장음표시 사용
121쪽
rati bellum Inserere. D. Vt ab exteris nationibus res iniuria ademptas,repeterent. I I I.Vt postulata sacere recusantibus bellum indicerent . iv. De iniuria contra scedus illata cognoscerent, & qui noxam nocuisset, dederent . v. Delegatorum iniuriis cognoscerent, & ut scederum conditiones
seruarentur, uiderent. v I. Pacem facerent: eam quae minus recte facta esset, rescinderent. v II.
De eo quod Imperator contra iusiurandum s cisset, cognoscerent . Varro De uita populi Ro. Itaq; bella & tarde & nulla licentia suscipiebant: quod bellum,nullum nisi piti, putabant geri oportere:& prius quam indicerent bellum iis , a qui bus iniurias facta sciebant, Feciales legatos repetitum mittebant quatuor, quos Oratores uocabant. Si cuius legati uiolati essent,quid fecissent,
quamuis nobiles essent,ut dederentur ciuitati statuerunt:Fectialesq:xx.qui de his rebus cognoscerent, iudicaret se statuerent, constituerunt. FELINvs Iurisconsultus, Ferrariae natus, ius ciuile tum in patria tum etiam Pisis coplures annos magna auditorum celebritate docuit: monimentisque ingenij sui compluribus relictis, circiter
FE Nus ab eo dictum est,quod pecuniam pariat increscenti tempore, quasi scius,aut fetura . nam &Graece τί ι gicitur, τευ --6 quod est parere. Varro libro tertio de Latino sermone, venus autem dictum a fetu,&quasi fictura quadam pecuniae: nam& Catonem & ceteros antiqui res siue O litera Fenus pronunciasse contendit, ut Fetus & Fecunditas. Hae e Nonius. FENus & feneratores,& lex de credita pecunia s nebrisin fetu dicta,u, crediti numi alios pariant, ut apud Graecos eadem res dicitur. FestusFENus appellatur naturalis terrae fetus, ob quam caussam & numorum fetus senus est uocatum, &de eare leges fenebres. Festus. FENERARE pecuniam dicimur,quum eam ita collocamus, ut quasi a re secunda, ita ab ea aliquam insuper pecuniam, quali fetum eius exisamus. ENERATIO est occupatio pecuniae, ad quaestum aliquem ex numis creditis, sine ullo creditoris uel impendio, uel labore, uel periculo exige dum,instituta : quae ob eam caussam a Platone, Aristotele, ceterisque magnis uiris damnata est, quia fructus quaeritur ex re quae natura sua sterialis est. neque enim numi sua sponte de sine ii minis industria fructum serunt. Praeterea Iuris ciuilis axioma est, non alteri quamque rem quaestui esse debere, quam euius periculo est .l. si is rui, i sint . D. comod. Credita autem pecunia noeneratorisscd solius debitoris periculo est. Ii ter usuram autem proprie & speciatim sumpta, ct scenerationem hoc interest, quod illa non ad quaestum faciendum,sed ad id quod interest compensandum instituta est: quoniam ut Paulus scribit, usurae non propter lucrum petentium, sed propter moram non soluentium infliguntur .l.
cum quidam, .si pupil lo, D. de usur. At sceneratio ad lucrum ex nudis num omni corporibus sine ullo labore & periculo facie du excogitatae. FENERATOR, sicut M.Varro in lib. s. De sermo. Latino scripsit,a senore est nominatus. Fenus autem dictum a fetu, & quasi a fetura quadam pecuniae parientis atq; inc rescentis.G cl. li. 16.c. I 2. FANV s nauticum est,quod pro pecunia traiectitia, id est, quae trans mare creditoris periculo depor tatur, soluitur.ut patet ex sit.de naui. n.li. Parad. 2.Vnde etiam maritima usura nominatur in l. 6. eo. tit . uide Nautica pecunia. FERAE dicuntur in iure nostro,non praecise , quae natura seroces sunt. quales sunt ursi, leones, pantherae: quae proprie Bestiae appellantur,l. i. f. bestias. D.de postul.&I. 2.D.ad leg. Aquil .sed genetrali ter omnes quibus immensa atque infinita libere uagandi uis a natura insita est: quales sunt lepores, damae,cerui: quorum seram esse naturam n mo negati inquit Caius in I. S. D .de acq.rcr. domis l. 3 .f.item seras,de acq. posses Itaq; apes, pauones, columbaeq; agrestes Ferae appellantur,d .l-3 . de ac q. rer dona.Generaliter autem Feris mansuetae opponuntur,quibus scilicet illa libetὰ & infinite uagandi uis insita non est quales sunt quae
gregatim pascuntur: ut oues,caprae, boues,equi, muli,asini. d. l. secunda, ad lcg.Aquil. item galline, anseresve chortales, s .de ac . r. domin. FERI Ag aliae sunt repentinae,aliae solennes,l. tertia, C.de dilationibus.Repentinae sunt. quas re feliciter gesta Principes indicut I. I. C.de feriis. Solcnes uero, tuae sunt anniuersariae ac legitimae. Itaq: seriae solennes se ijs extra ordine indictis op
ob res prospere gestas,& in honorem principis . l. i. C.de serijs.
Fg Ri ARvM publicam genera sunt quatuor aut.Π. stativae sunt, aut coceptiuae, aut imperativae, aut nudinae. Et sunt statiuae uniuersi populi coes, certis 3c costitutis diebus,ae me sibus:& in fastis, statis obseruationib. adnotatae.Coceptiuae sunt,que quotanis a magistratibus uel sacerdotibus cocipiunt, in dies uel certos, uel et incertos: ut sui Latinae, Paganalia, semet tua ,COpitalia. Imperativae sunt, quas Cosules uel Pretores pro arbitrio p
testatis indicut. Nudinae sunt paganoru,id est rusticoru, quibus conuentiat negociis proprijs, uel mercibus prouisuri.Sunt praeterea propriae feriae familiarum,ut Claudiae,uel Aemiliae:seu Iuliae, siue Corneliae: :& si quas serias proprias quaeque familia ex usu domesticae celebritatis obseruat. Ex Macrob. libr. prim incap. I 6.
