장음표시 사용
231쪽
omnem collationem palam recusarent. Verum
quid si & hie quoq: Pus v LAT ubi legendum est pquare melius erit Amplius pronuciare. Na quod Alciatus Pos TvLAT ubi utrobiq; reponit, id nos ut commentum homine docto indignum asperanari, quam refellere malumus.
PvTEA, apud Vlpian l. 17. s. s. De act. empl. legi uidetur pro Pu TE ALIA t ut quod sequitur PERCULA Pu Tro Rusi glossa sit sub illo uerbo se scripta. De quo tamen Amplius deliberandum
PuTEAL dest quo puteum operitur. ait Poponius in l. r D.de act. empl.& uend. PΥRRHIC HARII, qui pyrri icham exercent: id est saltationem pugnae similem r armati enim sali bant , qua de re cognosces ex lib. Platon. De I gib. 7. Vlpia. l. 8.f. 9.D.de poenis.Instituuntur uenatores aut pyrrhicha ij,aut in aliam quam uoluptatem , gesticulandi , uel aliter se mouendi gratia.
lVA, pro qua ratione, Celsus i. cui seruus, 2 s. D. si quis omissi ustest. Cui seruus ipsi' substitutus est, seruum suu adire ius. sit. si idcirco serit, ne legata praestaret, utraq; praestabit, dei,& qua omissa caussa testamenti possidet ex substitutione haereditatem. Paulus i. er cia rerum,6s . D.ad leg. Fale. Sed nec ille qui filiualienum possidet, tantum habet., quanti eum patri uendere potest: nec expectandum est dum uedat, sed in praetentia non qua filius alicuius, sed qua homo aestimatur. Cicero pro partim usumpat, ad Atticum: Quam expedita consilia tua pquam euigilata tuis cogitationibus, qua itineris, qua nauigationis, qua cogressus sermonisq; cum Caesare. Nostri etiam pro Qua ex parte usurpat. Vlpia. I. l.6. si pater, D. ilanian. Attamen ubi d celsit, qua extinctu ni legatum Se libertas est, senatusconsulto fore locum dicit. Idem i. salsus creditor, ε. in s. D.de furi . Plane si ususfructus meu s in eo seruo esse coeperit, dicedu est furti sectione no extingui,qua fructuarius dominus non est Video etiam pro Quatenus positum a Iauoleno in i litus, I I 2.D.de uessi. si g. Litus publicum
est eatenus, qua maxime fluctus exaestuat. Qv ADRvPLATOR Es dicebantur, qui eo quaestu se tuebantur,ut eas res persequerentur, quarum ex legibus quadrupli erat actio.Festus. QvA RFRE uerbum est proprium rerum capitalium , pro cognoscere . quod qui accusatur, nocens sit, an innocens , cum consilio disquiritur. ueteres Anquirere dicebant. Cic. ad Att. in s. Senatus censuit,ut de ijs qui ob iudicandum pecuniam accepissent, quaereretur. Item in Miloniana:
Decernebat enim,ut ueteribus legibus extra ordinem quaereretur. Hinc
QvA Es T IONEs, publica iudicia. inde ducto nomine , quod in ijs reus in iudicium uocatus, nocens sit, an innocens constituto iudicio quaerituri ut l. 2. De Orig.tur. ubi Pomp. scribit quaestiones publicas constitutas a Sylla de fallis,de sicariis, de ueneficiis, de parricidiis. Hinc
RE AE s TO R E s , Praetores rerum capitalium:
de quibus cognosce ex Appendice De magi-st ratibus.
QvA EsTOR Es,uide in eadem Appendice. QvΑ Ε sT I O numaria,pro iudicio priuato, in quo node capite, sed de pecunia disceptatur. Callistratus l. ult. D. ne de stat. def. D. Claudius rescripsit,si per quaestionem numariam praeiudicium stat ni uidebitur fieri, cessare quaestionem. Qv A n s T i o alia facti dicitur, alia iuris. QvAE s T i o facti est,in qua factum necne sit, quae Gtur: Iuris autem, in qua de iure ambigitur. ueluti cum dicimus, quatenus cuiusq; intersit, in f cto,non in iure consistere. l. quatenus, 2 I. D. de reg. iur. Similiter distinctiones reperiuntur in Li. D.quae res pig. l. ult. D. de iureiur. l. I 6. D. de stat. ho m. l. 2 . s. ult. D. de Donat. & passim in iure nostro: ut intelligatur, solas iuris quaestiones ad Iurisconsultos pertinere: alteras uerb quae totae in coniecturali statu positae sunt,ab ijs remotas esse.
unde illud Cie .in Top.Nihil hoc ad ius. Ad Ciceronem inquibat Gallus nostetis quis ad eum tale quid retulerat,ut de facto quaereretur. Neq; uerbpraetermittendum est, ad facti quaestiones eas referri, quq uoluntatis sunt:id est, in quibus de uolutate, puta testatoris ambigitur. L 3 . D. de aur. & argen .leg l. qI. l. 94.D.de uessi. oblig. l. t 2 2. D. de uerb.sg. l. 8. b. si debitori, D. quib. mod.pig. Qv Ars T i o in Rub.de Quaestionibus est tormetum quod reo ad scelerum de sociorum suorum ueritatem eruendam adhibetur.Litem apud. f. quaesti nc. D.de iniur. l. I. D. de quaestionibus. l. inde Neratius .f. sed et s. D.ad leg Aquit. Qv AEs To Rivs ager dictus est, qui ex hostibus ea-ptus per quaestores populo R. limitibus actis diuisus, est uenditus. Haec Flaccus. QvAEITOR I i agri dicuntur,quos populus R. deuiiactis pullisq; hostib. possedit,mandauitq; Quaestoribus,ut eos ueniindarent. Haec Hygenus.
QvA E IT us intelligitur qui ex opera cuiusq; descenditii. .& 8. D pro soc.hoc est, si quod lucrum exemptione, uenditione,locatione,conductione descendit.deniq; quod non per se natum, ut haereditas, legatum,donatio: sed labore & opera cuius': quaesitum est. Minus tamen esse Lucrum quam Quaestum patet ex his Ciceronis uerbis in Orat. in Piso. Quo qui dein spectaculo mira Rei p. e uitas crat: uter corum perisset, tanqua lanista, in eiusmodi pari lucrum fieri putabat: immortalem -ro quaestum, si utervi cecidisset. Qualitas
232쪽
in A LrTAs in libri 1 nostris est, quae specie ex disseritibus declarat . itaq; qua Vlp. in l. haeredes, 21 .s. sed eis,D. de testa. num orti specie appellat, ea P
specie uocat. Similiter Caius in l. 7 . D. de uerb. oblig. qualitate demostrari ait,cu certa specie nominamus:ueluti iandus Tusculanus, homo Stiachus,& l .seq. Cum uinum Campanum optimum dicimus,ea res, inquit,essicit,ut ea appellatio certi significativa sit. QvALus , sporta vimines: ad calcem portandam
accommodata. l. i .f. I .D.de usus item ad uuas ,
uel uinum. l. 8. D. de inst. uel instrum. QVA M pro Magis uel potius quam, uideo a Iuri Dconsultis usurpari locis quam plurimis. Paulus i. 2. D. de reb.cred. Mutui datio consistit in his re bus, quae podere,numero, mesura cosistunt: qu nia earu datione possumus in creditu ire: quia in senere suo functione recipi ut per solutione , qua specie. Vlpu.2.D. de iudic. Alioquin compelletur iudicium accipere,q inuenire eos, qui satis Peadet. Ide l. phaerede,infin. D. de ac q. haere. Si scpulcri uiolati filius aget, quamuis haereditarij, quia nihil ex bonis patris capit, non uidetur bonis immiscere. liaec enim actio prima,quam rei P secutione cotinct. Ide I .si homine,in prin. D. depos. Quia esim sciret cui rei pararetur, intempestiuε misericordia exercuit, cum posset non suscipere tale causam,quam decipere. Ide l. suspectus,Desii tui. Expedit enim pupillo rem suam saluam fore, quam tabulas Rem saluam fore cautionis habere .lde l. si cui,f. si Titio, D. de legat. r. Interest enim eius solui mihi, quam ipsum conuentu mandati actione inludere. Ide l. praetor.f. hoc interdictu, D. de Oper. noui nuc.N5nulli putat in facta esse da dam,quam interdictum.quod uerum est. in ANDO Qvε , pro quandocunq;. l. I s.f. . D. de
reb.eor. qui si ib. l. 3 i. D de uulg.dc pup. QvANnonys , id est post aliquod interuallum. Caius i. t. D de iure dot. Res in dotem dat et que
pondere,numero, mensura costant, ut quandoq; loluto matrimonio alias maritus rei tituat. Vlpia. l. 22. D. de adopt. Ceterum si fidei eius committat, ut quandoque restituat mon oportet admitti
fideicommissum. in Avi i ea res erit S. Quanti eam re esse apparet, idem ualent: in iitraque enim clausula patet uera rei aestimationem seri ait Vlpia. l. inter, I 79. D. de uerb.sg.hbc est non ad id quod extrinsecus interest,sed ad uerum rei precium pertinent. ut l. arbitro, D. de dol. mal. l. Praetor, . g. haec autem, D.
