F.Melchioris Cani, Ordinis Praedicatorum sacrae theologiae professoris ... Relectiones duae, vna de sacramentis in genere, altera de sacramento poenitentiae

171쪽

. Praeterea. Ecclesiae consuetudo apertissime indieati ps

nitentiae faeramentum exerceri iudicialiter: est enim ibi reus et accusator, eit sententia, est poena imuncta. Sed haec potestas, quam exercent sacerdotes; in sacramento est

a Christo ut probatum uit ergo ab eodem initituti sunt

iudices c. Ad haec, in Concilio Florentino definitur quod minister huius sacramenti est sacerdos habens autoritatem'absoluendi, uel ordinariam , 'uel ex commissione superioris. Ergo si iurisdictionis potestas in ministro huius sacramenti requiritur. iam palam fit, facramentum hoc esse iudiciale ex institutione Christi. Nam sicut pastose, oui uin Christi non sunt pastores ab ovibus, sed a Christo , Ioan. 2I. Pasce oves meas: ad Epheso Ipse dedit quosdam quidem Apostolos, alios pastores, &e. Ita non sunt iudices ovium ob ovibus ; sed a Christo, nam quibus commisit, ut oves pascerent, commi sit simili, ut de ovibus iudicarent. Tertium fundamentum. Non possunt iudites constituiti a Christo iudicare de peccatis,nas ea cognoscant. Hoc lumine naturali manifestum est, nisi enim innotescant de licta iudicantici gnorare necesse est, utrum soluere debeat , an ligare I remittere, an retinere. Quare, siue absoluat, siue retineat:)utraqne sententia erit imprudens.

Item, quia, uel iudex delegatus aliquam poenam iniungit pro delicto , uel nullam, si nullam , in thuus est, minister iustitiae, si aliquam, imprudentissimus est, quamlibeta

iniungendo sine cognitione delicti . . . . . .

Nam et aequali poena inaequalia crimina uindicabit et aequalia inaequali. Cam igitur Christus non instituerit iudicium absurdum, et imprudentia pleii uni : certe, instituendo iudices, pariter instituit, ut delictorum haberent

cognitionem a ne turpiter in iudiciis aberrarent. Quartum sundamentum. Omnium peccatorum tam publicorum quam occultorum, tam exteriorum, quam interiorum, sacerdotes constitu ti sunt iudices. Patet ex uniuersali sermone. Quorum remiseratis peccata remittuntur eis &c. Ioannis. Io. Et Matth I6.Tibi dabo claues regni coelorum, et, Quodcunque solueris, Re. Alioqui to-

172쪽

ra Eeclesia seduceretur, quae putat se accipere etiam romissionem delictorum os ultorum, quae sacerdotibus confitetur . Seduceretur inquam, si non accepissent potest tem remittendi cum publicis etiam occulta peccata. Praeterea. Si Christus de solis exterioribus loqueretur : ergo per absolutionem sacerdos remitteret solum exteriora peccata, et non interiora, quare dimidiatam ueniam praestaret, ait enim i Quorum remiseritis rem illa

sunt, et Quorum retinueritis retenta sunt. Quintum fundamentum, Poenitentiae sacramentum tres parte, habere, contritionem cordis,consessionem oris, satisfictionem operis. Quae uidelicet quasi malefia sunt huius sacramenti. Nam uerba absolutionis sacerdotalis, forma sunt, qua hoc sacramentum perficitur. . Nec me clam est, Scotum in . distin τι quaest. . et diiasin. I 6. quaest. I. id negare, quod nos tanquam fundamentum iacimus, eredit enim solam absolutionem sacerdotis, esse integrum poenitentiae fac ramentum, quia sola inruit j ea significat gratiam: solaque proinde gratiam pra

at. Durand .etiam In eadem erroris naui uersatur. Quatuor de causis dixit, contritionem et satisfactionem non