FERIATICI dies, pro F eriati, uel festi. Vlpia. l. 2.D. de serijs,Diuus Marcus effecit, de alijs speci bus Praetore adiri et diebus seriaticis. Appellant aut sub eo tit.Feriae,dies oes matbus magistratus DP uacatione publica ius no aicit,ueluti is meslim, aut vindemias,aut depositu magistratum ut eu in L F.Vlp.scribit, Pridie Calendas Ianuarias magistratus
122쪽
magistratus neque ius dicere, nec sui potestitem
FERRE iudicem alicui,pro iudicio aliquem lacessere,in iudicem offerre. Cicero pro in Rosolo, Quem ego si errem iudicem, refugere non deberet: cum testem producam, reprehendere audebit. Liuius libro tertio , Proinde ut ille iterum ac saepius prouocet, sic se iterum ac saepius
iudice illi serre, ni uindicias in seruitute dederit. Fi R R i, inquit Caius, proprie dicimus, quae quis
suo corpore baiulat: portari ea quae quis iume to secum ducit:agi ea quae animalia sunt .l. 2ss. D. de uerb. signi f. phRRo damnati,uel Ad serrum damnati dicuntur apud Vlp.cap. Inst. I .& L8. D. de testam. non qui ad bestias damnantur: nam in l.8 .perspicue haec separantur: sed qui ut cum stadiatorib. pugnent, damnantur. Itaque Suetonius de munere gladiatorum Iosuens in Nerone: Exhibuit, inquit , dferrum etiam quadringentos Senatores. . 1 IFERRUM INATIO, est conglutinatio ex ea matemria,cuius eae res sunt,quae conglutinantur. Paul,
I 23. 6.q.D.de rei uind. Si statuae suae ferruminatione iunctum brachium sit, unitate maioris p tis consumi. Item, Non idem in eo quod adplubatum sit: quia serruminatio per eandem materiam facit confusionem: plumbatura non idem efiicit. Pompa. 27.D.de q.recidom.Quicquid in facto argento alieni argenti addideris, no esse
tuum totum argentia fatendu es .at contra si tuus pliu alieno plumbo plumbaveris, lienove a sento serruminaueris: non dubitatur scyphum
FEvDvΜ genus est clientelae, quo uel dignitas, uel uectigal, vel praedium aliquod ea lege alicui da tur, ut & ipse,& ipsius posteri atq; h. aeredes,benescii auctorem perpetuo agnoscant,& quasi pro
patrono colat:eius'; caput, existimatione,& i Ortunas tueantur. Illius.n. caussa S origo haec fuit,
ut uictores clim gratiam suis ducibus, praesectis, ac militibus pro opera in bellis ac praeli s egregie
nauata refcrrent ,honoribus & fortunis Italorum in illos transferendis: tum etia certos sibi deuin- Itosin tanquam deuotos clientes haberent,quo rum opera,bello partam regionem,in posterum, si opus esset tueri postent: quos sua lingua modo Vesuasores, modb Uassalos appellarui. Vnde tres Feudorii gradus facti sunt,si immus,inedius, infimus. Summus ordo est principum ac procerum, qui lingua illorum Capitanei regni,Duces, Marchionesin Comites appellati sunt:& a Rege tu illis honoribus afficiebatur, tum etia Italiae oppidis ac uicis, locupletum etiam uictorum arcibus ac uillis donabantur.Quae Feuda quia parte aliquam Resiae dignitatis obtinebant qui.n.Duces de Marchiones nunc appellantur. Reguli olim fuerunt iccirc5 Regalia dicta sunt. Itaque potestas eis data eli cudendae pecuniae,creandorum magistratuum, salinarum& sodinarum exerce
darum, caducorum, confiscationum,earumq; sunctionum quae Angariae & Parangariae appellan turiquae iura vulgo iura Regaliae corruptae, ut opinor,pro Regalia nominatur.Medius ordo eorum fuit flaudorum, quae principis illius ordinis proceres, Regis concestu, ea lege alijs inferioris
dignitatis hominibus dabant, ut Vastali ipsos securidum regem eius benescis auctores ac patronos agnoscerent,& pro capite ac fortunis ipsoru,s usus serret, pugnarent. Quo in numero ii qui vulgo illoru lingua Barones, ac Maiores Valu sores Sue Uastali appellantur,fuerunt: qui patronos quidem illos agnoscebant,sed tamen, ut iam dixi,secundum Regem. Infimus ordo eorti fuit,
quae a secundi pidinis Vassalis in priuatos conserebantur uiue illi nobiles essent, quam nobilitate armis pepererant siue ignobiles: nam utriq: eadequa superiores iurisiurandi sormula obligabantur, quae ab Oborto nescio quo, in eo libro, qui vulso usus Feudom inscribitur, barbare & de perscripta, lam hanc habet,quam antea dixi sententia: ut cliens patroni sui caput,existiniatione ,
ac fortunas,quoquo modo poterit, cotra quecu-q: aduersariu, solius Regis maiestate exccpta, tueatur.blaec ex II . nostrarum Obseruationum lib. FID E alterius pecuniam mutuam sumere est, dato
fideiussore sumere. Cicer.pro Flacco, Hic hercula comici oculum, ut diciturmam hunc Hermi Dum, hominem eruditu, percussit: eius enim fide sumpsit a Fusis. Securus Hermippus Tennum
proficiscitur,cum iste sese pecuniam, quam huius sile sumpserat a discipulis suis diceret Fusii,
persoluturum Atem in rad. Pecuniam sumpsit mutuam a Sex. Schola,qui tame reddidit P. Veratii lectissimi hominis fide. Vulgo tamen mendose scriptum est FIDEI. Fios aliena,vel sua,tubera ut e promittere: uide, Fideiussor. Fion i coxi ,1 I ssA ideo appellata sunt, quia nullo uinculo iuris, sed tantum pudore eorum qui rogabantur,continebantur.ait Imp. u. De fidaiber. in princ. Fio xxCOMMIssvM , est quod non ciuilib.uerbis, sed precative relinquitur. nec ex rigore iuris ciuilis proficis itur, sed ex uoluntate datur relinquentis.Vlp. tit. 2s. Fing I COMMIssoRuM alia singularia sunt, alia uniuersalia. Singularia sunt, quae singularum
rerum fiunt: luti, Rogo te haeres ut Semprcinio fundum illum reddas,restituas. Vniuersalia uero, totius hae reditatis: luti, Peto a te ut haereditate illi meam restituas. FIDEI COMMIssARIus dicitur, is cui haeres rogatus est haereditatem restituere. &
FIDEi vsso R dicitur , qui fide ae periculo suo Κ i suadet,
123쪽
suadet,ut id de quo agitur , fiat: quoniam eius euentum praestat. ut i Lucius,2 . D. de fideiust Peto des es ni mos fide ac periculo meo. Itaque eum has passim sormulas legimus, Stichum aut decem fide tua iubes λ Quantam pecuniam credidero,side tua esse iubes e Mille modios tritici mde isa esse iubes λ Si reus quadraginta non soluerit,side tua esse iubes cum inquam has formulas legimus subauditur perpetuo,isti eredita.nam Iubere,pro uelle uadere,cupere, hic usurpatur : ut ueteres in his locutionibus annotarunt, Iubeo te saluere, Iubeo te bono animo esse . Aliud autem est Fide sua iubere, aliud Fide sua promittere. F.de sua reus principalis promittit, cum ipse sua sponte spondet: ut medicus apud Plautum in Menahemis. Sanum futurum mea ego id promitto fide. Fide aliena promittit, cum fideiussorem, aut vadem, aut praedem praebet. At fide sua tu bet,qui auctor ac suasor est, ut alteri quid cred tur. Vnde Fideiussorem Donatus definit,auctorem credendi. Ergo Fideiussior de fide sua iubet,& fide sua, non aut aliena promittit: at reus & sua& aliena promittit. Fideiussorem autem ueteres Sponsorem appellabant.uti nominatur etiam in I fideiussores, 68.D.eod. Varro, spondet qui discit sua sponte Spondeo.*odet etiam sposor qui idem tu faciat obligatur. Itaq; a Cicerone perpetud appellatur. Scaevola I.creditori. .9. I. Mandati Quamuis idoneε repromissuram tibi Titia matrem puellae dotem sciam, tame . & ipse quo magis conciliem animὶ tuum domui meae, fidem meam interponere no dubito. Quare scias quodcunq; ab ea ex hac eaussa stipulatus fiteris, id me mea fide esse iussisse saluum te habiturum. Fi D Es est, ut ait Cic. lib. de Oisse. i. dictorum conuentorumq: constantia & ueritas: inde di-
et et,quod fiat,quod dictum est. Et in lib. de Repub.ut Nonius auctor est: Fides nomen ipsum mihi uidetur habere,cum fit,quod dicitur. Hi ne Vlpant .exempto, i r.D.de ae . emp. Nihil magis,inquit,bonae fidei congruit, quam id praest ri,quod inter contrahentes aetiim est. Ergo
Finxs bona est,cu id quod dictu ac promissum est,
de illud Aligusti apud Sueto qui populo promisi
sum congiarium reposcenti, Bonae fidei se esse respondit. Sic Plaut.in Mosteli. TR. De uicino hoc proximo tuus emit aedes filius. TE . Bona fide λ TR. Siquidem es argentum redditurus,tum bona:Si redaiturus non es,non emit bona.