ut bon. rap. ubi Vlp.sie seribit, Haec autem actio in factum est,& datur in duplu quanti ea res erit. quod ad uerum rei preci u refertur. Sic in t .s sundus, 3 3 . D. locat l. un in s.D. si quis ius die. l. Stichum, s. D. adlep. Aquit. l. q. f. in eum , D. de damn .inse. Interdit tamen haec uerba: QvANT Iea res est,etia id quod extrinsecus i me teli, continent . Itaque cum lex Aquilla scripti se esset , QE ANTI ea res plurimi fuerit, Iurisco sulti iii l. ait lex, et t.& l. seq. scribunt,non solum corpus aestimandum csse quanti fuerit,sed etiam quanti nostra interfuit . similiter Vlp. in l. . I. in eu, D. de
damn .ins. In eum, inquit,quanti ea res est,iudiciudatur: quod non ad quantitate resertur, sed ad idqJ interest. quod eo de modo licet animaduertere in l. 9. IO.& I I.D.de serti .cormp. l. q. in s. D. uti possid. l. quoties, Ri . D. de uerb. ob l. Hinc illae
notae apud Valerium, , F. R. E. T. P. . R. D. T. R.
D. D. D. P. F. Quanti ea rcs erit, tantae pecuniς tu dicium recuperatorium dabo. testibusque duntaxat decem denunciandi potestatem ficiam. QvANTi , pro Quot: uide Tanti .RSANτiTATEs appellantur quae numero, pondere,& mensura constant: quae longe a specieb. disserunt. nam Quantitates singulae propriam speciem non habent. sed communi specie cotinenturiait VI p. l. cu Stichus, i 9. I . de solui. Itaque sinu inus pro num o reddat ut,& oleum pro oleo, Zeuinum pro uino mon aliud pro alio. sed eadem species reddi uidetur nam qd in eiusmodi rebus genere idem est,etiam specie idem uidetur. I. 1 M. fi cert. petat. Species uero singulae Ppria speciem habent,& c5muni omnes genere cottinetur: ut Paphilus&Davus comuni hominis genere coprehenduntum sed alius est Pamphilus, alius Dauia MItaq; qui illum pro hoc,uel sutae pro illo solue
ret, aliud pro alio soluere dice tetur. Quantitate numero diuiduntur: d. l. cum Stichus, 2 9. quippe in qua no corpus, sed uis ac mometum spectetum. l. si is cui,9. D. de solui. l. 87. D. de legat .secundo. Species autem partibus diuiduntur. QvAMTiΥAs in iure ei uili qua opponit corpori sie desinienda uidetur, Res cuius uis ac mometa uel solum, uel praecipue spectatur: Corpus uerbres cuius materia uel sola,uel praecipue spectatur . V . l. s .f. r. D.deleg. I. Eadem summa uolente testatore multiplicari potest. sed hoc ita erit acci piendum,s non certum corpus num ora saepiussit relictu:ut puta e entu quae in arca habet saepiti legauit. tunc enim iando legato comparanaum esse credo. Paulus i. 87. D. deIeg. secundo : Et de quo quaeritur prectu tesserae spectanditi quoniam tale fidei comistim masis in quantitate, quam iri corpore cosstit Idem in l. i. D. de col. empl. Electa est materia cuius publica ac perpetua aelli matio dissicultatibus permittationu aequalitate flucti itatis subueniret. Papiniana. si is eui, V . D. de su Iut. Sive in singulis numis c6munionem l indiuiso quis esse intelligat: siue in pecunia non corpora cogitet sed 'ualitatem. Sic Florent. l. 61. s. r. D.de uerb.oblig.Vlp. I I s. f.' D. de re iudic.l. naeis, is .in s. de l. si socius, a 6. D. si cert. petat. A N T I T A s pro precio , & ualore. Paulus lib. Sent. 2. cap. '2. Sertius qui furtum fece
rit, damnumve dedest, nisi id pro sui quant
233쪽
tate dominus si reire paratus sit, noxae dedi pol.
QvANro malo iis actiones in iure ciuili duae reps riuntur, quaru altera ciuilis, altera aedilitia est. Ci. uilis est,quato minoris empturus erat emptor, suitium scisset. Uulianus, D. de act. empl. Aedilitia est,Quanto minoris res fuit cotractus tepore,
quam quanti empta est l. d si nolit, 3 3. . spli res, D. de Mil. edici. Per ciuilem actione emptor si nihil daturus suisset,omne quod dedit, recuperat: at per Aedilitiam si res nullius precii est redhibetur l. bouem, I. s. aliquando. eod. Illa perpetua est: haec uerb annua. l .aediles, I 8.eod. QV ARTA quae in iure nostro frequentissim E appellatur, multiplex est:& quadrarem eius assis quo de agitur, significat. Praecise nanque Quarta ,'pro Quarta pars sere nomi natur. Quartas igitur lumrarum ordine describemus. QUARTA agnatorum erat quadras haereditatis intestato mortui,qua agnati si filii non extabant, ne- tibus ex filia auferebant l. si defunctus, A. Deg. haere. lib. Cod. Theod. v. at ex lege Iustiniani quandiu posteri ulli sunt, quamuis ex scemina δ- gnati sint,agirati no ad inittutur. l. ult. C.de suis &legit. qutit. Quarta illa agnatorum abrogauit. Qv ARTA arrogati dicitur, cum impubes caussa cognita arrogatus, sine caussa tamen emancipatur. tum enim quartam bonorum arrogatoris tu suis bonis obtinet. l. Papinianus.8.6. si quis impubes, D.de inoffie. test.& l. i. s. si impubes, D. de collat. l. si arrogator, 22. D.de adopt. Hoc aure, periculiql uitae pupillorum ab arrogatoribus impendebat, euitandi caussa,institutu est. Duo quippe e
uenda fueriit in istis adoptionibus : quia duplex ad depraedandum arrogati patrimoniti aditus patebat: primum si puer e medio tolleretur: deindes emanciparetur. nam utroque modo illius bona arrogatori quaerebantur. constitutum ergo est, primum ut ne arrogator impuberis, eius ante pubertatem mortui haeres esset: deinde,ut impubes minimum quartam arrogatoris sui bonorum par
Qv ARTA curiae dicitur,quadrans eius haereditati quam alienus aliquis hoc est,non ex numero de curionum qui curiali successit, siue asse, siue ex parte successit, obtinuitatum enim constitutum est, ut quadrantem curia postulare possit, non tamen de singulis rebus : sed ita , ut haeres uniuersum patrimonium in partes quatuor diuida tr& sors ducatur,ut uel curia quadrantem, uel haeres dodrantem obtineat. I. r. & 2.C. quando &quib. quartapars.libro Io.Qv ARTA ex tribus maribus est, quae per S.C. Sabinianum inducta est: ut qui ex tribus maribus in adoptionem datus fuerit,ei quarta pars honorumturalis patris relinquatur M. sed ea omnia, In stit. De haered. quae ab intcst.
