sibolarum. s Christus esset puriu homo , suscepisset re lationem realem 1nsi, qua siliuι esset matri suae, id est qua ad mirem suam posset referri. Sed quia christus De κε nullam habet siliationem realem, qua ad matre referamr. Filius ergo est christus relatione reali solum ad p atrem, si realiter est matri sua filivi,non est =h- relatione π nexu, reali, qui in filio st, sed qui in matre tonstituatur: ut uere dicere possit ad matrem: Mulier, quid mihi re tibi' quasi dicat: Non est is meres emu realis ad te, sed ad putrem solum. vide s. Thomam 3 .Part. q st. 3 S. artic. . Igitur si iniuit realiter, non exiliit matri, sid patri sito. Sed de lus hae tenus . Progrediamur.

Ex te mihi exiet, qui sit dominator. Quict Ni. tu exibis ad do nandum t Reges genti-m dominan-mr, sed nos non sic. Reges gentium ueniunt ministra Ti,σt ta uenis mirustrare. Et Petrus discipulus tuus dicit: Non dominantes in cleris , sed forma gregis facti. Quid igitur dicis: Venit ad dominandum in Israeli Certe christus non uenit dominari fastu humano o temporali. l pse enim dicit: Non est regnum meum de hoc mundo. si sic dominari uellet,non erat opus uenire: iam enim d. mrandi conditiove domιnus erat. Uenit igitur instituere domi mum aliκd dirituale, divinum,quod temporali subiectione C cruce paratur,tachom is, praediratio ' s Oresi matur. Ego,inquit, constitutus Am a Deo,reκ-per Sion. sed dac quomodo Pradicans inquit praereptam eius. At si praedicatione nera paratur tibi reinlim, Cy domi tuu super mon

c Petri s

87쪽

P RVTVI DE p ALACIO rem sanctum, magno tibi o' labore σ suiore paratur. Hoc sibi per adeant pastores doctores gregis Christi: si dominari uolunt, sῖbiiciuntur, sirutantq; ovibuς sius. Ea ratione maius sibi parabunt dominium super

oues, quam ullus imperitorum habuerit unquam. Et egressiones ius ab initio. Quia uidelicti P principio erat Verbum, hoc erat in principio apud Deum , a diebus eternitatis, qκla absterno ordinataesum, ex antiquis antequam terra fieret.

sed graM dubiu est, quid sit illud Egressiones eius, cur numero plurali dictum est,non sim utari' Certe bee maioribus erat relinquendun,quia diticile. Sed age aggrediamur eius explictationem,quae ex Phl. IC9. uide tur pose colligit ibi habetur, In silendoribus sanctorum , ante luciferum genuite. e , ut litera Hebraea habet, in Alindoribus sinesitatum. Hic requiro, cur dixit in silendoribus,ac non potiuι in I lendoret sane, si in Patre producente filium, imicum esset attribu tuo. quod silenderet: unicas esset sanctitas , qκα silendorem emitteret: recte diceretur, in il lendore illius sinctitatis geniat te. At cum Pster in sua diuinitate rerum omnium natur aes comprehendui, non cor

poraliter, sed emineηrer) sinte: in Patre insinite per e Aiones Cr sanesitu te liret omnes illae unum sint:) idcirco illae omnes creaturae, crithe omnes persectione , sunt sinctitares in Deo silendentes. Iam cum pri mim sua aeternim te, Pater cuntemplatus est si, σβια pirsectioues, cy' rerum naturas , quas is se continebat: tunc illa omnia indissecthi diuino plenduerunt: σplenissime sum a diuina mente conoepta. Ex qκorum

88쪽

I IN MATTH. CAPUT II. somnium nari ria intuitu, Verbum diurnum prodiit. Recte igitur V erbum Dei genitum est non in uno tan-rum stlendore Diκinae essentia: sed in silendor ibiti ommum rerum sandiarum, quis pater continebat, erintllligebat. Et ideo etiam egregiones eius di dilae sint, quia plius non tantum e cognitione diuinae essennae egressus est: sed enam ex cumnoue bonitatis , apientiae, potentiae, CT demum omnium creaturaru m. Vides

cludm merito didium sit, quod egregiones eius sunt

as aeterno.

