장음표시 사용
41쪽
quo pestremo loco Caietanus nobiscum sentit et in commentariis super epistola ad Romanos cap. 3. Ne quis eum existimet in hae re aut a Diuo Thoma aut a ueritate potius catholica dissidere. Igitur illa opinio Diui Thoms quam . m. questione 89. tenet, probabilis quidem est,adultum enim cum solo potast originali decedere, communi fidelium sensui uidetur
aduersum, limbum nanque puerorum admittimus, non adultorum . Sed non est tamen usque adeo certa, ut non sit in procliui eam infirmare, cum aduersum certam firmamq; ueritatem adducitur. Deinde argumentum quo Diuus Τhomas utitur illa opinione suadenda consentaneum, et congruum est, non demonstratium, congruentia uero argumenta, si ad uiuum
I xsecentur: saepe reperiuntur infirma. Quare nec Diuus Tho. accipit illud antecedens tanquam firmum, scilicet facienti quod in se est pro naturae uiribus, Deum in eodem
illico momento conserre gratiam gratum facientem, per quam homo iustificatur. Posset enim cum Duran. uerisimiliter dici. 4. dinstintione . questione . non oportere statim ut puer rationis naturalis dictamen sequitur per
gratiam Dei iustificari, sed sat esse si proxime, uel etiam
post aliquam moram temporis secundum diuinae prouidentiae moderationem iustificetur, quo quidem interual- Io egregie poterit de rebus supernaturalibus erudiri, easq; tenere per fidem. Ad haec, quod paulo ante dicebamus , nec resumere modo piget. Sicut ad iustis eationem uoluntas boni naturalis non sussicit, ob id namq; auxilio speciali indiget, ita quoque cognitio ueri naturalis non est idonea. Nempe inter actus uoluntatis, et intellectus proportio
est, quoniam enim uoluntas non fertur in incognitum, ut eliciat actum naturalem cognitio naturalis antecedit ut autem actionem habeat supernaturalem, requiritur ante notitia supernaturali quod D. Tho.3. contra gen.ca. Is 2.
disertissime tradit. Non igitur Diuus Thomas secum ip-
42쪽
se pugnans gratiam tum requirit ad mouendum affoctum in iustificatione impii, uerumentiam ad mouendum tutellectum: quare in hune sensum facienti quod inse est, per naturae duntaxat uires, Deus non denegat gratia, quia praesto adest gratuitum Dei auxilium mouentis hominem, et ad cognoscendum,et ad amandum finem superna
His ita constitutis ad primum. argumentum dupliciter responderi potest. Prius quod Deus puero deliberanti
etiam circa uitam honestam accurret non solum mouendo affectum,uerum illustrando quoque intellectum. Nam quemadmodum naturalis ratio In illo principio, Deus estremunerator inquirentium se,eam certitudinem non praestat,qupuidelicet opus est ad statuendum continendumq; in officio hominis animum. cogitationes enim mortalium, timidae, et incertae prouidentiae nostrae, ita prose- 2b, ut puer recte firmiterq; deliberet de honesta.uita ducenda, pueriles illae naturae cogitationes. non sussiciunt. Sed eonfirmatur, et illustratur puer maiori quodam lumia ne ab eo, qui illuminat omnem hominem tuenientem in hunc mundum . Atque id est,quod Paulus ait, non sumus sufficientes κogitare aliquid ex nobis, quasi ex nobis &c. Vt diuus August. de gratia, et lib arb. capi. 7. docet. Id demum eis quod Propheta dixit, qui docet hominem scientiam, Dominus scit cogitationes hominum quoniam v
Unde etsi D. Thomas intelligatur de ordinatione ad debitus nem naturalem, ut de ueritate q. I 4.art. II. ad primum sentire uidetur. : intelligendus tamen est non de oriadinatione,quae per naturam fit,sed quae fit per gratiam, ut loco citato. I 2. dicitur, si ordinauerit se, inquit, ad debitum finem per gratiam. Etenim licet fidei lumen per se loquendo detur propter supernaturalia, quae non uidentur, tamen etiam est necessarium propter quaedam naturali lumine cognoscibilia, ut ea, scilicet, firmitate teneantur,quae ad rectam uitam confirmandam exigitur. Ob id quippe scriptum est: da mihi intellectum,ut discam mandata tua. Iuxta hanc uero priorem solutionem puer ille
43쪽
iustifiearetur sine fide explieita Dei, non tamen sine sde .
