장음표시 사용
101쪽
Ium mesum C. AquilIus desiniit, cum aliud simulatur: teste Cicerone libro De ossi c. ii I. & in Topie. qui eam desinitionem sane luculentam,&ab homine definiendi perito prosectam scribit. Lamfl: definitionem iecutum ess e Seruium Sulpitium argumento est, i. i . D. de dolo malo. ubi
DoLv M malum Seruius quidem ita desinit, macliti nationem quandam alterius decipiendi caussa , quum aliud simulatur,& aliud agitur. Labeo autem , polle & sine simulatione id agi, ut quis ci cum ueniatur: poste & sine dolo malo aliud agi,
aliud simulari r sicuti faciunt qui per eiusmodidissimulationem deseruiunt , & tuentur uel sua uel aliena. Itaque ipse sic definiit, dolum malum esse omnem calliditatem, fallaciam, machinati nem,ad circumueniendum,fallendum, decipiet dum alterum adbibitam. Labeonis dei initio u ra est. H.ec Ulpianus, cuius tame dii putatio meo iudieio uerbis illis uel a Triboniano, uel a quopiam alio ampli licata est : MACHi NATio, Mquandam alterius decipie di causta. Sumpta enim uideri ex l. 7. . . D. de paci. disputauimus in libro Obseruat primo, cap. 19. DOMICI OuM reon domus, aut habitatio faciti sed ubi quis larem, rerumque ac fortunarum suarum summam constituit, unde rursus non sit discessurus, ii nihil avocet. unde cum profectus est, eregrinari uidetur. l. 7. C. de incoI. libro io. s. f. I S. D. de iniur. & l. io lege, aeos. D. de uel b. signisi. ubi Alfenus scribit, Domum cani unicuique nostrum debere existimari, ubi quis que sedes & tabulas haberet, suarumque rerum constitutionem secillet. Item Cic. pro Archia r At domicilium Rome non habuit : is qui tot annis ante ciuitatem datam, sedem omnium rerum ac fortunarum suarum Romae collocauit. Isq: Incola dicitur : a Graecis πή - , l. pupillus, 239. D. de uerb. signific. Senatores etiam ii tibi uelint, commorandi arbitrium impetrauerint . domicilium Romae retinent. Vidua mulier amis si mariti domicilium retinet . liberti, eorumque
filii, patroni manumissoris domicilium sinit untur. l. 22. D. ad munici p. miles uero ibi domi etialium habere uidetur, usi meret, si nihil in patriae possideat. l. 23. eod. Sine domicilio an elle quis possit, aut in duo domicilia habere possit: videt. 27. cod.
DOMI si v M, est ius ac potestas re quapiam tum utendi, tum abutendi, quatenus iure ciuili per mittitur . nam, ut ait Imperator, rei quilque suae est arbiter ae moderator. At lue hoc unum
est, quo dissertusus fruetus a solido dominior tametsi Cicero ludens ad Curium scribat id cuiusque est e proprium, quo quisque utiturac λitur . Vsus enim in usui ructu est, non abusus: ut se idem in Topicis declarat . at uerb usus Duus pars dominii est: ut ait Paulus i. ,.'De usu- fruct. Diximus autem, matenus iure cIulli pes
miti itur, ut tum eos qui unum fructum non habent, tum eos quibus alienare non licet exciperemiis de quibus titulus est lib. Insiit ut . secundo, tum etiam supersularios,& empti yicutas: quibus non directa, sed utilis actio iure ciuili datur. I. I. D. Si ager uectig.& l. I . D. de supersi c. Do M i N i v M aliud est naturale, aliud ciuile . Naturale est, quod gentium omnium commune est rhoe est, quod iis modis acquiritur, quibus Rcntes omnes in acquirendis rebus utuntur : ueluti Occupatio, captiuitas, traditio. Ciuile est, quod ciuium Romanorum proprium est, qua de causa iuris Quiritium appellatur . Constat autem tribus modis r mancipatione, usucapione, in iure cessione: uti docet Vlpia n. cap. Inst. l. quanquam a Iustiniano sublata illa dii ferentia est . l.
uia. C. de nud. iur. Quirit t. m. C. de usucap.trassui de IN BONIS. DOMINI vri non modo corporalium,sed & incomporalium rerum dicitur . nam usus sta dominium
dicitur in l. 3. D. Si usus fru. petat. & generaliter seruitutum in l. semper, I s.f. hoe interdicto, D. quod vi aut clam. DOM: vii ius impetrare dicunt v r creditores, 'nia principe impetrant ut pignora quorum emptor repertus est nullus,sibi addicta dominii iure poc
Doxius proprid dicitur, ubi quisque paterfamsuas sedes ac tabulas habet : suarumque rcrum conititutionem fecit. I.in lege, ros. D. de uerbis
lign. Sed plerunque DoMus latius accipitur: pro quouis loco in quouis habitat, siue proprio, siue alieno. uti. S. s. Omum. D. de iniur. l. 8. in D. de adul. l. I .F. domum, D. de aleae Ius. I. i. g. l.& b. domum, D.de liber.agnosc. l. q. s. praetor ait, D. de danan.
infeci. Hi ne Douus pro familia, id est pro iis qui tum ex una
gente, tum etiam in eiusdem patrisfam. potestate sunt. l. pronunciatio,g. communi, D. de uerb. sig. L pcn. .ult. D. de contr. tab. Hinc DOM E sTrC v M ianus, quod idem etiam familiare appellatur: in l. et . D. de in ius uoc. l. q. D. si quis caut. Hine
DoΜEsTICA furta,quae serui dominis, liberti patronis , uel mercenarii iis apud quos degunt, faciunt. l. I l. s. I . D. de poeta. Hinc
Do M sali Cusi testimoniit,l. r. C. de testib. l. pen. D.eod.quale csset parentum,liberorum, fratrum, patrii cirum, item soceri, generi, uitrici, priuigni, sobrini,patroni, liberti,&c. l.q.D.eod. DONARI uidetur, ait Papin. quod nullo iure cogente conceditur. l. 2 9. D. de donat. DONA Tio dicta est a dono, daasi dono datum e rapta a Graeco . nam hi dicunt δωρον κώδωρῶ ω. Hee Paulus i. Senatus, 3 S. D.de mori. cau. dona
102쪽
ubi in i ioce uacare arbitror. Sensus est enim Donationem non Dationem esse: hoc enim uer bum omnibus modis conuenire, qui b. res abali nantur: nam Ze mutuo dare dicimur, cum pecuniam abalienamus,& uenditor qui tradit, uel em Hor qui numerat,dare dicitur. s. sic itaq.De actioni b.nimirum empto,nel uendito, uel soluto, uel doti, uel foenori. sed Donationis uerbum nunquam . nisi cum dono aliquid, hoc est liberalitatis caussa datum est, usurpatur. Donatio igitur,ut ait Paulus,a dono climeque creditor donare dicitur qui mutuo dat: uel debitor, qui soluto: uel socer, qui doti . sed quoties dono aliquid datum est,tum
hoc nomen usurpatur. uidenturq; Latini uetere hanc locutionem, Dono aliquem dare,uel donare a Graeci et sumpsisse , qui τινα δῶ o dicunt, cum liberalitatis & munificentiae solius caussa rem alicui traditam signis ant. DOMAT i vis uerbum simpliciter loquendo, inuit Vlpianus, omnem donationem comprehen ille uidetur, siue mortis caussa , siue non mortis causa suerit t.67.9. I . D. de uerb. sig. DONA Tio est modus solo iure gentili institutus, dominij gratis & sine ulla praeterquam liberalitatis caulla in aliquem transferendi .Sic enim & Legatum & Haereditas ab hac definitione excluduntur: quoniam iure Quiritium confirmata sunt. Donationum autem triplex est species: nam alia inter uiuos appellatu atra mortis cauila,alia propter nuptias. DONATIO inter uiuos proprio nomine dicitur, quae neque mortis neque nuptiarum, sed a uiuete in uiuentem solius liberalitatis caussa fit. l. r. D. de dona. l.senatus. 3 s . De mori.catis. laq; uoluntatis testatione sic perficitur, ut traditionis necessitatem asterat , publicis literis consignari ,.nisi quingentos aureos superet, non debeat tab ingrato taliae repeti certis de causis possit. d.l.eo .l. 3 s.& pen.C.eo. l. vlt.C. de reuoc.donat. DO NATIO mortis caussa est,quae propter manifestu aliquod mortis periculum iit. l. i. t.& seq. D. de mori. catas. dona. Inter superiorem autem &hane illa differetia est, quod haec fit propter mortis periculum,illa sine periculo: haec fit ab eo qui se quam donatarium habere mallet, illa ab eo qui
haec incerta & suspensa est, facileq; evanescit: illa certa & praesens difficillimeq; convellitur.
