Quinti Horatii Flacci Opera interpretatione et notis illustravit Ludovicus Desprez ... jussu christianissimi regis, in usum serenissimi Delphini ac serenissimorum principum Burgundiæ, Andium, Biturigum. Tomus primus secundus

발행: 1815년

분량: 368페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

111쪽

II ORATII FLACCICARMINUM

LIBER II.

O DEI.

c. Assiium Pollionem mon/t tit bella cicilia destrib re intermitto: Ium laudiat eius scriPlia.

M oxyr Μ ex Metello consule civicum , Bellique causas , re vitia , et in dos ,

INTERPRETATIO.

Metrum Idem quod Ode s. Lib. 1.. .

s. Μetella sonstiti. Plures huius nominis cum luerint Consules , ambigitur sane, de quo potissimum loquatur Horatius. verum eκ adiunctis tamen Intelligendus maxime videtur Q. Metellus Celer. qui consulatum gessit cum L. Afranio, anno ab urbe condita 69o. vel , ut aliis placet . 693. Sub his enim hellum exarsit Caesarem inter et Pom peium , ut suse narrat Florus i h. 4. cap. u. Re itaque per annos eirciter viginti, eivit:hus d. dii gestas, hoc est , ab eo , quod notavi, tempore ad

suum usque eonsulatum Pollio persequebatur, eum Poeta noster ab iusti tuto cursu illum revocare nitebatur h te ode ; sorte ne excitata hellorum inoiarum recordatio asperiorem sibi faceret Augustum, contra quem militarata ut exblicatur Ode . sequenti. Pollionis historiam alitus repetitam volunt

alii , nempe a consulatu Q. Metella'Numidi .ei, qui fuit consul eum M. Iunio Silano, anno U. C. 64 i. vel 644. secundum alios: afferuntque test desura vel univitat codicis, in quo sic annotatuma legitur : Ex Metelia . id est, ex eo tempore , quo Metellus fuit Consul contra Issutiliam. Sed qui sdes' Certe negotium mihi sacessit maias

eorum sententia , qui lori enso duce, intelli unt Q. Metellum Scipionem a Pompeio tertium Coniaxula in Collegam adscitum . anno V. C. γι. quoniam lata est tune ea leu, qua a petitione Magistratuum absentes arcebamur , ne excepto qu dem Caesarer sueton. Iul. Caesar. cap. G. nam et cap. m. commotum his cacsarem , et paulo post. praetextum quidem illi eivilium armorum hoe nisse , idem te latue. Non moror Q. Metellum Pium .cum sylla Consulem: ann. 6 3. queis asserunt quidam nullo certe mi t leo admodum fundamento. u. neutrue causas. 3 Aliae sua ni sun alatae; alga verae t hi preseeio erant odium et inutilia paretium, Dudum autem superhia, avaritia, ambitio, dominandi cupiditas. Lucan. t h. l. Nec quemquam iam ferre potest cacuarve priorem, Pompeiusque parem.

112쪽

CARMINUM L I B E R II. Io

Ludumque fortunae , graves tuo Principum amicitias , et at mas Nomium expiatis uticia cruoribus Periculosae plenum opus aleae

rationes, et Huaetinae Deum et Diaetim contensiones Reipublicae damnosas et arma nondum

Alias vero Principes Ipsi obtendebam . Pompeius defensionem libertatis publieri Cesar iactam sibi

contumeliam, etc. Vide sum. Iul. Caes. cap. 23. 29. 3o. Flor. lib. I. Cap. ult. et Iih. 4. cap. a. et seq. Plutarch. Appian. Pros. D on. Cui saris etiam de heli. eivll. 1 h. I. ubi sic habet: neminem dignitiale secum eraequari volibat Pompeius : s oui insania legionum permotus , quias ab itin re Asiae Diamaeque ad suam potensium domitiatumque convcrrerat, mri ad arma deduci siussitat , etc. DE seipso vero se Graia ita queritur: νωι um Da Reputii a in roductum p repetim , ut Traiumvis. tenessio ariamis taret Uur liqua tur superioribus

inimicis extorqueretur, ereptoque semestri imperis , in urbem res h reetur , erc.

Ei vitia , o modos illatos modos , improbas agendi rat ius. Ius diatum sceleri ι qiod ali Lucanus. Floristest . eap. r. lih. 4. mrianum c. namque rabieno Θαnumque tempestatem, caesurissurorem atque Pon Ii v.cat. Et paulo post, non recta civiti trianium μή solitae, aut externum dicthellum oportere, ali , . adu communa quodviam ex omnibus , et Ῥ usquam Pullum. eulapa. si duees eius rupicius , totus Seniatus in partihus r si exoretius him. tinuexim tiglinea , itide decem et eeto. foromnia ea robur Iriatici sungiariis : si auxilia sociorti Bitie Guisi Germanique delectui; inde D.iotarus , Ariobamines, etc. . . . si moram brui, quatuor an ni , et pro clude rerum fraue iovis r si locum intra

Italium , iuri e in GaIlium Hispaniamque des Lar versumque vis occasu , roris viribus iri Epiro Thessaliaque comedit : a ne iii 2Eopium , iuri in

Asiam e rursumque in Africam , pol remo in Hispaniam remigiuvit. Nee is o prius quiev t . quam in urbe ipsa , medio senatu eortim qui victi eriana, Mia victoris sese eueri las arent, etc. et hi quidem medi,h ee belli vina. Dueum autem pravas assectiones quis non hitelligebat i Flor. cit. Pompeio suspectiae caesyris e pes, cuariari vias 'mpei illa dignitas e t: s vis. Noe hie serebui pa/am . n e ille stiperior . Nesast Sie de priueipatu doloriabunt, raucuam duci ianta imperiet oratis, tiret euperes, ete. et paulo post et Pompeius as Itana, sanato δι urhe Lagatur : qaiam paene etiam metu Gaesar ingressus, cotisti em rc ipse scir. 2Eturtiim quoque Unctum, quia tutatur aperie-haim Inuuia, sessis emingi et ...usu, que et patriarneae, a Pepuli Romani an e Gruir quam it e rium. Hisce tamen tam violenta cupiditatis conati- has tu is speci in pratexebat ca s r, de hello ci-x li lib. t. s libetis e se non mari i causa ex provincia egressum , sed ut se a conrume iis in midorum deseri viret a tit Tribunos pLι is en re ex civita e stilis aes iis :u rm dign3tutem r. sti ruitit: ur re et Populum

lustrato sanguine conspersa deseribis ; Argumentum satio piriculosum eι lubricum r