esse huius sacramenti partes. Primam posuit, quod forma, id est, absolutio, non applicatur ni si consessioni: ergo sola eo sessio est materia, cui, scilicet, soli forma tota adiungitur, nam et rei artifieialis materia ea est integra cui se ma integra artis admouetur. Alteram', quod contritio non est signum sensibile, res autem sensibiles saeramentorum materiae sunt. Tertiam, quod attritione sola uerumἡ atque integrum conficitur sacramentum, quod si contriatio esset huius sacramenti pars, non posset alia loco illiva subrogari. Quartam causam esse i eamq; vel maximam rquod satisfactio sit posterior tempore, quam absolutio laia eramentalis : ergo non est de integritate sacramenti, nee enim his totum suetessivum, sed permaneas: quod suas omnes partes simul habere necesse est: euique iam existenti, si posterius tempore quicquam eontingat, non est pararsed accidens rei, et confirmatur, quia tanta potest esse eonuitio , ut tota poena remittatur: erit ergo tunc satisfactio

173쪽

superflua, quare non est pars , nunquam enim pars suo toti superuacanea est. At uero omnia haec eommentitia sunt, nee possunt fundamentum quod iecimus infirmare, habetur enim ex Concilio Florentino,cuius autoritatem Theologi sane tenere debemus: in Concilio squidem Florentino definitur: omne sacramentum materia sormaq;.consare : et postea. Quartum inquit) saeramentum est p c nitentia, cuius quasi materia sunt actus pinnii entis: qui in tres distinguntur partes, cordis contritionem,oris consessionem, operis satisfactionem, forma autem , sunt uerba

absolutionis: hactenus Concilium Florenti, Et Concilium Trident sessione. 6. cap. t . docendum est inquit Christiani hominis poenitentiam, quam secundam tabula post naufragium sancti partes apte nuncupauerunt, non solum

continere cessationem a peccatis, et eoru detestationem , uerumetiam Deorundem sacramentalem confessionem aitemque satisfactionem . Haec Synodus Tridentina . Ratio quoque. in promptu est . Quia cum poenitentiae sacramentum , quoddam iudicium sit: eius integittas ex his omnibus constat, sine quibus integrum. iudicium non est. Siaeut et processus iudicialis multis actionibus continetur , uidelicet, accusatione, testimonijs, consessione ipsius rei, sententia iudicis, Sc. Omnia haec enim ad integrum iudiacium requi sita sunt. i 3 . . . ta Si Contritio itaque pars huius sacramenti est, quatenus est ratio exterioris:consessionisa. ut uidelicet consessio non ficta sit, sed uerus poenitentiae actus . Et indicere mulctam, atq; eam executioni tradere, ad integritatem iudia ei j pertinet. Siquidem non est perfectum iudicium, quo absoluitur reus a culpa: nisi poena, per sententiam indicta, executioni tradatur . Quapropter, satisfactionem a sacerdote iniunctam, sacramenti iudicialis partem esse, negare nullo modo debemus. Ad argumentum uero Scoti, non est difficile inficiari solam absolutionem gratiam eonferre. Nam, sicut in i dicio seri exterioris, s quis per legitima testimonia re suam eonfessionem absoluatur, omnia haec sunt uere cau fit

illius absolutionis, licet iudicis sententiam ut praecipuam causam

174쪽

eausam spectemus: ita quoque in soro conscientiae interiori princeps quidem causa absolutionis, sacerdotis sententia est, sed ratio tamen et causa eo neurrens , ut rite poenitens

absoluatur, terimonium illud etiam seir, quod aduersium se poenitens dixit siue accusationem uocare malis qua se accusauit. Unde patet error glossar, de poenitentia distinctione prima eap primo. dicentis nec cordis contritione, nec oris conressione peceata dimirti, sed tantium gratia Dei. Nam in omnibus alijs saeramentis , non solum so ma, sed etiam materia est causa instrumenta Iis, qua Deus