DONA Tio propter nuptias dicitur, quae tum ante tum post contraditas nuptias a iitro in mulierem consertur: in Imperis. I.De donat. dc l. 2 o. C. de
DONATIO ante nuptias, quam eandem sponsalitia appellamus, olim fuit ea, quam sponsii di sponsae inter se conferebant. tam enim a sposa in sposum quam a sponso i ponsam exercetur. Sed Iustiniani lege saee donatio nomen mutauit, & propternutas appellata est;quoniam consi tet matrimo
nio tum fieri, tum augeri potest. l. ult. C.eo. si tamen ante nuptias constituatur, suum ac proprio nomen ac ius retinet, uocaturq; sponsalitia hargitio.at si post nuptias,a Iustiniano propici nuptias appellatur. raece aut e tari ore: propterea quod a marito uicilsim in gratiam dotis tribuitur: nee simplex donatio sit, qualis cst ea quae inter uirum de uxorem prohibita est: sed propter dotis donationem, & ipsarum nuptiarum a Tectionem , ut
DONA Tio honoris caussa ,est quam uxor marito ad honorem ac dignitatem aliquam consequendam facit.Caius l. 2. D. de donat . int. uir. Nuper ex indulgentia principis Antonini recepta est alia causa donationis,quam dicimus honoris causa. ut ecce si uxor uiro Latiesau ij petendi gratia donet, uel ut equestris ordinis fiat, uel ludorum gratia. DONAT io inofficiosa mi de i Noppi Cios A do
DONAT iVA sunt,quae militibus extra ordinem dantur. Paulus D. de re militi Ex caussa desertionis restitutus in militiam,non aliter medii temporis stipeodium de donatiua accipit, nisi Hoc liberalitas principalis ei specialiter indulserit. Doruuu & munus dii ferre inter se, Vlpia . quidem
de Marcianus scribunt in I. inter, , .dc l. munus, 2Iq. De uerb. si g. sed eorum differentiam ita obscure exponunt ut pugnantia loqui uideanturina Paulus donum ess genus ait, munus speciem:contra Marcianus in hoc genus: in illo speciem eonstituit. Aliud sane esse donum, aliud munus, illud argumento est,quod uetustissima lex Cincia non praecise de donis aut de muneribus, sed conixi ctim de donis de munerib.scripta est: Ne quis ob
caussam orandam donum munusve caperet. Item
lex Iulia repetundarum : Ne Vrbani inagistratus plus doni,muneris in anno accipiant,quam quod sit aureorum centum. l. 6 . illo tit . item lex lulia Pappia: Ne quis donum, munus, Operas praetercas,dec.date, acere, praestare cogatur. l. qui libem tinus, 3 7 .D.de Oper. lib. LuitD.de lib.cens.d. l.*pe, I .de uerb. si g. Item in mandatis Principum: Ne proconsules donum, munusve capiant. l. S lent. 6. D. de ossic. procons. Sic Plautan Cisteli. Inde in amicitiam insinuauit eum matre,de mecusimul blanditias,muneribus,donis. Et Cl. in Cluetiana: Tantum donis datis muneribus perfecerat.
Et pro Archia, Quod quasi deorum aliquo dono
atque munere commendati nobis est e uideantur.
Ite in L plebiscito, i8M.de ostic. praesid.& l.C panus, TM.de oper. lib. Videndum igitur remota aliorum auctoritate, quid inter donum ac munus intersit. nam Seruius quidem Virgilii interpres, donum proprie superiorum deorum esse, ait: Munuς uero inferiorum . Donatus autem in Teren . Donum proprie deorum: Munns homi num. Quod ciun ita sit, plus tae certe donum uolucrunt, quam minus,qua de causa etiam in superioribus
103쪽
tioribus exemplis seia semper priore loco collocatur. ut non Incommode fortasse dicere possi mus: Donum esse maiorum rerum: munus uero
minorum nam Pompo. in t .sed si, 3 I. s. si uir. D. de dona .immir. Si uir,inquit, uxori munus immodicum Kalend. Mariijs aut natali die dedisset donatio est. Itaque de regna & regiones & oppida de praedia ceterasq; res immobiles dono dari, passim lesimus: munera dari, legisse me non memini. quin Ze absentes res donari recte dicuntur: munera autem mitti,& praesentia offerri r l. munus, 18. D de uer.sig. qua de causta fortasse Galli ea lin a nostra Praesentia nominamus, quae praesenti in manus dantur. Recte ergo Vlp. donum quasi genus facit:mimus, speciem: propterea quod quae
muneri dantur, dona omnia sunt: at non contra.
Atque liaec quidem generatim de rebus omnibus dicta sint. nam quod Vlp. eo loco scribit,sane nouniuerse dictum arbitror:sed proprie ac praeci pue de libertorum in patronos grati animi signiscatione. Donum, inquit, genus est: munus autem domum cum caust a: ut puta natalitium , nuptati
tium. Significat enim ea munera quae liberti patronis corumve liberis aut coniugibus, natali nuptiarumve die dabant. Nunc ad Marciani disputationem accedendum est:qui ind. l. 2 q. munus a dono ita distinguit, ut illud dicat esse necessa rium, hoc uero uoluntarium, siue spontaneum.
quod quidem facile intellectu es , si modo munera pro iis oneribus intelligamus, a quibus qui liberi sunt,immunes appellantur. d. l. munus, l8.cod.
tit. quanquam in eo genere disputationis munera cum donis contendere,nulla ratio est. Sed quoquo modo se res habeat, quidnam tame illud est, quod mox subiungit: Non quodcunq; munus,id dic donum accipi: at quod donum si ierit,id munus recte dicitur namq; adeo inter se pugnant, ut alterum sit,iaecellarium,alterum uoluntarium, dissicile dicta est ea generis inter se ae speciei uiceravraestare posse praesertim autem si id quod nece Liarium cst, genus facere uelimus. Videndum igitur,num multo uerior de certios sit Pauli sententia, qui donum genus constituli, eiusq; duas species facit: quarum altera in generis sui nomine cosistit,altera munus appellatur. Quod si ita est,considerandum etiam uidetur, ecquid particula NON tuo loco mota sit Sc in alienum translata, quasi ita rectius legatur: Sed in summa, in hoc uentum est ut quodcunq; munus, id de donum accipiatur:at, non quod donum fuerit,id etiam munus rectὰ dicatur. De quo tamen nihil affirmo: ueteris codicis Huctoritatem expecto: iudicium eruditioribusui. Is integrum relinquo. Dos,prcania nuptiarum caussa data: ut ait Varro li. D. uel sic: Dos est pecunia nuptiarum causa ita marito data, ut eam pro domino constante matrimonio penes
se habeat: quippe que Propter onera matrimonii,
id est ad alendam uxorem detur. Dos aut prosectitia est,aut aduentitia. Prosectitia est, inquit Vlp . quam pater mulieris dedit. cap. Inst. v I , vel :sic: quae a patre uel parente uirilis sexus prosecta est,de bonis uel facto eius. I. I .D. detur. dot. l.un.f.& ut plenius, C. de rei uxact. l. C.de collat. l. r. D. lui.mat. Adventitia est, quae a quo uis alio.uel ex ipsius mulieris bonis data est. l. s.f si pater, D.de ivr.dor. Dos ea duca dicitur,que confiscata est. l.siquis, 38
Dos receptitia specialiter dicitur, quam extraneus dans,ut ea sibi redderetur stipulatus filii. Vlp. tit. 6. ius i. s L .f. I. D. de mori .cau.don.Sed de dos quam quis in mortem mulieris a marito stipulatur,capitur sane mortis caussa cuius generis dotes receptitiae uocantur.