At nos multo sanius credimus,ad iustificationem s donDei explicitam esse necessariam. D. Tho. .R. I.13. art. .
August. in illud Psal. Dixit insipiens in corde suo non est Deus. Et libro de uera innocentia. Concilium Trid. se C. 6 in decreto de iustificatione impii. c. 6.adducit in hoe Apostolum ad Heb. 1. Sine fide impossibile est placere Deo
Cuius rei causam reddens: Accedente enim ad Deum, inquit , oportet credere quoniam est, et quod remunerator est inquirentium se. In secunda item conclusione nos ostendimus fidem saltem implicitam Christi ad iustificationem esse necessariam, quae intelligi non potest, nisi credatur Deus pergratram suam hominum iustificator. Item peccatum mortale sine contritione nulli remittitur: contritio autem hoc est dolori de peccatis propter Deum, sine Dei cognitione nulla est:remissio igitur moria
talis saltem peeeati, Dei notitiam praerequirit. Commodior est itaq; solutio posterior, qua dicimus eiusmodi pueroe deliberanti fidei lumen protinus assiilge- ire, sicut autem lumine naturae nil prius ostenditur quam primum naturae principium, scilicet, quodlibet est,uel nisest: ita fidei lumen statim omnino demo strat Deum esse , quod primum fidei principium est. Nee talis illuminatio miraeulosa est,imb regularis est diuinae prouidentipeum,
scilicet, mouet homines ad finem supernaturalem. 3.sen.
D.Tho. d. 2s . q. 2. art. I. q. I .ad. I. et 2 Sapientia per nationes uniuersas In animum se transfert, et amicos Dei, aetProphetas constituit, attingit enim a fine usque ad sinem sortiter, et disponit omnia suauiter. Quod si obiicias e gnitionem Dei non aduenire hominibus , nisi magno enlongo tempore, atque discursu,respondeo uerum esse si doenotitia dei naturali sermo silmam ad supernaturalem tempus non exigitur, certe non illud adeo longum quod argamentum fingit, nam ut ex Duran .sententia retro diximus, puer ille, qui natura duce se conuertit ad debitum naturae finem, consequetur quidem peccati remissionem non imeodem h uestegio puncto, sed breui tamen iuxta diuinae prouidentiae dispositionem. Et si arguas,ergo interea poterid
44쪽
itrit pedeare venialiter. quod D. Tho. reijcit, respondeo, nihil ouidem repugnare si ad normam dialecticorum di L. stramus , At si quod theologos decet, diuinae et legis et pro tridentiae in homines rationem habemus, scut diu marcurae usi prouidere ne interim excedat, ni non detur eonistra communem legem homo adultis in limbo, sic ad procurationem Dei spectat ne peccatum ueniale peccet ante mortale. Quemadmodum Adam non poterat ante pectare uenialiter quam peccasset mortaliter, idq; Deo spe
eialiter procurante, ne contra communem legem instatu innocentiae cum culpis admittamus et poenas.
Ad tertium argumentum, quoniam secundum ex iis, quae iam diximus, facile soluitur respondeo Paulum Apostolum deside explieita in Christum habere sermonem, hane enim statuit Deus per homines administros hominiiabus impartiri, unde et subdit Apostolus. Nunquid non audierunt, et quidem' in omnem terranti, Sce. Ex his itaque colligit, ergo fides ex auditu, auditus autem per uerbum Christi. Caeterum fides, quae in lege naturae erat, euia eunque aetati ad iustitiam necessaria homine extrinsecus docente non egebat, sed interius,uel inuisibiliter, uel uitabiliter per angelos administrabatur. Ad quartum, Adrianus de baptismo. q. r. arti.' tenet eiusmodi puerum non recipere gratiam, nec satis esse non ponere obicem, sed requiri conuenientem dispositionem
fidei in adultis. Vnde Act. 8. Cum Eunuchus Philippo dixisset, quid prohibet me baptizari Philippus ait, si credis
ex toto corde, dcc. iuxta quam sententiam datur accessus neuter ad baptismi sacramentum: puer enim ille, nec recipit gratiam , nec peccat mortalitendum se baptizatur , sed cum huiuscemodi euentus non sint frequentes, imo aded disputatio itis gratia sngantur satius sierit ad Dei prouidentiam reserre, quae non descit in necellarijs qua .le est illuminare hominem, quem sit per Christi sacramenium iustificaturus. Ad quintum', negatur propositio minor si de eognitione Dei gratuita, et supernaturali sermo est, nam de naturali nos concedimus, ac libenter quidem. Ad se
45쪽
Ad sextum, Diuus August. de spiritu et litora capit.
