장음표시 사용
141쪽
ςoq; diutius ulvos bomum duces sertiant, ut hic per triumphum ductis pulcherrimum spectaculum fructumq; uictorie populus R. percipere possi: tamen quit de foro in Capitolium currum sectere incipiunt, illos duci in carcere iubent, id om que dies δή uictoribus imperij, de uictis uitae fine facit. Atq; haec quidem olim sic scripseram. Nunc audio me 1 quibusdam bonis uiris hac de re accusari, quasi conditionem illam quae libera & potestativa est, sortuitam faciam. Lepidos homines: quasi uero qua quicq; sententia primum dictumst , eadem semper utut petur, neque alias ad restrasserri possit: ut quod de Capitolio, triumphi respectu quondam dictum sit, id postea ad quotidianam Capitolii ascensionem traduci nequeat. I N caput alterius torqueri, est in alterius diseri me, uel alterius periculo torqueri. Ulpianus in l. i . D.
de quaestionib. Neq; serui in dominorum, neq; liberti in patronorum caput torqueri debet. quod ident scribit in l. 2. 3.& Io. g. potest. Cicero auteplane in dominum dixit & in Miloniana, & Caeliana,&in Partit. De nostrorum, inquit, maiorum institutis : qui cum de seruis in dominos quaeri noluissent, &cet. I v continenti, locutio est: Iurisconsultis familiari, iidem significans, quod sine ulla temporis intermissione,e uestigio,extemplet, cotinuo. Vlp.L2 ;. g. r. Quod ait lex, In continenti filiam occidat, si e erit accipiendum,decet. Scaeuola l. s s .g. r. D. de uerbo. oblig. Deinde in continenti inter utrunq;
conuenit, ut intra Calend.&cet.
I N ereditum ire, quid a Credere differat, uide Cte-dendi appellatio. I N duplum ire, Cicero in ea pro Flacco dixit. opinor, pro sponsionem facere alteri u s tanti, quantilis est ei: Frater meus, inquit, decreuit, ut, si iudicatum negaret,in duplum iret.
I v facili, & in dicticili esse, pro facile uel dissicile
cognitu atque explicatu . Tryphon. l in confirma
do, 8. D. de cons tui. Quod in facili est, si pater
proximo mortis tempore non iure tutores scripserit. Scevola l. Gallus, 29. f.ult.D. de lib.& post h.
Ille ea tu, in dissicili est, si filium habeas & nepo
I s solle offerri pecunia dicitur, quae sine numeratione & ulla ratiocinatione tanquam in mars piis inclusa offertur. Callistratus I. 32. D. de cond. de demonst. Qui si reliqua reddiderit, liber esse iucsus est, non utiq; si in folle reliqua obtulerit, libererit. non enim testator hoc sensit sed illud, ut rationes reddat quomodo seruus reddere solet. I N fraudem legis facit, qui saluis uerbis legis, sententiam eius circumuenit.l. 2 8. D de leg. senat.
IN I viij, pro in aedib. Iuliu figura e Graeci sermonis consuetudine derivata. Vlp.l. 8. in s. D. si seruit. uind. Quum Quintilla cuniculum per gentem in v isi tulis instruxisset,id est, in hortos Iuli j. ut aliis in libris legitur.
Jκ :, νε ιυγ- . ti M. I M libertate esse, & liberum esse differunt: item ut, In seruitute, & serii um esse. Nam in libertate aut seruitute esse dicitur, qui se pro libero semove gerit, puta quia se liberum seruumve esse credit rcum aliter te res habeat. l. 7.&l. Io.& rr.& pag. D. de liber. causI N possessionem mitti, uide Possidere iuberi. I x potestate habere, & Alienare, tanquam adue si opponuntur. Liuius li. viri . Minutia Vesta lis cum decreto Pontificum iussa esset sacris abstinere, familianim in potestate habere: facto indicio uiua defossa est.
I N potestate,manu, mancipio ve. Vip. tit. 2 . Ei qui in potestate, manu, mancipio ve est scripti haer dis, sub conditione legari potest. Item, Et cuius in potestate, manu,manci prove est hqres seriptus, legati non potest. Potestatem de filiosa. Manum de matresa. quae in manum conuenit, Mancipia deseruo intelligit. I s procinctu factum testamentum dicitur, quod miles pugnaturus nuncupat prssentibus commilitonibus . Festus . vide Endo procinctu. IN re praesenti, pro In praesentia. Vip. l. I .D. de δε- Iut. Sed constituere in re prisenti hoc est, stati iri atque solutum est. IN REM & in personam , locutiones sunt Iurisconsultis familiares, quarum illa tum utuntur, quum indefinite ae sine personae ullius notatione aliquid factum esse significant: hac uero, quum certa persona desinit a. ueluti in l. I . s. t. D. de constitui. pcc. Quod exigimus,ut sit debitum quod costituitur, in rem exactum est: non utiq; ut is cui constituitur, creditor fit. Item quum Vlpianux ait, actionem metus caussia in rem esse scriptam , nec personam uim facientis coercere, sed aduersus omnes restitui, l. 9. in s. D. quod met. u. Aeas bi, hoe est in l. .f. s. D. de pael. Pactorum quaedam in rem esse,quaedam in personam: illa, quoties quis generaliter paciscitur ne petat: hsc,quo
ties ne a persona petat. lte in l. Io. D. de p. nov. nunc. Operis noui nunciationem in rem fieri, noin personam. Cicero lib. de Inuent. II. Sin autem non in hominem certu, sed in rem aliquam caussa dimouebitur, ut in hac eadem re.&cet. Item apud Vlpian. in l. s. 29. D.de dol .except. l. I.3.ult. D.
de interdict. IN soLvTuri dare, pro soluere, apud Paulum in l. 6o. D.de solui. IN sTIRPE s succeditur,quum haereditas non insuccedentium singula capita dc personas, sed inco. gnationis Iatera & partes diuiditur. In capita uero, quum in tot partes secatur, quot succedentium capita & persone reperiti tur: qua de re uide Imp. s. 6. de haered. quae ab intest. Vide In capita. IN TvTE LAM suam ueniremas dicitur,qui ephebus, id est pubes esse incipit, anno scilicet aetatis decimoquarto: tamina uero uiri pytens appellatur .
hoc enim in scemina, illud in ma e ponitur ab Vlpiano
142쪽
piano in I. . et . D.quib.ex cau. in poss. Ait Praetor, Si is pnpillus in suam tutelam uenerit,eave pupiula uiri potens fuerit,&recte desendetur,&c. Idem L so. II.de leg. & sul. lib. 3 1. Quum filiosam. ita lagatur, QvvM Is iN tutelam suam peruenerit, pubertatis tempus significatur. Cic. lib. de Orat. i. Negaret i; nisi posthumus & tratus,& antequain suam tutelam uenisset, mortuus esset,liae redem eum esse posse. Idem in Bruto, Quum is hoc probare uellet M.Curtu,quu ita ligres institutus esset si pupillus ante mortuus esset, quam in suam tutelam uenisset,pupillo no nato lis rede esse no posse. INA v I s actio dicitur, quae per aduersarii inopiam, aut firmam exceptionem eliditur. l. 6. D. de dolomai. l. 2 q. D. mandat. l. 26. D. de lib. caus.
