장음표시 사용
231쪽
do rerum , factorumque figuris aperiuntur nobis mysteria , quae Vel jam impleta Sunt in nova lege, vel in suturum implenda expectantur ; idest quando re-hus , vel factis significatur aliquid ad Christum , &ejus Ecclesiam pertinens: sic Jonas de quo in ejus
Prophetia cap. a. v. Erat in ventre Piscis tribus
diebus , ct tribus noctibus; in statu isto per allegoriam fuit typus seu figura Christi per triduum insepulcro relate ad corpus , & apud inseros relate ad
siet momento creaverit, diveris sis momentis ostendi potest:
ex quibus magis obvia sunt primo , quae legimus Gen.
Cap. a. V. q. nimirum istae sunt generationes earii et terrae in die quo creaυit Dominus eaelum et terram , et omne virgultum agri antequam oriretur n ter-νa , quae verba expendens S. P. Augustinus in lib. s. de G
nes. ad lit. num. I. inquid procul dubio cogit eo modo se intelligi coelum et terram commemorasse , quomodo facta sunt , cum factus est dies et deinde cum .ictum esset fecit Deus coelum et terram , additum est , et omne viride agri , quoe certe manifestum est tertia die facta ;undo liquidius apparet eundem illum esse unum diem , quem fecit Deus , quo repetito faetus
est , et secundus , et tertius,
et cieteri usque ad septamum diem. Deinde Eccle Siasti. cap. I 8. V. I. legitur qui viυit m ιeternum creaυit omnia simul et at vero simul creata diei non possunt, quae diversis temporibus producta sunt r ut S. P.
dilucide ostendit tum in lib. impers. de Genes. ad litter. tum in libris i 1. de eodem argumento, & alibi saepe . Plaeterea primis tribus diebus non erat sol, neque luna . ergo dies
ij i non erant dies naturales , nam dies naturales constant motu solis ab Oriente in occidentem , & ab occidente in Orientem et neque intelligi potest , quomodo sol & luna a Deo ipso positi sunt ut diυiderent
diem ac noctem , et essent insigna et tempora , et in dies , et in annos , ut legitur Genes. cap. I. v. I . si antequam sol
crearetur & luna , jam extiterunt tempora , & tres integri jam emuxerunt dies: quod argumen rum pertractans S. P. lib. 2. de gon. ad lit. cap. I .iiuluit quis non uideat quam obscure positum sit quarto die cordi4ιe te ora , quasi ἔπς
232쪽
animam manentis Math. cap. I 2. V. Sic etiam seriens aeneus , quem MoyseS Num. cap. 2I. v. 9. di
fuit pro Signo , cujus aSpectu Sanarentur, qui percussi a serpentibus ignitis fuerant; de quo fit sermo ibidem , vers. 6. erat figura Christi pro salute mundi in cruce exaltati Joan. cap. 3. V. l ., & matrimonium inter Adam , R Evam Gen. cap. 3. U. 24. erat allegorice Sacramentum magnum in Christo, &Ecclesia, ex Episti ad EpheS. cap. S. v. 32.
ritu triduum xine tempore Prae terire potuerit : quis ergo animo penetrat , quomodo illi tres dies transierint . antequam in ciperent te ora , quae quarto
die dicuntur incipere t Tandem unum quodque opus , quod a Moyse describitur saetum In uno aliquo die , Deus utique non seciet per intervalla morarum tempoιis physici , sive per diversa & continuata unius diei
horarum vigintiquatuor spatia, sicut sacere solent opera sua humanarum artium opifices , sed in unico momento temporis, sicut indicat Moyses ipse dum V. g. vers. t. ait dixit
Deus sat lux , et faeta est lux I& vers. s. appareat arida , et
factum est ita : quibus inani ste docet, quod singula creata ad unicum divinae vocis imperium producta fuerint , Igl-tur sicut distinctum & singulare quodlibet vespere & mane ge
tuuntur non significant mat riales temporum moras , quas Deus in rerum singolarium productione insumpsit, sed unicum illud instans , quo res ipsae ad
Dei nutum existere caeperunt sita etiam sex dies non sunt distincti inter se materialiter . sed relative tantum I ac proin de sicut singula creata , ita etiam omnia s mul in unico temporis physici momento creata suerunt.
