장음표시 사용
141쪽
Tune sit prima conclusio. Non requiruntur singuliseontritiones ad singula mortalia secudum numerum: imo nec secundum speciem quidem ut uidelicet quot sunt peecata uel numero uel specie, tot exigantur dolores. Uno enim actu et confiteri et conteri de multis speciebus pescatorum possumus ' ergo, nec absolute, nec in ordine ad consessionem, in illum sensum requiritur specialis disti ctaq; contritio. Secunda conclusio. In ordine ad consessionem, requiritur contritio de singulis distincta, non soluin secundum speciem, sed etiam secundum numerum. Quia contritio ineludit simul propositum confitendi singula mortaliamo
secundum speciem modo uerum etiam secundum num rum. Aepreterea, cum homo confitetur, detestatur ea
peeeata quae confitetur, nisi sit ficta consessio. Quare ctus interior poenitentiae,a quo exterior consessio proficiscitur, singula mortalia quae sub consessione cadunt, respicit .iIdeo enim eonfitetur ea, ut destruat illa: et pro iis Deo satissaeiat. Quapropter, ut confessio de singulis mortalibus est ad salutem necessaria, etiam necessitate finis , ita et contritio de singulis , in noua lege est necessaria
Τertia conclusio. Contritio de singulis mortalibus speetalis et distincta, necessaria est ad salutem: non solum necessitate praecepti, uerum etiam necessitate finis. Fuitq; semper in omni lege necessaria, sine ordine ad consessi nem. Itaque non sufficit contritio generalis, qua doleo me suisse peccatorem, sed requiritur specialis quae disti cte seratur in singula, ut si peccatis praeteritis in memoriam reuocatis, uoluntas unica contritione uniuersa illa detestetur, uelitq; pro uniuersis Deo satisfacere. Hare quippe sat erit. hancque nos poenitentiam specialem,ae distinctam appellamus. Nam si unico uerbo sacerdoti fignificare possem diuersa peccata mea, illa esset specialis diastinctaq; consessio. Quo circa,cum poenitentia consessioque interior peccatorum hominis, ad Deum sit, unicus tiale actus qui sertur in peccata, distincta et specia I iter c gnita, specialis pq nitentia et uocatur, et est .l Asserimus autem
142쪽
autem , hanc non aliter requiri, ac rationem dati et accepti a dispensatore. Quam quidem consessionem et generalem nemo arbitraretur idoneam, distinctam et specialem
omnes exi stimarent necessariam .
Sic uero explicata. D. Thomae sententia, haud sane intelligo, cur uiris doctis probari non debeat. . EO uel maxime , quod poenitentiam hane specialem atque distinctam , sic intelligi uolumus ad salutem necessariam,ut reliqua media, quae nisi in tempore adhiberi non queunt.
Nempe hoc pacto, ut si distincte de omnibus doleri possit, de omnibus specialiter doleatur. Sin autem, uel per angustiam temporis, uel per aliam causam id feri non pota sit habeatur quidem animus,uotumque si facultas adesset,
specialiter et distribute de singulis pq nitendi.
Hane conclusionem D. Thomas habet. I 2. q Πῖ .art s. ad. r. inquiens. In tempore praecedenti iustificationem oportet, ut homo singula peccata quae eommisit , detest tur, quorum memoriam habet. Et ex tali eonsideratione praecedenti subsequitur in anima quidam motus detestantis uniuersaliter omnia peccata commissa, inter quae etiaincluduntur peccata obliuioni tradita, quia homo in statu illo est si e dispositus, ut etiam de his quae non meminit
contereretur, si memoriae adessent. Ecce quemadmodum intelligit D. Thomas specialem contritionem esse neceia fariam, et ad salutem, et ad remissionem percatorum. Et de ueritate. q. 28. articis. ad . . Ad iustificationem cinquit) non requiritur, quod in ipso iustificationis momento, aliquis de peccatis singulis cogitet. Recogitatio autem singulorum peccatorum,debet uul praecedere, uel saltem sequi iustificationem. El. 3. p. q 87. artic. I. Ad r missionem peccati mortalis ait) requiritur ut homo actualiter peccatum mortale commissum detestetur: ut,scilicet, quantum in ipso est, diligentiam adhibeat ad renaemorandum singula peccata mortalia, ut singula detestetur. Idem in . distinctione decima septima. quaestione 3. articulo secundo ad secundum.
