D. Ioannis Slotani Geffensis ... Disputationum aduersus haereticos liber unus; in quo sub propugnatione articulorum Iusto Velsio Coloniae propositorum omnes fermè huius seculi controuersiae discutiuntur. ..

461쪽

PROPV GNATIO. 22rbentur Ombola,quam ipsium indistagogum christum, usum efficientem dicere possumM. . Slotanus. Quae hic Vesus habet de causi

eorum, quae interne in sacramentis peraguno me de hiiteriori e musacramentorum, minia me repudiamus. Num solus Deus Sancta Triuiatas, interior eius lectus, eausa estisiens est praecipua ac principalis. cum enim omnium suo crumentorum, laterior lectus sit iustificatio, Cr Deus ut Paulus inquit sit qui iustificat, o, Rom. ι sequitur Deum esse causam sicientem eorum . quae m Sacrametis interne geratur. Deinde quia

iustificatio absis gratiae rifusione non fit, Cra foro Deo gratia sit num gratiam Cr gloriam dabit Dominus recte in retur folii Deum esse eoa

rum quae interne geruntur is Sacramentis,cauosam escientem praecipum ac principalem.Nia hilo minus tamen per modum instrumenti, opea raripotest homo, ad interiorem lectum saacramenti, is quantum operatur per modum ministri. Nam eadem ratio est ministri bnstrumenti, cum utrinque actio exterious adhibeatur, licet fortiatur effectum latera Orem, ex uirtute principalis agentis quod est

Deus.

. Porro quod causam sacramentora iustituenodorum,propter quased non ut finem, lier in ut

462쪽

. INTERROG. VEL S. PROP. ac transiressionem, libenter concedimus; N4 Ada nonfuisset p inobedientia trahgressu praeoceptu diuinu, eiuscemodi fucrumetis no indigus set Non enim is studiu innocentiae, acrameta neu cessariasuerunt. cu enim sucrameta, sint quaedastiritualis medicinae, quae adhibentur aduersus peccati uulnera,Cr medicina necessaria non sit, iM xx ' nisi infirmantibus, quemadmodum domi ut ait. Non sopus ualentibuου medicus, sed male habeatibus, in nondum esset peccatum, acramenta necessaria non fuerunt. At postquam primus parens humani generis Inquit Hugo) propter. inobedientiae culpam, a paradiso exulans,lienum hunc mundum, diabolus ius orannicum mistum exercens, sicut eum prius Dudulenter seduxerat ita postmodum uiolenter postideabat. sed Dei prouidentia, quae hunc ad aluo tem di Onebat,ste iustitiae rigorem per miseearicordiam temperauit, ut eum quidem ad temopus, ab isto praemi permitteret, er tamen ne ab isto laeternum praemeretur,ex ipsa ei po na , remedium prepararet. Itaque tunc ab iis omxndi exordio, sacramenta salutis uae boamini proposuit,quibus eum ab expectationes turae sanctificationis consignaret, quatenus ea

quisquisside recta, Oe Arma, propter OMiedientium institutionis diuinae perciperet, O ti sub iugo posirus, ad confortium libertatis

463쪽

PROPUGNATIO. aeta sertineret. Proposuit itaque edictum uu,rvi ra. mans hominem CT erudiens, m quiculis eum saluatorem, ais libertatem expectare eligeret, et de uae electionis uotu, in perceptione sacra- , mentoru eius approbare debuisset. Hacten' iste.

caeterum quod eorum,quae ira sacramentis exa terne geruntur, Crissensium incurrunt, corri .

.pus cretu3 a Giones,potifimam causam facit, propter qua, sed non ut mem veru potius ut occasionem Num occasionem corporis fui,cuius ministerio animus utitur, corporalia bus opus bubet C sensibilibus non lacogrue adis mittitur. Nam eam ob causam adbibentur exinterna ista cir uisibilia umeniex diuina inastitutione in sacramentorum adsinnistratisinne, ut per ea quae sibi familiaria seunt cir cono' suet manu catur ad ea,quae animo ipsius coagnata sunt ac propria , siue per corporaliam sensibilia, in spiritualia ex late libilia

deducatur, Gr hoc modo erudiatur. Et sic eraterna ista in sacramentis adibibentur ut iterum inquit Hugo, ut pro bis quae foris Mnsacrameto, hii Decie uisibili cernuntur, ad iuuisibilem viro' tutem,quae iratus in re sacramenti constat, gno Par. c. δἰ scendam, mens humana erudiatur. Homo enim

qui ibillia nouerat,inuisibilia no nouerat diuiana agnoscere nullaten' posset,iis humanis exercitu'.Et idcirco du ei bonu uisibili, s amisirat