Qv ARTA Falcidiae dicitur in iure, quam haeredes nescio legis Falcidia retinent ex legatis, si fortὀ amplius dodrante in iis eonsemptum est a testatore. Lex autem id statuit non de singulis leg tariis, sed de unitiersis: ut scilicet legare ita licerer, dum modo pars quarta patrimonii penes haerede maneret. itaque tam eis plures legatarii sint, notamen amplius eis quam dodrantem licet attribuere. Vicissim autem non uniuers haeredes, sed singuli quartam ex sita cuiusque parte retinere post uni. modusque patrimonis, non qui haereditatis adeundae sed qui tempore mortis fuit, spectatur. Sc antequam ea quarta detrahatur, aes aliensi, funeris sumptus,& precia manumissorum seruorum detrahenda sunt. l. I. & passim, D. & C. , deleg. Falcid. Q Aκτx fidei commissarii dicitur eum haeres post mortem suam rogatus est haereditatis suae parte quartam restituere.Valet enim fidei commissilii , perinde ae si de haereditate sua restituenda rogatus esset:& eatenus restituenda est,quatenus I mmditas testatoris patitur,secundum uulgatam fodimam iuris. l. filiussam. l l . . ut quis,D. de fidele. trimo. Excptu etia extat in I. ita tame, 17. I. Trmellianum,& l. pistolam, Is .f. . D. ad Trebell. R. κτA filiae maiestatis damnati ab Impp. Are dio & Honorio instituta est. nam eum olim ad liberos damnati maiestati s bona pertinerent, I .e rum, D. ad leg. Iul. maiest. is constituit, ut si ijs nihil omnino relinqueretur: filiabus autem quoliabet numero essent, quarta tantum ex bonis matris sue testato,siue intestato decessissent, attri, bueretur. ut haberent mediocrem potius filiae alimoniam, quam integrum emolumentum ac nomen heredis . l. quisquis, . C. eod.
in Asti A fisci quae sit,docet Paulus in I. pen. D. detur.sse. Qui tantam fidem accommodauit, ut n5 capienti restituere haereditatem: si deducta parte quarta, restituit , nihil retinere debet. quadrans autem qui haeredi imponitur ipsus, eripiatur. de ad fiscum itans seratur.unde dodrantis semissem solum capit,qui se detulit. Q. ARTA liberorum aepellatur, quadrans et iis nartis haereditariae, quae si pateria .intestato decessi Lset,ad eos peruentura erat qui quadrans liberis, qui uel inofficiosὸ ex haeredatis, uel minorem in partem institutis quam quantus ille est, attribuitur . ueluti s duo sint filii, quia legitima cuiusque pars ab intestato est seruis, iccirco sese uncia illis attribuetum quae semissis pars quarta est. l. qui U. 2 s.C. de inofitest. l. omnimodo, 'o.C. de inois test.&Nouel l .v.&xx II. Iustinian. hunc quadrantem in triciuem aut semissem pro numero persenarum mutauit. nam si duo sint, sextant εuterque auferet: quae legitimae portionis tertia pars est. si uero sex sint , uncia sngulis attri buetur : qui est legitimae partis semis. No
γ Qv ARTA matris auiae curialis a Iustiniano Instituta est, ut si mater mortui uel auia tepore quo sit
234쪽
neposve moritur, in collegio eiusdem ciuitatis eurialis reperia fuerit, quartam partem ipsorum haereditatis obtineant. l. 2. C.quando & quibus . QvART A superstitis filii dicitur, cum paterfa. ux rem grauidam reliquit:& dubitatur, quot liberos patitura sit. nam auctores iuris constituerunt, ut pars pro tribus in suspenso maneat, usquedu mulier : pepererit: quarta pars superstiti filio attribuatur. quod enim seri non raro admodum p test, spectarunt id est, quia fieri poterat, ut tergo mini nascerentur, quarta partem superstiti silio assignauerunt l. φ . D. si pars haered. petat. Qv ARTA Trebellianica quae nunc uocatur, Pega- sana olim fuit. nam Pegasiano S. C. institutum et , ut qui fideicommistum sue uniuersale, siue particulare restitueret,quadrantem sibi retinere
posset g. sed quia, De fideicom .hare. unde intelligi potest, qudd lex Falcidia est in legatis,id Peg
sianiim in fidei commissis esse . nam quemadmodum haeres a quo plus dodrante legatum est, usq; ad quadrate integru retinere potest: eodc modo is qui plus dodrante restituere est rogatus , siue uni,siue multis plus dodrante reddere sit rogatus quartam sibi retinere poterit . ueluti si domum quae semissem ualeat,Titio : seruos qui trientem
ualeant, Scio.tum enim duas uncias retinebit: noquo ab utroq; semuncia una detrahat, sed ut haec uncia excedens in partes x i l .diuidatur, quarum sex Titius,quatuor Seius auseret, duae reliquae apud heredem remanebunt. Atque haec quidem inter quartam Falcidiam,& Pegasianam limilitudo est: differentia autem illa,quod in Falcidiam legata non imputantur, in Pegasianam imputantur.
itaque si testator quadraginta in bonis habens,lieredi centum, Maevio ducenta,Valerio cetu leget: haeres ultra centu quae praelegati nomine retinebit,Maevio quinquaginta, Valerio uiginti quinq;
quaris nomine detrahet .at si hqredem cui centulegarit, rosei hs reditatem restituere, centum quidem illa sibi legata retinebit heres: quartam aut eo amplius non detrahet cuius differentis rati nem animaduerti hanc esse,quod lex Falcidia uo-Iuntati prisumptae testatoris subscrutat, eique cosentanea sit. existimatur enim testator legatis ii reditatem exhauriens, errore id sacere, & putare plus inhaereditate esse,quam reuera sit: crediturque uoluntas eius ea suisse, ut haeres aliquid obtineret. At S. C. Pegasianum direct d uolutati testatoris aduersatur, constat enim testatoris hane suisse uoluntate,ut nihil apud haerede nisi nomen aetitulus, maneret: reuera alius haeres esset. Cu igitur aliquo praemio Senatusconsultu haeredes allicere uoluerit aduersus testatorum uoluntatem
ad haereditates adeundas, credibile est satis habuisse,si quadrans iste quoquo titulo ad haeredem p.
ueniret. I taque Marcianus in i .in quartam, 9I . D.
ad leg. Falci Asue legatum diue fidei commissum datum si haeredi siue praeeipere , uel deducere, uel retinere iustis est, uel aecepta pecunia haereditatem restituere rogatus sit, uel conditionis implendae caussa fideicommissum ei sit, ea omnia inquariam ei imputari scribit: in Falcidiam autem, nequaquam. Atque haec quidem de quarta Peg sana. Iustiniani uero constitutione Pegasiani uis in Trebellianum ita transfusa est, ut iam quarta Trebellianica uocitetur: quoniam haeres uel quartam, uel quod ei deest retinere, lutumve repet
re potest: actiones autem pro rata communicantur .at si totam sponte coactusve restituit, Omnium tum commodorum , tum incommodorum fit expers.f. sed quia, De fidele. liberi.