Eandem sententiam tenet Durandus, distinctione deeima septima quaestione secunda articulo secundo ad pri
143쪽
εrium . Et Adrianus quaestione festia de baptismo ei rea finem. Et Ricardus distinctione decima sexta articulo quarto quillione secunda . Certe necessariam esse saltem necessitate praecepti huiusmodi'contritionem Palud an ux
Idem quoque mihi uidetur sentire August. de uera et sal poeniten c. v. I Ct I7. Cuius uerba referuntur de po viten. dist 3.cap.sunt plures: et distin .s .ca I. Versum inquit puto qui dolet de crimine, conuer sum qui dolet de
omni eius quam exposuimus uarietatem. Exposuerat autem eam uarietatem capit. I . secundum circunstantias speciales peccatorum . quas docuerat, esse specialiter et con
sideraridas, et deplorandaS. . . .
Et Chrysostomus in fine primi libri de contritione cordis Hoe est quod exposcitur a nobis, ut semper recomdemur mala nostra,et ad animum reuocemus, et constientiam gestorum nostrorum habeamus ante oculos, ut pro iis supplicemus Deo . Sed apertius in . a. lib. etiam circa finem. Oportebat nos semper non solam trire exomologesim et confiteri, quia in nobis multa delicta sunt, uerum et unumquodque peccatum, et maius et minus, qua si in libro ita in corde nostro habere deseriptum , idque frequentius recognoscere, atque ante oculos ponere , et tan quam haec nuper admissa lugere, &c. Nec te moueat,quod eonsessi is Chri stomus meminit, loquitur enim de eonsessione quae fit Deo, non de ea quae fit sacerdotibus tui posterius ostendemus. Et adhue manifestius. homi. 4 de Laharo circa finem, Singulis horis et diebus renouemus apud nos hoc iudicium : sententiam aduersus nos ipsos Q- ramus. omniq; modo conemur confiteri Deo. Nam si nos metipsos iudicaremus ut Paulus ait non utique iudicaremur a Domino: ut igitur nec puniamur,nec pς nas demus, in suam quissique consolentiam ingrediatur, uitamque explicer, cuncti sque eommissis diligenter excussis, condennet animam quae haec patrauit, puniatque cogitationem assipat,cruciet que suam ipsius mentem, supplicium a seipso exigat pro peccatis. Hactenus Chrisostomus. Et .Gregorius.
144쪽
ia . IIlud quoque, si impius egerit pet nitent Ma Oh minhus peccatis suis, et fecerit iudici uina ,h9c est , exa'Jeo Ginquiritionem , de qua, 'postolus L probet seipsum homo affinita illud Daulii: rogitaui dies antiquos , ct meditatuqsum nocte cum fio de imo, et exercitabar, et scopebam. spiritum meum istxut-harii sp ritu meum : et ait. Se ipsum interrogabat, seipsu' ςxami a nbat Lin se iudex erati ':: : T iis Praeterea, li gens lis poenitentia talis esset, quoris illa tam anxia cura petundi i Ab occultis meis mundame.Domine, et ab alieni, parce seruo itu opimi mirum , luce clarius propheta sigilascat, delicta se solitaim scruta- rari, et pro mctiliis, quae uel pdhibita dili ent a intellige-- non potuit, ile precar6cum ait, delictam,si ius iligit, ab
Praeterea, si cui, dum conuertitur, tria mortalia quae s rit , distinete in mensem ueniunt hoc est , adulterium, sa-acrilegium, homicidium . Quaero, a satis fucrit, resecta a II orum speciali memoria, uere de onanibus quar fccit confuso dolere. Nam, si satis non est, id nst asserinam: sin s lis est : semperq; in omni lege suit certe examen illud tam
excitat situm in pu atis mortalibus et commemorandis et Meplorandis quod in omni retro tempore parentes nostri secGrunt, docetur non fuisse necessarium. PGeterea , penitentia exterior propter interiorem est rcit CN terior tam in lege noua quam in ueteri , distincta et Occialis fuerit oportuit. Nam in ueteri lege, pro uari
145쪽
peeeatis uaria suerunt sacrificia definita : In noua quoque, poenitentiae sacramentum specialem distinctamq; ce singuli, exigit confestionem. Ac re uera: lex euangelica,quantum animi mei coniectura colligere possum, non astringit nos, ut specialius de peccatis doleremus,quam in lege naturae uel icripturae homines tenebantur. Sed id concessit, ut quam poenitentiam olim in delict: compensationem atque uindictam coram Deo agere oportebat, candem ageremus apud sacerdotem , qui locum Dei teneret in terris .