INANEs tabulae, quarum iam pecunia in illis perscripta di luta est. Ulpia. l. 27.D.de surt. Quod si iam erant inanes, quia solutum proponebatur: nunquid ipsarum tantum tabularum preci j uideatur cile aeui matio facienda Z l. ult. D.ad exhib. IMA NI s reus, qui soluendo non est. Paulus lib. Sel. 2. cap. I . Ob subitam ualetudinem & inanis rei actiones integra adhuc caussa, mandati negociurenunciari potest. Is AvD IT us, non auditus, qui caussam non dixit rcuius audita no est desensio. Vlpi. l. r . D.ad l.Cornel. de sicar. Inauditum filium pater occidere non potest. Sueton. Galba, Quosdam claros ex uir que ordine uiros suspicione eriminis inauditos
condemnauit. INAvREs , aurium ornamenta e gemmis & margaritis, quibus usas olim mulieres Vlp. in L 2 . s. ScPaulus in l. 3 2. F.ult. D.de aur. arg. leg. testantur.
Pollux quoq: in mundo muliebri u νω rite recenset. INCERTA in iure appellantur, in quibus non apparet quid, quale, quantum.l. ubi autem. 7S. D. de vers. oblig. Item: INCERTA dicuntur,quae non in specie, sed in genere
roseruntur: ueluti: Fundus, Homo,Triticum. l. aeredes. 2 .f. si incerto, D. m. ercisc. l. cum in. certus, I 3. D. de leg. .l. in ratione, so. s. incerta.
ff.adleg. Alc. INCERTA actio, siue quod usitatius est in INcERTI actio dicitur , perquam nulla certa summa petitur. ueluti ex stipulatione incerta: Quod mihi ex stipulatu dati fieri oportet. l. q. D. d usuri l. s.C. de inutil. stipv. l.diem proferre, 27.in si . D. de arbit. Ex omnibus bonae fidei actionib. Quod te mihi ex bona fide dare facere oportet. Sie l. r.
D. deustast. leg.l. s. D.de condicit. s n. causi. 2.s. aliud. D. de dona. l. vi. si quis in ius uota
INCERTi actio dicitur quae & Praescriptis uerbis
actio. l. 6.& l. i 6. D. de praescrip.uer. l. 6. C. de re. Perm. l. . D. depact. INCERTus contractus, qui certum ac proprium nomen non habet. l. 9. D. si cer.pet. l. l. f. debitum, D. de constit. pecula.
IN CERTA person seidetur , quam incerta opinione animo suo testator bijeit: ueluti si quis ita dicit, Quicunque filio meo filiam suam in matrimoniudederit,ei haeres meus illum Andia dato. ait Imp.
s. 27. de legat. INCEsTvM committere dicitur, qui aliquam ex ijs quas moribus uxores ducere prohibemur, duxerit. lsororis, 9.D. de rit. nup. l. 3 8. f. t . D. J adiit. INCEs Turi iure gentium comittit, qui ex gradu ascedentili uel descendentiu uxorem duxerit: iure ciuili,qui ex latere eam duxerit, qua uetatur: uel ansnem , quam impeditur. l. ult. D. de rit . nupt. S d. Hi adulterium, I 8. l.ult. D.de codic. sin.caus. INCIENs, uide Gravida.
INC rLEoit Vlpi. est locus depressus ad latus fluminis,ex eo dictus quod incidatur. inciditur enim uel lapis uel terra, unde primum aqua ex sumine agi possita. D.de rivis. Hi ne
INC I LE ducere q. r. s. 2.Ne quid in sum .pub. Et Incilia uel principia sosa rv. l. .f. . D. de aq.quot. INCOLA est,est Pompo. qui aliquam in regione domiciliu suum cotulit,quem Graeci ἡάροικον appellant .nec tantum hi qui in oppido morantur, incolae sunt: sed etiam qui alicuius in oppidi finib.ita agrum habent, ut in eum se quasi in aliquam sede
non domus, aut possessio facit: sed domicilium. l. septima,& pass.de incollib. x. Cod.
INCOLAT us, urbs euius quis no ciuis, sed ineola est. Modest. I. qq. D. de mu.& hon. incola iam mun
rib. publicis destinatus,nisi persecto munere, im
colatui renunciare non potest. ΙΜ CONDI TvΜ, absurdum, absonum. Pap.I. 9s.6. I.
D.de solui .Etenim inconditum est, subuenire sexui mulieris quae sitio nomine periclitetur. IN CORPORALEs res sunt, quae tangi demonstrarive non possunt, cerni tamen animo atque intelligi possunt: quarum rerum nullum subest quasi corpus: est quaedam tamen consormatio insignita Zeimpressa in intelligentia, 'uam notionem uoco, inquit Cicero in Top. Et in eandem sententi Caius. l. I. D. de rer. diuis. Eiusmodi sunt: Haereditas, iis fiuctus, usius,obligationes,&c. INC v M a E RE , pro incubare, id est, obtinere, positidere, conseruare, solide ut ij qui rei alleui inc tant) tenere. Hinc creditor dicitur. IscvMBER a suo pignori, qui acriter illud conseruat: ut apud Vlp. l. s.D. de surt. Hinc IK cvM3ERE posscssioni apud Iqapp. I. 8. C. quom. de qua n. iud. INCRusTARE, illini mentum, & quasi pauimentum quoddam inducere. liinc In crustatio,iectorium,& pauimetum illud. Proculus i. decima tertia ,s. I. D. de seruit . urb. praed. Parietem communem incrustare licet, sicut licet mihi preciosissimas picturas habere in pariete communi. Et paulo post, Quod obseruati & in incrustatione oportet. I tena
apud Vlpian. l. 79 de uerb. sisni f.
143쪽
ss.Vlpian. l. II.f. II. de action. empl. Veluti quunturum iactum retis a piscatore emimus: aut indaginem plagis positis a uenatore, uel panther in ab aucupς. INDgni Turi aliud est natura, aliud iure gentium, aliud iure ei uili aliud iure honorario, l. t .& s. D. de constit. pecuna. 7. de condidi .indeb. INDr B i Turi accipimus, non solum si omnino non debeatur, sed etsi per aliquam exceptionem perpetuam peti non poterat. l. s. q. q. D. dec5d. in LINDE Bi TVM est, non tantum quod omnino non debetur, sed & quod alii debetur, si ah soluatur: aut stad quod alius soluebat, alius quasi ipse debeat
solvat. l. in summa, s s. D. de cond. in leb. IND EM NI T AT EM alicui repromittere,est cauere indemnem eum ex eo negocio de quo agitur, suturum. l. I .& l. I 6.D. ad Trebel. l. s. s. t ad Velleia. Ivlai CATio , promissio , addictio. Vlpia. l. t s. s. 2.de aci .empl. Hic non debuit facilis esse ad temerariam indicationem. Loquitur de coqui seruum uendebat, quem furem esse ignorabat . Nonius,
Indicare, promittere. XI. Tullius Osfie . seriuola cum postulasset, ut sibi standus cuius emptor erat, semel indicaretur. Haec Nonius. In sicare igitur uenditoris cst, liceri emptorix. Is Dic ERR sorum dicitur Masistratus in prouin- cijs, cum& locum di te pus designat, quo cauta in conuentu agantur. Virgil. AEneid. s. Indicitq; forum, O patribus dat iura uocatis. ubi Servius, Id est tempus & locii designat agendorum negociorum, qui Conuentus uocatur. Iti dicit auteni uerbum iuris est , & per hoc putentem uult significare ciuitatem. lIND t C r i O N Es, tributa, siue scinctiones, quae non
pei sonis sed praediis indicuntur: id est imponii
tur. l. Iulianus, D. de adt .emiit. l. quaero,
28 D.de usus. Iegat. Plinius ad Traianiunt Nee nouis in illaionib. pressi ad uetera tributa desseiunt . Praedijs autem ut dixi non personis in ponebantur: qua de caussa eorum nomine quae n5 possidentur non agnoscunt ut . Nouel. t 18 . uidel. 3.&pas C. de an non.& trib. lib. io. Hinc. Isti acτio NLs ut uidetur appellatae sunt, ex quibus annorum ratio constitui coepta est, Constati tino imperante: anno Christi cccxta l. ante die vi M. Calend Octob. quo die uictus Maxentius,
religioq; Christiana in libertatem uindicata est . Ergo quasi a primordiis Christianae libertatis Niceni conuentus auctoritate institutum est, ut sub Iatis Olympiadibus annorum ratio ab eo tepore iniretur: sic, ut decimoquinto quoque anno noua est et Indictio: anni autem singuli cuius ille Indictionis computarent ut quemadmodum ex Codice I heodoliano multis locis intelligitur. I Nn i v i Dv vri quod Dialectici appellant,id est,q nec de sub tecto ullo dicitur, nee in subiecto ullo inest, ueluti Stichus , aut Pamphilus: id Iurist 5 sulti uitandae ambiguitatis causti speciem appellant. quo nomine fere speciem infimam intello
sunt. nam individuum nomen in ijs rebus p nunt , quae neque naturales , neque intellectas paries recipiunt: ueluti seruitutes. uti constat exl. q.& 72. D de uerb. oblig. Stichum igitur indi uidui nomine n5 intelligemus: quia diuidi in partes intellectas potest: at uiam, iter,a quaeductum, nauem, equum , indiuidua dicimus. ex quo illud Castellanu, Nauem si diuidis, nec tu nec socius habebitis: apud Macrob. lib.Satur. 2.INDvCIAE sunt, inquit Paulus, quum in breue&ira
praesens tempus conuenit, ne inuicem se lacescant. l. I9. f. I . D. de capi.& postlim.