DOTALis iandus dicitur. qui uiro dotis nomine traditus est : ut eius dominium eatenus marito quaeratur, dum eius impediatur alienatio. l. I. αpass. D. de fund.dotal .l. S .D. sol ut .mat. DOTEs praediorum dicuntur cmolumenta quaedanon ipsis innata, sed aduentitia,S. aliunde qussita, eisq; assignata. quae inde appellationem se m p riint,qudd praediorum oneribus ae sumptibus tolerandis attributa sunt, ut dotes in matrimoniis. DOTEs praediorum Papinianus uocat instrumenta,quae praedijs se attribuuntur, ut dotes nuptis. Dotes praediorum,inquit, quae Graeco uocabulo ἐνθliai ιυ appellantur, quum ii si instructa legantur. legatario no prsstatur. l. 2 .f. I.D. de init .vel inst. Papinianus I. set. 6.1.D. de s deiussi Fideiussores a colonis datos etiam ob pecuniam dotis praediorum teneri conuenit.Collumeta lib.4.cap. 3O. Pedaminum iugorumq; Ac viminum prospiciendorum tradenda ratio os . haec enim quasi quaedam dotes uineis ante praeparantur. Eoq; pertinet illud Vlpian in l. 9.I. 6. D. de usuis. Nam etsi usius fructus sendi fuerit legatus, & st ager unde palo in fundum cuius usustructus legatus est , solebat pateriam uti uel salice, uel harundine, puto fructuarium,dee. Mentio fit in l. to . . I .& f.praedia . D. de fund. Insta. 34.Delegat. secundo.l.67. . ult. De legat. I. DROMONRs , nauigia celerrima , quasi cursoria, Opinor a Iustiniano uocari in l. 1. C. de off. prae stet.prael. Ase. uos celoces latini appellant, a celeritate, ut scribit Nonius: Milites, inquit, constituas , qui possint & ipsum traiectum seruare, de Omnia quecunq; in partibus Hispaniae , uel alliae me Francorum aguntur, uiro spectabili duciden unciare . In quo traiecto etiam Dromones quantos prouideris,ordinari facias. DuC E R E , uerbum est proprium dominorum , qui sua mancipia avducunt. Itaq; DvCAs licet.dici solebat in duct finibus: cum licitatori addictum mancipium fuisset. Unde illud lib. de Orat. II I .Ouanti addictust mille num .ni
104쪽
hil addo: ducax licet. Hi ne Duci serui dicebantur, qui noxae nomine dediti, in
aliorum dominium transibant. I. I. D. si ex nox. causi quod ait, 3 I . D. de noxal. l.uel in s 6. D. de procur. Hi ne Due i in causis liberalibus dicebantur serui, eontra quos uindiciae in seruitutem dat s fuerant. l. duob. . O. D. de lib. caus. Hi ne
Duc prunis de liberis, Praetoris interdictum. Si L. Titius i potestate L.Titii est,quo minus eu L. Ti
tio ducere liceat, uim fieri ueto. l. 3.D. deli. hi. Ite in l. r .D.Vtrub. Utrubi hic homo quo de agitur , &c. quo minus is eum ducat, uim seriueto. Hi ne DuCI obaerati dicebantur , qui addicti creditoribus in seruitutem suerant. Terent. Ducent da natum domum. N in xl l .iab. Ast qui ei endo iure addicit,seeum ducito. Hinc Duci uxor dicebatur, quae propter coemptionem in iure mariti erat: qua de re mox dicemus. Hinc DuCI , producta uerbi usurpatione dici consit tum de ijs,qui in ius ducerenturi propterea quod
ad magistratum ira raperentur, ac ui abducerentur,quasi potestas ex lege in eos esset. Vnde tit in Ediet. praetoris: QFI NAdvE DvCANTvR, NE Qua sEQv AN TvR. Hine λDv CERA in carccrem, quia manus In eoς qui ducuntur iniectione, quasi potestas quaedam adepta
est. l. 2 . D.de in ius uocat. l. 2 .g. exactis, D. de oripi. iur. Cicero in secunda Agraria, Ergone is consul qui timeam ne mihi in carcere habitandum sit, si Tribunus pl.duci iustisset
D vC E RE pugnum,caedere pugno. Paulus i. q. D. de iniur. Si cum seruo meo pugnum ducere uellem, in proximo testantem inuitus percusserim: ini ua
Duci uxor dicebatur, quae ex patris domo, in mariti domum eo ritu, quem infra describam,deducebatur. Primum auguriis, captatis, factisq; sacris-cijs,ignem & aquam attingebant: uti Varro seri bit,& Festus, & Plutarchus in Problem.quod generationis causa in calore & humore posita streius cli rei uestigium est in l. penult. D. de donat. V- inter uir. ubi Scaevola significat aquae & ignis adahibitione nuptias celetari. Tunc nuptam uir E sinu matris dicis causa rapiebat: aut si ea non erat, ex proxima necessitudine, quod , ut ait Festus, ea res feliciter Romulo cesserat. post fameo amiciebatur nupti noue caput, minis boni caussa qubdeo alii duὸ utebatur Flaminica, id est Flaminis uxor, cui non licebat facere diuortium, Hinc nuptam & Varro & Seruius appellatam tradunt,
quod ei caput uesabatur. Ita deducebatur nupta ipraetextatis tribus, quorum unus praeibat facem tenens spineam. E spina autem ea fax erat, quoniaidem secerant pastores qui Sabinas rapuerant ruti Plinius libro xv I. . statur.& praeibat fax. quod noni si uesperis exortu nubentes in uiri de dueebantur domum.Duo reliqui manu nuptae brachia sustinebant, puerororiumque & puellarum cantibus inter se respondetium ea dedi istio celebrabatur: O hymen hymenaee, hymen, o hymenaee. Plutar- eluis quinq; iste seces scribit, quod is numerus
maxime nuptijs conueniret. Cum autem ad mariti limen uentum erat,tum poste oleo in nungebat
nupta,eos lite laneis vittis ornabat: unde uxorum
nomen Varroni,d: Seritio,& Festo, quas; Vnxores. Lime autem attingere, religio eratare, ut Var
ro putat,a sacrilegio inchoarent,si de positurς ut
ginitatem calcarent rem Vestae, id est numini ca stissimo uiolatam. Ingrediente illa ,Talassio voce. magna clamabatur: ea de caussa, quae ex primo Vui j omnibus nota est. Plautus, Sensim super attol le limen pedes notia nupta. Catulus, Transser omnine eum bono limen aureolos pedes . rasilemq; ubi sorem. Cum autem in cubiculum deducta cfici, praetextati braebia mittebant, ac discedebant: pronubae, bonae taminae, quae semel nupserant, eam in lecto stentali collocasant .se enim lectus uocabatur , qui nuptijs sternebatur in honorem genii: unde de appellabatur. ut ait Festuς. Tum maritus pue is nuco spargebat, ut Iouis omine quod Varro se ibit matrimonium celebraretur, re nupta matrona esset sicut Iuno : quia nuces in Iouis tutela erant. Rapi etiam solebat fax praete tali qui praelux erat, ab utri iisq; amicis, ne aut uxor eam sub lecto uiri ea nocte poneret:aut uir insepulcro comburendam ocuraret : quo utroquemo rs propinqua alterius captari putabatur. N
que praetermittendum quod Festus scribit, Cinsulo nouam nuptam praecingi, quod uir in lecto
soluebat, factum ex lana ovis: ut sicut illa in glomos sublata coniuncta inter se sit, se uir suus s cum cinctus uinctii ςq; esset. Hoc Herculano nodo uinctum uir soluit,ominis gratia, ut se ille selix sit in suscipiendis liberis, ut fuit Hercules,qui septuaginta liberos reliquit. & paulo infra, Cinxiae item Iunonis nomen cinctum habcbatur in nuptiis.quod initio coniugii solutio erat cingilli:
quo nova nupta erat cincta. Haec Festus . Atque
haec quidem antiqui. post uero institutum est, ut etiam absentis uiri domum duci uxor posset. P5ponius i. mulierem, . D. de ritu nupt. mulierem absenti per literax eius, uel per nuncium posse nubere placet,si in domum eius dedi aceretur.eam uero quae abesset,ex literis uel nuncio suo duci a marito suo non posse. deductione enim opus esse in mariti, non in uxoris domum . Quod eleganter Paulus libro Sentent. undecimo, sic complexus est,Vir abs et uxorem ducere potest, tamina a sens ducere non potest: quippe quae deduci non potest deductione igitur omnino opus est. Do. mus enim uiri, matrimonii domicilium ait Pomponius dicta l. mulierem. & l .ceterum. 6.mulieri, D. de ii se & habitatio. l. cum in te,C.de donat. inter uir.& uxor.Λugustinus lib. De civit. Dei vi.
