장음표시 사용
161쪽
Iud, Non occides, pecco: quam si proximum interfies rem. Item, si ex gula cibum aliquem sumo uitae corporali noxium, duplex peccatum pecco : alterum contra temperantiae legem, alterum contra illud, quo teneor uitam
eorporalem seruare et meam et alienam. non tanquam dominus, sed tanquam dispensator et custos. At uero, si mortis spiritualis mihi causa sum , ea iactura mihi non imputatur. Quin si per fornicationem, gratiam, uirtutem , salutem, uitamque animi perdam , unicum fornicationis peccatum agnoicitur. Quo uno argumento satis liquet bonorum spiritualium nos esse uere dominos, non dispensatores: quando horum dissipatio nobis non imputatur ad specialem culpam. , . Ex hoe etiam discrimine ratio patet, cur uolenti se o cidere corporaliter quisque priuatus uim possit inferre t cogereque uel inuitum , ne se occidat, quam tamen uim
volenti se spiritualiter interficere non licet in serrer nutis . qui inseri, superior autoritate et potestate sit. Cuius differentiae lut reor ego non alia causa est ni si quod uitae suae eorporalis nemo est dominus. Unde, sicut uolentialium occidere, uim inferre quilibet potest, ut impediat; ita et seipsum interimere uolenti. At, cum uitae spirituatis unusquisque sit dominus: iniuriam illi feceris. si vim attuleris non aliter ac si Domino pecuniarum pecunias suas etiam prodige consumenti manus ad impediendum inij-eias uiolentas. .
Hisce agitur explieatis, facile patet, eonsequentiam IIIam non ualere: non enim, si statim uitae corporali, siue proximi, siue meae teneor succurere; statim quoq; teneor uitae spirituali mederi, praesertim meae, cuius sum Dominus. Certe, si salutis eorporalis liberum dominum haberemus, qui quartanam sebrim, quum protinus sanare ponset, ad duos usque annos differret, mortaliter non peccaret . Nunc autem, si quis, uel in se uel in alio grauem aliquem morbum, quem pellere illico posset, ad longum tempus protraheret si nescirem equidem excusare a peccato mortali.
Ad tertium negatur item consequentia: nec enim ego
162쪽
anteeedens quod nonnulli faciunt negare possum. Scio quidem, latitudinem quandam esse in ea temporis celeritate, quam homini ad compensandam iniuriam proximo illatam oraestituimus. Sed, qui proximum laesit in honore , uel fama, si habens opportunissimam opportunitatem iniuriam compensandi negligit, et ad finem uitae reseruat;
non exist dio tam temerarium et inconsultum theologum esse futurum, ut illum per quinque etiam annos cetIantem et torpentem excuset; certe Christus non excusaret; antheologi debeant, ipsi uiderint. Consequentiam igitur ego nego, quia compensationem iniuriae factae proximo, non solum propter nostras utilitates, uerum ac multo tiam magis propter utilitatem eius, cui iniuria facta est, legislator exegit. At,compensatio iniuria quae Deo per peccatum fit, non propter Dei commoditates, sed propter nostras exigitur; quippe, cum compensationis nostrae Deus non indigeat, nos egeamus. Quo fit, ut bona sua Deus in hac parte pro noliris habeat. Unde ad eandem legem postulat, quae illi debemus , et quae debemus,nobis ipsis; nec arctiore uinculo satisfactionem eiu agitat iniuriae suae, quam remetium salutis no strae. Tum ergo, tenebimur Dei compensare iniuriam, cum bona nostra Ipiritualia diligere tenemur, inque necessitatis articulo pro
Ad quartum, qunniam praecedentis argumenti consi matio ex dictis tacitae soluitur) non desunt, qui antee dens inficientur; eo quod apud August. lib. r. de Civitat. Dei, cap. 9. currectionem fraternam in aliud tempus commodius reseruare licet. At hi bona uenia me audietis D. Augultini intelligentiam non assequuntur 3 nusqua enim Augustinus eredidit, ubi se offert magna commoditas corripiendi fratrem, hoe est, cum id fieri potest nulla mea iactura, multa fratris commoditate, licitum esse pro meo arbitratu , correctionem fraternam in alium annum remittere, ubi expectetur uel aequa commoditas, uel etiam maior. Sed id sentit prudentissimus autor I Cum correctio sine iactura mea fieri non potest, disterri non potest, differri nonnunquam poste in tempus, ubi commodiu, ii-
163쪽
ne iactura mea fiat. Cum igitur interior poenitentia ubi . que gentium , et omni tempore fieri commodissime potast, si non licet liberationem proximi differri eommodissime potest, ergo' nec nostram. Sed nego tamen cons quentiam; quia bonorum spiritualium proximi mei custos sum, non dominus; idcirco illum mox eripere teneor, et uiuificare, si possum ; meipsum non mox teneor etiam si possim. Commoditas praeterea ad eorripiendum is trem , non temper, et ubique parata est; idcirco,quando sese offert lex, praecipit ut arripiatur. Commoditas autem eripiendi nos, omni tempore et loco est in promptu. Quare,noluit nos suauissimus legislator semper obligare, quotiescunq; opportunitas adesset; ne nos innumeris peccatis inuolueret. Ac re uera utcunque opinemur negare non possumus, inter bona proximi et nostra, longum esse
interuallum. Nam bouem proximi, aut ouem lacentem deuare teneor, et seruare : si possum, bouem meum, aut ouem non item; nisi res esset ad uitam meam conteruandam necessaria, tunc enim , sicut nec uitae, ita nec illius rei, sine qua uita non degitur, liberam habeo facultatem. Sic e go et bona spirituali proximi mei, etiam extra mortis arternae periculum curare teneor Z mea non perinde; nisi cum articulus necessitatis propriae spiritualis occurrit,hoc est periculum mortis aeternae.