I NnvCIAE sunt, inquit Varro, pax castrensis paucorum dierum . Item , Induciae sunt belli feriae . Haec Gellius lib. r. cap. 2s. Vbi hoc quoq; adscribit, Inductas sic dictas arbitramur, quali tu di cas , inde uti iam. Pactum induciarum eiusmodi est, ut in diem certum non pugnetur, nihilq; incomodi detur: sed ex eo die postea uti iam omnia belli iure agant ut . Quod dicitur dies certus praefinitiis, pactumq; fit, ut ante eum diem ne pugnetur, atq: is dies ubi uenit, inde uti ia in pugnetur:
idcirco ex hs quibus dixi uocibus, quasi per quenda in coitum & copulam, nomen Induciarum con
nex sim essi Aurelius aute Opilius in primo librorum, quos Musarum inscripsit, Induciae, inquit, dicuntur, quum hostes inter sese utrinq: alteri ad alteros impune, se sine pugna ineunt. Inde ab eo, inquit, nomen este factum uidetur, quasi initus atque introitus. INFAMEs qui dicantur , cognosce ex l. 1 . D. quino t. infam. IN P A , x dicitur, qui septem non compleuit annos. Impp. l. I 8.C.de iur. de lib. Si infanti ut est minori septem annis, in potestate patris constituto, Sec. Vlpia n. l. i. f. r. D. de ad min. tui. Liccntia igitur
erit , utrum malint ipsi suscipere iudicium . ari pupillum exhibere ut ipsi auctoribus iudicium' suscipiatur. ita tamen ut pro his qui fari non possunt,uel absint . ipsi tutores iudicium sulcipianti pro his autem qui supra septim m annum aetatis sunt, & praest 3 fuerint, auctori vatem praestent. INF r N tτvM , pro indesinitum,nullo certo terminoci cun scriptum. Cice . in Partit. Quid, quaestio quasnam habet partes e Infinitam, quam Consultationem apello: & definitam,quam Controuersam nolirino. Item alibi locis innumeris. Celsus l. 9.D.de sertiit. Si eui simplicius uia per fundum cuius a cedatur, uel relinquatur, in infinito, ui-dς licet per quamlibet eius partem ire agere licebit. Vlpia .l. 13 . in s. D. de damn . in L Neq: enim in infinitum obligatus esse debet stipulatione. Maecianus. l. 9 i. D. de condit. & demonst. Tempus autem uel certum,uel infinitum comprehedatur. I vG RN vi sunt, qui ex matre libera nati sunt, i. I . s. 2.D. de statu hoin.
INGENvi dicebantur antiquitus, qui patrem ciere
144쪽
possent,hoc est ex legitimo matrimonio suscepti qui ijdem& Patricii dicebantur. Liuiusli. io. En Romae unquam sando audistis, Patricios primo elle factos, non de coelo demissos, sed qui patrem ciere possent, id est , nihil ultra quam ingenuos.
Haec Lillius, qui non obscure ingenuos iis opponit, quos posterior aetas Spurios, recentior vulso conceptos appellauit.l. uulgo. 24. D. de statuo. Liberi ergo non ingenui dicebantur. Cic. lib. De natur. Dcor. 3. Vt enim in iure ciuili, qui est de matre libera, liber est: item iure naturae, qui de Dea matre est,deus sit necesse est .Festus aute sub voce Patricios, locum illum Liuis dilucide e firmat: Patricios, inquit,Cincius ait in lib. De comitiis, eos appellari solitos, qui nunc ingenui u
INGENOs estis, ait Imp. qui statim ut natus est, liber est: siue ex duobus liberis matrimonio ediutus est, siue ex libertinis duobus, siue ex altero libertino, & altero ingenuo. De ingen. in prin. vel sic,
INGENv i sunt, qui ex matre aliquo grauiditatis tempore libera, siue illa ex marito, siue ex alio conce perit,procreati sunt. nam libertas uno tantu istorum trium temporum sufficit. INGRAT us libertus est,qui patrono obsequium non praestat,uel res eius, filiorumve tutelam administrare detrectat. l. i 9. D de iur. pat. l. 6. f. ult. D.de lib. agnosci Moris autem erat, ut domini seruosa manumittentes iis gratiae alicuius referendae caussa imponerent donis, munus, peras. l. pen. D. de
obseq. par. praescrin alibi periae pe.
Iuc REDi Cosii latum,pro Inire, Marcellus in I. 36. D. de eon din demonst. INIIC RE manum. Servius in illud Aeneid. t o. Iniecere manum Parce: Traxerunt, inquit, sebi tu sibi. Et sermone usus est iuris . na manus iniectio dicitur,quoties nulla iudicis auctoritate expectata re nobis debitam uindicamus. Ια ivsti A ex eo dicta est, quod non iure sat . omne
enim quod non iure fit, iniuria fieri dicitur. hoc
generaliter: specialiter autem iniuria dicitur contumelia. Interdum iniuriae appellatione damnum
culpa datum significatur ut in lege Aquilia dic
re solemus. interdum iniquitatem iniuriam dicemus . nam qui im quis inique uel iniuste sententia
dixit niuriam ex eo dictam,quod iure & iustici
Caret,quasi non iuriam. Haec Vlp. I. l . D. de iniuri
IN I vR I A minus est quam contumelia, inquit Nonius. Pacuvius Periboea, Patior facile iniuria, li est
IN I vR I A E sunt,quae aut pulsatione corpus,aut conuitio aures aut aliqua turpitudine uitam cuiuspiauiolant. ait auctor Rhet. ad Her. lib. l.
I Niv RiAM in lege Aquilia damnum accipimus culpa datum,etiam ab eo qui nocere noluit. l. I .f. I. D.adleg. Aquit. INNvBE RE,est in molli domu transire: Enubere, Epatris domo exire. Liu.lib. I. Ea cum innupsisset.