105쪽
ea. ix. Sed domum ducenda est quae nubit .adhibetur Deus Domi ducus . sic enim cum Deum qui ei solenni deductioni praeerat, appellabant. Scaeuola l. Sela, 66. de donat. inter uir. Scia Sempro nio quum certa die nuptura esset, antequam domum deduceretur, donauit tot aureos. item, Vi gini in hortos deductae ante diem tertium quam ibi nuptiae fierent, quum in separata diaeta ab eo essem, die nuptiarum prius quam ad eu transiret, obtulit decem aureos dono . Du LC i v M legato liaec continentur, mulsum, papsum Mefrutum,& similes potiones: item,uuae, fici, palmae,caricae .l. ult. D. de triti uin. Item Paulus libro Sentent.tertio, Dulcibus legatis sapa, defrutum, mulsum, dulce etiam uinumina linae, cat icae, uuae passae debebuntur. Plautus Pseudulo: Quid si Opus siet, ut dulce promat, indidem, ecquid habet ΘRogas Murinam,pastum, defrutum, melina. DuPLA,pro Duplum unde Duplae cautio: cum emptor ut putabatur a uenditore duplum precium rei, si ea tu inceretur. quod in preciosarum rerum uenditionibus fieri solebat .l.ψ8. l. 6.D.de euici. l. 3 1. M. quia, D. deact. empl. l. 2O. in fine,D. de lib. causi 48.ad leg. Falcid. Varro libro De re rust secundo, capite decimo, si res macipio non datur,
dupla promitti solet: aut, si ita pacti, simpla. Vlpianus in l. qui erat, st. D. sem .erici scuta. Hos dum uuenditores ad duplae cautionem compelli seribit, qui sponte sua distrabunt. cererum qui ossicio distrahentis funguntur, non debere astringi. uide Euictio. Dv p O C I A interdicta appellatur.in quibus ita par utriusq; litigatoris conditio in , ut uterque tam actoris, quam rei partes obtineat: ueluti Vti possidetis,& Vtrubi:in quibus no unus solus pollulat, sed ambo copulati in ius ueni ut, & inuicem apud Praetorem aliquid postulat. I. 2.D. de inicia .F.penul. Instit.eodem lat.
DuPONDI vs , a duobus ponderibus: ideo quod aserat librae pondus. inquit Varro libro de l. inguai v.& sic apud Vlpian .l. item si, i 7. de seq.D.de hqred. instit. Vnde DUPONDI I iuris auditores primo anno quondam appellati,uerbo ridiculo:quas dicas, Iurisconsultos Diobolares. Iustin.in praeiat. Pandectarum. D vvsi v I R i in coloni s& municipiis summi magistratus, item ut Romae consules. Vlpianus I. i . D. de albo scrib. Scribantur eo ordine, quo quisqvueorum maximo honore in municipio functus estipula qui Duumviratum gesserunt, si hic honor praecellat.Cicero in Pisonem.Gabinium denique si uidissent Duumvirum de Campanis loquitur& Gabinio Consule,Consulatum cum Duuinutiaratu conserens uestri unguentarii citius agnouissent: Sic in i .un. D. si quis ius dic. non Obtelnp. l. 6. s. i . quod cuius'.L I .9.6 intcr. de magistr. conueniend. l. vlt.D. ad municip l. est.C.de iudi c. l. 3. F.
D vvm v I R AT v s, pro ipso magistratu. I. I . D. de ala. scri . l. i. C. de tempor. appell. Hinc DuYM VIR ALI s, qui Duumviratum gessit, da. i. de
CONTRARIO, pro ui cisiim,uice uersa:apud Papian. I. II .f. i. D. de duo
nis nomine satisfacere, rationes referre, reliqua soluere.Modest. l. ε'.
iacti prius quam procurationis suae nomine satis fecerint , prohibentur aliquid a Caesare conductum habere.. E κυρος, uide Socer.
En Estn sub tit. De edendo , nihil aliud est, quam proferre & exponere. Hinc EDERE actionem est copiam describendi facere, uel in libello complecti de dare, uel dictare. item aduersarium nostrum ad album producere.S demonstrare quid dicturi simus, uel id dicendo quo
uti uelimus.l. I.D. de edendo.
EDERE.& reddi rationes multum differunt, ait Poponius . nec is qui edere iussus sit, reliquum redde Ic debet. nam de argentarius ederet rationem uidetur etiam si quod reliquumst apud eum non sol
EDERE diem est uel dictare, uel tradere libellum, uel codicem proserre. l.6.9.6.D.de edendo. EDERE, iudicium, siue actionem, est profiteri & enuciare qua actione usuri simus Iulianus. l. 2 2. f. q. D. re ra.hab. Si procurator iudicium de haereditate ediderit, deinde dominus fundum petierit. Sicl. 2 . D. pro donata. q. f. mandaui, D. de doli excep. l. accipientis. I S. D. de auct. tui. EDERE nomen, est profiteri nomen ut in numera reseratur. Vlpianus l. I .D.de ossiconfConsules &seorsum & singuli manumittant . sed non potestis qui apud alterum nomina ediderit, apud ali
ED E RE operas dicitur libertus, pro dare,praestare, praebere operas.Vlpianus I. 9.D. de ope r. lib. Proprietas earum de in edentis persona, de in eius cui eduntur, consistit.Ia uolenus l . M . Operae loco ςdi debent,ubi patronus moratur, sumptu & ue ctura patroni EDICERE, proprie denunciare est, ut quid fiat.aut
Dionys .hoc est: Praeceita enim ac praescripta r rum iustarum atq; iniustarum, Edicta Romani .ppellant. Quanquam EDsCENDI uerbo in Praetoriis auidem legibus sabesse uideat ar uis praedicendi, k in posterum dς
106쪽
nunciandi .unde illud Cicer . in lib . de Finib. II. Est enim tibi Praetori designato edicendum, quaesis obseruaturus in iure dicendo.