Romanum paucorum factione oppressum in libertatem v istaecaret. Et apud Sueton. a ii. ea . 32. Asinius ipse Pollio testatur Caerarem Pharsali ea caesos acie cernentem ad .ersarios , ita haec erupisse verba: hoc voluerunt; tiaritis rebus gitis C. caci in condemnatus essem , nisi ab exercitu auxilium petiissem. 3. Ludumque fortuniae. Quae .gaudet res quieta miscere; hos attenuare, tuos imo tollere de gradui vertere funeribus triumphos. V de supra lib. I. Cue I . et 3 s. et Flor. turpe di. α ι modos iaceps patrum , rucis bellique moueraroe per trium rh.ittim vi ac mare laceria et ine mi naue sig ebat. cciivosque Pisurum amisitius. a Triumvir tum nempe, quo nihil unquam Lir honti ae Re Rihil. eae gravius. Cato dcebat non inimicitias Caesari r et Pompeii; sed G ipsorum et Crassi societate et amfertia provenisse o rinia Re pubiacae mala. Dcisis tur Principes inie Tiger uel Augustum, Lepidum, et Antor i n; qui certe omnes rem suam non publicam quaerentes Imperii populiquo Romani liberta tem pessumdedere. Lucan. I empus au ALgmri munila remordia diseres: Piaxque fuιt nori spon/c Ducum. 4. Arma non m piaris unera cruoribus. J Bel la vixdum bena sopira, recrudescentes quotidie d' sensiones , nee stilavi cum bello rursum M a. ut ait Flor. cit. Iheodorus Marcillus e . plicat . cives armilustrio mmdum expiatos, nondum acto cunsa , nee lustro eonditor time nimirum cives omnes in Campum Martium armati eo euiebant ἔ idque sa-erinciis , sive solitaurilibus lustruhantur. Dionys. arn. . m. 4. antiquit. Rom. scribit , servium

1 til. iam cives onmes in maximam ante uehem cat timin armis convenire iussos, et in suis quosque oriund-bus Ni t tutos ex lasse , taura , ariete, et hirco , ter exercitiam circumductis . mcx is immolatis: a sue censu peracis eam surgundi piationem apud Ro-mdram Merenus observiarum ab iis qui saerutissimi mel in i Musistratum , lustriamque iapp. Ilia iam. Hoec vero iam potitus rerum Augustus religiose praestuit anno aut rcgni r6. tam anno praecedenti . eelelari triumpho Romam lugressus , Cleopatrae liberos an te c trurn fluvisset ; atque Nicopoli iuxta Aet*cindita , thidem agonem Aetiacum in tituisset. Fu-seh. Chron. vide varronem lib. s. de Ling. Lat. T l. Liv. lih. i. eap. ag. et M. Festum in Arii l- lustrio; Asconiuin ia Alex. Ab Alere. lib. s. cδp. 27. Horat. lib. I. Od. a.

c. P. Lurorae plenum δptis aleae tractas. θ Monet Pollionem Horatius ne properet suum de he hs c v l hus op.is , seu poema seu histosam evuls re : seu patius expectet donec ea n c ita res sint, cum metuenda non erit amplius cojusquMnoffensio.

113쪽

I IO Q. HORA

Traetas et incedis per ignes stippositos cineri doloso. Paulum s verae Musa tragoediae io D sit theatris e mox , ubi publieaa Bes ordinaris, grande munus Cecropio repetes cothurno , Insigno moeςlis praesidium reli, Tt consulenti Pollio Curiae . 13 Cui laurus noris os honores

Dalmatico ruperit triumpho.

Jam Dunc mi uaci murmure cornuum

et ambulas per ignes sub fallaci latent f glco ,

Duilla. A seona tantis ' r absit austera Musa trago diae r deinde cum publiea negotio compostieris , ingens opus resumes strio tra-

ANNOTA

. Iureis per Unes suppositos cineri doloso. Precen:i nempe iniuriarum memoria, flagrantibustia tae diseordiis , quis posset res eκ fide historiar Narrare et persequi , eitta plurimorum ostensionem lCerre ut e scintillis sub cinere latentibus incendium ἔ ita e potentium vituperatioue suboriuntur irae . odia , ultio. 9. murum severae Musa tragoediae desit theatris. Seu tragoedia . cui praeest Melpomene seu histo-1Ia hellorum civilium tes tra eas complectens, cui petaesidet Clio , ne proteratur in lucem ante comis modum tempus. At ubi pro Cousulis auctoritatect diligentia res tu thalas pacaveais , tum vero edes re a te gravi stylo scripta sunt. Certe Pollionem trageedias scripsisse et belle quidem . satis indicat Virgil. Eclog. s. v. . Io. ubi ait :En eria ut i rear totum mihi ferre per orbem sola Sophocleo sua Ormina digna co/hurno.

Nee euim de Augii ii Aiaee imperfecto intelligunt ca verba Docti , ε ed de Pollionis tragoediis sicut

et Dalmaticum eiusdem triumphum notant aperte quae sequuntur et quae praecedunt:

siue oram Iab rizi Iegis aequoris

ne siti. empora Σretim Iti er victrices hed ram tibi serpere tauros. Horat. lib. 2. Sat. Io. Portio regum Fucta canis pcie tet percusso rid est . senariis versibus jambicis, quorum usus est an tragoediis. Servius autem in Eclog. ad v. 86. Pollio ea ipse Deis nova carmina . citat hanc Horatii Oden, ut tragoediarum scriptorem probet sui . Postonem. r. cecropia cothurno. Cothurnus tragoedorum altus et sublimi calceus poni so et pro excelsa et magnosea oratione , qualis decet tragoediam , euius rigo ex Athenis . vhi regnavit Ceerops. clatuerunt autem primi tragoediarum scriptores Thespis, K- .hylus , Sophocles , Eut ipὶdes. I I. Moestis praesidium reis. J seu quod dicendi facultate clarissimus multo in foro defenderat: seu quod Senatores aliosque proceres. qui contra Au- sustum f:eterant, ad Polli is coniugientes patro.