Ad testimonium uero Gregorii, quod ibi subiungitur,
sateor equidem, quod, si quis periculum proximum et certum in se uideret incidendi in nouuna peccatum mortale, nisi antiquum aboleret, teneretur tunc temporis pqnitentiam agere. Quemadmodum enim , qui ex assidua consuetudine iurandi inrclligit, se in eo periculo constitutum, ut facile exeat in periurium , obligatur consuetudi-Nem illam retractare per qua in periculo deierandi constituitur; sic qui ex assuetudine peccandi cognoscit, se ad aliud, atque aliud peccatum trahi, nec tentationibus quotidianis sine ingenti periculo posse resistere, uidetur proculdubio teneri ad illum statum deserendum . Et hinc patet quid ad Leonis Papae uerba dicendum sit. Id uero , Quod ex Ecclesiastico additur, consilium saluberrimum
164쪽
in . non praeceptum . Consitu autem ratio redditur: ne forte subit o praeoccupati hora mortis, quaeramus spatium poenitendi, et imunire non pommus. Nam quinti argumenti concedo primum consequens, si nihil aliud i bi significetur, quam non esse peccatum pinnitentiam dis rea sic enim interam solemus appellare licitum, quod peccatum non est. Sed eaen rursum colligis: ergo uelle differre Iicitum est a nego consequentiam: nam talis uolatio non habet bonum obiectum, ut ante diximus, non visim ij sumus , qui admἱttamus,ialiquem actum esse licitum, qui meritorius esse nequeat : imo ne bonu, quidem moraliter: quod nonnulli libera fronte concedunt.
Ergo, cum tandem obi jcit. Quod licet facere, licet uelle, bene dicis , si quod dicis, attendas . At poenitentiam
disterre, non est facere, sed, non facere: non autem statim
licet. uelle non facere, quae non facere licitum est, id est , quae si non seceris, non peccas uerbi gratia , non leuare se-stucam, illicitum non est: at uelle non leuare, si nullum finem honinum apponas. ociosum, ac proinde illicitum est Item, non facere bonum interdum licet, uidelicet, cum noteneor,at uelle non facere,quod retro etiam diximus, nulla ratione honestari potest. Ad inditiam argumentum . Licet praeceptum negativum generale fit, ne fiamus inimici Dei per actum, quo inimilitia contrahatur .ar, ne simus inimici Dei secundum reatum, nullo negativo praecepto sumus astricti. Sicut enunde amicitia habituali Dei, nullum praeceptum affirmatiuum est : se de inimicitia, quae secundum reatum e quasi habitualis, nullum est negativum, omnes squidem leges, actu , uel praecipiunt, uel prohibent,non habatus. Et cum obi j eitur: Velle este Dei inimicum secundum reatum etiam, est intrinsece malum, fateor id quidem, quia ut uolitio mala sit, satis est obiectum esse malum, siue secundum actum, siue secundum reatum, nam qui positive
uult habitum habere uatij. uel etiam esse reatu malus, consentit in rem, quae rectae rationi aduersatur , imo adeo implicite consentit in culpam sine qua nec habitum ut ii h vere, nec reatu malus csse potest , non tineo pruinde se F qi itur,'
165쪽
quitur, quod sit praeceptum de non perseuerando In peseato : sed solum, ne uelimus malum : quod cum recta ratione pugnat. Atque ut uno verbo dicamus) velle Dei
inimicitiam, directe eliaritati aduersatur,at,non uelle amicitiam eo, scilicet, tempore,quo non teneor uelle,charitati non repugnat. Quare, negatur consequentia.