Nec ego uideo, cur Christus in Evangelio praeceperit de singulis exteriorem poenitentiam, nasi quia requirebatur interior de singulis. ut exterius, signum uisibile interiori rei signatae inuisibili responderet. Non igitur i quod quidam arbitrantur 'contritio specialis propter conseiasionem exigitur: sed e diuerso, eonfessio specialis propter contritionem: utraque autem propter iudici j naturam. Omnis quippe iudex, cui iudicandi est authoritas demandata, reorum delicta inquirere atque examinare debet spreciatim: ut iuxta culparum mensuram, sit et piaenarum moderatio. Sic in euangelica lege, iudicium de peccatis Sacerdotibus delegatum est : qui, ut fideliter suum munus exequantur, non habent'esse contenti si peccata solum in genere cognoscant: sed habent interrogare etiam specialia delicta, ac delictorum adiacentes circunctantias . At in lege naturae hoe iudicium erat ipsi pereatori commis sum : ut ipse idem, et esset testis et accusator.et iudex. Vnde ait. Si impius egerit poenitentiam ab omnibus peccaeis suis , et secerit iudicium Et iterum . Feci iudicium et iustitiam: non tradas me calumniantibus me. Quam o rem, peccator in propria causa iudex effectus, nisi expendat delicta propria. nisi diligenter seipsum interroget et
examinet, ut ex qualitate et quantitate eulparum, imponat
sibi poenitentiae modum eerte infidelis iudieij, imo iniqui
poenas daturus est, apud aequissimum iudicem. Hare naturae ratio est: quis negat huic sacrae literae consentiunt,liae sancti doctores insinuant: huius vim. D. Thomas intuitus, tertiam illam conclusionem asseruit. Qua etiam a ferenda, nos multa diximus non poenitus ablona,aut co
146쪽
temnenda ia Sed si quid melius quisquam a stere poterit,
nobis uolentibus et gratulantibus facturus est. De tertia igitur controuersia latis .
VART A iam sequitur. An de poenitentiae uirtute sit peculiare praeceptum Sunt enim Theologi et fuerunt: quorum opinione, de actu poenitentiae speciale praeceptum nullum est. Hanc uero sententiam imprimis suadent, testimonio D. Thomae asserentis, quod permanere in peccato usq, ad momtem non est speciale peccatum: sed quaedam peccati cim cunstantia. Et tamen si esset de poenitentia speciale pra ceptum , omissio illius, specialis culpa sine dubio esset. Praeterea, si de poenitent a mandatum speciale esset, idea esset ratione maxime quod poenitentia est medium n cessarium ad salutem . Hoc uero argumentum infirmum est quoniam gratia Dei est ad salutem homini necessaria: de qua tamen habenda nullum est peculiare praeceptum , Et eonfirmatur. Nam huiusmodi praeceptum non alio te- se imonio magis assereretur,quam eo Lucae capite decimo- tertio. Nisi poenitentiam habueritis,omnes similiter peribitis At exinde, nihil tale colligi recte potest . Pari siquidem loquendi forma sane dicitur, nisi gratiam habu ritis omnes peribitis. Vnde tamen non fit, ut ex praec pro peculiari gratiam habere teneamur. Cumque poenitentia supponat peccatum antecedens, nisi quis poenite tiam egerit, peribit: non ex impoenitentiae eulpa, sed ex antecedenti peccato, quod sine prenitentia deleri non poterat. Pro parte uero contraria illud est, quod eodem
tenore in euangelio proponitur lex baptismi et poenitentiae. Nam quemadmodum dictum est, Nisi quis renatus fuerit ex aqua, non potest intrare in regnum Dei: ita quoque scriptum est, nisi poenitentiam habueritis, omnes peribitis . Colligunt autem eatholici, legem illam baptic mi speciale continere praeceptum. Quare et poeuitentiae lex, preceptum speciale continet. In hac
147쪽
In hae eontrouersia, praeceptor meus olim, frater Franciscus Victoria, uir nostra aetate lueris, ingenio religioneq; clarissimu , partem tenuit megatiuam, addidit uero in huius rei confirmationem praetcr ea quae fecimus, alia quaedam argumenta, . tuae quoniam homo ingeniosus et doctus esse uidebat infirma. , asseruit tandem in hanc opinionem se uenire, ea potissimum causa atque ratione, quod nulla in contrarium esset: cui non posset facile satisfieri, ut coli gere inde in promptu liceat hominis)eruditissimi modestiam pariter, et ingenium . Nihil enim pugnaciter pertinacique contentione delandere solebat:sed tuam interim propriam priuatamque lantentiam libere tueri: eandem postea simili libertate retractaIurus, si melior se sitan opinionis aduersae ratio succurrisset. Hac uero ingenii sui mira et beata facilitate scholae nostrae, hoc est, s
Th5m. prudenti stimus habebatur interpres. Et quidem aequus libero iudicio, nulla eiusmodi astrictus necessit te. ut uellet nollet certa sibi esset tuenda sententia.