o praeclarum scint uni tristisus reis et Aena ui eousilium e obeonii , Pollio , cui laurea immor uia Pararit doetis i ii triumpho Dalmatico. Iam jam aures verberus

cinium , in Caesaris tratiam red re leniamque impetrare quihus ille opitula . ut et No

trectabat; perinde se Moeeei t. lib. i. 14. consi lenti curiae. P Timia m date eontilia Iahonanti Cut .e Pollio Consul debebat: tum vero maxime quod ob summam prudenti e laudem , nee minorem opud vires Principes gratiam . de constituenda he publicae rationibus , rebusque componendis . a Pallibus enixe consulebatur. Pol Io. Is eratot . poeta . et historIcus non vulgaris , exercituum etiam d/ctor non inglorius . consulatum laudabiliter gessit cum Cn. Demitio Calyino , an . U. C. II 3. Em meminere sauintil. pluribus locis; sumon. tum in Caesare e. 3 . et s. tum de illustr. Gramin. cap. I e. Dio siti. 37. 49.ss. Tae. lib. 6. Seneca lib. de tranquil . animi, stiti finem . et Epist. Ito. vel l. Patercus. lib. r. min. lib. 7. cap. 3 . et alibi; Plutare . in vita Caesaris, et t. vlagitium autem Bucolica Poli otii in seripsisse non dubitant Etuditi, ut Moecenati Georgica , R ireida Augusto. Is . cui laurus iaeternas honores Dalma leo reperit triumpho. 9 Qui laudem et gloriam nactus es

nunquam intermorituram tum eum lauro , eri more,

coronatus triumphani de Salona Dalmatiae urbe a te expugnata. Inde saloniniim vocavit ille natum eo tempore situm, cuius Cenethlia nil canit Virg. Telog. 4. Pueritne Pollio Consul antequam ti um- pharet , an triumphum duxerit ante eonsulatum , disputant aliqui, sed quid haec ad nos , et ad hunc Horatii Ioeum I

17. Iam Munc minuci murmure cornuum, ere. γBelli tumultum , proelii 4treritum , elangentium et

increpantium tubarum quasi minas ae terrorem sic

depingis, o Pollio , ut his adesse videatur sibi quisquis tua scripta perlegit. Quod si per hypo- typosim, quam et his Horatius prabet egregiam , tarn graphice exprimens ea Ipsa qui laudat in Potitione , ut ea veluti ponat ob oculos , rerumque

atroeitate mentem concutiat.

cernuum. θ Varro lib. 4. de Ling. Lat. cornua dicuntur , quod eia quae nunc ι . t ex aere , tunc fe-hunt ex bubulo coram

114쪽

CARMINUM

rstringis auro r jam litui strepunt ;

Iam talgor armorum fugaces υγ Turret cliuos , Aluitumque vultu 3. Audire maguos jam videor Duces Non indecoro Pulvore sordidos ;Et cuncta terrarum subaCta , Praeter atrocem artimum Cato uis.

minaci tubartim sonitu a jam elangunt Iilui jam spleri or armorum pereetiit equos fugientes , et equitum faciem. Iam ωideor ANNOTA

Murmure cornuum post Insis aures. 9 Caesar bell. civili Iib. 3. eap. 91. neque fruitria antiquitus insti- autum est, ut signa undique concinerent , ι timoremissi ιe univcrsi tollerent i quibus rebus et hostes terreri , se suos initiari existimaverunt. Contra tamen alii sensete, teste Gellio, uoci. Attie. lib. I. cap. I f. ex Homero r Ast ibanr roe si spirantes robur Achivi. Auditque: Quid ille visti ut uissimus clamor Romanorum militum, quem in congressibus proelio rtim feri solium scriptores annalium memoriavere lcontruue institutum sebat antiquise discipi uae rumprobabiti l Ati tum etiam grata clementi, et silentiocat opus . ctim ad hostem itur in conlpectu Lugiit quo procul e stantem l cum vero prope ad munus venis tum est ; tum tum e propinquo holiis et Imretu pro rutiundus er clamore terrendus est 3 etc. 29. Fugaces terret equos equitumque vultus. 9 Caesar de heli. eistis. ith. 3. eap. 94. cum recentes atque integri defessis successissenι . aIii uutem a tergo orirentur , sustinere Pomptiunt non portae est ,

atque universi sergia verterunt Priiamum equiturus est putatis . . . . Pompeius ut equiis avium suum stitiuua vitat , eui 'miarime consti ha pror nus se in castria equo contulit , ere. Quare vero tacet hie Cesar suurn illud strat agema , quo maxime hostium fuga , et strages,sἐhique victoria contigit 3 Nimirum ex Plutarcho ,

Appiano . Lucano aliisq re , cohortibus suis II at daverat Carat , ut aduersariorum Ora , oculos vultus que gladiis peterent. Flor. lib. a. eap. a. obequi auris caesuras exceptae voces, artiria cruentia ,

sed .lnera et ad victorium effiax ML .Es --ClEM FERJ r altera ad laetationem postea ; PARCE CIVIRUS. Dolut an virtus quis in hoste requirati sua certe Cesarem 'nou sesellit callidani u . Enimvero sciehat Pompeianos omnes ferearohites , aetatis ιι re orisque venustate nimium quantum allectos, nunquam laturos impetum et ignominiam istam . arque ea uu tus deformatione, aqua adhorrebant , in sus m avertendos. Flor. cit. stragem fugientis equitiatus levis armaturae ruinia comitiata eir. Tune terrere latius duso Itithiantibus invium copiis, rcliquia strages quasi unu mauu su-

elia est.

i. Audire m uos iam videor Duces. 9 Ut:Ls- .e pari:s imperatote et ante proel um oratone in is eirantes militum a uinos via tui ea que acuuntes ,

audire summos Prinei es Horioso Pula

pollicitis etiani et obtestet ionibus adhihltis. Suetoli. Iul. Caesar. cap. 3I. pro concidi te Mem militum

gens . ae veste a rectore dis.la, i involavit. Lai adimatur etiam ecuestres eiustis pectuitus singulἰs . per quos dignitiatem suum Eusensu ue esses, ete. vciviti ire u deor Ducis vlete partis, subaetam deitui tes causam meliorem, atque pessumdatam libertatem et ne public m.