Attamen, quod hic praeei pue notari debet, consistit In eo , scilicet, dum in scholis
nostris exIstimamus . quod omnia simul creata sunt , putan dum non est, quod sicut Angelica & spiritualis . ita etiam mundana quaelibet natura in primo illo istanti ereat Ionis rerum omnium In propria sua aspectabili forma visibilis exti terit I nam universim duplex distinguimus , & accurate di stingui debet mundanarum re-Lum genus, unum nempe illa-
233쪽
Sensus tropologicus, qui etiam moralis vocatur est, quando sub rerum, & factorum involucris significatur aliquid ad morum instructionem pertinens: sic ex eo , quod Adam prior formatus est, & ex illo deinceps Eva , & quod haec a serpente prior Seducta est, docet Apostolus mulierem debere esse subjectam viro in I. ad Timoth. cap. 2. V. I 2., Srum, quae proxime & Immeis diate productae fuerunt ex nlis hilo , sicuti sunt lux , firmamentum . sol , ιuna , et stellae, quarum productio annuntiatur
simpliciter per Verbum fiat,& ista statim ac producta sunt, apparuerunt in propria sua &visibili forma et alterum vero illarum , quae proxime, & lm- medrate non fuerunt producta ex nihilo, sed vel de terra; sicuti sunt herba vItens & s ciens semen iuxta genus suum, lignumque faciens fructum , elhabens unum quodque sementem secundum speciem suam . Gen. Cap. I. v. I a. item anima vivens in genere suo , iumenta et reptilia , et bestiae terrae , ibid. vers. 1 . atque etiam homo ipse, quem quantum ad corpus formavit Deus de limo terrae.
Genes. cap. 2. V. 7. Vel etiam ex aqua , sicuti sunt omnis antisma vivens atqne motabilis, et omne volatile secundum genus suum, Genes. cap. I. U. I. qua rum productio annuntiatur terminis complexis nimirum gemminet terra , producam squae , pro eae ferra , et formavit Deus . Et ista omnia extIterunt creata primo in materia , ex qua producta suerunt, nimirum vel in terra, vel in aqua innis quam in semine , & postea apparuerunt in propria sua, &aspectabili forma et jam vero postrema Ista non spectant ad creationem simultaneam , nisi tantum considerata in causis se minalibus , & quatenus etiam ipsa in illo primo instanti creationis rerum omnium tam continebantur Originallier, & causaliter simul producta cum S le , luna, terra in prae existe te materia , idest vel in terra ipsa, vel in aqua , ex quibus
postea tanquam ex semine eduincenda erant: de caetem autem
considerata in visibili, & aspeetabili propria illorum forma, pertinent ad dies naturales, in quibus Deus quolibet die operatur Ioan. cap. s. v. I . & de quibus S. P. Augustinus in lib. s . de Gen. ad lit. cap. o. amrmat, haec enim iam per morat temporum fiunt , quae tune nomerant, cum fecit omnia simul
234쪽
Sectio I. cap. V. als Christus ipse Math. cap. 24. V. 37. proponit nobis diluvium tanquam imaginem Judicii suturi dicens stetit autem in diebus Noe ita erit O adventus filii h minis , idest ex improviso , ut nos ad vigilantiam exhortaret : S univcrsim lepra literaliter significans malam corporis habitudinem scilicet pustulas in cute O earne diversi coloris, O Pilos in album mula-
His notatis , ut breviter etiam ostendamus qua ratione occurrendum sIt argumentis, quibus adversae partis Theologi opinionem istam de simultanea re rum omnium creatione impetere consueverunt et satemur imis primis , quod Sententia , quae tenet sex dies naturales disti gui opportere in creatione operum Dei, communior sit tam apud Patres, quam apud Inter pretes et interim tamen certum est, quod Sancta Mater Ecet sta , & Magistra veritatis usque modo neque istam expresse Uetam esse definivit, neque nostram tanquam salsam proscri
unam vel alteram sequi. Deinde etiam momenta ra tionum , quibus illi nituntur, sane non sunt ejusmodi, ut nosa nostra sententia deterrere debeant et nam primo dum ajunt, quod in simplici historta, cuinjusmodi esse narrationem Moy sis de rerum creatione , quan tum ad substantiam pertinet insciari non potest, recedendum non est a sensu literati proprio,
hoc verum est, quando ex sensu literati proprie accepto nullum sequitur absurdum vel inconveniens r nunc autem multa sunt in monica narratione , praesertim si spectetur relate
ad modum creationis , qua plane repugnant, si in sensuliterati proprio accipiantur: nam primo quomodo proprie intelligi potest scriptura . cum tacta luee , & divisa a tenebris , Minditis diei noctisque vocabulis dieit e factum est vespere et mane dies umις ' an forte ut verbis S.P. Augustini utamur lib.I.