Ad ultimum . Quanuis sciam ego, Scotum et Gabr. in 1. di. 37. Angelum in uerbo. Feriar, Nider. in suo praee pio. Florentinum parte. 2.tit. 9: afferuisse, in diebus sestis, maxime domini eis teneri homines ad diligendum Deumst per omnia, ae proinde, si in peccato sint, ad habendam contritionem sed, quoniam ignoro, unde ad hanc opinionem doctores illi uenerint, libere possum,quod non satis cxplorate perceptum sit et cognitu, sine ulla dubitatione negare. Nam, sicut, esse plures mundos naturalis ratio negat, quoniam plures esse ratio nulla naturalis probat : si e peeeati mortalis obligationem rationabilissime
ubique negabimus,quoties idoneis argumentis non asseritur . Nam illud imbecillum est,quod subiungitur: cum ex D. Thomae et grauiorum autorum sententia ad finem imipisatoris minime teneamur, sed ad media, quae lex, finis gratia consequendi, praescribit. Non enim, si finis praec pii eliaritas est, tenemur protinus omnia praecepta legis implere ex charitate,nec, si lex iubet. Quadragesimae ieiunium, ut mens eleuetur in Deum, astrigimur proinde ex eius praecepti uigore, mentem in Deum elevare. Quod uero dicitur, tenendam esse mentem legis non uerba: sit ita sane,sensium enim legis amplectimur, non sonum uerborum, credimus nanq; , legem in eo sensiu accipiendam, quem per uerba legi stator essicere voluit. Iam , illud, quod ex Leuitico affertur, nullius est momenti . Primum, quoniam Lex uetus abolita est et nec nos obligat, nisi ea parte, qua legis naturae praecepta continebat. Deinde, quoniam lex de eerto quodam die loquebatur, quod sestum Propitiationis erat ubi sacerdos semel in anno peculialiter pro peccatis populi orationem landebat ad Deum, atque hostias offerebat ut quod nunc Ecclesia laci. semel in anno obligans ad poenitentiae sacrame
166쪽
tum: tunc in uetere illo populo praesignaretur. Non erat, autem lex, quae singulis sellis et sabbatis hane animi afflictionem praescriberet. Ac mihi uideor satis de poenitentiae uirtute disseruisse. Proximum est, ut de poenitentiae sacramento disieramus: uideamusq; iam ea, quae sequuntur . Primum, an poenitentiae sacramentum sit ad salutem necessarium: deinde, an de poenitentiae sacramento praeceptum sit. Haec enim ex mea partitione restant duo de quibus accuratius disserendum puto: quoniam utraq; disputatio,et ad agnitionem sacrarum literarum pulcherrima est, et ad componendas multas scholasticas concertationes
Vola igitur poenitentiae sacramentum non sit fidelibus ad salutem necessarium,primum madetur ex eo, quod post baptismum qui in peccatum inciderit, non potest per poenitentia reparari , ut Apostolus ad Harbr 6 uidetur assirmare,cum ait rImpossibile est eos, qui semel sunt illuminati, et participes facti sunt Spiritus sancti et prolapsi sunt,rursum renoua-xi ad poenitentiam: et cap. Io. Voluntarie peccantibus nobis post acceptam notitiam ueritatis iam non relinquitue pro peccatis hostia a terribilis autem quaedam expectatio iudicii, et ignis aemulatio, quae consumptura est aduersari OS Praeterea, a praeciso sacerdote non possumus etiam in morti, articulo hoc sacramentum sumere, ut D. om. autor est. Liceret autem si esset ad salutem necestarium . cum
ob id ab haeretico, et schismatico sacramentum baptismilieite iscipiamus. Praeterea, Deus non deficit in supernaturalibus neeeta rijs ; sicut nee natura in necessariis; deficit, si ergo sacramentum hoc ex diuina institutione esset medium ad salutem necessarium, certe prouidisset Deus de ministro in