31ugnes Dures. 9 Pompeium in aete Pharsaliea profligaum: Labieini.n, Astantum, Iuliam. in Astuea: Pompeii lilimn in Hispania ad Mundam uGhem r ejusque fratrem sextum Pompeium , qui Corduba in stelliam. et hiue in Asiam fugiens , tandem ab Antonianis ibi exsus est. ar. Non in toro sti vire solutus. In ipso conflictu, mediaque aete per singulos ordinet di scurrunt interdum Duces , hos illosque ad s: en is pugnandum adhortati: ue non verb s solum , sed et exemplo , glorioso proinde ipsi pulvere tonspersi. Apud Livium passim . Flor. eit. de phili sensi ecria

tamine, multus in eo proelio caesae stat , mediusque ii ter Imperatorem et militem. Veces quoque obe uitiantis exceptae ere. Apud Mundam vero idem C, sar . allegato equo, similis stirenti primam in ia tem procurrit. Ibi prensure fugientes. cor Irmare; pcr ιο- tum denique agmen , ociatis , munibus, erumfre voltistare. Vel, si reseras ad posteriorem Interpretationem mare allatam, pulaerem accipe. in quo volu-ipiatur occumbentes pro patria et libritate e vium. V de lib. I. Od. i. v. i. et ode I s. vers. 2 4. 24. Practer atroeem animum caronis. 2 Cato apud Utieam interire maluit , quam hostium patriae , qui iam vicerant atque omnia priae tenebant, iaciem videre. Plutarch. de eo Caesar dixisse harratur; tuum ego tibi mortem divideo, calo, quia ni mihi sui tem tuam iuvidisii. Lueanus r idtr e lati a Diis pliaetiit; sid v ta cito es. Flor. cit, Iu Africa cum civibus modio amiceius iam in Phuisalla suta ample so- .nu tir in Pompeiani nominos Ioeum c. ita S.I-pio. Accessit eopiis muriruntue rex Iuba , videli cet ut farius uinceret cutisar. Nihil ergo ii: tie Phariasium it Thapsori , nisi quod iamplior , eoque acrior Gesarianorum impetus scilι, indignun -ι iam post Pompeium , crevisse ' btilium . . cato toti ii 'erfuit MI o di i ii ii que apud Bagradam custris Uticam volui uti ia

115쪽

aia Q. HORATII FLACCI

a5 Iuno , et Deorum quisquis amicior lascis, inulta cesserat impoteus

Bettulit inserias Ingurthae. Quis non Latino sanguine pingvior 3o Campus sepulchris impia proelia

Testatur , auditumque Medis uesperiae sonitum ruinae I

Qui gurses, aut quae flumina lugubris

Dii grarant impares , terra illa non mindieata ; at inodo victorum posteros Iu GDrthae repraesentant inferias. Quis aeter ANNOTA

Africae eluti, ea servabat. Sed araepta partium vi- de , nihil euneratus, ut sapiente dignum erat , moris

rem et iam laetus accis t . . . . . . . Perlecto ne

cie au Iucernam Platonis libro , qui immortalitatem anim, doera , pisulatum quiola ; tum ebeia priamum vigiliam stricto gladio revelatum m anu pectus semel iterumque percussis , etc. Bene ergo Poeta ait eun. tia terrarum subiacta , sed non Iubaetum Catonis animum atrorem, id est, Invictum , intrepidum . flecti nescium , denique Portia gente ae severitate superbum.

as. Iuno , et Deorum quisquis amicise Afris , etc. 2Dli qui Numidis in bello Iugurthino saverant, cum

tunc eos defendere non possent , urgentibus nimirum fatis , eumque an cam ulcisci terram ae genistem modo non lieeret, suum in Romanos odium distulerunt . tandemque expleverunt, quando vietores ipsos aut eorum nepotes velut hostias maet aiarunt a atque inferias Iugurthae et Asrorum mavibus in Asilea ipsa dederunt ae retulerunt; tum nempe cum ad Thapsum urbem Asticae maritimam quinque hostium myriades interseeli Caesar. adultente qui iadem Asinio Pollione, una d e triuus exereti bus1uperatis , Consularibus ac praetori s viris compla ribus aut captis aut exsis , aut ad voluntariam necem adaeris; viciis dentqne Seipione, Afrauio, Iu-ha. Catona. Plutarch. invita C. Caesaris, Florus, etc. Iuno. 9 Virgil. Igne d. r. vers. I 6. Carihaginem Iunoni dileetam ostendit his vethla . carthago euum Iuno fertur terris m. igis omnibus unam Potihubita eortiis e Samor AIe illius armia , Ille eurrus Dite hoe regnum Dea gentibus esse

Si qua sata sinans , iam tum tenu tque , Dia

vetque.

26. cesserat. J Demigratat inde, velut resistere satis Impotens. Ex veteri porro consuetudine B manorum evocabantur ex ohsessis u:hihus Dil ea rum Tutelares. Solemi e illud evocationis earmen refert Macrob. Samma l. lib. 3. cap. 9. Si Deus , si Dea est , cui pertilis civitasque cait his ueniis Gela tutela ; teque maximδ ille, qui urbis hujus posti

tirue ruretum recepisti , precor veneritque , vemiam et re a vobis peto, iri vos populum ciuitiaremque caria Haginensem deseruiis; laea , templa, Iucria , urbemisque relin uatis , absque V abearis r eique pertito ci-xstatique metum , fonsi, nem: i oblisionem injicia

pinguior Latinorum emor e , non exhssese tumulis infanda certamina , et ea denis

tis Italiae fragorem Medis auditum p

tis a proditire Romam ad me meosque veniatis ;nostrisque vobis loca , templa sacra , urha raceertior probatiorque sis : mihi quoque , populoque Romanomallidusque meis pruerositi sitis , ut sciamus int Iiguretisque. si ira fereriris , voveo vobis templa tu dosque facturum.