utitur ad remittendum peccatum:aqua enim baptismi, nedum forma uerborum corpus tangit, et cor abluit, ut Aug. asseruit. Quod idem in caeteris lacramentis inducere possumus. Cum ergo tam eontritio, quam consessio partes sint huius sacramenti: eonsequens iit, ut gratiae causa etiam existant. Ad primum uero argumentum Durandi respondetur. Non omnes partes integrales eiusdem rationis esse, etenim, lut modo dicebamus) in iudieio prophano, aliter est pars confesso rei, aliter testimonium testium , et aliter mulcta a iudierinflicta pro eulpa cominissa. Et Iicet per sententiam quis absoluatur a morte, et absolutio delicto applicetur, quod morte non erat dignum: si tamen iudica iudice petu maria mulcta, illius executio spectat ad iudicii integritatem: lieci absolutio non adiungatur, et

ideo Diuus Thom. 3. par. quaestione. 9 o. articulo secundo, docuit, has tres partes materiam appellari sacramentit quia partes, ex quibus integratur totum. habent se, ut materia. Et Coneii Florentinum, non dixit huius sacramenti materiam esse actus poenitentis: sed, quasi materiam .

Ad secundum respondet D. Thomas, est enim primum argumentum illius seeundi articuli) quod contritio ui

tu aliter pertinet ad exteriorem poenitentiam, inquantuin

implicat propositum confitendi et satisfaciendi. Contritio siquidem l ut recth Caietanus admonuit non quom docunque est pars huius sacramenti: sed quatenus refertur ad claues Eeclesiae; habet enim pars, in eo quod pars, o dinem

175쪽

dinem ad totum, et ad teliquas partes . Sit ergo conretiatio accepta, includit uoluntatem compensandi delictum ad arbitrium saeerdotis: qua consideratione initium est et ratio exterioris poenitenti e . : Constat,autem, interiores actus hoc modo ad exterius iudicium pertinere Paliter enim iudicatur offendens exodi ou aliter oss)ndentes extra. Compensatao item poenitentiae, nisi sponte fiat a reo, non est reconcillativa. Quare uelle compensare delictum,

quod in contritione clauditur, est prima huius iudicii pars,quod est non solum uindicatiuum Jed conciliatiuum. Non igitur Oportet quamlibet partem huius sacramenties e sensibileni, sed satis est, si sit ratio , quare aliae partes sensidites ad hoc sacramentum et iudicium pertineant. Itq; eo magis, quod hoc sorum interius est, quo nihil ue

tat, actus etiam interiores referri in irAd tertium , primo dicitur: quod nomine eontritionis in praeseruia complectimur attritionem, significamus enim dolorem de peccato cum proposito cauendi in futurum. Nec id nos somniamus, sed ipsum Concillium Florenti

num ita nomen contritionis explicuit. Deinde respon detur, quod contritio ponitur pars facramenti, quia est temta et γDdubitata materia. Qnod autem attritio suis ciat, qu nuis uerum sit, non est tamen adeo certum et indubitatum, et ideo Concilium Florentinum communisque Icntentia, tenens certum, reliquens incertum, ponit contriationem, partem esse huius sacramenti. Ad quartum. Nςgo consequentiam eapilli enim et ungues partes hominis su ut: nec tamen simul cum homine

nascuntur. accusatio quoque, rcflyn Unium .sententia it

dicis, solutio poenae c una non sint si anil sint tamen de i tegritate iudicii. Breuiter In omnibus, cuius parte, quendam successioni ordinem habDot, non oportet parte, mi prantes simul esse. Ad confirmationem uero sacindi μtur: quod cum sacramenta per homines administrentur. ,

quibus illa prandis contritio leonstare nequit, an idonea sit ad integram poena remissionem, sesuper opus est sati factionem iniungi: sne qua sacramentum quidem esse potest, ed sine qua tamen mancum, et .imperfectum est