Et lib. o. Virginiam quod e patribus enupsisset,
IN oppi Crosv si hominem constat eum dici, qui malteri ossicium debebat, pretermittit quare Ino scio sum testamentum esse illud oportet, in quo testator cotra ossicium stati,quod alteri debebat, secit. led quanqua hoc modo multa inofficiosa testamenta futura sunt, ueluti qui b.amicis & bene- merentibus nihil relinquitur, quod olim inhonestum putabatur: ut ex Philippicis & Suetonio costat tame per excellentiam ea demum inossciosa dicta sunt, quibus officiu in liberos, paretes,& fratres neglectu est. na qui erga eos inossiciosus est, in semetipsum quodamodo in ossiciosus & inhumanus uidetur . quapropter ijs solis potestas permista est, pete di a Centu uiris,ut si oniciu uiolatu cognoscant, illud rescissum & irritu factu velint. quod cum impetrant, tum illud simul impetrant, ut sibi haereditas adiudicetur: cum huius iudicii exitus hic sit,ut ab instituto in exhaeredatum haereditas transferatur. qua de caussa haereditatis petitio appellatur in l. si quis, sq. C. de in Oftest. l.
qui repudiatis, I7. l. mater, I9.D.eo. l. pen. s. sed quemadmodu,D. de bon. possconi. tab. Vel sc INOFFaciosv Μ dicitur testamentum,quod liberis frustra ex haeredatis non ex ossicio pietatis uid tur esse conscriptum. Paul. libro. Sent. q. cap. I.
INO FI Ciosv M testametum dicitur, in quo osse ireligio uiolata est: veluti pietas erga parentes,aut charitas erga liberos. non enim liberis tantum permistum est testamentum parentum inofficiosum
accusare, uerumetiam liberorum parenti b. ait I
sit n. tit .de inois test in prin. Vel se,
I OLF C los v l testamentum dicere, hoc est, ali gare quare exhaeredari uel praeteriri non debus rit. l. q. D. de in ost test. item docere immerensem se,& ideo & indigne p teritum uel etiam exhaeredatione summotum. l. .eod. tit. Ι-ppicios A donatio ad exemplum inofficiosi tectamenti dicta est, quae contra rationem ossicis iacta est: cum scilicet liberi debito bono tum subs-dio, id est legitima sua excluduntur. l. i .& pag. C. de inom. donat. Itaque actio aduersus eam institura est,quae Querela in ossiciosae donationis appel- litur: quae a Querela testamenti: inofficiosi h dii teri, quod haec non nis aduersus testamentum factum, & iure tactum conceditur silla uerb & ex testati & ex in tellati causa permittitur. l. precibus,
Ivo F ι Cios A dos dicitur, cum mater in fraudem liberorum, id est ut eos debitis emolumentis sp Iiet,omnia sua bona, uel magnam eorum partem secundo marito dono dat: pactum cum eo de d te lucranda faciens. l. l.C. de in As .dotib. INQv i L i v v s dicitur, qui in urbe domum alienam
145쪽
- cν . Colonus autem is est qui rure praedium alienum incolit. INQvici Nus dicitur qui solus in aedibus conductitiis habitat, non autem cum domino,uel eo qui habitandi ius habet. Itaq; cum Labeo dixisset, usu rium aedium, qui modo ipse habitaret, posse inquilinum quoq; recipere, Proculus cum notauit, quod non belle I nquilinus dicatur, qui cum eo habitat:ait Vlpianus in . D. de usu& habit. INs i D i AR ,pro Insidiari. Calli stratus l. 1 8. D 9. D. de poen.Igni e remantur plerunque serui, qui saluti dominorum suorum itis diauerint. INs 1 T A E picturae,quas Vlp. in l. 2 J.6. I. D. de auri& arg. Vestis legato contineri ait, efiigies esse uidentur cenarum rerum, ut florum, uestibus intertextae. Vnde Pictae togae,quibus triumphates amicti urbem inibant. Acu facere id Phryges inuenerunt, ideoq; Phrygiones appellati sunt: ait Plinius lib. 8 .cap. 68. IN sc RI B E R E,pro subscribere accusationi, id est, unomen accusationis libello adscribere. unde libelli inscriptionum. l. s. s. I. D.de accusat.l. Σ. s. ult. D.de accusat. l. 3 .C. qui accus pos s. Ius p vCTI ,disputatio, lilquisitio, conlideratio, uiso ut alibi appellatur. Paulus l.9 . s. . D. de uerb. oblig. Nune uideamus in quibus personis haec costitutio locum habeat, quae inspectio duplex est. Idem i. q. D. de oblig. dc act. Citca diem duplex inspectio est. Sic in l. 6 I. s. quod ii, D. de acq .rer.
Ius τε TOR & Procurator hoc dister mi, quod is qui uaestuaria ne ociationi praefectus est , institoricitur qui uero negocio cuipiam non quaestu rio prae se itur, Procurator potius appellatur l. s. s. s. D. de instit .act. Irus TiTOR 1 A actio,itide actio Institoria. INsTi TvERs prostrie non est ponere de collocare, ut quida tradiit: sed parare. unde Instituere adolescentem, est finge te& parare ad eruditionem &uirtutem: hinc Instituere filium, pro adoptare in Orat. pro domo sua , de instituere tutorem tib ris, in lib.de Orat. l. Cicero dixit, de in Verrinis Instituere amicos,pro conciliare, de comparare , ut facile appareat, Instituere hoc differre a Pon re & collocare, quod in illo iter est, in his meta. nam cum testamento nobis h eredem instituimus
non tamen eum continuo in sede nostra colloe mus. non enim semper, olim certὰ perraro testamenta a moribundis ficbant. paramus ergo & reservamus, ut cum usus uenerit, nobis successor ne
desit. qiuocirca qui substituti a nobis dicuntur,uerius instituti, hoc est ad omnes casus parati & d signati dicerentur. his enim substitutionib. nobis in longinquii prospicimus.accedit eo quod substituere proprie est, in cius qui iam certum locii obtinet iterum supponere. ut cum Vertem Cicero scribit in Marcellonim Iocum patronum siculis sit, stitutum esse: Se in piratarum locum ciues R. ad supplicium substituisse: Ze ciuitati Verrem alterum iubstituisse, cum de filio loqueretur: de iis loquitur, qui eorum in locum suffici ut utiqui prius erant. Veluti si in filii mei, si haereserit,& haeres
existens impubes moriatur,alterum institu ac se
stituere propriE dici possum: quia non in meum . sed filii locum succedit. At cum, si Titius haeres non erit, haeredem instituo, milii eum non Titio instituo:&, si substitutus dicedus est, meum in locum substitutus dicendus est,non autem in illum Titii. Vnde intelligi potest, hoc inter institutum de substitutum intereste, non quod ille primo, hic secundo gradu scriptus sit sed quod institutus paratus & designatus est ad locum obtine dum: substitutus autem iam eum Oeeupauit. ut omnis institutus cum haereditatem adit, substitutus propin Edicendus sit:& Institutus, qui testamento nuncupatus aut scriptus est: substitutus,qui successit. ita institutus,in sper substitutus, in re ac pollessione est. Haec cum ita se habeant, Substituti tamen uocabulo se abutimur,ut eum qui secundo tertiove gradu in aliorum desectit in designatus de institu tus est substitutus dicatur. INsTi TvsRς & substituere hoc differunt. Haere des enim aut instituti,aut substituti dictitur. instituitur primo gradii, substituitur secundo uel tertio scriptus. Paul.lib.Sent. 3. c. 6.& I. I. D.de uulgis
IN STt Tu TvM haeredem eum quoque dicimus, qui scriptus non est , sed solummodo nuncupatus. l. I. S. I. D. de haered .instit. INsΤRuc Tu M ab instrumento sie differre arbitror, ut totum a parte . nam Instructi nomine, nomodo que sundo necessaria sunt, continentur: iterumetiam quae praeterea testator habuit, quibus suum fundum instruxit. Instrumenti vero, ea duntaxat sine quibus fundus dici instruetiis no potest. Ulpianust. I 2.5. I s. Diae inst. ueli in Sed si sundux non sit eum instrumento legatus, sed ita ut instructus sit: quaestum est an plus contineatur quam si cum instrumento legatus esset,le Sabinus scribit, fatendum esse plus essequum
instructus fundus legetur, quam si cum instrumento. I tem, Omnia quae eo collocata sunt, ut instructior esset paterfamilias, instructo continebunt ur. id est, quae ibi habuit, ut instructior esset. Hoc ergo legato non agri instrumentum, sed proprium suum instrumentum reliquisse videtur. Vide cetera,& simul coniunge. I. I.&.2.C. de uerb. signi. INsTRvCTAM tabernam sic accipiemus nquit Vlpianus,quae de rebus & hominibus ad negociationem paratis constat. l. I 8 S. D. de uerb. signi. l. is. D.de inst. uel inst.