articulo mortis. Quare iure diuino quilibet sacerdos que Iibet tuae temporis posset absoluere I sicut et baptizares a
167쪽
tune quilibet quemlibet potest . in ocirca talem Ecet
sta potestatem sacerdotibus simplicvius adimere non ualeret . quod absurdum est. Praeterea. Si sine hoc sacramento non constaret salus; ergo summo pontifici via salutis non pateret, cum nullum habeat in terra saperiorem et iudicem. At minister huius sacramenti iudex et superior est ἔ poenitens interior, aeiudicatus, noa igitur ei hoc sacramentum de necenitate*Praeterea, Si hoe sacramentum necessarium esset, id maxime ea uerbis thematis. Nisi poenitent Iam habueritis,&c. Sed inde non probatur: pari enim ratione Ottenderetur, sacramentuni Eucharistiae este ad salutem neccssarium;
cdm in eundem modum dicat Dominus, Nisi manducau ritis earnem filii hominis, &c. Praeterea. D. Chrysostomus homilia in P Lal so. secunda Peccata tua inquit dicito, ut deleas illa, si eonfunderis alicui dicere, quia peccasti; dicito ea quotidie in anima tua,non dico, ut confitearis conservo tuo: dicito Deo,
cui curat ea. Et in oratione de beato Philogonio, Ego testificor, ait ut, si quisque nostrum recedens a pristinis
malis ex animo uereq. promittat Deo, se postea nunquam ad illa redditurum ; nihil aliud Deus requirat ad satisfactionem ulteriorem I dem in sermone De poenitentia eteonsessione; et homil. 2 o. in Genesi , et super epistolam . ad Heb. homil. 3I. reserturq; a Gratiano de poenItentia. . di .i cap. Quis aliquando, et a Magistro in . . dist. 27. Igitur sacramentum conlassionis , et absolutionis sacerdot Ii, non est ad salutem necessarium. - . Et eonfirmatur ; quia Nectarius episcopus Constantinopolitanus,Chrysostomi antecessor brogauit confestionem, quae sacerdotibus fit, ut libro. 9. hilloriae tripartiae cap et Soaeomenus refert, non autem uir sanctus abrogaret. si saeramentum consessionis esset ad salutem necessarium. Et confirmatur rursum; quia apud Graecos non illa tempora confessio, quae sacerdoti fit, reiecta est atque abolita, non erat ergo medium necessarium ad salutem,alias .exinde, nullus Graecorum salutem suisset conlec
168쪽
tus , quippe ut ante docuimus in mediis ad salutem n resiari s nemini ignorantia patrocinaturi ut sine illis aeternam sit ut a possit adi pisci: quae est ratio glos, de poenitentia, di se s statim a principioi ubi tenet, eonsessionem
esse institutam ex Eeclesiae traditione, potias quam ex DQui testamenti authoritate. Idem tenet Panor. super c put . Omnis utriusque sexus, de poenitentiis et remissionibus. D quoque Mnauentura dis . I . quarti sententia. rum, quaest l. art 3 asserit, confessionem non esse institu
tam a Christo sed ab Apostolis, non ergo ita grauis est eretor, negare eonsessionem sacramentalemiapud saccodote esse ex dulino iure ad salutem necessarium . . Τ' : In contrarium est. Di. Thomas 3. p. q. 8 . arti s. ubi ex
uerbis Thematis colligit, poenitentiae faeramentum esse ad salutem necessarium. 4emadmodum enim de baptismo instituendo dominus loquitur, cum ait, nisi quis rena tus fuerit ex aqua et spiritu sancto, &e. ita et de poenitentiae saeramento, quod erat instituturus, uidetur loqui, eum dicit. Nisi poenitentiam habueritis, &e..: PIn huius controuersiae explicatione ponenda mihi sentsundamenta quaedam ad futuram labricam constituendamnetessaria.