et 27. exponit naturaliter, quae legis sunt faciunt, &c. id est, per naturam gratia tamen perfectam:quia enim pecca xum contra naturam est, gratia quae naturam perficit, secundum naturam esse dicitur, loquebatur autem Apostolus de gentibus conuersis ad Christum , quae sine lege seripta, qualem Iudaei habebant, legis praecepta seruabant. Ex
hane responsionem sequitur D. Tho. Id. R Io9.ar.4. ad. I.
Respondere quoque possumus praecepta Iegis naturaliter cognosci a gentibus, et singula naturaliter cliam fieri, liacet omnia sine auxilio Dei speciali impleri non ualeant. Ob quam causam D.Tho. dixit opus esse gratia ad mouendum affectum, nec enim uoluntas perscere naturalia omnia praecepta potest, quae naturae lumine intellactus ante
Quae quidem expositio cum apud nostros maxime sit aperta, miror ego uiros doctos hoc testimonio moueri potuisse ad nouam commentitiamq; sententiam inserendam, dico etiam Thoma reserente. Ad postremum argumentum, Caietanus in comment alis super illum locum Apostoli, accedentem enim ad Deum,&c. respondet quod doctrina Pauli ineommuni datur , ac proinde in communi dicitur oportere credem , quia est Deus,longe autem melius esset, inquit, si non crederet, sed sciret Deum esse. Addit rurissim quod Deum esse remuneratorem inquirentium se, oportet fide teneri quoniam nulla speculatiua scientia hoc attin re potest . Quod utique si uerum est argumentum illud iacile diluitur, non enim utraq; cognitio habetur zx lumine naturali, quod altera parte antecedentis assiimitur. . .
At qui diuum Chryso. Homil. . de prouidentia, uel fato legere uoluerit, sane intelliget Philosophos, qui supplicia peccatorum negant praemiaque ius 'xum. si hanc uitam, in media luce penitus aberram . Nam si iusti, qui Deum rite colunt migrant assecti iniuriis ex hoc mundo, pessimi contra, immerita stelicitate potiti, omni certe ratione concluditur Deum ne iustum esse nec curam habere rerum humanarum, quod si Deo prouideritiam tollis, a
46쪽
que iustitiam, τεος voeabulum innane sit, qui circa coeIi
eardines ambulet, nec nostra consideret. Qui igitur negat alterum, utrunque tollat necesse est, nam si non est remunerator inquirentium se, ne Deus quidem est, unde et barbarae omnes gentes poenas improborum praemiaque itissoruni admiserunt. Crediderim igitur opus esse, ut fidestoncurrat ad assentionem utriu': principii, quo tam firmitehac constanti teneantur, quam necessum est, ut hominis vita in honesto, et officio confirmetur. Nam alterius modi eognitionem ad Roma. I. ostendit Apostolus idoneam minime fuisse ad iuste beateque uiuendum. Adde hune Deum dupliciter cognosci posse, et ut finis
naturae est,causiaq; rerum naturalium, et ut finis est hominis supernaturalis, cuius etiam gratuito beneficio homo supernaturalem illum finem consequatur. Ad placendum uero Deo non sat est cognoscere ipsem esse prinei- pium autoremq; naturae, sed oportet in Deum serri quatenus finis est naturae uires excedens, sic autem Deum esse , et esse remuneratorem sola fide creditur. Quo circa simpliciter, atque in uniuersum eum Apostolo lateamur, a eedentem ad Deum, finem utique supernaturalem oportere credere quia est. Nam scire quod naturalis ratio docet
ad hunc' i pernaturalem accessum non sufficit. Quippe habemus Paccessum ad Deum per fidem ad Rom. s. Qua
Hinc vero iam primum argumentum soluitur eorum , quq a principio statim huius controuersiae proponebamus. Prius enim falsum est non alterius rei fidem necessariam esse tunc temporis ad salutem, oportebat nanque etiam eredere Deum csse iustificatorem, cuius uidelicet gratia
peccata hominibus remitterentur: oportebat item cred re mortales a coelesti regno peregrinos, et alienos effectos patriam illam. quam sperabant, non aliter adepturos
quam per aliquod diuinae prouidentiae remedium praeparatum. rPosterius quoque, ut nihil aliud credere opus esset. sed ibi tamen fidq; Christi implicite continebatur, ut saepe idem diximus, per quem Deus iustificauit omnes mort