Fint M suam liberare fideiussor dieitur,cum creditoribus se tisfaci t: uel cautione scilicet,uel fide- iustaribus datis. Cicero pro Flacco, Hermippus tamen Fusis absentibus satisfacit, & fidem suam liberat. Finuci A , est contractus quo fidem alterius secuti, rem ei aliquam simulandi tantum caussa mamcipamus: inde ducta appellatione, quod nulla alia re, quam fide ae probitate emptoris freti cauenditionem interponimus. unde Fiduciarius emptor ille recte appellabiturr quemadmodum haeress duciarius dicitur, cuius fidei suam haere
ditatem testator ad tempus tantum credit. Hoc cum ita sit,illud iam scire oportet, olim formulam emancipationis hacnisse,ut pater filiu suum alicui dicis caussa ucderet,ab em, numos aliquot acciperet: ac tum emptor hominem illu sibi uenditum manumitteret. quod cum iterum ac tertio factum esset,eueniebat udiri lege Romuli situs epotestate patris exiret.is autem qui eum maminii ierat, patronus eius emceretur, ac proinde latro iratus ii ire, ipsius intestato mortui, quas liberti haeres esset.Cautio igitur a Iurisconsultis inuet ta est haec;ut post duas uenditiones, totideq; manti missiones,pater ita ia tertib filiu uederet,ut sibi uicissim ab emptore reucderetur: ac tu eu ipse manumitteret,ut eius intestato morientis haeres esset. quo demu casu contracta fiducia dicebatur, quia uicissim a patre accepta fuerat, quasi ultim citroq; sacta.Cotrahendi .n. uerbum reciprocationem in se quandam habere testis est Labeo, I. I 9.D.de uerb.sp. Differunt igitur Fiducia contrahere,& Fiduciam interponere.nam fiducia interponitur,cum semel tantum atq; ab uno accipitur.ueluti inquit Boetius si quis tempus dubiutimens,amico poteti oti fiindu mancipet, ut ei cum tepus suspem praeterierit,reddat .vel cu p ter ille filiu situm emptori adumbrato uendit, cofisus ab eo cotinuo silium suum manumisiiam iri:
uel eum testator suam haereditatem alicui ad temsus credit,cossus illam ab eo alteri nominato rei tutum iri.At contrahi fiducia dicitur, cum ui cissim ac mutuo interponitur. ueluti cu post te tiam uenditionem adumbratus emptor ita patri suum filium reuendit,ut eum pater continuo manumittat.ut l. 2.9.obi jcitur,D. ad Tertuli. nam si contrahere fiduciam nihil aliud esset, quam interponere semper contrahenda siducia emaci patio celebrata fuisset.nunc Iustinia.aperte testatur in Institutionibus,emancipationes no cotracta fiducia seri posse:& si saetae olim fuissent,patre filio
suo intestato successurum non fuisse.6.ult. De legit. agn. success. Nonnulli autem Fiduciam interpretantur legem reuendendi uenditioni adhibitam .a quibus iccirco dissentio , primum quia Fiducia non pactum,sed uerus principalisq; contractus est:deinde quia ista ratione nunqua emancipatio non contraita fiducia facta suisset. FIDuci ARIA haereditas id est si dei eius cui relicta est commissa,ut eam alteri restituat. Vlpian.l. 9. De reb.ered.Sed etsi ex senatusconsulto agetur, competit haec actio, ueluti si is cui fiduciaria haereditas restituta est.agere uolet. FI DvCi AR Ius dicitur is, in qu -.simulate aliquid ad tempus ea lege alienat,ut uel nobis ipsis, uel eique nominauimus restituat. Hic fiduciarius hires
124쪽
apud Iauol. I Seius, s.fle l. 67. D.ad S.C.TrebeLis qui haeres simulate de ad tempus scriptus est,ducam haereditatem stoi uero ac perpetuo haeredirestituat. Hinc Fiduciaria haereditas eodem loco, quae fidei illius credita de commista cst. Hinc Fiduciariam operam legatus Imperatori suo praesta re dieitur a C. Caesare, cui imperium ad tempus commissum est, ut eo exacto Imperatori suo illud restituat. Hinc Fiduciarius pater dicitur is a Caio in Instit. cui pater uerus filium suum simulato mancipat. Quae cum ita se habeant, dubiu nemini est, quin Fiduciaria tutela dici debere; ea, quae alicui ad tempus commissa eslci,ari: concredita: &Fiduciarius tutor is , cuius fidem in ea tutela ipsi ad tempus credenda secuti essemus.Vcrum coluetudine sermonis a recta uia nominis paulisper deflexum est:ut in cominen . Instit exposuimus. FIDvCIAR ius seruus, pro Oppigneratus. Paulus lib.Sent. 2. c. ir uuicquid creditor per sduciarii isseruum quae liuit,lortem debiti minuit. Fici 1NA, ossicina figuli. Iauolenus l. 2 .f. I. De instrv.& inst. Quidam quit in fundo figlinas haberet , figulorum opera maiore parte anni ad opus rusticu in utebatur. F 1 CLiNv M opus, arte figuli persectum. Paulus i. iv. s. r.D.deseruit. urb. praed. Iuxta communem parietem cameram ex figlino opere factam iure haberi licet. FIO AEus intestamentis ob discrimen sexus, ait Plinius dici consueuita: cum his tantum nominibus adiici soleat, quae numero plurali a s literis terminantur: ut cupiditates, dignitates, uel quae v s, ut anus, manus, senatus, fluctus. Haec Cli risius Db. r. IFILi I appellatione omnes liberos intelligimus ait Paul. in I 8 . D deuer. sig. F i Li i s Α.& filiae dicuntur, quae sunt in aliena pote-
testate . nam qui ex me&uxore mea nascitur , in
mea potestate est. l. q. D. de his qui sunt. uel se: FILi I FAMILIAs dicuntur, qui ex iusto matrimortio procreati sunt nam alii S. P.id est, sine patre,&spurij nominantur uel pro eo ac sinati sic essent, habentur, & in eum locum adoptantur. Fr L i v M , eum desinimus, qui ex uiro& uxore eius nascitum ait Vlp. l. 6. De his qui sunt sui uel al. Fi Livri senatoris accipere debemus, non tantum eum qui naturalis est, uerum adoptiuum quoq;. neque intererit 1 quo uel qualiter adoptatus su fit: nec interest lan in senatoria dignitate constitutus eum susceperit, an ante dignitatem senat fiam. Senatoris filius est de is, quem in adopti nem accepit: quamdiu tamen in similia eius m
FINAL is quaestio.quaestio de sitibus,snium regundorum iudicium. Papin. l. I i. D. sin. reg. In finaliabus quaestionibus, uetera monumenta,ccnsus auctoritas sequenda est. FINI, ablativus apud nostros ustatus, pro usq; ad finem, aut usq; ad modum & quantitate. Papin. l. r.D. De pign. Pacto placuit, ut ad die usuris no solutis,fructus hypothecarii usuris copesaret ses legitimae usurae. Sic il. is . D. ad leg. l. l. I9. D. de copens. l. s . De collat.dot. l. .f.ul t. De naui. sen. FINIUM regundorum actio: uide, Actios n. regis FI N Ε, s regi aicutur, inquit Boetius in Topic. quoties unusquisq; ager propriis finibus terminatur. Frs Cr, fiscinae, fiscellae, spartea sunt utensilia ad maioris summae pecunias capiendas. unde quia maior summa est pecuniae publicae quam priuatae,ut pro censu priuato loculos de area & sacellos dicimus, sic pro publico thesauro aerarii, dicitur F i-scus. Haec Asconius: quae Ciceronis locus consi mat , que sub ij clam ex Vertina s. Quatuor H- quos mihi senatus decreuit,& ex aerario dedit, ego habeboin in cistam transseram ex fisco. Fusci , fiscellae iunceae, in quibus inclusae oleae torcularis praelo subisci utur. Ulpia. l. I p.f. I D. locati, I istos aute,qui b. ad premenda oleam utimur, colonum sibi parare debere Neratius scribit. Ite Columella lib. I 2. cap. q8.& 69. FIacus, principis: Aerarium, populi.'spartianus in Adtiano, Danatom bona in fiscu priuatu redigi uetuit , omni suma in aerario publico recepta. Plinius in Panegyrico, At fortasse no eadu seueritate fiscia, qua aerariu cohibes Amo lato maiore, quanto plus tibi licere de tuo quam de publico credis. Viae Aerarium. Fi vo L A E, tubuli per quos aqua ducitur. Vlps. I s. D.de adi .emp. Lines & labra,salietes,sstulae quoque quae salietibus iugutur. Ide l. I 2.I. I D. de inst.uel inst. Fistulae aute de canales,& crateres,&si qua sunt alia ad aquas salietes necessaria,&c.Sic in I. is . D. si seruiti uind. l. ψ7. de q9. dc 78. D. decorat. empl. LI7. De seruit .urb. F LAu i s s A E ab antiquis Latinis dicebant,quos thesauros Graeco nomine appellamus: quod in eos non rudes aes argentumq:,sed sata signataq; pecunia conderetur. Gellius lib. 2. p. IO.