Primum est, Poenitentiam exteriorcm, in qua saee dos poenitentem a peccatis absoluit, esse set cramentum o Hoe sundamentum primi Nouaciant euertere uoluerunt, negarunt enim saeerdotes per absolutionem peccata re tiere: atque ex consequenti m garunt poenitentiae lacu naentum: quod utiq; nullum est, si remissio pereatorum in eo non est. Adversus quos disputat Ambros lib. r. De poenitentia, cap. 1. et 6 et 7. Hos Via clephistae postea secuti sunt ut autor est Thomas Vualdensis lib. De sacramentis, eap. I 3 s. negauerunt enim etiam ipsi, sacerdotes ue-rh absoluere poenitentes. Quae tamen est aperta haereus. Primum , ex ea'. Ad abolendam, extra. De haeretis eis: ubi Lucius tertius, Vniversos inquio qui de aer mento corvoris et sanguinis domini nostri, uel de baptis: e. seu de pereatorum confessione, uel reliquis ecci uasticis saeramentis, aliter sentire, aut docere non m
169쪽
tuunt, quam sacrosancta Romana Ecclesia praedicat et obseruat, uinculo perpetui anathematis innodamus. Deinde, ex Concilio Florent. sub Eugenio . in decreto super unione Armenorum, ubi poenitentia numeratur inter reliqua nouae legis sacramenta. Item ex Concilio Tridentino sese. . Can. I. De sacramentis in genere. Praeterea, ex capit. Firmiter: ubi definitur, quod lesus Christus claues Ecclesiae commisit repostolis, mirumque suecessoribus, clauis autem a catholico intelligitur pol stas aperiendi regnum coelorum, ac proinde absoluendi a peccatis: per quae regnum coelorum peccatoribus claudistur. Nee huiusmodi intelligentiam aliunde qua a Christo Domino accepim i qui Matthae. I 6. cum claues P
tro pollicitus estet, explicans euestigio; quidnam ipsi polu' liceretur. Quodcunq; inquit solueris super terra erit
solutum et in coelis . ,- : lifin Communis quoq, Et lesiae eonsensus id eonfirmat, quae est eo lumna et firmamentum ueritatis . lut dicitur. I. ad Timoth 3. Credunt autem omnes fideles, cum peccata sua sacerdotibus eonfitentur, et ab eis. percipiunt absolutionis formam, remissionem quoque peccatorum simul percipere. Merito igitur Cocilio Constantiensi praesidens Martinus quintus in bulla condemnationis Ioannis Uui- eleph definit, qudd sacerdos potest peceatorem consessum a peccatis absolueret et quod sacerdos V etiam malus, cum intentione faciendi , quod facit Ecclesia, uere abloruinit, &c Suppetunt etiam saerarum literarum testimonia ad huius rei confirmationem: ut illud quod Ambrosius addi eit Matth. 16. Tibi dabo claues regni coelorum: et quodcumq; solueris su per terram erit solutum et in eoelis. Item illud x. ad Corint. a. Si quod donastis, et ego nam et quod ego donavi propter uos in persona Christi. Et eum s cerdotes in baptismo abluant a peccatis, eo quod baptismi mi ni steri iam illis commissum est, pari ratione et in poenia
tentia. Quid enim interest Ambros. ait 'utrum per Pinnitentiam, an per lauacrum hoc ius sibi datum uendicent sacerdotes Nempe unum in utrossi ministerium est. Nam
170쪽
ut illis dictum est Matth. ultimo, Baptizate omnes gentes, &e. Ita Ioannis 2 o. Dominus ait, Sicut misit me pater, et ego mitto uos: accipite spiritum sanctum: quorum remiseritis: premittuntur eis: et quorum retinueritis, re tenta sunt. . Si ergo acceperunt sacerdotes potestatem retmittendi peccata, et eam exercent absoluendo confitentes peceata sua, sine dubio signa illa sensibilia sunt sacra
Secundum fundamentum. Haeresis est negare saer . metum poenitentia esse iudicium quoddam ex Christi institutione , hoe est,sacerdotes remittentes peccata,esse ueros iudices a Christo domino constitutos. Decipiuntur enim nonnulli existimantes confessores esse iudices arbitros, habentes, uidelicet, potestatem ex electione iudicandorum. Quod profecto errant in media luce. Nam potestas remittendi peccati sacerdoti a peecatoribus co ferri non potuit, sed a solo Chri ito, cuius sunt iudices delegati. Praeterea. Claues non eonferunt sacerdotibus ipsi poeeatores e sed ipse Dominus Iesus Christus contulit eas apostolis, eorumque succetaribus: ut in ea. Firmiter, Desiimma trinitate definitur. Potestas orgo soluendi atque ligandi peccatores a Christo domino sacerdotibus collata est. Praeterea. Manisestissime haec res ostenditur ex illis verbis iam citatis. Sicut misit me pater,et ego mitto uos, quorum remiseritis peccata, remittun rur eis, &e. Sunt ergo iudices a Christo, constituti, a quo acceperunt potestatem peccatores' iudicandi. Quod si princeps, qui haberet a Caesare potestatem delegandit, diceret cuipiam 1 ine pater, et ego mitto te : quorum re miseris delicia, &e. Non dubitaremus eiusmodi hominem esse a principe filio Caesaris iudiceni delegatum. Cum igitur filius Dei, homo Christus Iesus, cui omne iudicium datum est, omnisque potestas in coelo et in terra, dixerit Apostolis, sicut misit me pater &c. ambigi nulla raelone potest, eos esse iudices peccatorum a Christo Damino constitutos.