E D I CvNT autem non Praetores tantum, sed & magistratus omnes.
EDictis Consul Gabinius, in Sextiana orat. ut L. Lamia eques R. ab urbe absit, millia passuum
EnicvNT Piso & Gabinius, ut Senatus qui uestem propter Ciceronem mutarat, ad uestitum
En i CvNT Censores apud Gellium lib. m. cap. I t. sibi Latinorum Rhetorum scholas non placere. Eoi cvNT Tribuni pl.apud Ciceronem Verrina IIII .ne quis Romae esset, qui rei capitalis dam
EDICTA, erant quae Praetores antequam ius redderent, solebant proponere: ut scirent ciues, quod
ius de quaq; re quis'; diciturus esset, seq; praemunireta. 2.9. 3 .D.de origine tuta
Eoic Turi aliud est perpetuum, aliud teporale. Perpetuum est, quod Iurisdictionis perpetuae caussa proponi dicitur in l. 7. D. de iurisdict. nimirum edictum illud quod Praetores magistratu inito
proponebant, quo ciuibus denunciabant, quemadmodum anno suo ius dicturi esset .Tempora leuero, quod etiam Peculiare dicere possiimus, est quod certi negocij oborti causa proponitur, ut illud Veris, ut Calendis Decem. adsit Sthenius Syracusis .itI, Ne quis frumctum ex area tolleret, dic. Exoritur, inquit Cicero, peculiare edictum repentinum,&c. item illud quod citatorium ac peremptorium appellamus, in l.68. & aliquot in-1equentibus. P. de iudic. De saperiore sic loquitur Asconius in Cornelianae argumento: Aliam, inquit, legem Cornelius, etsi nemo repugnare ausus est, multis tame inuitis tulit,ut Pretores ex edictis suis perpetuis ius dicerent. quae res tum gratiam ambitiosis Praetoribus qui uarie ius dicere assueuerant,sustulit. Sic enim locum interpretor ,
non uo in horas ut quidam scribit, quem alii s
cuti sunt uiri doctissimi edicta sua Praetores mutarent: sed quod ex edictis suis ius non dicerent. Cuius rei Verres a Cicerone quoq; libro Aec.primo accusatur: Tum uerb, inquit,in magistratu cotta illud edictum sina sine ulla religione decernebat.Neq; enim id factum usquam reperietur, ut quis plura edicta perpetua proposuerit. EDICTu M perpetuum etiam alia signiscatione dicitur,quod unum ac simplex in omnes annos,atque in perpetuum compositum est. Nam Praetores olim arbitratu suo edicta, quae leges erant annuae, seribebant. id eorum honoristribuebatur, ut in annum suum ius constituerent. Itaq; quo edicto superioris anni Praetor usus erat, insequens sere noutebatur. alioqui e dis edictum Translatilium dicebatur . Sed postea diminuta cum illa populi Rommagistratuum quoq; Potestate: constitutuest, ut Edictum unum componeretur,ex quo Edicto omnes in posterum tempus Praetores perpe tuo ius dicerent:quod iccirco perpetuum est appellatum. Huius rei auctorem hi isse D. AdrianuIustinianus in l. 1.C. de uet. iure enucl. testatur
Edicti uerb scriptorem C. Saluium Iulianum. iam & ipse Iulianus, ait, legum & edicti perpetui subtilissimus conditor, dicetera. item, Et hoc non ipse solus, sed & Diuus Adrianus in compositione edicti, &cetera .idem tradit praeterea in LIO.C.decond. indeb. Eutropius libro nono, Post eum Saluius Iulianus Rempublicam inuasit, uir
nobilis &peritissimus, nepos Saliiij Iuliani, qui sub diuo Adriano perpetuum composilit edictu . Ex his igitur, quae inter illud superius edictum perpe tuum,& hoe posteriuc differentia sit, facile intestinu est. quum illud ob eam caussam si e dicatur, quod in uniuersum Praeturae unius tempus ualcat: quum temporalia,in partem duntaxat, u luti mensem unum aut alterum uim habeant iocuero, ad omnes, omnium Praetorum iurisdicti nes perti orat: quum antea quotannis noua sectcdicta proponerentur. Ac de noc teso intelliget dum est quod Hermogenianus scribit l. 2. D. de statu hom. De ceteris post, Edicti perpetui ordinem secuti, & his proximos atque coniunctos applicantes titulos,ut res patitur, dicemus. Item in l. vitain. s. D.de appell.reci p. l. s. D. de extraord. crimin. l. 2 r . D. de lib.con.
EDICTA principum dicuntur, quibus non ad certa aliquam controuersam de qua consulti sint, respondent, sed generaliter de re quapiam,quasi nouam aliquam legem constituunt, ut l. hae edictali, 6 C.deincest nup. E DaCTA LE s dicebantur,& hoc nomine decorabatur,qui annum unum in legu studio uersati, alterum etiam adiunsebant: ducta scilicet appellatione ab Edicto, cui cognoscendo tum operam nauant. Imp. in epist.ad Anteccssores,s. 3. In secudo autem anno, per quem ex edicto eis nomen antea
positum,& a nobis probatur,&c. Eo IcTALEs bonorum possessiones dicebantur. uae ex Praetoris edicto sine caussae cognitionee plano dabantur: cum aliae quae Decretales u
cabantur,causa cum consilio cognita pro tribunali decernerentur,LI .F. t . D. si tab. testam. l. cum quidam, I o.9. I. D.de acquir. hared. EDITIO,pro natiuitate,ortu.Vlpianus l. 2. f. I. D. de decurion. Si coccptus sit a plebeio, mox ante editionem pater eius decu tonatum adeptus, anto
editionem amiserit, & e. ED1TIT i us iudex dicitur, quem una pars eligit:inquit Semius Egl.i II .Cicero pro Pla. Neq; cnim quicquam aliud in hac lege, nisi edititios iudices
es secutus. EDITus,tus,tui,pro stercus quod ab armentis editur,id est egeritur. Vlpianus in l. s I. f. q. D. deleg. & ad. libro 3 α. In quibusdam prouinciis &editu
107쪽
editu bubum ad hane rem utuntur . Non enim ab
Edo quod uesti significat ut Accursus putauit sed ab Edo quod priorem producta habet, id est
μυνα deducitur:ut sint reliquiae cibi quas natura deiicit ac respuit. EFFECTu , re ipsa,& ut uulgus loquitur de facto. Paulus l.is qui, i s.D.de legat. praestand. uia effectit fratris aufert partem dimidiam.& l. .ui si . D.