F LvMs, Nanquit Varro, fluat . a quo lege urbano - , u praedioru scribitur, Stillicidia flumina': ut ita fluit, cadat' inter haec hoc interest, cti stillicidiueo quod stillatim cadat: flumen quod fluat continue. Haec ille libro De lingua IIII. Itaq; intellit seda est ea seruitus,quae Fluminis immitte di appellat de qua in l. seruitutes. 2o.I. Stillicidiu, Deseruit . urb. de Pop. Lcu in lese. 3 3. Decol. empl. l. 3 3. D. si seruit. uind. l. i sciendum, D. de aqua de aq. plu.FLvΜ i NuM , ait Vlp.quaeda sunt perenia, quaedam torretia.percne est.quod semper fluat, ,-Ctorrens ,r Wi- ρης id est,hveme fluens si tamcn alia qua aestate exaruerit, cp alioquin penne fluebat, ideo minus penne est. Fluminu quaeda publi- ica sunt,quaeda no. Publicu stume esse Cassius definit, ui perenne sit.hec ex L i . . I .D.de flumini b. F LvM EN, uade Aqua profluens.
125쪽
batius,& S. seq.& l. si ita, i s. D. de inst.& inst. FOCARi A dicitur pro concubina, in l. s.C. de dona. int uir. N l. φ . C. de condict.inser. FOLOs pro marsupio& acculo recuniae uni. 82. D. de cond.& de monit uide In tolle afferre. Foh o v si ut C rammatici putant ex eo dictum est. quod in paciscendo uictimae foede & crudeliter necabantur: eiusq; mors optabatur ei, qui a pace resilisset. unde Virgil. Aeneid. i x.
Et caesa iungebant foeder.t porca. Est autem FOEDus pactio quaedam societatis populi R. iussit rite per Fecialem certis legib. facta & iureiuram
do firmata. FOEDE Ri s autem duo tantum facio genera, Proculum secutus in l. 7. D. de capi.& postlim.qui alterum appellat aequum amicitiae caussa factum. alterum iniquum,siue impar, cum pactio fit, ut is populus alterius populi maiestatem comiter tueatur
quod adijcitur inquit ut intelligatur, non pari iure utrunq; populum este, sed hunc altero superiorem. quod etiam Cicero pluribus uerbis in Orat. pro Balbo eonfirmat. Liuius autem ii. eadem
ponit genera:& illud prius scribit esse, cum pares
bello aequo scedere, in pacem atq; amicitia uenirent.tunc enim repeti reddiq; per conuentionem res . alterum uero genus csse, ait cum qui hostes nunquam fuerint, ad amicitia sociali scedere iun gendam coeunt: eos neq; dicere,neq; accipere leges: id enim uictoris & uicti esse. Haee Liuius: uitamen praeter illa duo genera tertium etiam addit, quo bello uictis leges dicuntur.ubi enim omnia ei qui armis plus posset, dedita essent, quae ex iis habere uictos,qui b. multari eos uelit, ipsius ius atq: arbitrium esse. Sed uideamus, ne pinguior Liuii partitio st, illa Proculi limatior atq; subtilior: quippe cum Dediti iij no proprie in foedere, sed in
ditione esse dicantur. unde illud Latinorum de Campanis apud Livium: Campanorum alia coi
ditionem elle, qui non foedere, sed per deditione in fidem uenissent. Item de Apulis: ita in societatem eos esse acceptos,ut non aequo foedere, sed ut
in ditione populi R. essent. Foεnus pro Foeditas, Paulus i. 3.D. de rit.nup.Nee enim honos ei seruatur, quae se in tantum foedus deduxit. Vulgati codices, C E L v s. sed hoc modo scripssse Paulum, facile crederem. FO R E N s Es actiones,quae alibi ciuiles, siue rei familiaris, priuatae,aut pecuniariae dicuntur. Ulp. l. I. D. de incend. naui. Et quanquam sint de his facinoribus etiam criminum executiones, attamen recte Praetor secit,qui forenses quoq; actiones cruminibus istis praeposuit. Item in l. i C.
FORMA, modus, lex,conditio. Modestinus l. Io. D.
de pollicit. Quo casu certaminis editio licita est, forma pollicitationi data seruanda est. Ulpianus
l. 2.9.2. Ad munici p. Is qui ultra commeatum a est, uel 'ultra formam eommeatui datam ad munera uocari potest. Idem l .s 2. De uerb.oblig. In co- uentionalibus stipulatio inibus contractui forma contrahentes dant Sequitur enim, Praetoriae stipulationes legem accipiant de mente Praetoris.
FORMA iurii dictionis, pro modo, siue potestate qua ius alicui dicere permittitur. Callistratus l. si . D.de sals . Aut si plus meruisse uideatur,quam ex forma iurisdictionis pati possint, ut Imperatori describatur , aestimatam quatenus coerc-ri debeat. FORMvLAE, quae de Actiones dicebantur, ut Lot eo demonstrauimus , erant solennium uerborum conceptiones, quibus eadeiu in re populus R. uti consueuerat. Vulgus hodie stylum formularium ve appellat. Earum autem Iurisconsultos princi apes & tanquam architectos suisse, nemo nescit . quare quas ex diuturna obseruatione uetem scriptorum collegimus,in appendicem reserendas putauimus: unde assiimi poterui, quae cuiq; ad usum
FORNACARi us seruus,& Fornacator: qui ignis in serno sue sornace accendendi curam habet. Nonius,Fortium & Fornaces dicutura scimo , quod est calido. unde Forcipes,quod candens teneant. ferrum. Varro De uita populi R. Cocula, quae coquebat panem primum sub cinere, postea in somno : cuius utriusq; uocabulum a Forno ductum, id est, a calore. Vlpia. l. 27.9.s . D.ad leg. Aquit. Si fornacarius seruus coloni ad sornacem obdormisset,&uilla suerit exusta. Paulus i. t 3.& iq. D. de inst. uel instr. Instrumento balneario legato continetur & Fornacator. Utrobique tamen Fornicarius & Fornicator legitur, non recte: quum a Fornice Fornicator, a Fornace Fornacator declinetur .
FORN1 CARII , uenali iij& mercatores qui sub sornicibus tabernas habent, & merces expositas'. Fo RiCARii tamen apud Paulum legitur l. i7. s. . inde usuri
FORTvNA, singulari numero pro si cultatibus &opibus. Scaeuola l. clo. . s. D. statu lib. A
gentarius coactor quum pene totam fortunam
in nominibus haberet, seruis actoribus liberi item ita dedit. FORO cedere, uide Cedere soro.