Huius nos e larissimi uiri uestigiis inhaerentes, in nutatius uerba iurauimus: nec apud nos tantum opinio praeiudicata potest, ut etiam sine ratione ualeat authoritas. Sed nostrum iudicium adhibentes, alienum non nisi causa cognita sequimur. Nam , Ciceronis quotiescunque Incidunt , non sententiis modo, sed et uerbis utimur, furtumque libenter agnoscimus. Igitur ut eo unde huc digrem sumus, reuertamur. Argumenta quidem tametsi docti hominis. et copiosi, et nihil praetereuntis eorum quae pro ea causa dici possent, nunquam tamen ita me mouerunt,udeis respondeti polle diffiderem . Authoritas autem tanta plane me mouebat, nisi ego opponcrem non minorem, Diui Thom .e rationes, etiam quomodo mihi uidetur, fi
Primum itaque non ambigo D. 1 homam eum caeteris omnibus scholasticis aut horibus in hanc sententiam Cise, quae patiem huius controuersiae vis r maliue amplectitur.
Imo illud est princeps argumentum , quo haec opimo restititur , qudd novicia sit, et in re quae ad mores pert neat sine idonea ratione, corumunt theologorum aen us Icis
148쪽
getur. D. iraque Thoaras pro comperto sumit, de poeni tentia diuinae lcgis cibo praeceptum, nec id semel dicit , sed saepius. 4. distincitone cecima septima quaestione secunda articulo secundo quaestione. 3.ad p. et quaestione. 3. articu 'I. quaestione. et 3 'a. quae thione. 8 .art. 7. ad. I et L. et questione. 8 s. arti . sectando in argumento in contrarium. Et 22. q. 62. arti c. ultimo .HImo adeo quae . D. Thomas. art. illo 2. quae itionis. I .dixit, non modo haec refellunt, uerum
etiam confirmant. Nam si propositu in non poenitendi speciale peccatum est, ut ibidem dicitur : qui fieri potest, ut de poenitentia non sit speciale praeceptum Nempe si co medere praeceptum non esset, propositum non coi ac ne di specialis culpa non esset. Si ieiunandi praeceptum peculiare non esiet, ne peculiaris quidem culpa esset, pr positum non ieiunandi. Et hunt in modum cetera, quae sinfulatim persequi longum est. Deinde, poenitere est actuspecialis uirtutis ad salutem necessarius:ergo est in praecepto. Consequentia patet ex D Thom. secunda secundae quaestione tertia articulo secundo et tertia parte quest: 68. articulo primo ubi asserit, ea quae sunt necessaria ad salutem,cadere sub praeceptis diuinae legis: et re vera ad ostendit nisi me animus fallit ratio manifesta, non enim aliter melius pollumus iudicare an praeceptum sit legis idequarumcumque uirtutum actibus, nisi ex eo quod ad tanem legis sunt necessarii. Porro, si finis primus legis idemque praecipuus sine actu cuiusquam uirtutis constare non
potest, conuicimur sane, de huiutinodi actu praeceptum legissatoris esse. nisi insipientem atque inprouidum in legibus necessariis uolumus demisse. Atque haec certa regu Ia et forma est de praeceptis legis, siue naturae, siue scripturae. siue gratiar, siue humanae seu diuinae, philoso sephandi. Praeterea, de compensanda iniuria facta proximo, speciale praeceptum est: ergo et de compensanda iniuria facta Deo: sic enim. D. Thom. 3 p. q. 8 . arc. s. ad secundum
Huc accedit, quod si cuius amicitiam uiolauimus, tene mur speciali procpto dare operam ut. Orc iam V : quς m-
149쪽
admodum Matth. s. scriptum est: ergo Dei amicitiam per peccatum mortale uiolatam, speciali praecepto sarcire t
ncmur: ac proinde poenitentiam agere.