commod . Verum in uehiculo commodato pro parte quidem ellectu me usum habere.item l. s. s. I. D.quod cum eo. l. I. s. qui minorem. D.ut i gat. nom.cau.l.si habitatio, i o. D.de usu & habit. l.decimaquarta, insin.D.comm.diuid. EFFRACTOR EI, plerunque dicuntur, quiuisores
parietesve diripiendi expilandiq; caussa perstingunt.interdum etiam, qui ut e carcere effugiant, parietes eius per diunt . ut sub tit de effract.&Expil .item l . . S. I. D.deosti. praef. uigil. l. aut facta, I 6.9.tempus.D. de poen.Cicero in Vatin.Licet impune per me parietes in adolescentia persoderis, uicinos compilaris. Eι-τε ες ait Modest. γ apud Graecos dicuntur, duorum fratrum uxores:quod uno uersu ,ait Modestinus,idem Homerus lignificat, Hae Siue alicubi in glorium,aut ina terum speciosis peplis. l.q.ν. D. de grad. & adsin. Εἰσι ναι 'caussam agere. Paulus i. 8.de iudici
πιι δεδδε PM cm si μου inici, δAelias VI in1 πι--γωων . Magistratus quo anno cum imperio sunt,neque propriam agere caussam siue agendo,siue defendendo,&e.De
ctus,causam hanc uiolatarum legum apud uos dixi:& sum absolutus. 4EII C E R E, pro abortire, & immaturum partum ablaere: quum Edere sit maturum parere.Vlpianus 27.f. Iq. D. ad leg. Aquil .si mulier pugno uel equa ictu a te hercussa eiecerit, Brutus ait Aquilia teneri, quasi rupto Plinius libro ir. Vulua eiectitio partu melior, tuam edito. Graeci cxso intidicul: de partus eiectitios tum εαπματα tu
de mun.& hon. Cura quoque emendi frumenti, olei .nam harum speciem curatores quos σπάνα de ἐμποίνας appellant,creari moris est. ELECTRUM , aurum argento mixtum: quod sit de tribus partibus auri &uira argenti r ut ait ex Plinio Servius Grammat . quanquam aliae sunt cle diri species i sed haec sola ut opinor celebratur in iure nostro.ut L .g.uoluntas. D. de acquir. reridom. l. q. D. de legat. primo.*.q.Instit.de reta
ELENCHI,margaritat. Eos, inquit Plinius libro 9. cap. ς .appellant seiugiata longitudine,alabastrorum sigura, in pleniorem orbem desinentes. hos digitis suspendere, & binos ac ternos auribus, eminarum gloria est. Ex quibus Pauli locus intellipitur in l. 9 2 .F.ult. D.de aur. arg. Itein,inquit, usi inaures,in quibus duae margaritae , elenchi,& smaragdi duo, legasset,de postea elenchos eisdem detraxisset: & quaereretur an nihilominus detractis elenchis inaures deberentur: respondit deberi, si maneant inaures , quamuis margarita eis detra Eta sint. ELEPORI A ,eleemporia,olei coemendi cura.Arcad. I.ult.9.2.D.de mun.& hon. Elemporia & ospratara apud Alexandrinos patrimonii munus existi
ELic Es, sulci aquarii,qui in segetibus fiunt, ut peceos aqua pluuia educatur. Ulpianus l. I .f.I abeo. D. de aqua & aq. pl. Sulcos tamen aquarios qui Elices appellantur,si quis faciat, aquae pluuiae arcendae eos teneti ait. Columella libro. .ca.8.Sed quamuis tempestiue sementis consecta erit. cauebitur tamen, ut patentes liras , crebrosq; sulcos aquarios.quos nonnulli Elices uocant, faciamu . Item lib. I l .ca. 8. Eodem tempore fossas rivosq; purgare , & Elices sulcosq; aquarios conuenit
ELoc 1 vra destiscatio de certo hominet ut de inquisitione criminum alicuius rei, qiuae ad magistratum cuius ea de re notio est,mitii solet.Modestinus I. tertia. D.de re mili.Desertorem auditum ad suum ducem eum elogio praeses mittit . Marcianus I.6. D. de cust.rer . Non omnes ex fide bona elogia seribere compertum est . item, Irenarchaeuum apprehenderint latrones, interrosent eos e sociis Ne receptatoribus, δc interrogationes literis inclusas atque obsignatas ad cognitionem magistratus mittant . Igitur qui cum elogio mittuntur,ex integro audiendi sunt.
ELOG I vM, Oratio de re quapiam data opera , id est ob nullam aliam rem,perscripta,Vlpianus l. 3 8.s. 2.D.de aedit. edict. Idcirco elogium hule edicto subiectum est,euius uerba haec sunt, de cetera. id est de industria, ut de pecore nominatim caueretur, haec clausula subiecta est . Vlpianus propriEusurpauit. nam Elogium clim in bonam partem accipitur, est testificatio de homine certo , ei uni ropria,neque alteri conueniens ut illud de Atti o Calatino , Uno ore cui plurimae consentiunt gentes,populi primarium fuisse uirum. ELOGIvM in malam partem notatio quaedam sic enim notationes Censoriae dicebantur exhaeredationis eatissam perstringens. Africanus l. Iq.9. 2.D.de lib. & postli. Non enim uideri quali silium
ediaeredati im csse,quum elogium pater quum silium exhaeredaret, proposuist et .id est exhaeredationis caussam. Sic in s. i. g.idem ait.D.de Carbo. edi.l 9.C.de suis&legi.Cice.in Cluentiana: Vna est etiam quod maxime me cἴ, turbat: quod et
eum recitasti detestamento Cn . Egnatii Patris ominis honestiss. iccirco se exhaeredasse filium
108쪽
quod is ob oppianici damnationem pecunia a
cepisset. Quint. li. v I l. cap. III I.Sed nonnunqua
etiam reus hic totius stan mam constituit, si exhaeredatum a se filium pater testatus suerit elogio,
propterea quod is meretricem amauerit. EMANCiPATici, est imaginaria liberorum uenditio, quae ad similitudinem eius excogitata est , quam olim Romulus instituerat.nam is cauerat, ut si pater filium ter mancipasset, id est uendidis.set, filiam autem semel: ii sui iuris ecticerentur. postea uerb ad speciem atque usurpationem uetustatis institutum est. ut pater apud Praetorem alicui cui ux fidem sequebatur,& qui ob eam caussam Fiduciarius pater dicebatur, filium suum dicis caussa ter, filiam semel uendens,e hac ratione de manu ae potestate sua dimitteret. Quid autem ab Emancipatione Abdicatio differat,
ex ijs quae sub eo uerbo diista sunt, facilὰ est intelligi.