de Gen. ad lit. cap. Io. num. I9 Cito quidem lux facta est , sed mora diurni temporis in eo eon sumi potuit eum discerneretura tenebris , atque utrumque diseretum suis vocabiais signaretur l mirum si et hoc υel tauista mora feri potuit a Deo, quanta dicitur a nobis . Deinde ut ibidem num. 1 o. quaerit S. Patet . Quod autem υμ vis Deus Iuram diem, et tenebras noctem , quanto mδω fieri po-
235쪽
tos colorem e Levit. cap. I s. v. a. , S 3. Tropologice significat pravam animi affectionem , Sive peccatum, atque sub animantibus immundis , quae in veteri testamento arcebantur a sacrificiis , reprehenduntur quoque oblationes prosectae ab immunda conscientia . Anagogicus deinde sensus est, quando rebus &sactis repraesentantur ea, quae circa Christum & beatuit, etiamsi hoe Ullabatim personum υocis egisset nisi quanta et a nobis dicitur , lux υoce tur dies , et tenebrae vocentur nox . An dicendum est, ut ibi num. 2I. prosequitur S. Pater . auod eum cito pe actum essethoe opus Dei , tamdiu stetit lux non suecedente nocte , donee diurnum spatium peragere eur , et tamdiu permansit nox Iuli saeeeedens , donee spatium nocturni temporis praeteriret , et mane fleret diei sequentis , uno Primoque transaeto sed si hoe dixero , υereor ne deri dear , et ab iis , qui certissia me cognoverunt, et ab iis , qui possunt facibime adυertere , quod eo tempore quo nox apud nos est, eas partes mundi praesentia lucis illustret , per qη sol ab occasu in ortum redie , ae per hoe omnibus υi inti quatuor boris non deesse per eireuitum gyri totius alisti diem . alibi noctem : Hue accedit quod supra leviter tantum attigimus, nimirum nulla ratione saltem
obvia conciliari possunt dies materiales cum obvio pariter, &sensu literati proprio verborum . quae habentur Ecclesiastici cap.
I 8. v. I. qui υitat in aeternum meavit omnia simul, & tametaut constet stra scriptdrae sacrae autoritas etiam ista conciliari
debent quia ut ait S. P. Augustinus lib. 4. de Gen. ad lit. cap.