464쪽

INTERROG. v EL s. PROP. redditur,fris ei eiusdem signatis,peripecies ut

Hiles adbibetur,ut foris exercsretur, Cr intus reparetur,ut in eo quod ii actat er uidet,agri

scat qualesli,quod percipit,er non uidet.Doana enim grati piritualia,quasi quaedam inuis sibilia antidota sunt, quae in jacramentis uis,hilibus,quasi quibusa vasculis porriguntur homini, quid aliud quam ex patenti specie, virtus

occultu ostendituri Aeger enim medicamentum uidere non pote d uas in quo medicamentum datur, videre potest Et propter hoc is ipsa Missis specie,ulatim exprimitur medicinae ut agnoascat quid accipiat, er per ipsum agnitionem proficia ad dilectionem haec ille. Qui adbucio bidem duas adiirgit causis,propter quas exterana ersiensibilia in sacramentis quorum signia scatio per aliquas resensibiles impletur ad hi,

Muntur ex diuina iustitutione,nimirum non βαlum propter eruditionem de qua iam prosioctu illius uerba loquvntuo uera etiam propter humiliatione er exercitationem nostram. Metium magister siententiarum lib. 4. dist. Lr censit, Crs. Thomas explicat in 3. p. summa suae, quaestione 6i. art.i Ex quibus constat, alias quos esse causas,propter quus ea qκα externa geruntur in sacramentis adhibeantur.

Velsius. sed oper rectum fuerit, ut pleomper is, in steris ratio a nobis cognosi

465쪽

FRO PUGN ATIO. 22 tur, iustituti ipsius uim ac modum, tum mainudictionis accuratius aliquanto contemplari, abbuismodi similitudis nobis magis cognita sumpto exordio. Nomina er verba,CT omnimo sermo quo utimur,si ipsum rerum naturum 1pectes,nihil aliud sunt, quam vox quaedam articumlata, cuius proprium est,aures strire er percellare neque certe alia quaepiam ex sua natura ipsens est uis. At ex hominum iustituto ac placito,bula odi articulata uox in nomina er verba, e ins qui ex bis constat sermone, cu ut sic dixerim transpormatur, quod Graeci μετα roricos dictit in genere, cuius pecies quaedasiunt ονομα

seruata minimes deperdita , priore jua natura ac substantia, talis ei uis adiungitur,ut notione har si comprehendat, er modo quodam prorsuadmirando ac stupendo,quasi cocludat.Hic quae nunc deinceps dicturivisum, diligenter confideis rate. Vox de qua nunc diximus, sic transformata,omnium quidem aures ex aequo, cuiuscum sanguae er nationis stlit,frire e percellere deis prehenditur. Nam hoc fecundum naturalem fuam vim, quam ubiq; er semper eandem obtinet, facit. sed non omnes notionem latus quasi latentem er debitum percipiunt. neq- enim quibus

ea lingua cognita est) fed ij siosi,quibus bic fera

466쪽

INTERROG. VEL s. PROP. quomodocunq; affect veram statiente a diena

tes, explicatam quos ervia, quae is uoce adau, res perlata continebatur, notionem mente exci

; er complectuntur, CT sic vox quidem dimbolum, dum perlata terminetur, ibi s de 'nat, notio autem res ad animum transeat, ibisci uodluae est Grame e clat, ad quam certe noabis mutuo communicandaras corpus non haberemus,huiusmodi βmbolo no indigeremus.Haec strecte intellexistis, nihil iam dissicultatis erit, quae uniuersa in genere in ster ratio cogno uisse. Na id solis ad eius absoluta notitia nunc nobis deest,quod hac ilreudine comprehendio tur. aliareon sterq rationem diiunc trans 'retentemus. Cum igitur tanta vis i homiα

num instituti er placiti,quid miri , ex christi

rerum omnium domini, ueris legistatoris, q*ς .sομοβέτηρ, Graeci uocant, instituto cr placiato Vs quae in indisterijs exterae aguntur, acfem sui junt subiecta, uam natarum ac substantiant minime mutantibus,quod Cr sensuum,m ratio . nis integrum iudicium, ad haec Cr scripturam authoritas docet,eiusimodi gratia Cruis adiuriagatur,σ eius,quod interne peragendum est, Cr mente ac de apprehendendum, in se inessabili. quodam modo comprehendendi er quasi concludendi acultate obtineant, quemadmodu Cyriu

benedia

467쪽

eatio sanguinis Christi ens Panis quem standiis i.