28. Rctorum nepares. st seipionis Africani , qui victo A thale vectigalem Populo Romano seeera tCanhogicem, nepos Q. Scipio pesino quidem iii

Caesarianos hellum non infeliciter gerens , ab iis demum prosis tus occubuit; ut ante diret. Appian. lib. 2428. Re tulit inferius. J In mortuorum sacris olim iuvenes inferebantur ictaha uutque ad plaeandos horum sanguine illorum manes : portea gladiatores introducti ad tumulos desunctorum pugnantes. Cum vero dux in acie caesus esset, capti ex hostibus ad eius sepulchrum immolabantur, ae velut in seriae cimittebantur. Iliad. 23. v. i7s. Achilles patrocli manibus plaeandis duodecim 1 roianos mactat, atque in ejus pyram iniicia. Virgil. A neid. IO. v. I7. Sulmone errator Quatuor hie iuυenes , totidem quos edticae

Usens hViventes risi It r Insolas quos immolet umbris , captivortia rogi perfinulat sanguine flammas. Iugurthae a Is Reκ Numidatum aeri vir lix pia

Movie Ανgento , manu proreptus , et gloriae mii taris appetens . magnum et attore vatiaque victoria cum Populo Romano bellum gessit, donee missus ita Numidiam Marius Iugurtha fregit opes , ipsumque ad extrema compulit. Is enim ad Bocchum Mauri latitae regem fugere coactus, ab ipso proditus, ac syllae traditus est, ba quo perductus ad Marium . huius triumphum decoravit i denique trusus in cerem, ille moerore contabuit. Sallust. Quis non restino sanguine pinguior eampus. IIctum Poetae nostri a Pollionis laudatione ad divilium hellorum deplorandas clades et .aerumnas transitum non prohat Sealiget , eum temen Pindarus aliique in ignes Poetae frequentius nihil haheant , nihilque ornatius quam eiusmodi aegressiones ; usque

Iummam artem exhihere soleistat.

3 . Au iliumque Medis Hesperiae sonitum m nae. ITantam Romanorum cladem et tam famosam , ut remotissimis usque ad Orientem populis audita sit.

De Ned ι et Besperia dixi lib. i. ignara

116쪽

ARMINUM

Ignara belli P Quod mare Dauuiae 35 Non decoloravere medea I

Quae earet ora ervore nostro I

Sed ne relictis Musa procax iocis i

eae retrae tes munera naeniae et

Ne cum Dionaeo sub antroco Quaere modos leviore plectro.

INTERPR

colarem non mutarunt strages ' Quae regio non imbuta nostro sanguine I Verum o --

34. Dauniae. 9 Id est. ApuIIae , ut notavi Iib. I. Hamc vero memorat Horatius eo quod per Adri licum mare taesar Brundusio profactus Pompeium ecutus sit. vide Comment. Caesar. de Mil. cu n. lib. I. eap. a . et seq. et lib. I. cap. 2. et seq. ubi sie hahetur merorum se abdreae caesae s ab urbe erosciscitur , ne duitumqua pervenit. Ea legio nos dias fecim, equitatum amram venire iusserat. Sedriamum niarium reperit, ere. .... gravis autumnusia Apulia, circumque Brundiasium . . . etc. s. Decoloravere caedes 8 9 Lucanus: Tum primum rabiae civisi sanguitae Nereus. 36. Quae caret oris eruore nostro 2 vide rupra Annot. ad v. a. ubi e Floro vetha hac retuli: B.llum intra Iloriam, inde se in Glitiam, Birpaniamque defexil ; reuersumque ab occasu. in Epiro Thessaliaque consedia r hine in Ala tum , inde in stam , rursumque in Africum, postremo in Hispaniam remis rivis, etc. 37. Sed ne relitris Musa praena iocis, etc. ) Αd serpsum convertitur Horatius a quo vero progrederis , mea Musa inquit. Quidve restieas obducta vulnera Et eur ab initituto reeedimus ' Ne relictis iocis mihi tamiliaribus . et cantilenis focetis et maior iis . ad graviora pariter se tristiora deflecta. mus. Ergo tenuiores potius modulos atque locularia earmina more nostro conseetere,ur. Certe levi tu ista minori perieulo traetabimus. g. ceae mcinera naeniae. J Luctuosos versus velut

inditos a Nania Dea ; de qua Coel. Rhodi g. lib. II.c32. I. vel lugubre carneu, quod ptimus laverit

sa aridaetor, n/ ssimcisti Iussis , celos Iluttis reponas : mecum potius sub Dionaeo speciatentia modulos pectine lepiori. T I o N E s.

Lyrieus Poeta simonides , a Cea Insula orkindua ἔquvi quidem e Cycladi s est. Ovid. Epist. IO. cingitur Isigaeo nomina Cea mari. Doricam Ille secutus est dialectum. Quintil. Ih. Io. cap. I. sic habet i simonides tenti a , atioqui sermone proprio, et iucunditare et adum e meridiari perest a praecipua lamen eius in commovenda miseratione unus, ut quidum iri hae eum parte omnitus eiusdem operis auctornua praeferant. Hoc idem testatue Dionys. Halleamaa. Refert sutilas steslehora posteriorem , Melinrten cognominatum ob suavita tem; threnos, Emeomia, tragoediar et alia xetiapsisse . ete. Meminit et alietius simonidis Cail . qui prioris fuerit e filia nepos , et scripserit qua dam , ante hellum Peloponne lacum. Noenia. 9 Ex Non. Mareell. carmen est ine di tum . quod mulier dicta prasea exhihet his, qui ishus mortuis propinqui non essent. Ex Varrone 4.3da vita Populi Romani ad iihias et fides cantari solebat. Cla. de Leg. 2. n. 6 I. Honoratorum , inquit .

virorum Dudo in eones e memorantur; easque ad canis rua et edicinem prosequuntur, cui nomeri Naeniae equo voca5tilo etiam Graeci eamus lugu res nominiam . . 39. meum Dionaeo atib antro. I Dionaea modu-lemue earmina. id est, amatoria et Veneres , uedisi ; vel sorte . in honorem Augusti, qui dueit genus a Venere. euius matrem Dionem celetieas Homer. Iliad. E. ao. Lariore plectra. stylo medioeri, Pollio quiadem suhlidit et ' leo, versu tragica Macribit .

Nos autem lexion dec cauere Lyricii

117쪽

AD C. SALLUSTIUM CRISPUM. O DE ILDkitiorum non Possessio, sed contemptus ac laudesius usus beatam facis.

NuLLus argento color est , avaris Abditae tertis inimice lamnau , Crispe Sallusti , nisi tem Perato

Splendeat usu.5 Vivet extento Proculeἰus aevo , Notus in ira tres animi paterui: IIIum agit Perina metuente solvi

Latius reεnes, avidum domando

INTERPRETATIO.

nas terris aParis conditas , certe recu- erga fratres paternum . illum fama ν via non habet ullum sylendorem, nisi usu rennis vehet ala dissoloi refugiente.

Dueat moderato. Proculeius vigebit ae- Amylius dominaberis cupidam vincendo ANNOTATIONES.