Qv Ast contractus in iure appcllantur, qui non proprie contractus sunt, sed tantum ad contra ctuum similitudinem accedunt. nam ut in contractibus , sic etiam in hisce actionibus rei priuatae negocium geritur. uerum hoc interest, quod in contractibus conuentio interuenit, & uoluntas utriusque non modo concurrit: uc iam etiam declaratur: in his,unius solius actione tum ipse,tu etiam alter tacite obligatur: ut facile appareat,
eos si minus re ac ueritate,ac certὰ,tacite ac praesumpte, id est ipso iure contraxisse. praesumitur enim ac iudicatur negociorum gestor eo animo negocium gerere, ut ex dolo & culpa obligetur: uicissimque etiam dominus eo animo esse iudicitur, ut luo enter se negociorum gestori obligatuuelit, si quid suo nomine impenderit.quare nasci dicitur haec obligatio, quasi ex contractu: id cst, non ex uero&actuoso ut sic di eam contractu, sed ex tacito & praesumpto. l. s. D. de oblig. de
QvAsi delictum dicitur, eum culpa punitur ita uasi reuera delictum esset. Culpa enim proprie ae licto se distinguitur, quod in hoc dolus est, in
illa non est. ueluti cu iudex male p imprudentia iudicando litem suam secit. Imprudentia. n. paraculpe est, culpa autem pars quaedam delicii. pCena igitur damnato se imponitur. ut si deli litisset rcum tamen eius factum proprie delictum diei non possit. l. .F. si iudex, D. de oblig .& act.f.
Instit. De objig. que quasi ex delici.
Ru A si ususfructus dicitur earum rerum quae in ab usu consistunt: destquς utcdo consumuntur. proprietario enim satisdatur. satisdatio uero in corporum locum apud illum succedit. l. 2. de PD. de usu Lear. rer.& S. 2. Inst. De usu fruct. Qv Asi Serviana, ut de Seruiana.
Quasi possesito, uide Possessio. Quasi castrense peculium , uide Castrense poculium .
Qua RELAg nomine tres in iure ciuili actiones appellantur: una Inossicios testamenti: altera quae
ad illius similitudinem introducta est, Inos sciost donationis;tertia, Inofficiose dotis. QvER LA inos scios testamenti est, qua postulatur ut si iudices uiolatum a tellatore officium cognoscant, d
235쪽
noscant, rescisso testamento haereditatem ijs quius naturae iure debetur adiudicent,quasi non lanae mentis restitor fuisset:quia uel in suos liberos iniurius, uel in suos parentes impius fuerit. l. I.&pass. D.de inoffitest.Eadeq; interdit Actio,inte
dum etiam Accusatio nominatur. I. I. l. 8. l. I.l. as a. 17.C.de inoff. test. l.6. l. 22 .l. 2 7.D.eod. MERELA inofficiose donationis est,qua postula tur ut quod contra officii rationem donatum est, reuocetur. l. I .& pasLC.de inoff. donat. Utriusq;
autem hoe commune est, ut tum demum concodantur, cum uel alia ratione nulla liberi ius suum recuperare possunt, uel quadrans haereditatis eius relictus non est:quae pars legitima dicitur. nam si minus eis relictum est. quod deerit supplebitur.I.
QvgRELA inofficiose dotis est , per quam liberi
quorum mater secundo suo marito uel omnia bona sua, uel magna eorum partem dedit, postulant ut debita sibi emolumenta praestentur. l. r. C. de inoff. dot. Hoe autem duae priores inter se disi runt,quod prima non nisi fle iure facto testame io,& adita exeo haereditate,& aduersus haeredem scriptum eonceditur: l. Papinia. F. si conditione,D.de inoffl scimus.*.illud. C. eod. Secuuda ue
ro plerunque & ab intestato,& ei qui ab intestato
haeres est eompetit.l. 3. C.de inoff.donat. Illa rescindit testamentum,& plane ad intestata caussam reuocat,ut nihil ex eo ualeat. d. l. Papinia.& l.cum mater, D.eod. haec nunquam reuocat, nisi usque ad legitimam tantum.I. r .& passC.illo est. P. E. R. F. P. D. .R. I. U. C.Quid de ea re fieti placeret de ea re ita censuerunt. Notae quib. ueteres
in Senatusconsultis perscribendis utebantur. vi
QVINQvE pedum usucapionem Cic.nominat in ii. . De legib. I .eo loco quem subijciam,&,si possum,' explanabo. Ex hac,inquit,non rerum, sed uerborum discordia eontrouersia nata est de finibus: in qua quoniam usueapionem x II. tabulae intramue pedes este noluerunt depasci ueterem
ionem Academiae ab hoe acuto homine non sinemus,nee Mamilia lege singuli, sed ex his tres arbitri fines regemus.Depasci Academiae possessionem , refert ad usucapionem spacii qui quepedalis.Sensus est,Vt in eontrouersa uicinorum de finibus, termini requirunmtiquibus repertis quinque quaqua uersus pedes definiuntur,qui ruamuis longo tepore ab alterutro possessi sint,nibus tamen dirimendis reseruantur: sic in eo trouersia de finibus bonorum & malorum quae philosophos exercet, termini Aeademicae disciplicae a Socrate positi pervestigandi sunt i & Anti chi arrogantia illius gloriam depascentis regeodaci coereenda est. lex aute Mamilia unicum adigi arbitrum uolebat finibus agrorum regundis, sed cum tres tum essent, facete intulit : Nee Mamilia
lege sinetuli, sed ex his tres arbitri fines regemus. De hac Iege Argenus Vrbicus Eis uerbIs:De sine enim ex Mamilia quinque aut sex pedum latitudinem praescribit, quoniam hanc latitudinem ueliter ad culturas accedes oceupat uel circumactns aratri,quod usucapi non potest. Qui RITIvM'Ius dicebatur , quod ciuium Ro. caussa proprie institutum ita erat ut peregrini omnes eius plane expertes essent. Id autem quantum
ad dominium acquirendum attinet de quo solo tit.Codicis intelligendus est, De nudo iure Quiritium tollendo ab Vlpiano quidem in Institutionibus tribus in rebus ponitur,Mancipatione, Usucapione,& in iure cessione: a Varrone autem lib. De re rustic. II. sex .nam praeter superiores addit iustam haereditatem, emptionem E praeda sub corona ,&emptionem in bonis sectioneve alicuius. Verba eius haec sunt. In emptionibus emptionem autem omnem aequirendi modum intellige , ut suo loco docuimus dominum legitimum sex fere res perficiunt: si haereditatem iustam adhi intellisit autem legitimam duntaxat . arg. l. 3. D. pros e. legitima enim ad elues solos , id est Quirites pertinent: si,ut debuit,mancipio ab eo accepit, aruo iure eivili potuit mancipationem significat. e qua suo loco diximus,& quam Quiritium esse propriam Cicero & Boetius in Topie. demon strant:) aut si in iure eessit qui potuit cedere sierestituo ubi legebatur cv i di id ubi oportuit id est,apud eum apud quem legis actio est. hoe significari cognosces ex sermula Cessionis in iure: aut si usucepit usucapionem enim Quiritium esse propriam indicat Cicero ex x t t. tab. in