EMANCIPAT i duobus modis intelliguntur: aut ij rui ex patris iure exierunt, aut ij qui alioru sunt omini. quorum utrunq; si mancipatione . Festus lib. s .apud quem Do M i N i i in genitivo lege dum non dubito: ut ij signiscentur, qui uere ac non simulate uenditi cunt. Nam ut multis ex locis constat. EMANCIPARE ueteres dicebant, pro alienare se uendere. ut in Catone Maiore, Senectus ita honesta est, si se ipsa defendit, si ius suum retinet, si semini emancipata est. Et apud Plautum iri Bacchidib.Nune mulier tibi me emancupo: tuus sum,tibi operam do. Et Philis'. secunda,Tum iste Uenditum atque emancipatum Tribunatum ebia
silijs uestris opposuit. Et in libro primo de Fini biis:quid L. Torquatus cum illam seueritatem inco filio adhibuit, quem in adoptionem D. Silano
EMANERE, est diutius extra castra uagari l. s. I. is qui .D.de re milit. Hinc
ΕΜ Α v sost, qui diu extra castra uagatus,tandem reuertitur. d.l. 3. f.emansor. l. .& I. s . D.eode.Di trunt autem emansores a desertoribiis eo, quo EGrones a Fugitivis. ἰEM B AMM A,a Graeco μ ιπτειν, id est intingere. ut lde intininum Plinius appellat.& est condimentum aceto intingendis obsoniis paratum. Ulpianus l. 9. . I.de contrahen. empl. Cete lim si uinu non acuit, sed ab initio acetum fuit,ut embaina, aliud pro alio uenisse uidetur. Idem i. 9. f. I. de tritic. viii. Si acetum quis legauerit,embamma contine-' bitur:quia aceti numero fuit. Ergo simile quiddaest, ut quod Rosiceum, aut HIacinthinum, aut
Sambuceum appellamus. - l IE si τευτικον ius, Alciatus lib.Parerg. i cap. 6. id interpretatur,quod & quandam detentationem re-
spicit,& rei possid- dae facultatem: tametsi proprietas uera ad alium pertineat. quale est ius se peraciarii, uel cius qui fundum uectigalem possi deat. ἐπι υτ eiacartii, quod est ingredi, & intro pedem serre.Vlpian l. 3 f. q.de reb. eor. qui sub. Si ius ινρυπιυτι ν . uel ἐματι - habeat pupiulux , uideamus an distrahi hoc a tutoribus possit. Haec Alciatus, cui assentior. etenim de possessi ne i Praetore impetrata locum interpretari,quemadmodum nonnulli faciunt, nulla ratio est: nam quo id exemplo uenderetur λ
crustae & ornamenta exemptilia,quae scyphis, ubi commodum est,apponi,adimiq; possunt. Vlpianus l. 7. D.ad exhib. Idem & si armario uel naui tabulam meain,uel ansam scypho iunxeris, uel emblemata phialae, uel purpuram uestimento intexeris M. Idem l .i 7.& Paulus i. 3 2.f. i. D. de auro , argent. mund.& apud Ciceronem Verrina 7. frequenti sit me. Item l. s. s. I . D. de trit.uin. EMBOLA l .iubemus, I o. C.de sacroseccles pro transuectione annonae sumitur. Iubemus nullam nauem ante felicem embolam, uel publicaruspecierum transuectione publicis utilitatibus subtracta excusari posse.Hoc autem in l.insequeti sieextulit,Cu ad felicissimam expeditione nostri numinis debeant solita nobis ministeria exhiberi. EMERs,inquit Festus, quod nunc est mercari antiqui accipiebant pro sumere.uide Emptio. EMERE antiqui pro conducere ponebant. uide Redemptores. EMERI TvM,emolumentum quod ueteranis emei;
iis stipendiis obuenit. Modest.l. 3 3 .D.de re mila. Qui militiae tempus in desertione impleuit , emerito priuatur,& paulo post, Et si expleto militiae tempore redeat,ut ueteranus restituetur, &cmerita accipiet. E M p LA sTR v M , πλας -το ε απ-Comelius.Celsus li. . c. 17. desinit medicamentii quod liquati aliquid accipit,ita ut ex multis coponatur quae in unum postea miscetur. Imp.5. 22. De reta inuis: Aut ex sitis & alienis medicamentis, empla- stemmaut collyrium. Paulus i. i8. . 6. de inst. uel irist. In instrumento medici esse collyris &empla' stra,&c. eius generis Cassius scribit. EM9M Eusis, contractus est a Zenone Imp. p Gniam nominatus . clesiis ager ea rege fruendus d tur, ut quandiu mercea soluatur, nunquam ad domitium redeat. l. i .C.dE im emphyt. ubi Zeno ait ius emphyleuticarium neque conductionis, neq; ali emtionis esse titulis'. Hiiciendum: sed hoe iustertium esse ab utriusq; memoratoru contra si ei etate separatum,coceptionemq; ac definitionem habere propriam. Huius autem originem e5I tractus uocabulii ipsum demonstrat.nacdserere est:ut facile appareat, tu illii usirpari coeptium,cum agri deserti atq; inculti no facile colo- in seperiebant: qui cum impendium magnum in illorum cultura & confisonem,atq; ut nuc loquimur in meliorationem iecissent, ab iis disced te cogerentur. Institutum igitur,ut non ad te
109쪽
pus, sed in perpetuum , uel certe ad tempus longissimum illi agri locarentur: ea lege ut quandiu merces solueretur , tandiu uel certe usque ad longissimum illud tempus retinerentur. Ex quo facile intellectu est, quid ab Emptione,quid item a Conductione contractus hic differat. nam cum omnium illorum sex sint partes, in duarum quidem personarum& rei tradendae ratione nuhil a superioribus diisert. in mercede autem,l eationi quidem similis est: emptioni uero dissimilis, in qua non pluribus & incertis summis,sed una & certa precium persoluitur. In consensu autem a Iocatione hoc differt , quod illic res ad tempus, hic sere in perpetuum traditur. a uenditione uero, quod per eam res semel tradita pure alienatur: hic uero stib conditione, si merces perpetuo soluatu r. In iure rursus ab utraque ita discrepat, quod in locatione rei periculum ad solulocatorem pertinet: in uenditione,ad solum emptorem.hic uero permiste ad utrunque pertinet. Nam si res tota intereat, periculum ad dominii spectat:sin ex parte,tantum ad colonum. EM PHYTAusi τα ινφυτεύειν, quod
inserere est: genus est locationis, quo inculti aedeserti agri colono alicui ea lege in perpetuum locantur, ut quandiu praestituta merces soluatur, nunquam ad dominum reuertatur,& nisi quid aliud conuenerit, totius rei interitus ad dominu pertineat, partis uerbad ipsum colonum. l. r. C. de iure emphyleut.Imp. aute hoc ius modo Em-phneuticarium, modo Perpetuarium appellant:
EupTIO est contractus iurisgentium de quantitate cum corpore commutanda, sola inter se pactione contrinentes obligans. Ves sic :EupT i o & uenditio est contractus bonae sides, inter quos iure ciuili licet factus, de re certa certo precio,in perpetuum domini iure obtinenda. Ita ratio haec rerum acquirendarum a Mancipatione discernitur: quae non contractus est, sed a-cills , ut uulgo loquimur , id est legis actio. Rursus a locatione distinguitur , quia res conducta neque iure domini, neque in perpetuum obtinetur TMντ i o di permutatio sic disserunt. I. in empti
ne res pro numis datur . in permutatione, res prore, uel numus pro numo . vel, ut certius loquamur, precium pro precio : ut equus cum boue, uel numus Gallicus cum Italico. II. In emptione ex sola conuentione nascitur obligatio:in permutatione ex rei traditione tant i m. Ol. In illa uenditor tenetur tantum ad possessionem praestadam : in hae rei dominium transfertur, trii. Illa rei alienae traditione potest consistere t haec uero nequaquam.v. Ex illa uenditor una tenetur actione, nimirum eius quod interest: in hae, qui rem accepit duabus. tenetur astionibus: aut condiuctione, aut petitione eius quod interest.l. I.D. de
ΕΜ PT io Nis uerbo lex xI I. tabularum alienatione Omnem complexa est, ait Pompon. l. statvliberi , 29. inlin. ID. de statvlib. Ego uero animadue u Varronem in lib. De re rustic. plerunque hac in re uerbum illud usurpasse. ut libro II. cap. x . In emptionibus dominum legitimum sex sere res perficiunt. pro In aquisitum ibus. Idem cap. VIII. Sequitur quartum de emptione. Fit alterius, cum a priore domino secundo traditum est . EMPT iovis &uenditionis uerbis ueteres promiscuὸ utebantur ait Caius in I. I9.D.deact emptis& uend. Quod ego interpretor in locationibus& conductionibus. quia haee Caius scribit ad Titulum de publicanis: quod magnopere attendendum puto . nunquam enim reperietur, opinor, eum qui pecuniam pro re sibi uendita numerat, uendi torent ab antiquis esse dictum. Conduct res autem operum aut uectigalium , Redemptores ab antiquis appellatos esse, nemo est qui nesciat. Itaq: eundem Caium scripsisse in lege insequenti facile mihi persuadeo: ubi non IDEM Eset sed ID ns T, legendum puto: ut quod in Commentario suo scripserat, planius interprCtaretur : id est , in locatione & conductionC . Venditionis autem & emptionis exemplum ex Verrina terti proseremus. Vbi illa consuetudo in bonis praedibus praediisq; uendendis,
omnium Consulum , Censorum, Quaestorum denique ut optima conditione sit is, cuia res sit, cuium periculum: id est , Vbi est consuetudo illa uetus in operibus locandis, ut is qui conduxit , aliis omnibus anicponatur λ Sic enim locum illum in mmmentariis explicauimus. aliter at- . que Asconius, aut Budaeus, aut alii . sateor. sed lector locum animaduertat , & in hac controuersia suum iudicium interponat. nam adlinc qui meam causam improbaret , reperi nemi
EMPTvM Z: paratum hoc disserunt: quod in empto paratum inest: in parato, non continuo emptum continetur. l. 7.f. I. D.dc Ieg.& fissilib. 3 2Paratum ergo generis nomen est: Emptu speciei l. ψ .46.47 .78.eod. EN Do procinctu, in procinctu . signiscat autem quum ex castris in praelium exitum est: procinctos quasi praecinctos , atque cxpeditos . nam
apud antiquos togis incincti pugnasse dicuntur.