Metrum idem quod supra ode a. Lib. I. I. Nullus argento color est, etc. I si quid habet

pecunia nitoris , id omne mutuatur a recto usu.

Quapropter . o Sallusti , iure inimicus es iis . qui

opes suas terrae in iuni et abscondunt . auro et argento non utentes , quae tamen sunt duntaxat adusti in facta. Aristot. Eibic. 4. δπλιτνι rvxsi σι H. v. Cyrus apud Xenophoni. pecuntis utimini. Num in unam satis sit eorpora defodi, cum iique aeem oblatit. Cassiodor. lib. 4. 34. di iis a i vena similis est reliquiae terrae , si iaceat rictu crescis ad pretium.

a. Abduae. 9 Alii legunt abdiro. sed quorsum

tana ea de lectione contentio, eum par utrinque elisus eaWiatur 3 Ahditae vero seu in fodinis a natura . seu in eavernis et terrae latebr a , ah h minibus avaris thesauros ut plui om deros os euia xodientibus. Lamnae. I Lamina . et per νγneopen lamna , hem lamella. hractea es crusta exilis eri au O, argento, aliove metallor ponitur hie pro pecunia. sui it qui pitent alludi ad ara saltat lanum in cen Donum Alpino tractu a sallustio primum eGossum. Plin. lib. 34. eap. I. Argentum in laminia servari pridem solitum . innuit seneca, de vita Mata, cap. ai. scrihense saeculum illud. in quo censorium erimen erat . partiae argenti Iamiliae. . criis e Stinuiti. J C. Sallustium Crispum rerum Romanarum scriptolem intellexere hactenus omnessere po1t Aero em interpretes a verum hene Tot rrricus temporum haud rationem eonvenire inhodoratus est. Enimvero de κstituto In regnum Phraato mox Horat us; quod aliquot post Actiaeam victora m annis contigit. Non igitur scripta est hieode ad illum balliani uni qui dum curiat qualis Uo ame Actiacum hellam , teste Tute, o in Chron. Quem igitur hie eompellat Horatius Accipe ea

Annal. 3. Cornes. Taeit. crispum equestri trium Deo c. Sallustius rerum Romaniarum forensissimus auctor sororis nepotem in nomen ascivis. Hune igitur laudat quod avaritia sortes aversetur Isolerter aurem. ecculte, ae velut aliud agens docet c quod insta declaro impingat in mai

ris avunculi vitia. Is enim inter alia , ut iurco . popino, et detoetor notatos. Vide Sueton. de Italustr. Gramm. cap. I s. s. Vivet extento Proculeius aevo . ete. 9 Nunquam peribit aut deficiet memoria uiti liberalitate et pietate conspicul ; qualis Pioculeius , me Romanus Eques . Augusto sie gratiosus , ut et stiam nuptiadare meditatus sit. Sororem habuit 'a etentiam Moecenatis uxorem e scutres autem Sc pionem et Murenam . qui Pompeianax secuti patres , victoris Caesaris ossetis onem ii currerunt , publieatoque pa trimonio ad inopiam redacti. At Proculeius iis sevi lut patrem exhibens . divisa, qua via erat , hereditatis parte . qua victitarent ae xustentarentur ἔreeonciliationem insuper et veniam piocuravit. vide D on. lib. s. Plutarch. in vita Antonii. Plin. lib. . eap. 4s. 7. IIum aget penna . ete. P Traduee fama nomen Pioculeii gloriamque ad posterox t pennia meruerae solvi . nunquam dissolvenda celebritate. s.c alibi. 'rari metuit fides. id est, eavet eulpari , ita ut Munquam culpe ur. Quint. Declam. 6. in ipsa ast a sublimem pennata . ritia feret. Sidon. Apollinaris lib.

s. Epist. II. Eum iure eoueres post Horatianos et x Mauricos orator , Horiae pennis evolaturum.

s. Liaticia regnes , etc. 9 Cotu. Tac. citi lib. I.

118쪽

CARMINUM LIBER ΙΙ. rasro spiritnm , quam si Libyam remoti a Gadibus jungas , et uterque Poeuu

Serviat uui.

Crescit indulgens sibi dirus hydrops , Nee sitim pellit, nisi causa morbi

. Is Fuserit vi tata, et aquosus albo Corpore languor.

Redditum Cres solio Phraatem

INTERPRETATIO.

mentem, quam si Libyam addas langim donee e venis or. mali, et aquea seia quis Gadibus , atque uni subjiciatur gemi- gritudo pallente corpore depellatur. filiona Carthago. SaeMa hydropisis sibi lar- tus populo dissentiens e numero feli- ens ingra escit, meque Atlim compescit , etiam expungit Phraatem ιhrono Cyri re ANNOTATIONES.

pto ad capessendos honores aditu Μoecenialem aemuis latus . sine dunitate Senatoria multos tritis holium consularium pse potentia antisit: diversus a Dcrerum instituta . per evitum et mundorias I coplaque et asstientia Iura propior, me. Nunc itaque monet Poeiata . ambitionem Damare , avidum seu Peruviae seu honoris spiritum domare , gloriotius esse quam dis sitas regiones suh iugum mittere. Ut ergo Saumatius ille prior quanquam Numidiae prase tus , nequaquam inde heatior fuit . sic nee posterior ab ipso adoptatus , quamvis Libyam As ea . et Gades Hispania provincias domet, non proinde felix ha. hendusa et si et uni serviat ac sutilatatur uteret eme I . utraque Carthago, Aseleana quam Dido , et Hispati ea . quam Hasdrubal condidit. xx. Gudibus. 9 Gadra Ptolemeto, Gadest seu Gadit apud Poenos . hodie cadit insula et urbs Hspaniae Battea a Tyriis condita. Fertar. ra Areta .

quasi διιν te rua cervix. Eustath. in Dionys. vertatem tamen etymologiam eripiscatus videtur qui

cadis prima sterum solida supereminet arce ;AtloIlirque eaput gemitiis inserta colamnis. mee cotinusu pr tis suerus sub nomine priscor errarumque αh ne Urii dixere coloni. Buctura quin etium cudes hunc tinguia sequentat. Poenus quippe locum cudis vorat undique sertum. Idem testatur Pila. Eh. 4. cap. 13. et Hesych. 'a ειpa , i, quit, Phoeni a vocat ea mapaγμα a

a 3. crescii lari ens sibi dirus Udrops , etc. 3Trlia similitudo, quam eleganter adhibet Poeta . at sine apodosi . ut alias saepe. Hanc vero sic licet supplere. Hydropials non curator , imo irritatur aquarum potur ala aviaria et eupiditas augescit

dum satiatur opum accessione. Iuvenal. sat. 14. P. I 33. crescit amor nummi, quiantum ipsa pecunia erescit. ox Id. Fastor. I. crevertit, et opes, et opum furiosa cupido. Et tam possideast prurima. FIura pererit. Me quibus i immuta sinis a venur ab umira , o plus sunt potiae . prias alatantur aquae.