libro ossici primo. aut si e praeda sub cor na emit quo de more Gellius Ilibro septimo
cap. quarto. tumve cum in bonit sectioneve cuius publice umit . qua de re suis locis explicauimuz. Ius ergo Quiritium hoc erat , nisi aliquo illius generis modo acquisita res esset , nihil esset periculi a litibus : quemadmodum in orator. pro Caecina Cicero de clarat . Ut perueniat ad me iandus , inquit, testamento alicuius fieri potest e ut retineam
quod meum factum sit , sine iure ciuili non potest. id est , sine iure Q diritium . quia haere-dia institutio- ius Quiritium non transfert,
sed iusta , α legitima haereditaς r ut superius dictum est, Item. Fundus a patre relinqui potest. at usucapio fhndi, hoc est finis solicitudinia
ae periculi litium , non a patre relinquitur, sed a legibus . aquae ductus , haustus , iter , actus, a patre: sed rata auctoritas harum rerum omnium,a iure ciuili sumitur. Hi ne ius evicti nis, de quo suo loco commemorauimuτ. v I RITI v M ius, inquit Iustinianus , id dicitur , quo Quirites utuntur . Romani iam a Romulo , Quirites a Quirino appellantur. s. tertio. De i . nati Ouidius libro
236쪽
Troxima lux vaeua est,at tertia dicta Quirinoraui tenet hoc nomen Mmulus oufuit,
Sive quod balla et iris, priscis est dicta Latinis
Bellicus a telo, uenit in astra Deus. Siuesuo rem nomen posuere Quirites: Seu quia Romanus uicerat ille Cures. Quo bonum est Z locutio Iurisconsultis usurpata , pro Quam ad rem utile estὶ Caius i.aliquado, l 3. in sin. D.ad Velleian. Quo enim bonum est,expectare conditionem uel diem , cum in ea causta sit prior iste debitor, &c.Vlp.l. s. g.s quis ex liberis,D.de bon.possconi.tab. Cum enim possit secundum tabulas habere post essione, quo bonii est ei cotra tabulas dari ZIdem.l.s post mone, I o.I. liberi,eod. Quo enim bonii est eis fauere, ut parte faciant , nihil habiturisΘScaeuola l. si duo, 9 s . D.desolui.si duo rei sint stipulandi,& alter alterum haeredem scripsit, uidendum an confundatur obligatio. placet non confundi: quo bonum est hoc dicere pQuo magis, pro Quo minus.Imper.l. 3.C.de iudi.
Nihil prohibet,quo magis apud eum quoq; disce. ptatio terminetur. Item l . I .C.Qui dare tui. Non
ideo oportuit impediri. quo magis liberali caussa
ordinata, curator tibi daretur.
Ruon legatorum Interdictu:ui de Interdictu quod legatorum,& sic de Quorum bonorum,&c. Qvo o iussu actio,&c.uide Actio. Quor mensibus,& Quot die .eode modo ut Quotannis. Vlpianus in I. nec semel, 12.9. 2.D.quido. dies legat. Nihil interest utru in annos singulos, uel quotannis, an in singulo menses, uel quot mentibu s, an in singulos dies, uel quot diebus I
petur. Idem in l.8.s. 16. D. de transact. Si tamen ita transegerit, ut in uicem eorum numum qu tannis , uel quot mensibus acciperet,&c.Sic apud Catonem,Varronem, & Vitruvium persaepe.
uentam Pomponius scribit in l. 2. De Orig.iur.em: factu, ut qui an
tea Valesii Fusiij, Papisii Ausetis dicebanturipost Valerii, Furij,Papinris, Aurelis uocitati sint. Cuius rei
RAPHAEL Es Iurisconsulti duo celebrantur, alter Fulgosius, Coniensis alter: quorum uterque Patauit ius ciuile professus est circiter annum M.
RAPiNA est uiolenta rei ademptio. differt autem λFurto. I. quod furtum latenter & clanculum sit: Rapina impudenter & ui. .Furtum aliud est manifestum, aliud nec manifestum i Rapina non nisi manifesta. III .Furti poena non una est, sed modo quadrupli modo dupli: Rapinae poena una est tmpli . I 1 I i. Furti actio solam poenam sine re ipta persequitur: Rapinae uerb , simul & rem di poenam. v.Furti actio mani testi, praetoria est mec manifesti,ciuilis:Raping actio tota honoraria est.vI. Furti actio perpetua est : Rapinae uero, annua. s.primo.Instit. ut bo. rap. s. ex inalesic. Inst. De actionib. G -- Iustinianus appellat colapsos, quibus caedi liberi cum manumitterentur, solebant . l.ult. C. de emancip .&NOuella I xxx .opinor, quod abdicationis genus quoddam esse uidetetur,qua Graecos solos uti oonsueuisse , suo loco monuimus.hunc tamen caedendi morem etiam in seruorum manumissionibus seruari solitum, Isidorus testatur, lib.Etymol. x. cap. IIII . Co nutus in Persium: Quoties , inquit,manumittebant,eos alapa percussos circumagebant, S liberos confirmabant . Vnde Manumissio dicta est .
eo quod manus eis immitteretur. Claudianus in lib. de iiii. Consul. Honoris. Famulas ; iugo laxatus herili Ducitur,ae grato remeatsecurior ictu: Tristis conditio pulsata fronte recedit
In ciuem,rubueragena,tergo : remouit
Verbera, promisi felix muria voti. RATAM rem haberi hoc est , comprobare agra stereq; quod actum est a falso procuratore.
I.quo enim , I 2. D. rat. rem hab. non tantum
autem uerbis habere potest : sed etiam actu. I.
quinta eod. RATI ARI us, qui ratem exercet i ut Nauicularius, . qui navem. Paulus i. so. D.de pign. M. Qui ratiario crediderat,quum ad diem pecunia non solueretur, ratem in flumine sua auctoritate deti
RA Tio est,ultrb citrd dandi,aecipiendi, credendi, obligandi, soluendi sui caussa negotiatio. l. 6.9. 3-D.de edendo. RATIONEs reddere & edere multum differunt- nam Rationes reddere iussus intelligitur e summam pecuniae , quae ex xelictuis colligitur, iussus dare. l. qui libertatis, 69. f. seruus, D. de euict.l. 32. D. de condit. & demonst. At edere iussu inspiciendi tantum potestatem facere debet non etiam reliquum facere cogituril. boues, 89.D.de uerbor. signi f. RAT iovgs reddere, est legendas offerre rationes primum , deinde computandas ut explorari ponsit , imputationes probe an improbc reserantur: accepta recte relata,an non recte. ita enim incipit quidem res a facto, peruenit autem ad pecuniam e reliqua enim reddi oportet. l. cum seruus, 32. dismi lib. D. de cond. Zedemonst. R Aetio Ninus distrahendis actio:ui de Actio tutelae. RAT 1ONAL s officiales, dicutura Collatino pro
ijs qui quu i aliqua potestate curationeq; suerint nodu reru a se gestaru rone retulerunt υπα θω- a Graecia
237쪽
Graecis appellantur, id est reddendis rationibus
olea ubi quercus effosa sit, male ponitur e quoniam uermes, qui Raucae uocantur,in radice quercus nascuntur 5e transeunt. Vip. l. t s I . D. loca
ti,Si qua tamen uitia ex ipsa re oriantur, haec damno coloni esse:ueluti si uinum coacuerit, si raucis aut herbis segetes eorruptae sint.