Fo Rusi, inquit Varro, antiqui,quo conserrent suas controuersias,&qup uendere uellent,quo ferret, appellarunt.
Fostv M agere qui prouinciae praeest dicitur, quum
ciuitates uocat,& de controuersiis eorum cognoscit. Festus. Foss A est, ait Vlpianus , receptaculum a uuae, manu facta. l. r. b. I. D. ut in ilum. pub. l. uiae in fi. D. de rip. mula.
FossATvM,'pro folia. Modestinus l. 3.s. 2. D. de re. milit. Is qui exploratione en net, hostibus insistentibus, aut qui a sollato recedit, capite puniedus
126쪽
dus est. Plin lib.)II. cap. 23. Fossatum purgari de extendi, ne crudum relinquatur. Sic apud Veget. lib. q. cap. 16. FRAM. ACCvRxivs Iurisconsultos, Florentiae natus, Ius ciuilae Bononiae, ann a Cliristo nato M. CC. XXV magna cum ingenii atq; industriae lai de professus et LGloissis in omnes Iuris ciuilis ii bros scripsit, magnopere adiutus iis, quas superiores iurisperiti Irnerius, Bulgaria Martinus, Pla..centinus, Ioannes, Azo multifariam adscripserat. Praeceptori b. usus est loanne, qui Glossator uul-gb nominatur,& Arone,& filio erudito Fran. Accurso,qui eodem in loco lusciuile interpretatus est, patrisci: glollas locupletavit, relicto, ibide uita est functus. FRATRvM duo genera Iurisconsulti faciut: na alios Consanguineos appellant, qui ex eodem patre nati sunt, quamuis non ex eadem matre tauios Vteri nos, qui ex eadem matre tantum geniti sunt. l. pe.&ult. C. de legit .haered. l. 27.C.de inossi. l. 2I. C. de excus tui. FRAT RE S patrueles, uide Patrueles.
FRAVs apud ueteres pro poena ponebatur init Vlpianus L 23 . I. 2. D. de aedit. edici. at in taliud, is i. D. de uerbor. signi f. Fraudem genus constituit: Poenam uero, speciem. Fraudis enim uerbo de noxam siue delictum contineri, & quasi poenae quandam praeparationem: id est. ut ego arbitror noxqimputationem, pCen.e periculum. FRAvDEM igitur pro noxa legimus in edicto Aedilitio l. i . Si Qvo o mancipium capitalem fini dem admiserit. quod Vlp. interpretans in d. l. 23. Capitalem fraudem admittere,inquit, est tale aliquid delinquere prγpter quod capite puniendus Di Itaq; usurpatur a Cicerone in orat.pro C. Rabirio,& i .de Orator. FRAvDEM autem pro imputatione noxae, & poenae periculo legimus in l. i . D. ad leg. Falc. EA Μ pecuniam sine fraude sua capere liceto. & in l. 2 s. D. de adulter. Viro adulterum in uxo re sua deprehensum retinere horas uiginti testandae eius rei caussa sine fraudes o iure liceto.&int. 8. D. de accusat. l. 1 3. D. de iniur. Hinc FRAus pro incommodo,damno,periculo. ut in scedere antiquo apud Liuium ii. I. Rex, facisne metu Regium nuncium popul .R.QuiritiumλQuod sine fraude in ea populiq; R. fiat, facio. Et pausim N p si τ ea res fraudi.
FRAus legi sit, ubi quod fieri noluit, seri autem non uetuit, id st:& quod distat ρητο-διαν-ς, hoc distat fraus ab eo quod contra legem fit. l. 3 o. D. de legi
FR I avs C vi. v M, discessiuncula coniugum non diuturna. Vlpian.l., 2.3. 8. De dona. int. uir. & uxor.
Quod si diuortium non intercesserit, sed stibusculum , proseo ualebit donatio, si stibuse
FRivoLA, inquit Festus; uasa sunt propriὸ fictilia
cassa. Vlpian l. I r. . . D. de pigner. acti No enim eredibile est hoc conuenisse, ut ad uniuersam pensionem insulae friuola mea teneantur. Postum uidetur pro suppellectili hominis tenuis de inopis . Seneca lib. Controu. ii l. Ego illos in friuola ii
uitaui nostra. FRUCTvs generis nomen est,quo ea omnia quae terra gignuntnr,proprie comprehendimus. eius due sunt species, quarum altera Frugum nomine amellatur: nimirum quae minutae fruges dicuntur,oc est, quae arista aut si liqua continentur. l. frugem, 77.D.de uerb.sg.altera uerb generis sui nomen obtinet. & quicquid praeterea ex terra natu ad hominum alimentum pertinet, complectitur rueluti uinum. oleum,& arborum baccae,item --num,amndo caedua ,sylua. l. 8. D. usu fruct. L M. De coni. cmpt. Haec, ut dixi, propria huius uerbi sedes est : postea uerb longius translatum fuit. naprimum Fructus nomine appellata sunt omnia,
quae non tantum ex terra,veru metiam ex anima
libus nascuntur: ueluti scelus, lac pilusama. l. 68.
qῖ.D.de euici.&passim apud Catonem, Varronem,& alios. Itaq: plerunq; in iure nostro obseruatur, ut Fructus nomine illa sola contineantur rsepareturi: l caeteris obuentionibus & emolumetis quae aliis ex rebus percipiunturi ueluti usuris, mercedibus,uicturis i umentorii m, &c. unde tit. De fructib.& usur.&e. sic l. 3 q. illo tit. l. II . D. de donat. l. 2 9. D. de haer.petit. l. 3 9. f. ctus, De le
FRuc Tvs nomen etiam ad haec omnia transatu est, ut eo res omnes significentur, ex quibus emolumentum aliquod percipitur: quae tamen non tam fructus esse, quam fructuum uocem obtinere di
FRuc Tvs alii naturales dicuntur,alij expressi siue industriales. Naturales dicuntur,qui sua sponte, se alius naturae beneficio ac sne hominis opera nascunturiquales sunt glandes & baccae arborum,&oleae,& sylvae caeduae,& tanum. Expressi siue industriales fiuit, qui opera & cultura hominu , proueniunt mi fruges quae sationem requirunt, uites
FRvCTus alii pendentes dicuntur, qui terra adhue continentur. l. 27.D.de ususcit M. De rei uindic. alii percepti, qui iam a solo separati sunt .sas ue-rd, De re r. diuis.
FRUCTus, pro usu fructu crebrd in libri, nostria usurpatur. & hoe est quod ait Iulian .ini uaccae s. D. de euict. Fructus nomine & ius di corpus fgnificari. Itaq; Vsus fructus an usus legetur, nihil interest .nam & fructui usus inest. l.per seruum I q. s. I .D.de usu & habit. Hine FRvCTYARI Us plerunque pro Vsufructuarius. um de
127쪽
de Fructuarius serui qui usum fructum habet in
seruo. l. 6 3 .D. de solui. Interdum tamen Fructuarius seruus, aut fundus dicitur, in quo usum fructum quis habet. l. 22. D. de usust. l. 2 7.D.de stip. se .l. i. D. si usus f. petat.
FRvcrus & usus hoc differsit, ludit fructui & usus inest tu sui fructus deest. & fructus quidem sine usu esse non potest:usus sine fructu potest. ut si tibi trucius deducto usu legatus sit, inutile sit legatumin si usu fructu legato fructus adimatur,totua demptum sit sed si fructus sine usu, uideatur constitutus qui & ab initio constitui potest. sed si fructu legato usus adimatur,nulla sit ademptio. l. i s. t. D.de usu & habit . uide Usus, a fructu.FRUCris in haereditatis petitione intelliguntur, deductis impensis quae quaerendorum, cogendoru sconservandorumq; eorum gratia fiunt.l. 3 6. s. s.