3 .num. 3. stet baec seripturAE . quae per memoratos dies narrat opera Dei , et illa quae simul eum dixte fecisse omnia
verax est , et utroque una est ,
quia uno Spirit. Ueritatis inisspirante eonscripta est , igitur quia sine ulla dubitatione er
dendum est omnia eontigisse , sicut a Moyse narrantur ut as-
firmat S. Pater in lib. I t. de
Civit. Dei cap. 7. videtur omnino cum eodem recedendum
esse a sensu obvio . & literati proprio . & confugiendum ad ensum spiritualem in computatione dierum , quia scilicet hoc modo planum lit, & verissimum esse ostenditur quod per
ex dies , quae commemorata sunt , faeta sunt . et simul omnia feta sunt . ut inquit S. P. immediate post verba modo
236쪽
Seelio L Cap. V. 2I7tos cum illo ia coelo jam regnantes sunt: sic primum illud Sabatum, in quo Deus reqnieuit ab tin
verso opere quod Patrarat Genes. cap. 2. V. 2. tranS-
fert Apostolus ad designandum Sabatum aeternum in coelesti patria ad hebr. cap. 4. V. 9. dicens itaque re Iinquitur Sabatismus populo Det sic etiam introitus filiorum Israel in terram promissionis repraesentat anagogice introitum electorum in regnum coelorum:& universim visiones Prophetarum , & ApocalypsisS. Joannis , plenae sunt Sensu anagogico.
laudata ex lib. 4. de Genes. ad
liter. cap. 36. 'Dictum est confugiendum esse ad sensum Spiritualem ;quod tamen non ita accipi debet , quasi dies isti spirituales& Angelici , sint allogorici, ut qnidam salso arbitrantur et sunt
enim veri & proprii dies, &possunt etiam aliquo pacto naturales vocari , non quidem relate ad nos, sed relate ad Angelos ipsos , sicuti explicat S. P. In lib. 4. de Genes. cap. 18. dicens nee quisquam arbitretur illud , quod dixi de luee spiritali , et de eondito die spiritali , et Angeliea ereatura , etae eontemplatione quam habet in Verbo Dei , et de eognitione , qua in xeipsa creatura eois gnoseitur . ejusque relatione ad laudem ineomutabilis υeritatis',
ubi prius ratio υidebatur faetendae , quae cognita est facta . non jam proprie , sed quasi fgurate , atque allegorice eon. venire ad intelligendum diem , et vespera , et mane t sed aliter quidem , quam in hae eon .suetudine quotidianae lucis hujus corporalis I non tamen tan inquam bie proprie , ibi figurate t.bi enim melior et elarior lux , ibi υerior etiam dies ς cur ergo
non et verior vespera , et verius mane i nam si in istis die bus habet quandam declinationem suam lux in oeearum νquam vesperae nomine nuncupamus , et ad ortum iterum reditum , quod mane dicimus ;eur et ilite vespeνam non dicamus , eum a contemplatione erealaxis ereatura dispicituν let mane eum a eognitione ereaturae in laudem ereatoris exurgitur .
Praeterea facile quoque dissolvuntur ea , quae adversati depromunt ex praecepto Moysis Exodi cap. 1 o. v. s. scilicet sex diebus operaberis , et facie omnis Vera tua , septimo aute
237쪽
a18 De Deis Theologiela Ex his patet, quod sensus Allesoricus, & Tropologieus Ecclesiam militantem respiciant, Anagogicus vero triumphantem, de quibus infra suo loco plura
dicentur ; omnium autem quatuor sensuum Sacraescripturae munus, & ossicium ostendit, & explicat vulgare hoc distichone Litera gesta docet, quid credas allegoria , moralis quid agas, quo tendaS Gniagogia.
est, non facies omne opus in eo sex enim diebus ferit Dominus eaelum et terram , et mare ee omnia , quae in eis sunt, et requievit in die reptiamo . Principio enim responclere
possumus , quod sicut requies illa , qua Deus requievit die septimo, & in cujus honorem
atque memoriam Moyses praecepit filiis Israel; ut cessarent ab omni opere loco citato, et iterum cap. 31. U. I s. longe
differt ab illa requie, qua Iudaei eessare iubentur ab omni opere , ita etiam sex illi dies , in quibus fecit Dominus enelum .