176쪽

, dunen Q aoscunque aliud iudicium , in quo iij v x M, si 'V mia leta absoluetur. Nam et homo siue octe cire se. 1- QTId tamen ineommode sine digito. his, ac Grimus , Η libet satisfactionem esse partem, tae ramenti --, ei, factio quippe, quae ex arbitrio poe ' Of-riicitur , riCC est pars Iudicit sacra mental IS, άli,et ordinet m aci Ecclesiae claues. Unde Concilium

L. Ene i in iam, Tςrpi - Ruit) pars est latisfactio pro pee ii, aetaracliam arbitri m i a Cerdotis. Quintum igitur sun),esentiam, ut C et QV- mmia quae posuimus cum firmum se nihil a Iliad supQ rQit, misi ut quaestioni propositae respon pilicia igitur cora CIMG sit. Non est necessarium ad Δ-ijten, Cacramentu o P το tentiae in re se sceptum, hoe est, est aliqars saluars , ατ iam si re ipsa non suscipiat hoectae austentum, ubi non Qit facultas suscipiendi, Aeloquoe ita n de eo qui pzcc-Mit morιδ liter post bapti sinum. Id Eesinu imprimis H Pa in epithola ad Theodorum Episeopum, rium. 69 Si . LQm aliqui, ait quocunque intee

tu; otin aculo,a mra Derz indulgentiae praesentis excide- . etsi iusquain ad C ra itium a re nedia peruenerit tempo 'item uitarii humaria Conditione finierit : non necesse est bi, eorum, qui sic obierint, merita discutere, cum Do-' nil eras , quod LaCCrdotale ministerium implere nonootuit, suae tostitiae TQ scruauerit, laquitur autem de poenia

Item. Baptismus o D est necessarius in re susceptus: sed ei, est in ta cito, si haberi aliter nequit: ergo nec poeni tentia. AcitecedenS Probatu ex Augus lib. . de Baptis eontra Doriatistas ea. χ t. e Ambroso de obitu Ualentiniani ad Trieodosium , CX bernardo epiliola septuagesi iri a septima ad Hugo'Qm, ubi id eruditissime common at ex Innocenti Q dc Baptismo, capite debitum et Depresbitero non baptizat O. cap. z. Sed et de poenitentia disti prima cap. Poenitet ex di 6 ca Qui uult, resertur testim ollam Augustini, ex lib. Dς uera et falsa poenitentia, eap. xo. et et 26. Ruxsti, 6. capite. Si aliquis: resertur in idem terinoesum ConciliJ EPlianensis. Nonnulla uelos capita

177쪽

eapita eiusdem causae et quaestionis, quae in contrarium obiici solent, faciliora iunt , quam quibus a nobis sit respondendum . Illud uero , quod dominus ait, Quorum retinueritis, retenta sunt, Ioan. 2 o. eandem intelligentiam habet, quam et illud. Nisi quis renatus fuerit ex aqua&c scilicet, quum adest facultas, nam , cum deest, sufficit uotuin suscipiendi huiusmodi sacramenta, quaecunq; dicuntur adultis ad salutem necessaria . Secunda concluso Sacramentum poenitentiae est medium ad salutem necessarium peccatoribus bapti ratis in hunc sensum ut sit necessarium in re si facultas adest: si non adest sit necessarium in uoto . Hanc conclusionem probat Diuus Thom. 3. par. quaest. 6 s. articulo. .et quaest. 8 . articulo ς . Quia peccator non saluatur nisi applicetur

ei passio Christi, uel in re, uel in uoto. Non est enim aliud nomen sub coeloi, in quo nos oporteat salvos fieri Actorum . . Passio autem Christi applicatur in sacramentis. In baptilino quidem, his qui ante baptismum peccaue runt, in poenitentia uero, his, qui peccauerunt post ba

ptismum . . . v

Deinde probat. Quia aegroti, nisi per aliquod rem dium salutis, sanari non possunt. Matth9. Non est opus ualentibus medico, sed male habentibus. At poenitentiae sacramentum est medicina salutis i ut ante nobis domonstratum Est.