FRUn Es,Varrone, Donato & Seruio auctori b. inde dictae . quod liis fruamur Earum autem duo genera prima Plin.ficit. lib. 18. cap. 7. Frumenta, ut triticum, hordeu:& legumina, ut faba,& cicer. Itaq; Paulus lib. Sen. i ii . Frugibus legatis,inquit, tam legumina, quam triticum & hordeum contine
tur. Atq; haec quidem aut i quissima Sc maxime propria est huius uocis significatio: quae finibus illis ita restrictὰ circunil cripta est , ut ab alijs rebus omnibus quae terra gignuntur,distinguere tu iliae non Fruges,sed fructiis appellati sunt: ueluti uinum, oleum,& bacce glandesq; arborum. Hi ne illud Ciceronis Verrina v. Senatus Consulibus permisit,ut uini & olei decumas, & frugum mimitarum Romae uenderent: legemq; his rebus, quae ipsis uideretur,edicerent. Item lib. o m. i I. Neq; enim frugum fructuumq; reliquorum perceptios ne opera hominum ulla esse potuisset. Hinc Panius scribit in I. frugem, 77. D. de uerb.sg. a Itiliano eos reprehendi qui dicerent, Fruges omnes esse qui b.homo uescatur: neq; enim poma fruges
dici, ut nec carnem aut aves. serasve. Postea uero
consuetudo loquendi eo profressi est, ut etiam
ad omnes fructus terrae quos in alimoniam uertimus, hoc nomon pertinereti. unde Frugiferae arbores dictae,ut Priscian. scribit: unde Frugum copiadi inopia,pro ijs omni b.quae terra gignutur.Atq; haec quidem ita se habent. Quod autem Paulus ind. l.77. scribit, Frugem pro reditu appellari, non solum quod frumentis aut leguminibus, uerum& quod ex uino, sylvis caeduis, cretis inis, lapidicinis capitur: hoc ego, ut uere dicam, nusqua me
alibi legissς memini: ac plane cuiusmodi sit, satis
existimare non possum. FRvΜENTAT io, labor militum in frumento intra castra pWsdiave congerendo. Maccr l. I 2. g. 2. D. de re milit. Oilicium Tribunoru in est,uel corum qui exercitui praesunt, frumentationib. commilia tonum interest e. Fuc iNvM,uide Buccinum. FUGAM uendere, est senium qui in fuga est uende re l. r. D.de plagiar.& l. is,C.eod quod propter s. C. uetitum ui Jetur,ne serui ad suga inuitentur. Fusii pNs pro Reus: figura dicendi Graeca usurpatur a Iustin.in I. 2. C. de hiram. propter cal. Non aliter neq; actorein, neq; fugientem in primo exordio litis,excrcere certamina, id est ρε-οντα. Ite eadem i.f. sed quia, minime pati tale sacramenturemitti,sed omnimodo hoc de ab actore , & a fugiente exigi . item in l. properandum, I I. C. de iudic. Fuci Trvus est,ait Triphoninus, non is qui solum
consilium fugiendi a domino suscepit, licet id se facturum iactauerit: sed qui ipso A to fugae inutium mente deduxerit. l. 22 . D. de uerb. sig.
FVGITi vvs pro perfuga. Saturninus in t .aut facta ,16. D. de poen. Tempus discernit ea nansorem 1 fugitiuo, de effracto rem uel furem diurnum a
FVGIT ivvs , qui desiniendus sit, copiose disputat Vlp. in l. i 7. D. de aedit. edi.
Fuci TivARivs , qui fugitiuum mercede reducturus erat. Vlp. l. 38. D. de praeseri uerb. Non cnim
ambo pecuniam ego di fugitivarius de potuimus. FvLLo est, ut lauan la, polienda, curanda uestimenta mercede accipit. l. I 3.I.fullo,D.locat. l. I 2. Sc82. D. de furi l. 2. D de condict.sin. us s. Fusiura immittere uide Calcaria taberna. FvNCTIo,propensione debita,& solutione. Cicer. Verrina v. Ita decumas lege Hieronica semper uudendas censuerunt, ut iis iucundior esset muneris
I illius lanctio me. Et apud Paulum L 2. D. Si cuit. petat. Quia in suo genere sunctionem recipiunt, quam specie,id est solutionem. Item apud lini p. in l. b.C.de uesti g. & coni. In publicis stinctioni bus aequa debet esse inspectio. Et l. io . eod. Uectigalia curialium ordinii functionibus pro sutura. Furu D v s in iure dicitur proprie ager cui ii aedifici nam omnino fluidus integrum aliquid est : ait Vlpia in l. locus. Io. D. de uerb.sg.sed in illa, tirb na aedificia, aedes: rustica,uillae dicuntur. Locus uero sine aedificio,in urbe arear rure autem, a Lappellatur. l. 2 I I. D.eod. Itaq; passim legimus Fadum duobus constare: agro,& uilla. l. Q. D. de se uitiit. l. 3 s.D. de usu flega. l. 8i f. tui iandum. D.
de lega. i.& uilla iandi pars appellatur: l, i s. D. de
FvN Dus a possessione, uel afro, uel praedio se distat,inquit latio lenus. Fudus est omne,quicquid solo tenetur: Ager est, si species landi ad usum hominis coparatur: Poslcssio ab agro iuris proprietate distat.quicquid enim apprehendi m M. cuius proprietas ad nos non pertinet,aut nec potest pertinere, hoc possessionem appellamus. posscisio ergo usus,ager proprietas loci est. Praediu utrilisci que supra scriptae generale nome est. nam & Ager,& Possessio huius appellatiotri species sunt. l.
128쪽
FvNni appellatione plena proprietas, id est eum usufructu, fgnificatur.I. eum qui,s 6.9. si a te, D. de uerb.sig.est enim fundus nomen iuris.l. cogi, I 6.1.inde quaeritur,D. ad Trebell. FvN D v s dicitur populus esse rei quam alienat:hoe est auctor,inquit ucstus.quibus ex uerbis intelli- .gitur, Fundum fieri populum aliquem tum dici. cum in re quapiam sua abalienanda est auctor, id est approbator. quod genus dicendi crebro Cic. usurpat in orat. pro Balbo. Neq; uerbad populos
dun at, uerumetiam ad quemvis auctorem referri solitum, argumento est illud Lysitelis adolescentis apud Plautum, qui cum Charmidis alta sentis filiam a Lesbonico uirginis fratre in ux rem sibi dari pactus esset,ubi reuersum patrem audiuit, ita loquitur: Nunc mihi is pmpere conueniendus est, ut quae cu eius filio egi, ei rei fundus pater sit, potior eo. Vide nostrarum Obseruat
TvNERARI A siue Funeralitia actio dicitur, quae ob impensas laneris caussa factas conceditur.l. 2o.dc2I.& pass. D.de relig.de sumpt. n. FvN ERO, pro funeror,funeri operando, iusta persolvo.Vlpian.l. t s. t 1.D.de relig. Si prohibente haerede seneraueris testatorem . item , Ergoietatis gratias merasti. Item, Ego tamen niuilominus funeraui. Et s. t .Qui mandatu est rius stinerauit. F.N Ls T A familia dicebatur tantisper dum neq; cadaueri iusta serisset neq; ipsum humasset.nam his confectis pura dicebatur. Caius I. 28.insi. D.demp.serv. Quae ratio illo argumento commendatur, qudd haeredis familia ex mortis tempore fonesta facta intelligitur, licet post aliquod tempus
TvNC , pro id quod debetur dare.nam proprie sunsi stipendiarii aut uectigales dicuntur, qui quod
debebant pendebant.Cicer. Verrina v. Quis non maximo se affectum beneficio putauit, quum tribus decumis pro una defungeretur. Et eo lib. Tamen hoe uobis est statuendum, quid aratorem ipsum arationis nomine muneris in Remp. fungiae sustinere uelitis.Hine ad alias ad res translatii. ut apud Ulp.in l. s.D.de dot. collat. Dotis colla tione fungi. Et l.7.D. de praetor.stip.iungi pignoris,& auri atq; argenti depositione. Et apud Pa Ium,fungi omnibus patrimonii intributionibus,l. ΙΣ .in sin.Dad munic. Et apud eundem Vlp. in Instit.tit.de dotib. Dos quae semel iuncta est, an
FvNGr, pro statui. Paulus i. 63. D. ad leg. Falcid. Praecia rerum non affectu nec utilitate singui xum,sed communiter fungunturin I. 3 3. D.ad te. Aquil.Pedius ait, Precia rerum non ex affectione nec utilitate singulorum, sed communiter fungi rid est,statui sti Lari,definiri. usurpatum est a tem pro pendi:quod qui uectigalibus funguntur,
pendunt. FVR ex eo dictus, ut Varro putat, quod ueteres Romani Turuum atrum appellauerint, & fures per noctem quae atra sit,facilius furentur.Gellius lib. I. p. I 8. reprehendit.nam quod a Grecis,inquit nune - ι dicitur, antiquiore Graeca lingua eis est dictum:hinc per affinita tem literaru, quae φῶρGraece est, Latine fur.Haec Geli. FQR ex eo dictus quod seruum atriam appellau rint ,& fures per obscuras noctes atque atras facilius furentur. Homerus, μυ-τὀι- νω. Haec nonius ex Varronis libro rerum Divin.