Hydrops. θ Metonymia. pro , hydropicus. Nomen a Graeco aqua .hau, moitur, Latinis aqua

intercus i eius non una species r leueophlegmatiam indieant hae voces t a Posus csto corpore languor rquando nempe eorrupto iecore vel splene non collis' vertitur chylus In sanguinem, sed humore aqueo replentur venae aliaque minora spatia corporis . quod eo morho albe tit. Coel. Rhod g. lib. 26. eap. 3. Diopiseos tertiam speciem cetius leucophlegmaeiam is tr nos auiam pituitiam dicere possumus . inquit . ete. vhi et caeteras eius morbi species, ου υriasque assectiones suse iuxta et doe e persequiti Pariter et Sammonicus rite eanti icoempti jeioris visio vel spunis, ocerius crescit hydrops t aut cum sic με seIra metatio A De artitie satices gelidum erudiere liquorem. Tum b his inseritis vitio gliscente tumescit, Secernens miseram proprio de viseere peliam.

tr. Re Dum seri solio Phraatem , ere. a Ut per

ro ostendat non eos omnea regnare aut Matos esse qui populis praesunt et imperant , afferi exemplum Phraatis, qui licet in reguum sit restitutus . lare ea quia sceleri us inquinar at se e , minIme eentenisdus in heatorum numero. Atque hinc virtutis do cumenta instillae Crispo, ne propter summam apud Caesares gratiam, plusculum sortunae credat', mitius autem virtuti lanitatur. De eo Cotues. Tacit. Annal. i. Sullantur crispus rarticera secretorum .ere. L h. a. Tiberius vincipiti curia distractus postreiamo dur negotium Susiustio crispo . scilicet. coercendi Clementem servum Agrippae Domine h. bituque as sumpto res novas molientem , lib. 3. tit. Sallu,tius incolumi Moecenati proximus , mox praecipuus , cui secretia Impe eutorum inniterentur . et interscietiri Polumi Agrippiae conscius ἰ aetate provecta speciem magis in amicitis Principis , quum vim tenui . Id. vique ea Moueniati accidera i r Dio et petentiae rura

sempiterniae.

ori solio. θ Metonym. totum pro parte. Paris thia regno, quod tenuit etiam Cyrus rubacto toro oliente. Phraatis historiam narrat istestam Iustiis nus lib. 4I. sta finem. Forum Parthiae sciit, iaqua iam quasi solemne est reges pum nidus hiaterievi aceleratissimus omnium , et irae Phraiares nomine, rex statueretur. Itisque statim quiasi no et mo- .ri. patrem iritersciis; si atres queetue trig nta triti iis da . Sed nee in stiis cessunt purri idia. Num cum in ros si i ut ales Propter assidua mkra videro ι

119쪽

Dissidens plebi, numero beatorum Eximit virius , populariique salsis dio Dedocet uti Vocibus , regnum et diadema tutum Deserens uni, propriamque laurum Quisquis ingentea oeulo irretorto

Spectat acervos.

INTERPR

s titulum s aqua emen d plebem Diraei

titentem sermone a securiam principatum et imperium atque s Mialem gloriam attri-

ANNOTA

me erret qui nominari rea potiri, adultum Ilium imresci iubet eum multa crudeliter consti Grai , in e litim a populo suo petiistis. Itaque eum magno tempore snilimas civitates , ad postremum Scutias preeistis fatigassar, Sothiarum maxima au-ixiso in regritim restimitur , are. Phraatem ab Augusto restatutum alii referunt. vide. Dion. Eh. s I. et et seq. strabonem, ete. ., I 8. Numero beatorum. I versus hypermeter, cuius ultima syllaba ad sequentem versum pertinet Exim ἐι virtus. Beatum pIas imperita voeet et dicat Phraatem, quia regno potitur ι at viretia aliud. Omnino decernit, eximia enim et expungit e numeraheatorum scelerator quosque Met opulatitos. - s. riptitamque fulsis dedocet uti voribus. 9 La-horat et satagit, ut errorem hunc plehis excutiat, quo dives quisque ah ea existimatur ae praemeatur Natus e Stoicum vero dogma asserat, solum rapian lem Eeatum esse , regem . etc. Ipsa enim vilius pro prium sita laurum et gloriam , proindeque lutum diademia regnumque, veram denique selieitatem et Aener uni, qui opes eo temnit, oblatisque viri a gentique acervia adeo non movetur , ut nec oculos

convertat. sie Catius Samnitum et Pyrrhi spremit dona. De quo lib. I. Od. ra. v. 43.

23. Oetiti irretorto. 9 Reetu oeussi non obsisquis, strahis . invidia, adeoque non saepe ad id quod non eo upiscitur. retorris . Graeci, O aus/ a 3 vrasa λιπε . Ovia. Metamorph. a. de aerihens invidiam, ait,

nusquam ruta aes a.

Faeit ad rem quod Nonius Marcellus in voee . Sir hones . refert ev varrone πιρι an κρχια ve mi ri enim qui liminis intrarunt integris o lis . struhs-nes sunt faeti: hiabet quiddam enim ελκυς/nas Fra vineiaIis formosula uxor. Lueti. Iib. I r. ut ma imvirire , non strahodiem feri saepius deliriis me tir rem . vel , e Io irretorro, id est . aspectu simplici. e uerato; quod contemtum iudicat, sensumque nostri Poetae plane assequitur , Ehsque tot are haglis hos, quibus non raro interpretes auctoris senteniatiam iuvolvunt impediuntque , dum expedire et e planare satagunt. VOV tames sequens spectat , aliis quid amplius innuere videatur et eum nempe qui ingentes acervos contemplatur fixis, Immotis . eonis stantibus oeulis , ut auri sulgore acies oculorum non praestinguatur , aut retorqueri ae rasseetl eox'. tur. Seueea beatum asserit eui non magis auri 1.Lgor quam 1 ludii praestinguar ocudor.