Τertio probat Diui Hieronymi testimonio in eommentariis supers.caput Esaiae,et in epistola ad Demetriad Devirginitate ieruanda dicentis, secundam tabulam post nauflagium esse poenitentiam: nam primam tabulam baptiΩmum uocat: patet facile legenti. Idem asserit Ambros. ad uirginem laps cap. 8. et Tertulianns in libro . De poenitentia. Confirmatq; Tridentinum Concilium , sessi ne s. cap. I . inquiens, poenitentiam, secundam tabulam post naufragium, sanctos patres apte nuncupavisi c. Ne quis autem hanc esse Diui Thomae mentem possit ambigere, legat libri quarti aduersum gentes capitulum septuagesi-

mum secundum.

Eandem quoq, conclusionem tenuit Thomas Vualden.

178쪽

cuiuio lacerari firmiorR c si Possumus) argumenta debemusis se, tax Hazrςsis coiret Caria manifestius reuincatur.

, Ηχe axa R, conci si Primum eerta est per definitionemi Ebhi, Pavx in epistola ad Theodorum episcopum. 69. et resertur PQ P nixCm, Q 1 .cap. Multiplex inquit miseria is dia Dei ita lapsibra N imbuenit humanis, ut non solum per baptis i grati in s scri Criam per poenitentiae medicinam spes Minae reparce V aeternae. Et qui regenerationis donum talo lassent, ProPrio se iudicio condemnantes, adiemissociem criminiam PCruenirenti sie diuinae bonitatiudi aesidiis ordinatis, Me iridialgentia Dei, nisi supplicatione

sacerdotram Dequeat muri DCri, mediator enim Dei et ii isinum liaric praepositis Ecclesiae tradit potestatem, ut et dioeniteriti bra S actionem PCenitentiae darent: et salubrisa in actione Prargatos ad CPmmunionem sacramentorum Oee ianuam πeconciliationis admitterent. Et concludieiundem ira I, Me uerba . Necessarium est, ut peccatorum keatus ante M Itimum diCm sacerdotali supplicatione sol

Datur . .

Praeterea, Natth. IS. Tibi inquit dominus dabo claiies regni cm Iorum': et quodcunque solueris, &e. Ergo , eum per peccatum mortale a baptismo commissum , coe- Ium peccatori obseretur, necesse est, ut per claues Petri et succestarum aperiatur, quod non aliter profecto fit, quam per sacramentum ab sol titionis, uec enim soluta erunt inc Io, quae non soluerit Petrus in terra .Pxaeterea, Ioannis. 2 O. Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis et quorum retinueritis, retenta sunt. ergo quae non absoluunt sacerdotes, retenta erunt.'ina pro-Ptex , necesse est, si retineri non uolumusci ut a sacerdotia laus absoluantur. Tertia

179쪽

etertia eonclusio. Non satis est ad aeternam salutem consequendam peccatoribus bapti Eatis, uotum implicitum huius sacramenti sed explicitum , et sor male requiritur. Quod ad eundem modum poenitentiae sacramentum est necessarium peccatoribus baptizatis ad quem baptismus non baptizatis, eo quod per utruaeque uirtus passionis et sanguinis Christi in peccatorum remissionem applicatur, si ne qua quidem applicatione ne unum quidem mortale peccatum remitti potest. At sine uoto explicito baptismi nullus saluatur, Marci ultimo, Praedicate Euangelium omni creaturae, qui crediderit, et baptizatus fuerit saluus erit , qui uero non crediderit, condemnabitur. Vnde primum colligitur , baptismum in uoto satis esset cum re ipsa suscipi non potest . Idcirco enim non dixit . Qui non fuerit baptiZatus condemnabitur: sed . Qui non crediderat. Colligitur deinde, si dem huius sacramenti, hoe est, baptismi, elle ad saautem necessariam, id est quod per baptismum in nomine Christi praestatur remissio peecatorum omnibus gentibus. Id enim est euangelium,quod viui non crediderit, condemnabitur, ut Lucae ultimo declaratur. Nec hanc huius loci nos intelligentiam comminiscimur: sed etiam nobis sancti patres tradidere . V ualden. in libro . De s cramentis, capite I.3 o Hugo de sancto Victore lib secundo de sacramentis, parte sexta capite septimo . Bernardus epistola, septuagesima septima. ad Hugonem. August. lib.