et terram , et mare , et omnia,
quae in eis sunt diversi plane esse debeant a diebus illis, de quibus praecipitur sex diebus
sarietis opus : deinde rectissi me , et apposite prorsus prohatur honorandum esse diem septimum , etiam propter hane rationem quam adducit Moyses, quia In eo Deus cessavit, ab
omni opere , quod patraverat ,
tametsi supponatur , quod Deus creavit omnia simul , & in uno temporis physici instanti; nam revelatis Angelieis mentibus sex Ierum generibus , quibus tota rerum creatio persecta fuit, illisque cognitis in Verbo cognitione seu visione vespertina ,& matutina, atque ita constitutis jam sex primis diebus , Angelica mens considerans Deum in seipso , tanqua.n nihil amplius ad extra operantem, non
habuit amplius , quod extra Deum in Dei Ipsius laudem referret , ac proinde quievit
jam in Deo, & ita constit tus est dies septimus , qui non habet vesperam , & in quo Deus requievit ab omni opere , non utique viribus delassatus , sed quia nulla amplius cogno scebatur , & intuebatur in Uerisbo producenda creatura , ut e dem per cognitionem matutinam referretur ad laudem Dei eatque ita, sicut inquit S. Patet lib. 4. de Genes. ad lit. cap. I s. ad finem ut creatura ejus νε Dissili os by Coos e
238쪽
Mella I. GR. V. 2 9Sensus spiritualis, S mysticus est frequentior in
veteri quam in novo testamento : cujus rei rationem assignat Apostolus in I. ad Corinth. cap. Io. U. Ir. dicens hcre autem omnia in figura eontingebant illis , seripta sunt autem ad correptionem nostram.
in quo snes rareulorum depenerunt, & generatim fuit a Spiritu Sancto intentus, ut sub rebus ipsis fidei, & morum regulae hominum cordibus prosundius imprimerentur
relica, quae eognoscendis omnibus operibus ejus in irro , et in illis , tanquam dies eum ve- Peru praesentata rae , nihil pos e omnia valde bona opera ejus melius cognosceret, quam illum ab omnibus in seipso requiesce-νe nouo eorum egentem , quo sie beatior .
eur Moyses tam in Genesi, quam in Exodo de diebus cre tionis constanter locutus est tanquam de diebus materialibus , neque ullum Indicium praeis bait, quo ostecideret dies illos alia , quam obvia significatione accipi posse i cui respondendum est, quia loquebatur cum p pulo rudi, qui altiora mysteria penitus ignorabat i eo serme pacto quo etiam Paulus loquens ad Corinthios adhue caruale affirmat se illis lae potius dedisse , quam escam , di rati nem reddens in sua s. ad illos Epistola cap. 3. v. I. subjungit dicens no ἡμει enim Poter'ru , sed nee potestis adhue enim
dies creationis debent esse L les, quales sunt res creatae. at vero res creatae sunt pr
priae & materiales: nam ut de solo homine sermo fiat Deus creavit hominem ad imaginem
suam .... masculum et foeminam erentat eos Gen. cap. I.
V. 17. benedixitque illis , et ait crescite , et mult*Iteamini rprofecto enim homo factus ad imaginem Dei, distinctus in masculum , & sceminam , & qnipotens est crescere, dc multiplicari , est proprius, & materialis homo ; ergo proprius quo que . & materialia dici, & esse debet dies ille sextus; ac proinde etiam Omnis alius creationis dies a Moyse in capite primo commemoratus I Uerum etiam Ista in scholis nostris facile exsufflantur: nam ut supra dictum est, de diverso rerum munda.