da sunt, quibus causa instrui i utest. N ideo tam
146쪽
testimonia,quam personae instrumentorum loco habentur.l. l. D. M sd. instru . IN WRvMsNTA Iustinianus i literis separat in l. r.
propter literas fuerit certatum, sue propter instruinenta, siue propter quicquam aliud, &c. in strumenta ergo sunt, quas Cicero literas publicas appellati hoc est,quae uel a persona publica,ueluti se tibi magistratus,vel tabellione scripta sunt. Literae uero hic appellantur,priuatae: ueluti Rationes, breuiaria, codex accepti & ex pes, syngraphs,& cautiones a patreta. conscriptae. INs TR v MENTI cauponii nomine serui& ancillae continentur.Vlp.l. s.f. 9.D.de ritu nupta Multae adsolent sub praetextu instrumenti cauponit, pr stitutas mulieres habere. Is s v LA E dictae proprie uuae non iunguntur comis minibus parietibus cum uicinis, sed circuitu publico aut priuato cinguntur: a similitudine uidelicet earum terrarum quae fluminibus ac mari im minent, suntq; in salo .Festus lib. 9. Atque hac significatione passim hoc nomen in libris nostris usurpatur. Hinc Iessu LAR ivs,seruus insulae, id est, separatae domus, custos. Pompo.l. It . . i. De usu & hab. Dominus proprietatis etiam inuito ususructuario, uel usuatio inundum uel aedes per saltuari uni uel insulariucustodire potest. Ulpian. l.ult.D.de olf praef. uigil. Insularios di eos qui negligenter ignem habuerunt apud se, potes sustibus & flagellis caedi
19 sup E R habere, pro susq; deq; serre, negligere. Papinianus l. 17. D.de his quae ut ind. Haerea em qui sciens destincti uindictam insuper habuit,fructus omnes restituere cogendum existimavi.Sie idem in I. sunt personae, 3 D.de relig.
ΙΜΥpc Ri restitutio est, redintegrandae rei uel uia ae actio innuit Paulus lib. Sent. l . cap. v I I uel sic Integri restitutio est actio. Praetoria, qua rem certam .aut ius, aliamve quamlibet caussam redint grari postulamus: cum quid per metum, uel d lum,uel status permutationem, uel iustum erro rem,uel absentiam necessariam,vel aetatis infirmitatem gestum esse dicitur. l. I.& 2. D. dein integ. restitui. INTEN O ER praecise,pro Actionem intendere. l. 8.
de uerb. oblig. Sic Cicero in Quintiliana: Sibi eunuper edidit socium, 'ue quomodo nunc intendit, ne in uiuorum quidem numero tum demonstrat fuisse. Hi ne Iu TENTio passim, pro Actione .ut l. 9.s. proinde, D .ad exhib l. 66.D.de iudic. S si quis agens, Inst. de actionib. I in εκ ceteros exhaeredare, & Nominatim exhaere dare,de quo suo loco diximus.contraria sunt. Ceterorum appellat: in hac formula inde fluxit, chiure antiquo filii praeteritio testamentum facie-
bat nul lum: filia autem e eterisq; liberis, id est nepotibus,neptibusaee.praeteritis,testamentum ualebat.Item filii si non instituebantur, nominatim ex haeretandi erant: filiae, ceteriq; liberi etia inter
ceteros exhaeredari poteram,his uerbis: CETER Iex haeredes sunto. qua ulgari sormula non tantuli ri, sed & parentes,consanguinei agnati,cognati,ames, amici ex haeredari poterant. l. Lucius, D.de haered. instit. Haec ex Vlpia. Ins .cap. 2 2δε l. ult. C. de lib. praet s. nominati m. f. post humorum Inst. de ex haered. lib. INT E R C A LA RFunterserere. Quarto quoq; anno C. Caesar,ut anni ratio cum Solis cursis congrueret,
instituit ut dies unus insititius esset,qui Intercalaris appellatus est. Hie Bissextus dictus, quod bissextus dies ante Calen. Martias numeraretur. Vlpianus l. s. s. 3. D.de minoribus. Proinde & si bissexto natus est, siue priore,siue posteriore die, celsus scripsit nihil referre: nam id biduum pro uno die habetur, & posterior dies Calendarum inter
Dad S.C. Velle. De ea re ita censuerunt. Quod ad fideiussiones & mutuationes pro aliis quibus intercesserint scemitis. pertinet. Sic enim legenda dilemon autem CorusvLvERvNT, & M v Tv IDA TioNssi in Oblemationibus nostris ostendimus.Ciceronem quoq; hoc uerbum in hac re posuisse reperio,Episto. I . libr. ad Atti c. I. Acce
fuit ad te , promisit, intercessit, dedit. Et in
Philipp. 2. Orabat, ut te contra suum patrem,s sestertium sexagies peteret , defenderem . tantum enim se pro te intercessisse dicebat . Hinc IN TE RCEsso RE s pro fideiussorib. l. s. s. si filius. D. depecul.l. 2 S. D. de haer. uend. INTER Dic E RE praecisa locutione dicimus, pro Per praetorem interdicere,uel Interdicto agere. Iulianus l. 6. D. ne quid in loco pubi Et qui ncie inte dicto experitur,ne quid in loco publico interdicat,nihilominus procuratoris dandi facultas est. -Vlpianus l. 3 .s.s . D. Vti possid. Labeo quoq; scribit, Ex aedibus meis in aedes tuas proiectu liabeo.. interdicis mecum, si eum locia possideamus qui proiecto tegetur.an quo facilius possim retinere possessionem eius pollessionis interdico tecum, Sicuti nune possidetis aedes eas,&c. Item in l. t .s. 22. D. de aq. quot.& aest.Item L 3 .f. q. D.quod ui aut clam & aliis locis innumeris, Fab.li. I. cap. 6. Non debuisti interdicere, sed petere:an recte interdictum sit ambigitur. id est, Non debuisti in- te rdidio uti, sed actione ian recte actum sit interdicto,ambigitur. IN TER DICERE aqua & igni, uide Au P & igni. &illud Servii adiunge ex lib. Aenei. 11. Ad iacienda foedera,inquit,aqua & ignis adhibemur. unde
econtra, quOS M re uolumus a nostro conso
147쪽
tio,eis aqua & igni interdicinius,id est rebus qui