primo. de Baptism. contra Donatist. cap 8.et libro quarto capite 2 i. et secundo libro . contra Crescon. capi. I 3. S i- igitur citra baptismi uotum explacitum nullus omnino saluari potest, cum non adest facultas baptismum re ipsa suscipiendi: nec sine uoto quidem poenitentiae explicito salvabitur, qui peccatum mortale post bapti linum perpetrauit. Noluit enim Deus sine Christo, .et ecclasa sua cuiquam patere salutem, ac remissionem peccatorum. Cum igitur peccatores possunt Christo ct ecclesiae suae uniri, et reconciliari, exterius etiam, sulceptis sacramentis, id Deus requisiuit. At, cum non adest lacultas exterioris unionis et conciliationis,uolantas pro iacto cedit: suppi eurque per interlocem exterior unio. Confirmat ut iam hanc

180쪽

hanc conclusionem, id quod usu uenire videmus: ut quantulacunque mors subito occurrat,poeilitentiae remedia fidele, ei flagitent, nec sane sciatiunt de salute elus, qui muraen ,, nec re, nee in uoto hoc sacramentiam Me it. IEx his Eo Iligere licet, quae sunt ad salutem neccssaria. ea esse in duplici differentia . Nam quaedam sunt necessa

Da , fistu' a quia praecepta, ut eruere innocentem a morte , Mota resere iuramenta seruare, quorum necess1taS uidetur esse praestri pi ibsi si uis ad uitam ingredi. serua mari data . Alia uero si,nt ad salutem necessaria, ut inedia: eiem de in praecepta quia media necessaria: ut credere in Christum, susei bre baptis alium, poenitentiam agere. Inter haec autem haud medioere discrimen est. Nam, quae sunt tan-xum , quia praecepta , ad salutem necessaria, non est opus D uoto habeantur expIicito ad salutem consequendam zsed satis eis implieite, et in genere propositum habituale tenere implendi diuina mandata MI quae sunt ad finemialutis media necessaria, si in re haberi nequeunt, Oportet teneantur iri uolo: ut sacramentum baptismi, et poenite rix, quod paulo ante docebamus. Sed est tamen quaestio non parua. an exigatur uotum explici tum huiu, 1bera meriti ad remissionem peceatorum, 'ux post baptismum admissa sunt. Nam ad aeternam salutem consequendam , iam diximus, huiusmodi uotum explicitum esse netessarium. Et quidem de hac re inter ui- doctos magna distensio est. Sunt enim qui credant, uoxum explieitum huius sacramenti, non esse opus ad remissionem poeeatorum: ut si quis eommisit adulterium

P Uit baptistitu in , pee solam contritionem aiunt) quae estiuirtutis, e sequi poterit ueniam sine proposco ex-pitCito siis Istiendi hoe meramentum. Id tenet Adrianus Decon .ssione ad secundum principale . Est autem: gumentum huiuk quod baptismus non cst necessarius in. ς μοὶ murato ethlieito ad iustificarionem. utH, parte. R. t --d leui, dum Diuus Thomas alseruit. Corne- Euritienti; ante fidem explicitam euange 'i R ih tione is uitilem eonsequi pocuerunt, licet aeter