FvκiosvM Iurisconsulti appellant, qui mentis ad
omnia lumine, id est, sensu communi caret: quales non modo Athamantem, Alcmeonem,Aiace, Orestem fabulae memorant merumetiam Margi- tem, telitidem, Coroebum,Becceselenum. Mo-r3chum. Dementem uero, qui non usquequaque, sed ex parte tantum mentis errore ducitur, uelutis de quo D. Pius loquitur in l. his qui, i 2. D. de
tui.& curatidat. Itaq; Furiosus a Dcmente passim distinguiturmi l. 2. D de inoffitestam.l. 6. De curat .fur. l. 8.s. .D.de tui.d tab his.L ult. C. de admin .mt.L17.f.coram,D.de arbit.Sed Cie.Tusculi.disput. II I.Dementes, amentes, ct furiosos, eosdem nominat: Stultos uero,quos Iurisconsulti dementes aut mente captos appellant: Insanos uero tanquam utrorunque genus constituit.Sanitatem, inquit, animorum positam in tranquillita-tate quadam,constantiaq; censebant his rebus metem uacuam appellarunt insaniam . nec minus illud acute quod animi affectionem lumine mentis carete nominarunt amentiam, eandem': d
mentiam. Et aliquanto post, Furorem es eratismi mentis ad omnia caecitatem . Ex quibus apparet eandem esse furoris quae dementiae desinitioncm : ac propterea eandem utranq; rem esse. At de stultitia sic loquitur, Stultitiam enim censuerunt, id est inconstantiam sanitate uacantem, posse tamen tueri mediocritatem officiorum, de uitae communem cultum atq; usitatum. F. Rioso Ruri duo genera in libris nostris Ilii tur: unum eorum qui in perpetuo furore sunt, qui ut ait Macer in LIq.D.de off.praesid. contianua mentis alienatione omni intellectu carent. l.
iudi c. alterum eorum quorum furor intermissi is est,& ut nostri loquuntur dilucida habet inter ualla,siue inducias. d.f. si maritus.& l. 2o. .nec suriosus, D.de test.l.6.C.de curat.furios.l.9. C. quitest.fac. possiFvRNA Rivs, qui sumo exercendo,& coquendo. quastum iacit.Vlpia.l. 2q. 6. D. de damn.infSi
furni nomine damni insecti fuerit cautum, dei de furnarii culpa damnum datum fuerit. FvRTu M a furvo, id est nigro dictum Labeo ait, quod clam di obscvrd sat, de plerunq; nocte. uel a fraude, ut Sabinus ait. uela serendo,& auferendo:
129쪽
serendor uel a Graeco sermone, qui appesunt fures , imo & Graeci ἀσῶ --di
FRvet v xi est contrectatio rei fraudulosa, lucri facie di gratia, uel ipsus ret,uel etiam usus eius, pollieia sonisve: quod lege naturali prohibitu est admi
IvRTuri manifestum est', ut ait Massurius, quod deprehenditur dum sit: faciendi finis est, quum perlatum est, quo fieri coeperat. Haec Geli. lib.
TvRTuri manifestum est, cum res in manibus fit ris antequam destinatum in locum perlata sit, sprehensa est . itaque siue ci' --, id est inuctione ipsa, siue in loco ubi surrepta est, siue
antequam res constitutum in locum perseratur, deprehendatur, manifestum surtum appellatur. l. s.D.desuri. FvRTvM nec manifestum est, cum fur in faciendoquidem deprehensus non est, scd eum furtum secisse,negari non potest.l.8.D.eod. FURTI corrupti oblati, prohibiti, At non exhibiti actiones erat, de quibus cognosce ex s. q. De obLex delict.& Ictuli Sent. lib. II. TvRTu M per ancem& licium conceptum cuiuia modi fuerit,opinor me tandem aliquando comperisse ex Platonis libro x ii. de Legib. & Festi Joco in libr. x. qua de re dixi in g. . Institui. De oblig. ex delict. FvRTA domestica uocantur, quae serui dominis,ties liberti patronis , uel mercenari; apud quos degunt, suoripiunt : ait Marcian. l. II. s. I. D. de poena F Q R Y o noxaque solutus dicitur, qui nemini sumti obligatus est : est Vlpianust. I7q. D. deue r.significat. Tvs io legitur apud Vlpianum in l. 27. s. s. D. de usus in ibris quidem Florentinis: in alijs autein F vNcTro. & animaduersum est ex l. s.C R. de indulgent. debet utrunq; pro eodem, id est pro publicis illationibus usurpari. i Fufeti κvs caedi, pro fascibus bacillorum: cuius.' modiolim ciuitate libera Magistratibus praes rebantur, Iurisconsulti, opinor, dixerunt. It que Iiberorum haec hominum puna posteriorum Imperatorum tempore suit: quum serui flagellis eaederentur. Maceri. Io. D. de poeta. Ex quibus caussis liber susti a caeditur, ex his se iiii, flagellis caedi & domino reddi iubetur. Cal-l listratus l. 28. s. i. DA Non omnes frustibus caedi solent, sed hi duntaxat qui liberi sunt. Quibus ex locis apparet , minus turpe suisse fustibulquam flagellis caedi L 7. D. de poen. l. ultim. D..de iniura
ALLINARvM Iustinian .duo iacit genera:ut aliae masuetae sine Ialiae autem natura serae. s. gaulinarum i 2.De rer.diui de l. I. in s. D. de ac uir. reta dori.