bus consortia copulantur. INTERD ICTI,uide Exilium. INTERDICTA erant sorinae atq; conceptiones uerborum, quibus Praetor aut iubebat aliquid fieri, aut fieri prohibebat. quod tunc maxime sebat, quu depossessione, aut quasi possessione inter aliquos contendebatur : ait Imp. tit. De interes in prin. INTERDICTvM, est decretum Praetoris. certis solennibusq; uerbis uel de rebus diuinis aut publicis , uel de ui coercenda interpositum. Unde a tem dictum sit, copiose disputaui in Instit. Commentariis: Interdicere scilicet antique dici pro uehementius Ac imperiosius decernere.nam uox INTER nonnunquam augendi uim obtinet: ut eum dicimus Interlicere, Interimere, Interuenire, Interturbare . Praetor enim his in rebus uel maximeae diligentissime decernebat. Plura ex Commen. Instit.cognosces:quae uerd mea quondam sententia fuerit,quia hunc in locum olim retulera, propterea relinquendum putaui. zia Iuτε RD ICTvM est decretum Praetoris,ad tempus,
hoe est interea dum principalis caussa disceptetur,interpositum.ex quo intelligi debet inter Deeretum & Interdictum tantundem interesse,qui tum inter genus & speciem. nam decreta alia perpetuae,alia temporalis iurisdictionis eaussa intes ponuntur. illa suum nomen retinent laee interdicta nominantum uia inter illa duo tempora int iijciunturineq; displicet, ut quo modo allusionis caussa Veteres in Testamento mentis testatione, in Sacello sacram cellam notabant: sic in interdicto,interim & dictum uerbi uim potius, quam etymologiam attendentes notemus. Simul de illud constat, quemadmodum Interdicere est ple- runq; prohibere,ut interdicere bonis,interdicere aqua & igni: sic illa decreta eo magis inter dicta nominata esse, quia magna ex parte prohibitoria sunt: si minus, uerbis & formula: ui quidem ipsa di effectu ac facultate. Tribus autem de caussis instituta reperio. Prima est, ad uim ulciscendam& coercendam.nam qui ui quid fecit, usq; eo e ercetur, ut quamuis id iure secerit,tamen interdictum aduersus eu detumut l. I 2.D. De iii .actuque pes. l. l. D. de sonte l. . de cloac. & alibi persaepe.item quies de suo deiectus est, uel prohibitus ad suum accedere, si in rem actionem instituerit,tametsi ea ratione aduersarium possessore constituat,tamen interdicto uti,& per illud possessionem persequi no prohibetur.quod sane ius quoddam singulare esse constat, in odium uis illate e paratum, i cum fundum, i 8.Lult. D. unde vi,& de ui arri l.naturaliter. . I .D.de acqui.posses. ubi is
tui egit in rem, potest tamen interdicto Uti ponidetis uti. quia non uidetur UT I PossID. renunciasse,qui in re egit. quomodo existimaui aliqua- do illo in loco legendum esse. Altera caussa est, propter commodum possessionis. ueluti ut is cui colonus res suas obligauit, possessionem adipiscaturi quamuis Seruiana uel certi condictione agere posset .sc supersciarius ciuiles habet actiones .
sed quia melius est possidere potius, quam in personam experiri, propterea interdictum proponitur s. t. s. I .D.de superfic.Tertia caussa est,propter proprietatem. uti docet Paulus in l. 2. .quaedam. D. de interd. ubi ait ea interdicta quae rei persecutionem continent, proprietatis caussam continere,& ea quae ad rem familiarem pertinent, proprietatis, non possessionis caussam habere. INTERDICTvxi est decretum Praetoris, quo quid praesertim in possessionum controuersis seri tu bet,aut uetat. Alia autem exhibitoria sunt, per quae Praetor iubet exhiberirest Imp.F. I .D.de Interd.alia noxalia sunt, quibus noxae scruuinde .dere permittitur,l. .D.de interd.alia prohibit Tia sunt,quibus Protor uetat aliquid fieri, sit Imp- S. I. D.De interd .alia restitutoria sunt, qui b. Praetor restitui aliquid iubet:ait Imp. . I. De interdis alia simplieta sunt, in quibus uter actor aut relis si constat:duplicia uero, ubi non constat.l. 2. D. de interd. INTERD ICTvM'fraudatorium dicitur, quo Praetorea quae in fraudem cuiuspiam gesta erant rescii dit , veluti pupilli, aut creditorum. Papin. l. 9 c. D. de solui. Sed & interdicto fraudatorio tui ris creditor pupillo ten bitur. Valens l. 67. D. ad S.C.Trebel .Etiam eo tempore,quo creditor a
fraudandorum consilium inibis, citra periculum interdicti fraudatoris lifreditatem suspectam adiabis.Item, Vix fraudatorio interdicto locus erit. INTERDICTvsi de aqua quotidiana & aestiua ei datur,qui aquam quam anno proximo duxit, duc re prohibetur,dummodo iure uti se putet, aut sine uitio eodem anno duxerit. pcrtinetq; ad aqua. non modo quae agris, uerum etiam quae nobis,
urbanisq; praediis usui sit. l. i.& pall. D. de aqua quot.& aelitu. INTERDICTu Midearboribus eaedendis, in quo is tenetur qui uicinum, siue is in solidum aut ex parte dominus, siue fructuarius sit, arborem iri aedes suas impendentem quam ipse non excidit, succidere prohibet.l. I. D.dearb. caed. Vel se . INTERDICTubi de arboribus caedendis eo conceditur, ut liceat ci cuius arbor aliena in aedes
suas impendet, si per dominum stat quo minus
eam adimat: pedesve quindecim a terra eam aliatius coerceat,adimere,coercere, sibiq; habere li
INTERDiCTvM de cloacis ei datur, qui cloacam suam ab eo cuius in fundum permeat, purgare reficereve prohibetur, quamuis uana uitiose post derit, dum tamen insecti damni caueat.l.prima,
INTERDICTvM de fluminibus 'iduersus eum copetit qui quid in s lumine publico, ripave eius facit,
148쪽
aut immittit, quo statio iterve tiauigio deterior sit,i. l. D.de flumini b. lNTER Oicetv Μ de sonte, est quo is qui sonte, aliove loco unde aqua uiua nascitur, quo anno proximo sine uitio uuis est,uti prohibetur,adiuuatur.l. r. D. de sente.