I liiid praetereo, quod mihi maximo argumento poterat esse ad huius rei confirmationem quod aegroto corpori quisque tenetur medicinam necessariam adhibere: idq ex speciali praecepto, quo habet diligere corpus, ex quo efficitur, cum non minuet debeat amare animum, ut medicinam necessariam aegro animo adhibere tenetur. Uidet ieet quemadmodum instigante naturae lege Vt Tertullianiis ait,et illum aemulatus Hieronymus hirundo pullos suos de succo occulat chelidoniae, et dictamum cerui appetunt uulnerati, et caetera animantia bruta, medicinas sibi diuinitus attributas instigantur ut quaerant: ita proculdubio incitat diuina lex, homines rationale ut pqnitentiam remedium unicum et necessarium ad salutem animae prosequantur.
Praeterea, praecepto charitatis obligamur, media neeessaria ad salutem fratris apponere inde enim est fraternarcorreptionis obligatio) ergo , et media necessaria ad sal
tem nostram. Et confirmatur, tenemur proximum a morte tum corporis tum animae liberare: mortem enim languentibus probatur infligere, qui hanc cum potest non e cludit 83 distin. cap. primo. Igitur,et nosmetipsos a corporali et spirituali morte tenemur eripere. Nec hic quod
ad mores attinet magnopere contendere debemus an uiolatur praeceptum charitatis,an praeceptum poenitentiae: illud modo concedamus specialem novamque culpam esse non poenitere : tametsi quemadmodum cum quis non c medit cibum necessarium ad salutem, immediate quidem contra uirtutem temperantiae peccat, ex cosequenti etiam contra charitatem, ita qui non poenitet eum uidet ad salutem esse necessarium, directe quidem praeceptum poenitentiae uiolat: consequenter autem uiolat charitatem. Praeterea, de pς nitentia exteriore praeceptum est: ergo et de interiore: consequentia patet, quiasi satisfactionem exteriorem Deus exigit, interiorem ac multo etiam magis requiret; quae uidelicet praecipua est in compensatione de Iicti.
150쪽
delicti.' Antecedens uero certi ilimum e st, si ea quae superiore controuersia diximus teneantur: esset inquam e teriorem p nitentiam necessariam ad salutem. Actus quippe omnis uirtutis cxterior ad salutem necessarius, citra controuersiam in praecepto est.
Sed quid opus est multis 3 si homini peeeatori oeeu rat praeceptum de diligendo Deo, simulque peccatum memoriae occurrat, illud quaero tandem, an teneatur eoni
ri,an non, si non ,ergo exiens in actum dilectionis sne pε- nitentia iusti scabitur quod sanae mentis nullus admittit,s etiam, iam habetur quod uolumus, de ps nitentia esse speciale praeceptum, quod Tertullianus lib. de psnitentia diserte docet, inquiens: Cum iudex Deus iustitiae charissimae sibi exigendae tuendaeque praesideat, et in eam omnem summam disciplinae sanciat, dubitandum est, sicut in uniuersis actibus nostris, ita in pςnitentiae quoque causa iustitiam Deo praestandam esse Θ Et paulo inferiusa audaciam inquit existimo, de bono diuini praecepti disputare. Nee enim quia bonum est, ideo auscultare debemus, sed quia Deus praecepit. Ad exhibitionem obsequi; prior est maiestas diuinae potestatis, prior est authoritas imperantis quam utilitas seruientis. Bonum est ps nitere an non quid reuoluis Deus praecipit: quod igitur Deus tantop
re commendat, quod etiam humano more sub deieratione testatur, summa utique grauitate et aggredi et custodire debemus, hactenus Tertullianus. Et certe cum lex assirmative praecipiat, poenitentiam agite, rursumque sub mortis interminatione subiungat, nisi poenitentiam habueritis, omnes simul peribitis: intelligi non potest , quibus alijs uerbis legislator huiusmodi praeceptum, si uellet posset inducere. Omni, siquidem uirtutis operatio, quae uerbo imperandi a lege praescribitur, aut in consilio est, aut in praecepto. De opere uero quod solum in eonsilio esset, diei nulla ratione posset, nisi hoc feceritis, peribitis. De poenitentiae igitur actu praeceptum est, quod eo magis mihi persuadeo, quod Ioannes Baptista statim a principio populo proponit: poenite ti-m agite, appropinquauit enim regnum calor uva. Ean-E 1 dum