47쪽
Ies, quos praedestinauit in regnum. Hic est enim Samaria
tanus ille, qui homini uulnerato curationem attulit, iacentem erexit, superque suum ipse iumentum imposuit, uriuxta Esa. Vaticinium portaret in corpore suo, nos et iniquitates nostras. Hic ille est, qui in stabulum, id est, side-
Iium consortium nos induxit: qui etiam curam stabulario dediti hoc est ministro fidei, sacramentorumq; suorum ., Hic denique sumptus suppeditauit, ut per omnia salutem nostram illi ferremus acceptam, qui saluator est omnium hominum maxime fidelium. In secundo uero argumento. quod additur non est mihi eonsilium disserere, an praecepta decalogi naturali ratione contineantur. Sed tenendo quod D. Tho saepe tradit et dominus Caietanus diserte in commen. super Matta explicat Iegis decem mandata moralia, et naturalia esse,
xespondetur prius quod quemadmodum decem generibus quae praedicamenta Philosophi uocant, res omnes contianentur non formaliter semper, sed reductive, punctus nim principium quantitatis, materia principiti m substantiae ad praedicamenta ea reducuntur, quorum principium sunt: sc ad decalogi mandata referuntur uniuersa, quae a Deo praecipiuntur, ea uel maxime, quae principia sunt car-terorum. Ita praeceptum, de honoratione parentum obseruantiam principum ac maiorum continet, ita in praecepto mechis omnem sornicationem abusumque naturae per luxuriam intemperantis comprehendimus . Ita denique
fidei praeceptum ad illud de cultu unius dei referendum est, nee enim sine recta fide Deus recte coIitur: qui ergo uoluerit ad uitam ingredi, mandata seruet, non ea sol sim, quae explicite in decalogo praescribuntur, sed etiam quae continentur implicite. Quale ess de fide in Deum hominis conditorem, iustificatorem,glorificatorem, &c. Posterius dicere quoque possumus, seruantem praecepta naturalia,uitam habiturum : qui enim fecerit ea, uiuet in eis, at non ex eis sed ex fide iuxta sententiam Apostoli ad Gala. c. 3. nam quod iam retro docuimus seruanti naturae praecepta, Deus non denegat gratiam perquam ea etiam seruet, quae natur .lumen excedunt. Excessimus autem modum
48쪽
modum fortasse nos hac secunda relectionis parte disse- Tenda , sed eo tamen uenia digni, quod absque huius rei copiosa traditione reliquae partes, aut uix aut certe nullo modo intelligerentur.
N quibus tertia, ac dissicilis illa quidem quaritio erat, an posε primum Adar peccatum sacramenta fuerint in omni lege ad salutem necessa -ria. Pars enim negativa suadetur imprimis dixit Gregorij testimonio. . lib. Mora ca. a. reserturq; a Gratiano de consecra. dist. . cap. Quod autem apud nos ualet aqua baptismi, hoc egit apud ueteres, uel pro paruulis sola fides, uel pro maioribus uirtus sacrificii, uel pro his, i qui Abrahae stirpe prodierunt lmysterium circvncisionis ubi Gregorius solam fidem in lege naturae docet fulsi, se satis ad salutem paruvlorum. At sola fides non est sacramentum , cum non sit sensibile signum, non ergo su runt omni tempore necestaria sacramenta. Praeterea, iuxta communem doctorum sententiam leo enaturae durante paruuli salvabantur in fide parentum, at fides parentum non erat sacramentum.
Praeterea, de sacramentis nihil ratione naturali status re valemus, sed id solum quod diuina reuelatione traditum est. At ante Abraham utrum aliquo visibili sacramento iusti, uel eorum saluarentur infantes scriptura non, Rςxamenta igitur tunc temporis fuisse, non nisi temere definiemus. Postremo sacramentum nullum est,nisi quod a Deo suerit institutum, sed in lege naturae nullum signum instituit Deus ad remissionem peccati uel originalis, vel actualis, non ergo fuit ullum in lege naturae sacramentum. Partem uero assirmatiuam D. August. videtur astrii ere. Is . Iib contra Faustum. cap. I in haec uerba. In nullum nomen religionis seu uerum, seu falsium coadunari homines pollunt, aliquo signaculorum,seu sacramentorum vili bilium consortio colligantur .