239쪽
Dictum est autem sensum istum esse frequentio rem in veteri quam in novo testamento, nam Saepe occurrit etiam in isto , praesertim in parabolis , in quibus mysticus sensus non solum dicendus est proprius , sed 'etiam magis proprius , quam literatis , praecipue protunc, quando constat intentionem sacri scriptoris non fuisse illam , ut in sola litera moraretur e sic nuptiae factae filio regis Math. cap. 22. historia Eupulonis Lucae cap. I 6. historia Samaritaniplex spectari debet productio e existente in propria aspectabIlInimirum una in causis semina- sorma , scilicet quatenus est Iibus, & secundum istam crea- factus ad imaginem Dei, di tus suit eum omnibus aliis mun- stinctus in masculum , & scenai danis naturis ἔ altera vero in nam , & potens multiplicare propria , & aspectabili forma , seipsum , ea omnia sic aecipi& secundum hane productus debent , non quater us jam tunc suit creatione illa, qua Deus esset tarmatus in sua speciensque modo operatur Joan. cap. homo proprius, & materialis , s. v. II. idest in diebus pro- sed quatenus talis in tempore priis , & materialibus ς ut do- proxime esse debebat I neque cet S. P. Augustinus lib. o. de hoc mirum videri debet : nam Genes. ad iit. cap. I. dicens Angeli statim ut facti sunt lux , non est dubium hoc quod homo viderunt , & vident in verbo , de limo terrae sinetus est, eique in quo sunt incommutabiles
formata uxor ex latere , Iam non rerum omnium rationcs. non
ad eonditionem , qua simul om- solum facta , sed etiam faciennia facta sunt pertinere, qui- da, & longe aliter , quam nos bus perstetis requieυit Deus, videmus , ac propterea vide-
sed ad eam operationem , quae runt , dc cogno verunt omnem se iam per υolumina saeeul mundanam Crcaturam , non 1 rum . qua usque nunc operatur: lum prout unaquaevis late
ac proinde quaecumque in ca- bat in causis seminalibus , sed pite primo Geneseos tecuntur etiam prout ex illis proxime , de homine, idem dieatur de & in tempore educenda erat plantis, de arboribus , de pi- in propria specie , cum omni se ibus, de reptilibus , & ani- bus illis proprietatibus, quae
malibus omnibus, tanquam jam illi ex divina largitate compe-Diuiti es by Corale
240쪽
Metio L Cap. V. 22 qui iter iaciens, & ante eum Sacerdote , & Levita
transeuntibus, veniens secus vulneratum in via, &videns eum , ejusdem misertus eSt, Lucae cap. I . U. 33.
S plura alia huius generis mystice maxime intelligi
debent. tere debebant; sed praestat hiei teriam audire Augustinum lib. s.
de Gen. ad lit. cap. 4. num. IO
aliter nota est Angelas creatu
ra Dei , aliter nobis , excepto quod eam in Verbo Dei nove runt , per quod saeta sunt omnia , etiam tu se ipsa dico longe
bis et illis enim primordialiter , ut ita dicam , veι oruinaliter, sicut eam Deus primitus condidit, et
post eam conditionem a suis ope ribus requievit; non condendo aliquid amplius ἰ nobis autem se- eundum rerum ante conditarum administrationem, jam per ordines temporum , secundum quam Deus iam illis rebus per se. nariam perfectionem consκ lix, usque modo operatur ζ ex quibus generatim etiam hic concludi debet , quod homo quisexta die factus legitur , & distinctus in maseulum , & sceml-nam , tune factus sit latenter , sicut factum jam erat virguia eum agri antequam oriretur in terra in die quo creavit Dominus coelum , et terram Gen. cap. 1. v. . ut eo modo etiam
ii e , cum jam esset in secreto naturae : idest originaliter , et primordialiter faetus eo modo SucceSSu temporis in aspeetabili forma , idest isto modo fieret, quo visibiliter vitam gerit sive bene, sive male et unde in lib. 6.
de Genes. ad lit. num. IO. inquit S. P. redeat ergo ad seripturam , inveniet sexto die hominem faetum ad imaginem Dei, faetos autem masculum , et foeminam , item quaerat quando
faeta sit feminal Inυeniet extra illos sex dies et tune enim saeta est , quando Deus de terra sim
xit adhue bestias agri , et volatilia caeli, non quando volsetilia produxerunt aquae, et animam vi m , in qua et besti.e sunt , produxit terra . Tune autem factus est homo , et mis reuius , et Demina: ergo et tune,
et postea . Neque enim tunc set non postea . Aut vero Postea . et nou tune et nee ali
postea , sed iidem ipsi , aliter tune , aliter postea . Quaeret ex me quomado Respondebo , postea visibiliter , sicut species
humanae constitutionis nota nobis est , non tamen parentibus generantibus , sed ille de limo , illa de costa ejus . Quaeret tune