RE cxprt in libris nostris appellantur, Arbitri:ex eo quod a Poetore ad arbitrandum delecti, recepti atque admissi sunt, siue quia ex recepto, id est
ex compromisso caussas dirimendas recipiunt. I. .& pass. D de recepi. S: l. ia.C.de iudie. REcxvrt in reos,ui de Reum sacere. Venul. l. I 2.s. I. D. de accusit. Hoe benescio etiam in reos recepti uti possunt. item in fine,Cornelia iniuriaru seruum non debere recipi reum, Corneliu et Sulla auctor fuit. R C pr i TI A altio, ut de Actio receptitia.
RECEPTI Ti A dos est , quam is qui dedit solutomatrimonio sibi reddi stipulatus est: ait Vlp. cap.
Inst. vi. & l .mortis caussa, si . s. i. D. de mori. causs. donat. RECi PER E, excipere, sibi reseruare. Iauol. l. D. comun. praed.Seruitutem recipere nisi sbi, nemo
potest .adiectio itaq; uicini pro superuacuo habe-da est: ita ut tota servitiis ad eu qui receperit, pertineat. A lsen.l. ros . Qui fundum uendidit, tomu recepit, nuces & sicos & uuas duntaxat duri cinas receptas uideri. Labeo l. 3o.s. 3. D. de legat.& fid. lib. I r. Si fit u mihi uendere certo precio damnatus es, nullu fructu eius rei ea uenditione excipere tibi liberuerit. Plaut.in Trinumo, Posticula hoc recepit: quum ines uenderet. Cic.de Orat. 2. Sed dicis te, quit aedes uenderes, ne in rutis quidedi eae sis soliti tibi paternu recepisse. Eode modo
Cell. lib. I 7. eap. 6. hunc Catonis locu interpretaturi Principio nobis mulier magna dote attulitatu
magna recipit, qua in uiri potestate n5 comitti t: Eam pecunia uiro dat mutua postea ubi ira facta aest,seruu receptit iu sectari atq: flagitare uirum iubet. Recipit,inquit Gell. id es ,retinet. Ite .Quando mulier dote marito dabat, tu quae ex suis bonis retinebat, neq; ad id uicit trasmittebat,ea recipere dicebatur. Hinc seruus Recepti liuet, id est, proprius seruus suus, qui ira cum pecunia reliqua receperat, neque dederat doti,sed retinuerat. RECE imi Tiv M seruu Nonius inde diei tradit,que in dada dote,aut donatione quis exceperit, qd est receperit, Cato, Mulier & magna dote dat,& magnam pecunia retinet .ex ea igitur re familiari, ex qua sibi dote data retinuit pecunia, uiro fortὰ irata repetere instituit tapponit ei flagitatore recepi ilium. hoc est proprium seruit , quem reliqua pecunia receperat mec dederat doti & exceperat. REcippa a in edicto Desericorriap. propraeest, refugium abscondendi eausa seruo praestare, uel insito agro, uel in alieno loco aedificatiove. LI. g. r.
RECI svM,concisum , breue. Gallistratus l. 2.D.determ . nant. Et possunt in te piri ut cuius io patiatur aetas. relegari. id cst si iuuenior, in logius: si lenior, recisus.
RECTE atq; ordine, id est rei te ac sapieteris quippe
ex sapietia,co sideratio: ordo aute cx cosideratione n scitur. In edicto Vel l .l. 2. Duid S.C. Vcli. Arbitrari Senatu, recte atq; ordine facturos ad quos deca re in iure aditu erit. Cic. in Anton. I. Rectὰ atq: ordine .eq: Rep. secisse& facere. Vlpia. l.dini, 27.9. l. D.de liberi causi. Recte atq: ordine iudices puto facturos, si hanc forma fuerint cosecuti. RECTE,in stipulationibus tantunde ita let , ut Arbistratu boni uiri:iquit Vlp. l. haec uerba 7s. Dcuer. fg Hinc Recte defendere arbitratu boni uiti d fenderet: apud eunde in I. ia tanae,3 λλ. D. Iudic. sol . Hi ne illa formula apud Paulu in l. lecta. qC.D.s cer.petat. Et Laee quindecim proba reete dari kalendis futuris stipulatus est Maevius. Cato de reriist cap. C. x I. I lxi . Oleam cogi recte , salii dato arbitratu L. Manlii .lde cap. io Recte Laee dari, fieriq;,satisq; dari domino , promittit O. Varro li. De re rust.2. p. Illasce sues senas e Gai aberest: recte licere, spodes ne8, uota l. qui Rome .F. l .
D de uetb.obli. Eaq. sic recte dari seri promisit Callimachus. Vip. Lajiud est , 7i.De uerb. ii g. His
rebus recte praestari. RECTO iure apud Imp. . l. Desidete .haere. sic interpretor. Recte atq; ordine e legibus, iure, ut leges permittui. In primis igit sciendii est, inquit opus esse ut aliquis recto iure testameto haeres instituatur: id est quem ius legesq: permittant institui.
RECvyp RATOR Es primum dicti lum, qui inter populu R.&ciuitates peregrinas de reb. priuatis reddedis recipiedisq; cognoscebat. Ea enim, ut ex Festo constat, Recuperatio dicebatur. Hinc Rxcvpx RATOR Es , iudices qui a Praetore in pruiatis controuersi js quacunq: de re ageretur,dabantur: quos a recuperando dictos apparet, quod per eos suum quisq; ius recuperare posset. Racvs ARE & Repudiare haereditatem differunt. Recusare non modo haeres potest , uerum etiam fideicommissarius. l. cogi ,1 6 3. 3 in b. si seruo, D.
ad Trebell.Repudiare aute solus haeres psit: quippe eum alij nulli haereditas deseratur. rursus, Repudiatio in iure tantum fieri potest. LI.& q. C.de
repud. here. Recusatio uero quouis loco & modorem fit. Ita': recusare, inquit Vlpi non tantum
praesentes, sed et absentes, uel per epistolam positi ni . l. recusare. s. D . ad Trebell. & l. recusari, 9 s. De aeq.haere Recusari haereditas non tantum uerbi ς,sed etiam re potest:& alio quouis indicio u
REC v I A TI o, ex ptio. Cicero De inuent. lib. t.
238쪽
Iudiciale est.quod positum in iudicio, habet in se
acculatione ex defensione alit petitiores & recus
tionem. Hinc illud Celsi in l. 8. D. madat Si quis sub usuris credita pecunia fidei usisset,& reus in iudicio couentus cum recusare uellet sub usuris creditam esse pecuniam , fideius ibi soluendo usuras potestatem recusandi eas res sustulisset, eam pecuniam a reo non petiturum.
REDAT us,tus,tui: pecunia ex seu b.uenditis redacta. Scaeuol l. 8. f. i. D. delusus. Sempronio dolego ex redactu fructuum holeris & porrinae, par
tem sextam. RED ER E, re pro re dare. Seneca li.de Bene v I . Cudicimus , Beneficiu illi reddidi non hoc dicimus, illud nos quod acee peramus reddidisse : sed aliud pro illo reddere. Est enim re pro re dare Quid ru
cum omnis solutio non idem reddat, sed tatunde. na & pecuniam dicimur reddidisse, quamuis nu .
mzrauimus pro argento aureos,quamuis non ii
teruenerint numi, sed delegatione de uerbis persecta solutio sit. item lib. vi i. Reddere , cst id quod
debeas uolenti dare. REDENDi uerbum, it Celsus, quanquam significatum habet retro dandis recipit tame S. per se dassi
significatione. l.9 . D. de uer. lig. l. 2 I. De legat. 2.REDDi rationes,ui de Rat pones reddere. REDDI Tvi Ri,uetuste pro Redditum iri. Proculus
l. 8. in ii.Sed qui petent cauere debebuntdi haereditas evicta suerit, quod legatorum nomine dat si sit, reddit uiri. Iulianus I. 17. D. ad S.C. Trebell.Et cavit,quod amplius per legem Falcidiam liceret, cepisset ,reddit uiri. REDERPTOR dicitur , qui certo precio opus alibquod faciendum suo periculo conduxit: & qui locat,uetuste Venditor opus uero ipsum , Redemptoris bona mi in Verri. II l .docuimus.