ENTHECA NMUri imposita instrumenta, siue d tes praedioru .Papin.l. 2.3. r. D. de instr..uel inst. Dotes praediorum,quae Graeco uocabulo ι θηκαε appellantur,quum non instructa legantur, legatario non praestatur. Vlpianus l. 8.f. 3 .D. de legat.& sd. Praediis cum his enthecis,quae in ea posscs sione sunt, lictis c.uide Dotes praediorum .
110쪽
Ε πλατει locutio est Iurisconsultis familiaris, idem signi lieans quod laxE,non anguste,ne' ue presse.
μεγαλ id est , πλατεα dicuntur pascua longὶ lat que patentia. Ex quibus patet deductam locuti nem ex iis qui non in aliquo angulo & angusto loco,sed in campis late patentibus uersantur. Labeo l. 28. D. de probat. Nuin aliquis meminerit
quo die aut quo Consule factum sit, sed num hoe aliquo modo probari possi i , quando id opus factum sit. & hoc ita quod Graeci dicere solent ἐν
πλατε potest enim hoc memoria non teneri in
tra annum puta L. aut L X. factum. Sic enim eum Iezenbum esse loeum in Obseruationibus detraonstraui. Iulianus Li 3.D.de soluet.Ratum autetia habere dominus debet, quum primum cc tior fictus est sed hoc se πλατον,&'cum quodam spacio temporis accipi debet. Vlpianus l. a 2. s.
2.D.ratam rem hab. Hoc autem δε πλατει acci
piendum , & cum quodam spacio temporis nec minimo nec maximo. Et rursus l. 3. D.de cond. tritie. Vt si quis diceret , Hoc tempus accipi endum est in campo, non in angulo: id est longum, non breue. Est enim a tempore ad locum translatio. Et simillima locutio est apud ebsdem Iurisconsultos Παρατατικώς, de qua suo loco diucturi sumus. ' i E cατηγὶ naues eaedem quae itectoriae,id est uect rum ductrices : iuncto nomine ex ε ita s. id est uector, &αγ duco. Vlpianust. I. f. s. D. de exercita act. Quaedam enim naves oneratri aer
quaedam , ut ips dicunt, ἐπι -γώ ssent: N plerosque mandare scio ne uectores recipiant, &sic ut certa re one & certo mari negocietur. ππιδημαι, uiae tritae & peruulgatae , per quas pi runque ad urbem aditur . ex Tisii, id est populus conficto nomine Vlpianus I.quarta. 9.ε. D. de Ossi c. procons. Ingressum etiam hoc eum obseruare oportet,ut per eam partem prouinciam ingrediatur,per quam ingredi moris est. & quas Graecia μιδημiας appellat, siue καταπλυ obseruare. Ε'πιμαληται, ratorcs. Vlpianus l. 6.f. i. de admini
stra. tui. Sempronis bona Respub.iussu praesidis possedit . quorum bonorum imagistratus Reipublicae tres curatores constituerunt,qui apud Grae
E πάσης ἐξουσια usurpatum est, apud Paulum in l. 29. D. lui test.fac. pro Quacunque ratione dc modo fieri poterit. scribit enim Paulus, scriptura adtestamentum paratam,uim testamenti non habere: nisi haec ei uerba destinctus subscripserit, Hoc
testamentum quacunque ratione poterit, ratumese uolo.
EPIsCosus ἐπι--ος, proprie speculator. hinc ad
eos qui aliis quibus da in obseruandis & custodie- dis praesecti sunt, id quos summa negocis pcrii
honor. Item episeopi, qui praesint pani, & ceteris
aenalibus rebus quae ciuitatu in populis ad quotidianum uictum usui sunt, personalibus muneriabus funguntur. EP I sTo L A,pro cautione.scaeuola l. ulti. D. dep cun.constit.L. Titius Seiorum debitor deces,it: hi persuaserunt P. Maevio quod haereditas ad eupertineret: & fecerunt,ut enistolam in eos exponat debitorem se esse quasi haeredem patrui sui confitentem. qui & addidit epistolae suae,quod in
rationes suas,& cetera. Marcellus i. qq. D. de pig. act. Petijt a creditore, ut fundum certo precio emptum haberet:& quum impetrasset, epistolam qua se uendidisse fundum creditori significaret, emisit. Sic l.emptor, q7.D.de pact. l. ult. D. de instit. l. 24 l. 26.l. 28. D. depos. l. 3 q. D. de pign. actis Ei is TOLAE Principum, quae& Rescripta Principum appellantur,dicebantur quibus illi uel ad postulata praesemium, uel ad magistratuum absentium consultationes respondebant.l. l . D. de constitui .prin. Exemplum extat in t .sed addes. i'. s. 8.D.locat l. Diui fratres, T. D.de iur. patron.l. s. D.de testibus .l.debitoribus, t7.D.de re hi dic. Epis Toxii A , cura ομια, non sunt foramina per quae aqua emuit,ut Alexandrinus putauit:nam ab ἐπι- ea μ ιν confictum uocabulu apparet, quod significatos claudem,sue obturare. unde cοι ἀ elaustra siue obturamenta canalium . Paulus libro Sentent. 3. cap. 9. Instrumento balneatorio
legato, balneator ipse Se scamna, & podia, fistulae, miliaria, epistomia , rotae aquariae contine tui . Vbi tamen aut ΑQv I M INALi A legendum putarem:aut FAMILrARt A Eris Torit A, id est
Ei i TONI A, ἐπιτim ab ἐπ' MPm, id est intendi, sunt instrumenta quibus funes intenduntur.qualia plerisque in Germaniae locis cernuntur, rota instructa , & puteis applumbata eo ordine ut terni & quaterni simul aquam eodem ex puteo haurire possint , iuniculo per rotam demisso. Vlpianus l. i7. s. s. D. de act. empl. Casleiala plumbea , putea , Opercula Puteorum, epitonia fistulis applumbata , aut quae terra continentur , quamuis non sint affixa, aedium esse
EpvLvΜ, conuiuium plebi datum. Paulus i. rret. D.de legat.& fideicomm. libro 3 o. Ciuitatibus legati potest etiam quod ad honorem ornatumque ciuitatis pertinet . ad ornatum, puta quod ad instruendum sorum,theatrum,stadium legata fuerit.ad honorem, puta quod ad munus edenduit enationemve, ludos scenicos, ludos Circenses: aut quod ad diuisonem singulorum ciuium, uel epulum relictum fuerit . Edu i T i v Μ sementum equorum apud Vlpia.I.7αξ,.de ulu LSc l. I 2.9. 3.D. de usu S: habit. ERECTUM patrimouium, nondum diuisum.