AD DELIUM,

O DE III.

Nec aHersis frangi, nec prosperis eMolli debes moriturus, sed moderate lariari.

I QUAM memento rebus in arduis Lia Servare metitem, non secua in honia Ab insolenti temperatam Laetitia, moriture Deli ;

INTERPRETATIO.

N T E R adper a Pariter et prospera fruda ti gaudio moderatum , o Deli moriture sanimum aequalem custodire a lascipien- ANNOTATIONE s.

Metrum idem quod Lupra Od. 9. Labir. AEquam. me superbia elatam in secundis re. s , nee moerore fractam in adversis. Aristot. μωρεοε ασοχωv μεγαλοιωχoe ,-Τheod.

temper nil commotionum omnium sedaratrix et quia. eum a libidine avoeet. rum imolanti alacritat. ge ut re nou linae. Cic. Tus l. s. vers. 41. n σμοι non rectos impetus animi firma ea moderata domina tio. 2. de Invent 1 . I 64.ε. Moritura Din. λ Quoniam ineluctabilis est

120쪽

CARMINUM LIBER II.

6 seu moestus omni tempore vixeris , seu te in remoto graitiine per dies FeMos reclinatum bearis Interiore nota Falerni.

Qua pinus ingens , albaque populus

Io Umbrain hospitalem consociare amant

Bamis; et obliquo laborat 'Lympha fugax trepidare rivo.

Ilue vina, et uti guetita , et nimium breves Flores amoe e serre iube rosae sis Dum rus , aetas , et sororum

tristem semper egeris vitam , slae genio indulseris in feriis , bibens Falernum Neonditioris tuus, re Mens in herba se- molia , ubi alta pinus et eandida populus gaudent umbram ramis conjungere /ospit,

ANNOTA

fati vis mortisque neeessitas, certe non e c t eum superbire qui se novit inuni obnoxium; sed nec dedet animo eadere, eum et qirapiam humanitus aceidit a nihilque humani a se alienum homo exiis sumet , aequum prosecto est. '

L J Frustra quidam Me. Glitum Me eommiis Tueamur. Intelligendus. terte est Q. Dellius , vel Delliri, qin primum mh Catili militauit signis; ah oe deinde transfugit ad Antonium , tantaque apud eum gratia valuit , ut Cleopatram quod Cassium

n hello nivisse aeeusaretur , iudieium subituram per ipsum aceersiverit: Plutareho teste in vita Anis onti. Is deinum rebus suis maxime studens , paulo ante bellum Aeliaeum relicto Antonio se contulit:. Augustum, a quo henigne exceptus, Caesaris miliaritate opthusque floruit. Vide Dion. Pluta eh. Q. Senecam, etc. ita sentit Tortem. ae Theod. Marcii. eontra Cruquium etc. 6. Seu sitis omni, etc. Quandoquidem morin esse est , sive moestus viveris, sive laetitia te videris i iuvat , d.im lieri , indulec a genio; neque praetermittetida aetas et Oeeasio vo utatibus oppo tuna. vina et unguentia offerri jube , etc. h. In remora gramiae. In loeo herboso ab ho- utinam frequentia ac tumultu geparato.

Per diri festos. 9 Quibus fieri impensiusque Le-

rari apud veteres institutum erat. B. Interiore nota Ierni. Epulando cum ami-gis , et animum exhilatando exquisitissimi vhil po- tu , quod quidem in olla interiore condi soleba ἔν utem erat minoris pretii in quotidiano usui aestinatum, mas s ad manum ponebatur. Porro vi ni erum inseribi solitam epigraphen ae titulum , quioas quo loeo natum . quoque tempore conditum esset, maκime per nomen Consulis notabatur e sciolis latet. Indieat Tuli. In Bruto r atis. Si quia Fatimo vino delicietur , sed eo me ita novo ut m imis consulibus nasum velit a nee ruratia ita fere ut Opimium aur Anteiam constitim quaeras. qua eae meas Itini optimae. credo: Da nimia ustu

bus amoenam , et aqua saliens obbquo nititur aloeo perfuere. Illuc vina et tin Denia et valdo saxos rosarum fores patos tamen apportari curas diam sinun4 6s

stas nee habet eam quam quaerimus suavhatem . nec est iam sane tolerabitis. Vide Plin. lib. α s. tap. a. Nos etiam pridem annotavimus ad Itivmiat. Sat. 5. v. 33. cras hiber An ius aliquid de montibus , aut de Setinis . euius patriam , ritulumque se crua Delevit, mutia veteris fuluine lestiae. Hic itaque nota inferior excellentiam viui designae seu ob vetustatem , seu ob patriam I vel utram quo. n. Qua pinus , etc. 9 Descriptio a ceu i loci, seu villi Delii peramoena. AI qua pepulvis. 9 Plin. lih. 16. cap. 23. Pomu arboris tria genaria , olha , nigra, et quiae Libi appellatur, minima solio, ae uigerrima. . . Albasiato hieolor, superne coniurans, inseriora parra via rivi. o. Umhram ho iratim eonsociara amant. 2 Ramis amanter lanetis. Insertis , consociatis umbrum praehent ac velut hospitium parant eo venient thua, sedentibus . epulantibus. i. Obliquo laborat lympha fugax trepidare rivo. 3Uhi rivus sonorum edit murmur ob frequentioren aquarum ad ripas et lapides collisionem te conflictum , quod obliquus et flamosus iacit au

12. Trepidule. 9 Quasi strepitare , a strepitu pedum subito euerentium o unde significat maluere . et festinare. Ex Non. Marcello. 3. me vina et unguenta ere. J Ista ad laetitiam

adhiberi cotisueta, fuse Metamus lib. a. od. 36.3θ. at alibi rNimium brevis flores , etc. Elegans Epigrammar

iam longa unia iues, aetas tam longa rosarumetu a pisescenses junera se cria premis. Quiam modo nascentem rutilas conspexit Eous . Hanc rediens aera vespere vidis anum. .

6. Dum res, et natus , etc. I Dun licet per tranquillum rerum statum . per iuventutem x per vitae usuram , quam largiuntur ac protos ut Palcae. De his lib. 2.

SEARCH

MENU NAVIGATION