REDEMPTOR est, qui opus certo precio fac icdum suo periculo conduxit.Vlpia .l. 3 9 D. de rei uind. Redemptores qui suis cementis aedificant, statim cementa faciunt eorum in quorum solo aedificat. R p n ε MPTOR litis dicitur, qui certa mercede pacta litis oeticulu in se recepit,eiusq; periculii pretiat. Vlpl. 6.9.6. D. mandat. Videbatur autem mihi iudicatum solui fideiussisse, de quasi redemptor litis e litisset, uellet a Daphnide mandata iudicio consequi quod erat condemnatus. Prius autem dixerat Ex euentu litis cauerat sibi certam quantitate dari. Item l .sequenti, An euentum litium maioris pecuniae praemio redemerit. Quintil. lib. I 2.ca.7. in si . de patronis corum'; honoratio disputans, Pae istendi quidem ille piraticus mos , R imp nentium periculis precia, procul abominanda negociatio , etiam a mediocriter improbis aberit. imp p. l. is .C. de procur. Litem te redimisse contra bonos mores precibus mani seste prosessus es. Sic l. 22. C.mandat. l. s. f. primo. D. de ossi c.
R DEMTPOR potis dicitur, qui pontem sartum tectum pecunia quae pro mercium exportationes luatur, tuendum conduxit. Labeo l. 6O.s. 8. D. locat. Vehiculum conduxisti; id quum pontem transiret, redemptor cius pontis portorium ab coexigebat. REDEMΡΥΟREs propriὸ atque antiqua cori suetudine dicebantur, qui quum ad faciendum aut praebendum quid conduxerant, tum demum pecunias accipiebant, nam antiquitus Emere pro accipere ponebant. At is nunc dicuntur Redemptorcs,qui quid conduxere praebendum, utendumq;. Festus. RED EM PTvR A ,redemptio, coductio publicorum.
Vlpia n. l. s . D. O instit. act. Si quis pecunijs scene randis, agris colendis, mercaturis, redempturisq; faciendis praeposuerit , &c. Liuius lib. bell. Punic. Exhortandos qui redempturis auxissent patrimonia, ut Rei p. ex qua creuissent, ad tempus commodarent. REDHIBER a , est sacere ut rursus habeat uenditor
quod habuerit:& quia reddendo id fiebat cideirco Redhibitio est appellata, quasi redditio.l.2 I. D. de edit. edict. uide l.facta,6o Vel sic rREDHinitio itenditionis resolutio est: ait Vlp. l. I s. S. I .D.de aeq. postsVel sic: REDHivxRE , dicitur uenditor qui rem uenditam sibi ab emptore redditam recipit. Plautus Merc
tore , C. Quid si igitur reddatur illi unde empta estZ D. minime gentium. C. Dixit se redhibere , si
REDHIB TVR tum proprie dicitur , quod reddutum est, improbatumq.:S qui dedit, ideinq; rursus coactus est habere id quod ante habuit. Hinc REDHI EI TORIA actio, uide Actio redhibitosia.
REDIMERE,pro corrumperemi redimere delatore,
pecunia eum a delatione deducere. mpu. 2 9. D. detur. fisci, Sed enim haec poena magis est ut adue sus ipsum locum liabeat, qui delatorem redemi d. Item, Nec enim exinde perit caussa , ex quo redempta est. RED1MERE sententiam, Redimere iudices. Macers. 3 eod. Tu qui desentione omissa redimere sententiam maluisti. Item, Ad defensiones causae bona side ueniant monaduet os aut iudices tedimere tentent.
Rr D I TV s pecuniae id est, usura: inquit Scaevolat.
3 . D. de assim . uel trans f. l. 87.9.ul. ad leg. Falcid. l. 6. De praescript . uerb. RE F EC Tvs ,reditus,prouentus. Scaeuola l. 78. I. I o. D. ad. I C.Treb. interim ex resectu paupertatis,
qui ad uos peruenerit, alatis eum usuris pro quantitate numorum redactis : id est, ex reditu partis tertiae haereditatis . nam paupertatem appellat exi suae haereditatis partem tertiam. Verbum fructibus agrorum & prouentibus accommodatum. Cice . in Paradox. Nunquam eris diues , ant quam tibi ex tuis possessionibus tantum refici tur,ut ex eo tueri sex legiones possis. REsERRE
239쪽
R ErrRRA iusiurandum, est delatu sibi ad aduersa rio iusiurandii in eii transferre. Paulus I. 38. D.
de iureiur. Manifestae, inquit, turpitudinis &c Onsessionis est, nolle nec iurare,nccius iurandum referre. Et saepe in l. iusiurandum. 3q.Cod. REFERRE rem iudicatam,retractare. Ci. pro Do m.
LSi Decemuiri sacramentum in libertatem iniustu iudicassent, tamen quotiescunque uellet quis, hoe in genere se rem iudicata resurre posse uoluerunt Sic Referre mysteria dixit lib. De Orato. s.
pro Iterare: de Terent. in prol. Hecyr. Reserre comoediam,pro denuo agere. RATER E in reos,ui de Reum facere. Up. l. I S.s. .
D. ad leg. Iul. de adult. Legis Iuliae de adulterijs c.
7.ita cauetur, ne quis inter reos reserat eum , quitum sine detractione Reip.eaussa aberit: neque enim aequum uisum est ab sientem Reip .caussa interreos referri,dum Rei p. operatur.
REFICER p,est Vlp.est quod corruptum est , in pristinum statum restaurare. l. i. f. Σ. D. de rivis. LI. I ale uia pubi. Rro I sines dicuntur, inquit Boetius, cum proprijs ager quisq: finibus terminatur. Hinc Finium reas undorum, vel Finibus regundis iudicium, quod
Inter confines redditur, ut sinet agrorum uicinorum dirigantur. l. t .& pag. D. sin. regund. Cice. in
pie. Si in urbe de sinibus controuersia est, quia
sines agrorum magis este uidentur , quam ur Dis, finibus restundis arbitrum adigere non possis. REGULA est,inquit Paulus, quaerem quae est breuiter enarrat: non ut ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est,regula fiat. per regula igitur breuis rerum narratio traditur,& ut ait Sabinus, quasi causae coniectio est,quae simul cum in aliquo uitiata est,perdit officiu seu a. i. D. de regul. Iur. Vel sic: R EcvLA est sententia quaeda generalis,quae ex Pluri u legum mente a Iurisconsultis notata atq; ani maduersa, paucis uerbis summa earii consentione
S tanqua harmonia coplectit. Differt aute Lex a Regula: quod illa dicitur, quam populus certo &cognito omnibu s iure constituit: Regulet uero, qui Iurisco usulti ex pluribus legu capitibus notatis inter seq: coparatis elicuerunt mi non omnino
inco mota dicere possimus, leges esse tanqua uo-ees,& senos lingulos: Regula uerb esse tanquam barmoniam & concentum. Vide plura li. Obser
REGvLA,capsa iuncea uel scortea, in qua inclusae oleae torcularis praelo subijciuntur: apud Vlpa. I9.