49쪽
In hae ego controuersia non existimo nobis adeo MIelaborandum, minimo enim negocio probare possumus sacramenta suisse post Adar lapsum omni tempore ad salutem necessaria. Corde si quidem creditur ad iustitiam, ore autem eonsessio fit ad salutem: omniS enim, quicunq; muocauerit nomen domini, saluus erit. Vbi sub insigni oris prosessione, quaecunque professio etiam operis intelligi
tur, cum non ore solum invocemus dominum saluatorem uerum etiam opere . Quemadmodum igitur credere oportet Deum iustificatorem atque ab eo interius iustitiam salutarem quaerere, ita exterius hanc fidem profiteri . Quod
fit sane per sacramenta: quae ut ante delcripsimus caeremoniae sunt sacrae, quibus Deo exterius nos subiicimus, ut in nobis salutem interius operetur. Praeterea, cum animo corporeq; constemus, non sat est Deum interiore fide colere, nisi corporeo etiam cultu interiorem pro testemur. Etenim debet utrunq; tributum humana natura Deo pendere , unde utranquc partem suae. constitutionis accepit, et cum ambarum partium spiritus sancti,et carnis peccatum commune sit,consentaneum erat, ut esset remedium quoque commune totusque homo interius et exterius sese subiiceret saluatori.
Addit hue Chri st. anteque eum Dionysius cam esse hominis conditionem atque naturam, ut ad spiritualia capessenda non nisi corporeis rebus possit aptari. Salutem igitur, qua Deus in humano spiritu secretius operatur , necesse suit rerum sensibilium imaginibus designari. Quo beneficium curationis ad suum homo modum non solum perciperet, uerumetiam intelligeret gratiam debia
tam suo benefactori relaturus. Praeterea,gentium omnium consensu firmatum est,non
aliter qu ni oblatis Deo sacrificijs diuinam iram mitigari . Atque haud secus etiam Barbari facinora expiari arbitrabantur . At sacrificium in id paratum,ut Deus placaretur uere erat sacramentum, sacramenta igitur semper sv re apud omnes necessaria.
Lex et religio tandem nulla est sine sacerdotij munere,,atque iunctione, haec enim tria ita sunt fuereq; coniunctas
50쪽
ut nequeant a se aliquando separari. Cum ablato uno reliqua simul auferri necessimi est,ut Apost. ad Heb scribit. At lacerdos sine sacramentis, quae administret elle nullo modo potest . Omnis enim pontifex pro hominibus co siti uitur in his, quae lunt ad Deum, ut sacrificia offerat pro peccati ,quemadmodum ad eosdem idem Apostolus, ait, Ergo sicut lex, religio, sacerdotium fuerunt omni tempore necessaria, ita quoque sacramenta, quod erat nobis in tertia parte huius disputationis breuiter absoluendum, sed
prius tamen quam exordiamur quarram, ea debemus argumenta diluere, quae in contrarium obiiciebamu v. laAd primum, quamuis D. Tho utrumlibet probabile existimauerit, nunquam ego tamen eam potui opinionem induere, ut crederem sola interiore fide parentu. Infantium filiorum peccata mundari. Videmus cnim sacramenta minus else adultis,quam paruulis necessaria, cum sine sacra mentis actu susceptis solo facramentorum uoto adulti fal- uentur, paruuli non fatuentur . Quare si paruulis non essent in lege naturae necessaria sacramenta, non uideo equidem cur estent adultis necessaria. cum tamen esse retro nobis fuerit demonstratum . Id quod diuusetiam Greg.apertissime in praescripto testimonio fatetur. Item cum in lege ueteri pro sceminis legis naturalis remedia durauerint, consequens fieret, apud Iudaeos puellas sententiae sacramento saluari, pueros non saluari nisi suscepto sacramento. Quod non uideo qua ratione cohae .
Prieterea, cum peccatum originale carnis propagatione contractum esset, non erat consentaneum, niti ut comporali quoque remedio, ac medicina sanaretur. Praeterea, cum paruuli in lege gratiae, et scripturae taue sacramentorum ope salutem minime consequantur, non est cur eos in lege naturae sine lacramentorum auxilio salvemu S.
Igitur ad argumentum respondeo, Gregorium non ibi distinguere fidem interiorem ab exteriore pro sessione fidei , nec enim id asseruit adultis non remitti peccata sine Steriore fide , paruulis uelo remitti: sed distinguit potuis