INTER Dic TvM de glande legenda competit et euius ex agro glans, id sit fructus euiusuis arboris in alienum decidit, ut ei tertio quoque die legei re auferre glandem suam liceat. l. prima, D. de gland .leg. Irrr ERDiCTvMAde in possessionem misso, datur ei qui dolo malo secerit, quo minus quis permistii Praetoris, eiusue cuius ea iurisdictio fuit in postes
sonent bonorum sit l. i. D ne uis fiat ei. INTERDiCTvM de itinere actuq; priuato ei redditur, qui proximo anno itinere, actuue, siue iure, siue iniuria,dies no minus trisinta nec ui,nec cla, nec precatio est usus, si eo usu nunc prohibeatur. item ei qui iter actum v e, quo anno proximo est usus,resicere prohibetur: si se usum hoc anno &iure seruitutem illam habere doceat. l. l. & s. D. de itin actINT ER Dicae v M de liberis exhibendis est: quo is qui
stillania. apud sequacis ex caussa retinet, eum patris unius postulatu exhibere eo tur: nisi si honesti matrimonii dirimendi caussa pater filiam n piam desideret.l. t .D.de lib.exhib. INTvR o i crusi de liberis ducendis ei datur, euius filiusfam. apud alium est, ut eum dueat, seu ius ductionis habeat .superius autem De liberis exii bedis huius praeparatorium est: ut enim duci quis possit,exhibendus est.L .D.de lib.exhib. INTxRD ic TvΜ delibero homine exhibendo tune .locum habet, cum quis dolo malo liberum hominem retinet,masculum, minam, puberem, i puberem, sui iuris, filiumsti datur aute omnibus, ut cuiuis liceat libertati oppresse opem ferre.l. I.& pass. de lib. ho m. exhib. INTA Ro i CT via de loco publico seu endo ei datur,
rui ab eo qui ius loci publici locadi habebat, frueum conduxit,si uel ipse, ues socius eius frui prohibeatur. l. I .D.de loco pub. INTER D iCTu si de loco sacro aduersum e si datur, qui in sacro loco aliquid fecit,immisit,ut id restituat. l. I. D. ne quid in loc .sacr. INTERDICTvM de migrando eopetit inquilino qui rem suam, domino praedis pro mercede non obligatam auferre uultruel obligatam quidem, sed cua ut mercedem soluisset, aut eo nomine satisfactu esset aut per dominum staret,quo minus soluer
INTER D ic TvΜ ne quid in loco publico uel itinere fiat, aduersus eum redditur, qui quid in loco publico feeit,inve eum locum immisit, qua ex re quid illi damni detur, praeterquam quod lege, sonatusconsulto,ed isto, decretove principum ei coeessum erit. l. I .D.ne quid in loe pub. Iurn RotovM ne quid In flumine publico fiat. quo aliter,&c.aduersus eum datur qui in flumine publico inve ripa eius facere, aut in id flumen ripamve eius immittere, quo aliter fluat, quam priore aestate fluxerit, instituit. I. I. D. ne quid in flumin. INTER Dic TvΜ de precario datur ei qui quod pro
rario concessit,reuocare uult, aduersus eum qui
precario quid impetrauit, siue ipse sibi impetr
uit,sive procurator, aut negoeiorum gestor, aut seruus: dominus autem ropationem ratam habuerit. ueniuntq; in hoc interdictum res, partus, d Ius,lata culpa:& post litem contestatam, leuis: quati actoris interest rem interdicti tempore non restitui. l. t .& pass. D. N Cod. de precario. INTERDICTvM quod vi aut clam,aduersus eum datur , qui ui aut elam opus in siue iure sue iniuria Deerit, cuiusve iussu aut nomine caussaq; factum
erit.Vi autem facit qui prohibitus facit, siue a domino,siue ab alio ipsius nomine prohibeatur.Clauero facere id dicimur, quod eo inscicte facimus, quem id prohibiturum e ne suspicabamur. l. r. &pass. D. quod vi aut elam. INTER Di TvM quorum bonorum datur ei qui bonorum possessor est, aduersus eum qui pro haere-de,uel pro posse re possidet eaussa adipiscendet
IMTERDICTvM quorum lesatorum datur haeredi bonorum possessori, & cuilibet utii uersali succes-.ori induersus legatarios, qui non ex haeredis uolutate legata occuparunt: nec enim sibi debent ius dicere occupandis legatis, sed ab haerede petere.
l. l.&pass. D.eod. INTςRDICTvM de remissionibus tune ualet, eum operis noui nunciandi ius nullum sitit. nam operis nunciatio eatenus duntaxat ualet, quatenus
nunciandi ius fuit. Praetor enim ubi ius non ibit, nunciationem ipta iure missam facit. l. i. D. de remisi.
INTςRDic TVM de ripa munienda datur ei qui in flumine publico, ripave eius opus sacere, ripae agrive qui circa ripam est tuendi caussa, dum ne ob id nauigatio deterior fiat: siquidem damni i secti in annos decem uiri boni arbitratu, uel cau tum uel satisdatum est. aut per illum non stat, quo minus hoc fiat . l. prima , D. de rip.
INT pR o ac TvM de riuis ei conceditur, qui ea quibus aquarum ductiones continentur reficere purgareue prohil e tur , si modo eodem anno sine mitio aquam , etiam sine seruitute duxerit a. i. D.deri uis. INTER DrCTvΜ Salvianum,est quod domino sundi aduersus colonum redditur, ut rerum sibi mereedis nomine oppigneratarum possessionem
adipiscatur , his uerbis: Quod tu illi mercedis caussa opp ignerasti, qua de re agitur, id illi re-
149쪽
ni tuas. Dissere autem ab actione Servi anar quod illud aduersus colonum possessorem, haec adue sus alios qui rem acquisierunt,datur.illud de sola possessione interponitur:in hac etiam de rei proprietate agitur.illud ad rerum uniuersarum: haee etiam ad singularum post essionem attinet. l. I . D. de Saluian.I. i.C.de precar.l si quis, trigesimas
INTER O t CT usi de superficiebus ei redditur, qui superficiem alieno in soli, possidet, si frui suo iure
prohibeatur. quamuis enim ciuiles habeat actiones,tamen propter possessionis commodum,hoc
interdictum utile est.l. i . D.de superfic. INTER D r CTu M de tabulis exhibendis ei datur, cui aliquid in tabulis testamenu adlcriptum est, uel purE, uel in diem, uel sub conditione, siue haeressit,siue legatarius,sue fideicommissarius: adue sus eum qui tabulas habet, dolove secit quo munus haberet: siquidem neget se posse, uel opori re exhibere.I. l .& pas l. D.& C de rab.exhib. INTERD ICTubi de uia publica, & itinere publico ei datur, qui uiam publicam iterve publicum aperire reficere ui prohibebatur, dum tamen ne ea uia idve iter deterius fiat. l. prima. D. de uia publie.de itin. INTERD ICTu M unde ui datur ei qui ui de posses.sione soli deiectus est, siue ciuiliter & naturaliter
possideat, sue ciuiliter tantum, aut naturaliter tantum: aduersus eum qui deiecit,mandauit,lusi.
sit, ut is deiiceretur, ratam ve habuit factam suo nomine deiectionem: item aduersus eum cuius familia uel mercenarii deiecerunt, in id ouod ad eum peruenit. Finis est,ut tum ipsa res,tu ea quae inerant,tum etiam fructus aut percepti, aut percipiendi,damnumq; omne deiecti restituaturit. I.&pas.D. de ui. Vclse, INTER D I CT v M unde vi, est quod ei qui de si di, aut rei solo cohaerentis possessione ui atroci deiectus est,recuperandae possessionis causa concedi
IN TE RO t CTu M ut in flumine publico nauigare luceat,ei datur qui prohibetur in flumine publico,
nauem ratem agere,per ripam onerare, exoner
re, per lacum, fossam, sta3numq; publicum nauigare.LI.D.ut in flum. p . INTERDICTvM Vti possidetis, locum habet quoties inter litigatores contentio est uter possideat,& plerunq; propter rei uindicationem proponiutur. datur autem ei qui uel ciuiliter & naturaliter uel naturaliter latum possidet. uincit': is qui posscssionem nec ui, nec clam,nec precario ab aduersatio litis contestatae tempore postidet.& competit ob res immobiles, quae quidem posiideri pocsnt, item ad res incorporales.l.i.& pass.D. uti possid. Velse, INTsRDicΥvri uti possidetis, in quo Praetot quilde rei possinione immobilis controuersia est, euqui litis contestata tempore sine uitio possidet, retinere possessionem Iubet. I. I. D. uti posit d. Festus, Itaque in legitimis actionibus nemo eMijs qui litigant possessionem uocare audet, sed ad
interdictum uenit ut Praetor his uerbis utatur , Vti nunc possidetis eum fundum. q. d. a. id est, quo de agitur quod nec ui, nec clam, nec precario alter ab altero possidetis ita possideatis:aduersus ea uim fieri licto. INTER Di CT ubi Vtrubi, est quo is qui rem quamcunq; maiore anni parte sne uitio possederit,rem illam obtinere iubetur. l. i. D. Ut rubi. Vel sic , INTER Dic TvM Vtrubi olim ad res mobiles tantum pertinebat, eoq; uincebat, qui maiore parte eius anni nec ui, nec clam, nec precario ab aduersario possidebat. Verum quantum ad posisessionem, haec interdicta duo exaequata sunt, ut is utroque uincat,qui non uitiose litis contestatae tempore possedit .l. I. D.utrubi.& s. sed interducto, D.de interdict.