- Varro autem tria lib. III. cap. I x .constituit,uillaticas,rusticas, ct Africanas. lumella libro,a II. cap. ii. chortes . rusticas αAfricanas. Villaticas uterq; Schortales appellat quas ali tum ubi let, tum in uilla videmus. Rustic sautem & syuestres eas uocant,quas Iustinianus seras nominat: quae ab aucupibus capiuntur, di in
G EM MAr, lapilli, margaritae ita distinguuntur in I.
cum aurum, i 9. in fis3. de aur.& arg. Gemae simipellucidae materiae, uςlut smaragdi, chryselithi, amethysti. Lapilii autem contrariae superioribus naturae. ut Obsiani ,Uenientanis fortasse Obsiani, Veientani. Margaritae autem nec gemmis, nec lapillis continentur, quia concha apud rubrum mare de crescit & coalescit. Ita distinguuntur iri f.item gemmae,De rer.diuis. l. . D. eod.l. i .D. det acq. pollest .l.argumento, 2 .9.Pen. I . de auro Scargaegat. GENvINvs. genitalis, ab antiquo uerbo Geno Vlp. l. D.de homin. lib. exhib. Si eum quis retineat filium,quem non habet in potestate: P:eruq; sine dolo malo facere uidebitur. pictas enim genuina efficitiine dolo malo retineri .id est Chrimas parentibus ingeniis & insita natura. Alci tus in parerg. GEMiNA legendum putat: quomodo Cicero dixit, semoriam literaturae Seminam id est simillimam.sed quo sensu,nsi dispicio. GLNςR, est filiae vir:ait Modest. ini. q. f. q. D. O grad.& affin. GENER, inquit Seruius,dicitur&qui est, R qui esse vult: sicut etiam maritus. unde est, Quos ego iii toties iam dedignata maritos. ite, Et gener ait iulium Priamo, Phrygibusq; ferebat Infelix, qui nosponsae praecepta furentis, Audierat. Et hoc est, quod dicitur in l. 8.D de gradib. eneri appellationem etiam ex sponsalibus contrahi.tametsi cuia ius disputatio reuocatur, aliud obseruatur. l. I.&l 8.D.de his qui not.inLGxuviii appellatione & neptis & proneptis, tam ex filio, tuam ex filia editarum ceterarumq; maritos contineri,manifestum est ait Vlp.l.generi, deuetb.sng. GgN RA, pro frugibus.Vlpiau.l. 8. .r6.D. de transact.Si cui nonnumus ad alimenta, sed frumcntii atq; oleum & cetera, quae ad uictum necessaria sunt, fuerint relicta. S paulo post, Et neq; diem neq; modum permutauit, sed' intum genus: uel ex contrario, si pacitus fuerit ut in genetibus alimenta reciperet, quae in numis ei relicta suissent. Genere
130쪽
CENERT quodam, obseruatum est ustata esse nostris locutionem. pro quodammodo:ut in l.quod semus, 3 6.D.de stip. sem. Na & haec genere quodam donatio est. Item in l. mpo. . D. de acq. rer. dom. Nam genere quodam uenandi id erant nacti.Item in l.quorundam, S I.D.de acquir.POLVtrubiq; animi quoda genere possessio erit aesti
CEN ι vs principis, qui eius saluti praeesse credebatur . itaq; per eum tanquam per Principis salutem
iurabant: uti patet ex l. I s.f.ult. D.de iureiur. l. 2.
de reb.cred.l si quis in.C de transact.quasi dicerent , Ira Principi nostro suus genius sit propitius.Tertullia. in Apoloqet. Citius denique apud
uos per omnes deos, quam unum genium Caesaris peieratur. Item,Sacra faciebant pro salute Imperatoris,& genium eius deierabant.
G ε No pro Gigno. Vlpianus l. 7. I. I. D.de lega. &fid. primo:Si qua sita mihi genitur,ei haeres meus
quis mihi filius aut filia genitur, haeres mihi esto.
Priscianus lib.x. Gigno,genui,pro quo Geno uetustissimi protulerunt. Varro in Andabata, Sed quod haec loca aliquid genunt. Ggrus & Genus, si uim ac naturam uerborum spectemus, idem ualent, neq; quicquam differunt. utrunq; enim ab antiquo uerbo Geno ductum uidetur.Quod autem in l. r. a.de probat. ita legitur:Cum quaeritur, gentem uel genus quis haberet,necne:in eo particulam VEL pro Siva positam arbitror. nam Vlpiani tempore differentiam obseruatam aliquam titisse, mihi non fit uerisimile. Itaq; qua sententia seripsit Liuius lib. 3 8. P. Seipio Nasica orationem habuit plenam ueris decoribus,non communiter Corneliae gentis, sed proprie familiae suae Peadem sententia Cicero in Bruto ita locutus est, Funebres orationes ipsae familiae quasi ornameta seruabant ad usum, si quis eiusdem generis occidisset.Et Sueton.in Galba:I sines uniuersi generis exequi longum est:familiae breuiter attingam. Quibus ex locis intelligi potest, Gentis & Generis nomina promiseue usu pari.Quod si non uerborum natura, sed antiqui simum priscorum Romanorum usum cuius his in rebus summa potestas est,consideremus:differentiam fortasse aliquam reperiemus: ut Gens ad patritios proprie, Genus autem generaliter quidem & ad illos & ad plebeios, speciatim uero ad hos duntaxat pertineat. unde illud P. Decii apud Livium:Semper ista audita sunt,eadem uos solos gentem habere. Et illud Ciceronis in I. de Orat.
Cum Marcelli a liberti filio,stirpe: Claudis patritii eiusdem hominis haereditatem gente ad se rediisse dicerent. Indidem quoq; Patres maiorum, die. minorum graitium appellati sunt, qui a Romulo, & Tarqui lio Prisco e patriti liorum numero lecti in senatum fuerant: quemadmodum Liuius lib. r.testatur. Hine GεNτi L s dicit,primum ut opinor, proprie patritis inter se,qui eode ex genere prognati essent: unde etiam Gentilitia sacra,& Gentilitia sepulcra .postea tamen Gentiles generaliter ita definiti sunt, Scaevola in Ciceronis Topicis audi re: Qui inter se eodem nomine sunt, ab ing nuis oriundi : quorum maiorum nemo seruitutem seruiuit: qui capite non sunt deminuti . Hinc CENTiLITAs , dictum ius, quod inter se patritii habebant:quod ab agnationu iure diuersum sutia se & a Centumuiris, disceptari solitum, Cic.in r. de Orati& Topicis testatur. Hoc enim Agnalia Centilibus differebant , primum quod Agnati &de patritiis de de plebeis, 3: uero etiam de libertorum posteris dicebantur: Gentiles uero de patritiis tantum,aut certe nunquam de libertorum posteris. deinde Agnati dicuntnr, qui eiusdem sunt stirpis: Gentiles uero generaliter, qui eodem exsonte & capite primum manarunt: quamuis stirem,& ut uulgo loquimur ramum diuersum haeant.unde illa inter Claudios patritios, & Claudios Marcellos plebeios controuersia, Cum Marcelli inquit Cicero a liberti filio stirpe, Claudii
patriti, eiusdem hominis haereditatem gente ad
se redijsse dicerent. nonne in ea caussa fuit Oratoribus de toto stirpis de gentilitatis iure dicendu pQuibus ex uerbis patet.idem omnino Stirpem &Agnationem esse: quippe cum paulo ante,quam
nunc stirpem appellant,e magnationem nominari item ut libr. i. De legib. Quod in ciuitatibus , agnationibus, familiarum distinguuntur status eid in rerum natura tanto est magnificetius, ut homines.Deorum agnatione de gente teneantur.Ita
Iam autem Claudiorum controuersiam sic interpretor: quia cum eius, qui Marcelli alicuius libertus erat, lilius intestato decessisset, neq; aut filios aut agnatos ullos haberet,agnati patroni demo
tui uniuersorum bonoru possessionem ad se per tinere dicebant. Claudii uero patritis in capita ea haereditatem inter omnes qui eiusdem gentis essent,diuidendam esse contendebant, ut ipsi quom
in partem uenirent: propterea quod Marcelli nihilomagis quam ipsi, eius qui mortuus erat, agnati essent.Scriptum autem in x tr .iab fuisse, Si p tersa. moritur,familia pecuniaq; eius agnatorum gentiliumq; esto. Getiles enim eos ex illa Scaeuolae definitione interpretabantur, qui eodem nomine es lenta
Citius id Iuristonsulti appellant, quod Dialectici seeundam substantiam,id est id quod de subiecto
dicitur, nec tamen in eo inest:ut ait Aristoteles . ueluti equus, homo. hinc stipulatio uel legatum generis. GLvus ergo est, quod communi quadam notione plures res singulas complectitur. ueluti, Homo ,