Secundo colligi huiuι loci explicatio potest ex Psal. Pin. πE. ubi dicitκr : Ego hodie genui te, uidelicet, enam si Filius ab aeterno a Patre sit genitus, uerum ita v cter genitus est , ut continenter gignatur, ut hodie etiam dicatur gigni : ita igitκr egressim est a Patre, ut sim per egrediatur ideo egregioncs, quasi funii continenter puentis) didiae sunt. Tunc Herodes clam uocatis Magis diIigenter didicit ab eis tempus stellae. Nusqua ergo Christus est rutus ab iis, qui dominari uolui. Maxime ab his,qui

ambitu dominium quaerui, et ambitu quaesiit u retinent. Hi ergo sunt qui Christo etiam recens nato insidiantur. Nec parcunt puerilibus lachrymis, et cu infantes timedi non sint, hi tamen eos timent, uideris uolunt prudete , si christum exterminent. An non tibi uidetur puε expressus huius rei: cum praedicator principem admonit rei alicuivι malae partae. Princeps vero latranti pradicatori ossam inqcit, ut luceat, ut lapidem illum non mouerat extinguere is cupit Christum, sed non ponit. Venient dies mortuo tunc reuelabisur christius .

89쪽

PAVLVς DE PALACI Nec praetermittas, Lector,uerbam illud, Ut 3e ego

ueniens adorem eum. O quorundam Principum

circa pittatem uamsiima, licet fucatissimis uerba. v bimgocium seculare est, audies ab eis uerba sinudiuirus f mutnte si fulta: at ubi Ggocium Dei est, dicunt mulis m,prastant pavim: ibi leusimi suiu, ubi oportebat grauisiimos esse. Admoniti ergo sim uiri pi , mhil credane principibuι, pracipue non pios, cum de rebus diuinis

loqκκntur. Magi, audito Herode, conciliis auctoritate, mhil cunctantur. Videlicet, quia mula res anti

quior esse debet uiro fideli u Oritate concilii. V si uidelicet, Ecclesiae repraesientatur misie 'ad, uti Spiritus sin- Eli creditur adesse praesinati: discetus igitur ficus, crhaeretici opκt concilio subdere, si quid ni reges, o μ-pientes ta Iudaorum paruerunt auctor tvn.

Et ecce stella, quam uiderant. Sed cur sttila rediit an non sat diuina erat auctoritau a Michaa dicta, si Iudaeis declarulas O Christiani, ὀ fdelis, clamate ad Dominom, intelligentes nmissam satis esse scripturam,mιllam satis esse praeditationem, nisi uobis diuina affulgeat gratia , di Ainumq; stlindeat lAmen. Scriptura si quuem nuntem erudit, sed uoluntarem non erigit. Λtium n diuintim illustrat intellectum,'implam

mist affectum. Rogate ergo, ut is, qui illuminat omnem homirum uenie utem in hunc mundum, quasi dicas omnem hom nem, qui est in Orietae dignetur etiam plem illuminare eum, qui iam est in Ecclesia, qtiis iam audit legem aluinam. Porro quos nostra haec vox ex

citat maxime sunt hi sipienses, qui nouisse diuina contenti, chi illum in pruestrio non quarum, similis

90쪽

. pella,non est , Avelus enim satanae si Iransfigurat in Conii Angelum luci deo artumentum tuae stellae id tibi μ- . me: si stella antecedit te usque ad Christum, usque ad Millitatem, paVertatem, re stilati sordei. Videntes autem stellam, gavisi sunt gaudio

magno ualde. Audi Salomonem dicensem: Lataim Sapiciis

sum in omnibus, quia antecedebat merta sapientis. At 'qui latitur in omnibus in nulla re molestium se ines, en non is tibi uidetur ga:udi, magno gaudere'sed qκid , imirum, si uehementer gaussiat, qui Qui ciste ere is da

ri mari eris, qui diuino fere simili si lumine fungi

Maxime, si lamen illud bo ni reuelat eliis prae sinationem. Nullum hoc malarga ilium esse rotest. Re- LRςc iorie enim dictum est: Gaudete, ' nomina uestra ripinsunt in coelis,c alibi: Laetatκν Amin his, quae dicta Psalmes sunt mihi, in domum Domini ibimus. Non: Turbatio manucam Herode, θ' Iudaeis, non