INTERpsss, siue id quod interest, genere summo sc desint ii potestt Aelli nistio eius damni, quod in re alicuius familiari per alterius culpam contiari.Eius duae sunt species,quarum unaan generisi nomine consistit, quae scillera omnibus in rob. praeterquam speciebus siue frugibus uersatur:altera uero in pecunia numerata, quae proprie usura
INTERLsss igitur specialiter semptum. est discrimen,quod inter cam conditionem quae in re familiari alicuius, uel antea fuit, uel omnino sutura erat ,& eam quae nunc est, per alterius eulpam contigit. Huius autem Interessae duae sunt partes:nam interdum in sola re principali consitit:interdum & multo frequentius in eius accessione.LI. D.deact.emp. Atq; haec quidem summatim .extractatu de eo quod interest:quem in Obseruationibus explicauimus. INTERLOQv I dicitur Praetor uel Iudex, cum quid interea dum principalis causa plene disceptetur ,
INTERLOCUTORI A sententia quae non principalem eatissam definit, sed intermedium aliquod negocium dirimit. INT ERNEC I NvM testamentii est,propter quod dominus interemptus est.Festus lib. I x. INTERPOLvM, poliendo propemodum renou
tum,in alteram tarmam c uetere mutatum. Marin
cian.l.4S . D.de coni.empl.Si uestimenta interpola quis pro nouis emeritarcbatio placere ita emptori praestandum quod interest si ignorans interpola emerit. INTERROcARv Iegibus,est legis alicuius auctoritate aliquem interrogare,n quid facinus aliquod admiserit. Asconius. Quid c ,inquit,reum ne initi apud Praetorem legibus luterrogari λ Quum enim
150쪽
enim in ius uentum esset,dicebat accusator apud Praetorem reo, Aio te Siculos spoliaste si tacui set,lis ei aestirriabatur ut uicto: si negasset, petebatur a magistratu dies inquirendorum eius criminum,di instituebatur accusatio. Cicero pro D mo sua, Estote: non fuit in me poena ulla pece ti, at tuit iudici j.cuius Zquis me unquam ulla lege
interrogauit λ quis postulauit ρ quis diem dixit λLiuius libro vi i l. belli Maccd. Neminem unum tantium eminere ciuem debere,ut legibus interrogari non possit. INTERROGAT io Νεs in iure de quibus tractatus in lib. Pand. xi. ad rei pecuniariae causas pertinebant: erantque olim institutae, ut ne male agendo caussa perderetur, licerit apud eum qui ius dicebat,aduersarium certis de rebus, antequa actio institueretur,interrogare. Sed hoc tempore i quit lex interrogatoriis actionibus non utimur: quia nemo cogitur ante iudicium de suo iure aliquid respondere .l. I . D. de interrogat.& interro. actionib. INTERTRl MEN TvM . Varro, Detrimentum ad tritu: quod ea quae trita,minoris sunt trecti .ab eadem mente Intertrimentum, ab eo quod duo qui inter se trita, etiam deminuta sunt. Asconius, D trimentum,inquit,uel unius partis dici potest rIntertrimentum non ad unius partis spectat, sed datis & accipietis. Scaeuola l. ult. s. I l .D.de pig. act.Ruaero intertrituram quae ex operis culleorum lacta est,utrum Titius debitor Seius creditor agnoscere debeat. respondit , secundum ea quae proponerentur, ob id quod eo nomine i
tertrimenti accidisset Mon teneri. INTERvERTERE, auertere, furari. Vlpianust. 8.D.desolui. Vtroque autem casu manumissilis si
interuertendi caussa id fecerit, furtum domino facit . et i . Instra. i. . r. iue re. INTERvsv RivM, usus medii temposis. Paulus I. debitor, 82.D.de legat. 2. Alioquin secundum illam sententiam si interusurium tantum est in te
ivo,quid dicemus si fundus legatus si ex die de
iis Ulpianus i. circa, 66.D.ad leg. Falcid. Interuallum temporis di inter usuritim huius fracij minorem facit quanti talem decem. id est,ulus &emolumentum eius pecuniae, quod interea pereipit haeres, legatarius autem amittit. Ulpian. l. 9.ς. .D de pecul. Vt medii temporis interutrium magis creditor consequatur. INTEsTAai Lis proprie dicitur,eui ius testamenti faciendi non es nam Testabilis est, cui ius hoe datum est: ut ex lege Horatia Gellius li. 6. cap. 7. demonstrat. Est autem x ii. tabularum uerbum, ut idem eodem eapite testatur ,& lib. I .cap. I 3. Quaesierit testatior,libripensve fuerit, in testiumcinium feriatur, improbus intestabilisque esto. Postea autem In testabiles etiam in patiendi significatione diei 1 int qui bus testimonium non dicietur. Cai L 26.D.de instam .Quum lege quis imtestabilis iubetur esse, eo pertinet, ne eius testimonium tecipiatur,& eo amplius, ut quidam putat, neve ipsi dicatur testimonium. Hi ne Plautus in Curcul. In testabilem dixit pro eo cui testes non adsunt. Semper curato, ne sis intestabilis. Quod
amas,ama testibus praesentibus. Ulpian. l. 8.F. I. D. de testam.Si quis ob carmen famosum damnetur, Senatusconsulto expressum est, ut intestabilis sit. ergo nec testamentum facere poterit, nee ad testamentum adhiberi. Sic l. i. s. pen. D. de iniur. I. 2 i . D. de testib. INT EsTAT v s quatuor modis dicitur: testamento
Hon facto non iure sicto rupto irritdue facto, &ab haerede destituto. l. i. D. de suis & legit. Is T EsTAT vs decedit, qui aut omnino testamen tu non secit,aut non iure iacit,aut id quod secerat,
ruptum irritumve factum est: aut si ex eo nemo haeres extiterit.ait Imp. tit. De haered.quae ab imi est. in princ. INTEsTATus est,ait Paulus .non tantum qui test mentum non secit,sed etiam cuius ex testamento haereditas adita non est. l. 6 . D. de uetb.signis.
Iur EsT AT I inquit Vlpian. proprie appellantur, qui quum posscnt testamentum facere,iestati nos uni. sed & is qui testamentum secit, si eius haereditas adita non est, uel ruptum uel irritum est tostamentum intestatus non proprie dicetur decessise .ui de cetera, l. t . D. de suis & legit. INTRICARE peculium dicitur seruus, qui in aere alieno est,& res quasdam pignori opposuit,Vlp. l. I .F. q. De ser. corrupi. Is quoque deteriorem fecit, qui persuadet, ut peculium intricaret. Idem I. 2 i . D.de pecul. Sed & si eum intricare peculium
in necem creditorum passus est,&c. In tricatione hane Cicero pro Sestio implicationem appellat, Magna, inquit,multitudo est eoru ,qui aut propter metum p cenae.&c.aut qui propter implicationem rei familiaris communi inccndio malint, quam suo, deflagrare. I sian A illata coniunctim dicuntur ea,quae ab inquilinis in aedes conductas, ut ea secum habeant. importata sunt. l. I .D.de mig. l. q. D. depact.l. 2. . 7.D.inquib ea iis pign.INvENTAR t I beneficium haeredib. a Iustiniano datum est in locum spacij ad deliberandum petedi. l. ult. C. de iur. de lib. Est autem huiusmodi: ut haeres institutus intra nonaginta dies, quibus se institutum scierit, si res propinquet sint, uel intra annum,si longe abs nt,inuentarium omnium haereditariarum rerum tabellai ijs testibusque praeis sentibus cosciat:ipse manu sua id subscribat: uela certo tabellario adhibitis testibus subscribendum curet,atque hoc modo pro earum rerum ratione tantum creditoribus teneatur quartamo
Falcidiam retinere posit. Isui Tu M in serui tutibus accipimus non eum qui contradicit,sed eum qui non consentit. l. s.D. deser.prad. urb. IN v I Turi