. mu nonne commlinicatio corporis christi est Ahactenus quidem rem er collationem inteistre constare, cuiuis est per imum. SIotanus. Quam non sibi constent, res er

ritis,cum pelicuum esse existimo, in steriorum nostrorum C praecipue sacrosanctae Eucharistis de qua nunc potifimi in laquia muri ratio bene peripectu fuerit.Et ut aliorum m steriorum rationes omittamus id de adorando nosterio Eucharistiae ostendemus. Articuislatu quidem uox in nominu er uerba transfromat aures aliorum striiseruata minimes, deis perdita priore sua natura ac substantia Isere uoxstatim euolet prolata, Craolet irrevocabiIsi uerbum ut iste inquit. Quid enim est uerbum nisi uerba strit aures, Cr ruanuit illi .At in in

'rijs diuini mae Eucharistiae, ea quae se uisubiecta sunt nimii si panis Cruini sua natura ac ubstantiam non retinent, sed mutatet peniis tussim panis transimulatur, ac transsubstanis latur uirtute uerbi coelestis in uerum Cr uiuuificum corpim christi, er uinum in eiusdem pretios imum sanguinem. Vis autem eiusmodi non est adiuncta ijs rebuMqxae exterae agunαtur, ersiensiui subiecta unt,sed pani er uinosed

passis uirtute uerborum coelestium quae tamen etiam

468쪽

etiam sensui subiecta uni) sit haec admirabilis

supernaturalis transimulatio Aue transutastis itiatis. Quod autem ex Paula adducit,non pro Vel foled prorsus contra Vesum facit. Ita etenim Pauli uerba,non probant in sacramento Eucharistiae panem er vinum suum naturam ac subastantiam retineresed contrarium, nimirum panem conuerti in corpus christi, em umum in sanguinem,dicens enim poculum benedictionis, cui benedicimus,esse communicationem non uis

nissed anguinis christi, er panem quem stan . gimus, esse communicationem non panis, sed corporis christi,utique clari me insinuat pronem CT vinum haudquaquam suam substantia

ara ac naturam retinere, sed conuersa esse mcorpus sanguinem Domini. Unde quod Petisius dicit ea quae in insurijs exterae aguntur,

ac sensui sunt subiecta, suum natura ac substantiam minime mutare ias e sensuum, em rationis integram iudicium, ad baee π scripturarum authoritatem docere falsifimum est. Et ut riboc sacramento muneamus, substantia panis ervmi, mutatur in substantiam corporiser funuguinis christi, quemadmodum satis copiose dea monstrauimus.Porro sensius nibit hic aliud per

cipit,qualpecies panis er uini, sub quibus christus carnim sanguinem suun viri er passuri

uoluit,

469쪽

PROPUGNATIO. 22suolui ne tamana infirmitus,sum carnis er potum sanguinis sivi horreret. Et ut Bem. inquit. Sic corpus er sanguinem suum fumenda propori fuit,ut fetisius in uno fueretur nil altero des ediscaretur.Fouentur enim sensius in uno, dum sio lita tanti in Cr consueta pro picit, aedimaturmes hir altero, dum oculo carnis uidente aliud exterius, oculus cordis aliudsientis er revereatur interius. Aliud enim latet, aliud patet. pois fuit enim tenebras latibulum suum. Quemadmodum enim Jecies illic uidentur, quorum res uel substantiae ibi esse non creduntur, sic res verat citer er substantialiter creditur, cuius species non cernitur. Videtur enim species panis eT uiani, substantia panis er vini no creditur. cre

ditur autem substantia corporis eν sanguinis christi, πtamen 1pecies non cernitur. Aliud est secies uisibilis,quae uisibiliter cernitur, aliudueritas corporis,quae sub uistbili ecie instes biliter creditur. s ad peciem panis ensius perotingit exterior,ad veritatem carnis des interior. Quod ub ecie ista credimus, verum corapus est,er verus christi sanguis quod pependit m cruce, qui fluxit de latere. Mira sunt que de sacramento isto dicuntur, fides est necessaria,

scientia rationis superuacua. Scientia, ratione, er intellectu colligitur, fides sola authoritate inducitur Augustinus contra Felicianum. Hoc

470쪽

INTERROG. VEL S. PROP. fides credat, intestigentia non requirat, ne aut non mentum, putet incredibile, aut rea pertum, non credat Aingulare. Haec fiunt si tres quae fidem necessario exigunt, rationem omnino non admittunt. Expetunt simplicem creditorem, arguunt impium disicussorem. Et ideo credi oportet simpliciter, quod mesti ri non potest utiliter. Haec ille . Ex cuius uerbis constat, quem locum habeant in hoc Sucruamento,siensius Cr rationis iudicium,nimirum noulium,quam quod fensius percipitq*ecies,CTruationis iudicium penitus excluditur. Num rautio hoc Sacramento, propter arcanum in stearij, sua collectione stustratur, quando quod uidetur,m substantia panis putatur, non panais, sed corpus est christi, quod animules nescisunt, sed fideles er*irituales norunt. Adhaec noti l imum est siensius, circa propria obiecta nofalli, sed tamen interim aleam, quae lutet substantiam, prorsus caecutiunt. Non enim subostantiam cuiusque rei, ut sua penetrant, sed

haerent in obiectis suis, tar ad internam natus rum non pertingunt . Abraham etenim e Loth, quum praesentes haberent angelos, nibialominus tamen homines existimabant, qui rea uera non homines substantia, sed angeli erant. Vmum quoque ab aceto non distinguit omisius. Et strum esse, ubi oculuου aquam esse reo