s. i. D. Iocati: de Columell. lib. I 2.ca. 2.REi E Tio iudicum quid sit, Asconi sic exponit : Moris erat celebrata iudicum reiectione , &haberi in officio Praetoris, & in arca reponi nomina selectoriun iudicum . Reiectio autem idcirco dicitur, quia quum multi iudices in consilio cum Praetore suo iudicaturi essent,qui Quae litor suisse set in caussa publica. uerbi gratia repetundarum, ambitus, maiestatis, nec te fuerat eos primum de decuria senato ia conscribi,quum senatus iudicaret:deinde in urnam sortithmitti, ut de pluribus necessarius numerus confici poliet: iretida dest post urnam, permitti accusatori ac reo, ut ex illo nuinero reiiciant, quos putauerint sibi aut ini quos,aut ex aliqua re in comodos fore. Reiectione celebrata. in eorum taeum qui reiecti fuerant subsortiebatur Plaetor alios, quibus ille iudicum. le timus numerus compleretur: prima enim Sortitio dicebatur. his persectis iurabant in leges iudices,ut obstricti religione iudicarent. R LEGARE dotem maritus dicitur, qui quam accepit, reddi ae restitui iubet: quo casu recepisse magis quam accepisse dotem mulier dicetur r ut ait Vlp.L2. in fi. D.de dot. praeleg. quoniam reddi potius quam dari dos uidetur , ait Papiaus i. cum pater, septuagesima septima. F. fidei, duodecima
Delegat. 2.RELEGAT i , deportati, & exules quid inter se dita ferant , & qui item Interdicti dicantur t uideEYilium. REL t G i os A, de quibus stib Rubrica D. de religios.& sumptibus sun. quae fuerinti, sic licebit intelligere. RE L I G I osvs Iocus non consecratione & uerbis solennibus, sed illatione mortuorum efficiebatur. l. 6. D. de re p. diuit.&l. r.f. r. D. de relig. ubi Celsus
ait , non totum locum qui sepulturae destina lux est, religiosum fieri , sed quatenus corpus hum tu est. Patet aut ex Ciceronis II . Oe Icgi baca loca in quς mortuus illatus fuerat, neq; arari, neq; colitus futile. unde Religio a relinquendo dicta puta tur a Ser. Sulpitio, & MasLSabino nam in arando locus ille sepulturae telinquebatur. Itaque si Pontisces purum esse locum aliquem decernebant,exarari iubebant. Cic. i i . De legibus, Sed cum multa in eo loco sepulcra suillent , exarata sunt. statuit
enim collepium , locum publicum non potuisse priuata religione obligari . Sic Aelius Gallus apud Festum ait, Religiosum sepulcrum dici, ubi
mortuus sepultus,aut humatus st.
RELIQv A, dicuntur pecuniae quae initis subductis accepti re expensi rationibus nobis supersunt. Hinc Reliquari,& Reliquator, & Reliqua trali re dicit is, apud que ea pecunia superest. scquota L2 D. ad munici Humanum est reliquoru usuras neque ab ipso qui ex administratione honoris r liquatuς eli AExigi . Paulus i. 46. D. de adminiit. tui. Debitum quod ex conductione reliquatus est, agnouisse cum uideri. & I. sequenti . Ex quibus quidam quum reliqua traherent , id net in ipse tempore administrationis esse cim
perunt. Scaevolat. I 2.9.lecundo. D. de solui. Quae an haec summa in proximum annum accepto ei serri debeat, quum sit perioris anni sit reluquator. Hi ne REL 1 ATIO , reliquorum debitio . Paulus i. 4.D. de ad min. tat. Si pupillus post pubertatem V s rationis.
240쪽
rationi b. a tutore acceptis reliquationem eius secutus ii seras accepta uerit,&c. R EL i v r ,uide Ceterorum. RE MANCipATAM Gallus Aelius esse ait, quae mancipata sit ab eo cui in manum conuenerit. Festus. REMAN so R, pro Emansor. Arrius. l. . f. I. D. de re milit. Edicta faciebant, qui diu abfuisset, ut is inter remansores haberetur. Et l. .f. 6. Si reman-sUr,aut negliges suorum aut lcgnis,aut extra contubernium agens,non credetur ci.
REM i sio sub Rubri. D. de Re nisi onib.est liberatio a nunciatione noui operis facta . Nunciatio enim eatenus duntaxat ualci, quatenus nunciandi ius fuit. Praetor enim ubi nunciandi ius nullum
fuit,ibi eam ipso iure remittit . unde illa edicti uerba in l. i. D. illo tit.JQuod ius sit illi prohibere, ne
se inuito fiat, in eo nunciatio teneat: ceterum nunciationem missam facio. Sic I. I .& pas. D. de Oper.
REMissici quibusda in locis dicitur mercedis pensionisve detractio, siue demptio de mercede. l. l6. N i 7.D. locat.Tranquill .lutio: publicanos remis. sionem petentes teitia mercedum parte releuarit. REMiTTir iusiurandum qui deferente se, quum paratus esset aduersarius iurare, gratiam ei facit, contentus uoluntate suscepti iuristurandi .l. 6. D. deiurctur. RENvNCIARE conductionem, est irritam nuncia-re,inquit Asconius.& alibi: RE NUNC ATIO , inquit, dicitur recusatio eius rei , qtiae in pactum N promissionem uenerat. Hine RsNvNci AT Io sponsaliorum Si nuptiarum cum sponsalia, nuptiaeve dirimuntur. l. 2. D. de diuort. l. i. C. desponsal .l quaesitum, IT.f. ult. D.de reb. auct. iudic.
REPARATIO appellationis dicitur, eum post legitimi temporis lapsum ius peragendae appellationis
restituitur. sub rubric. C de reparat . appellat. REPARARE est interdum ex uenditarum retia precto alias parare. l. 12 2. g. Callimachus, D. de uerb.
ii l. 16. D de in rem uersRεν Tu N DA Ru M iudicium inde dictum est, quod eo iudicio socij pecunias sibi contra leges ereptas
repetebant,quas ex condemnatorum litibus aesti malis domum reportarent. Cic.Verr. 7. Itaq; res
suas negligunt: pecunias , quo nomine iudicium hoc appellatur,non repetunt.& paulo post, Non ex litibus estimatis tuis pecuniam,domum, sed ex tua calamitate cineri atque ossibus si ij siti sola- . tium uult aliquod reportare. Atq; hoc quidem ante annos, opinor , nouem ita scripsimus in Verrinarum commentariis : postea uero extitere Italiquida boni uiri qui totidem literis suos in libros
transt ut erunt. Intelligendum est autem hoc iudicium olim in eos solos magistratus qui in prouincias mitterentur,institutum fuisse: qtiemadi noduCicero in Diuinatione demonstrari post uero S
neraliter co teneri coeperunt, quicunque in magistratu, potestate,curatiotre lega tione,uel quo alio officio munere,ministet iove pub ico, pecuniam ob iudicandum accepissent: quive magistratus urbani a sorde se non abstinuissent .l. l .& pass. D. ad
REμETi Tio in legatis appellatur per hac scriptura:
HOC amplius ei haeres dato. l.legata, i9. D. de legat. I.item, QvA E a filio meo legaui, haeres meus dat O.l. si quis, uer D. eod. item, MUGII ES cunquet fructuarius capite minutus erit, vel Qvo T I ES usus se.amissus erit,ei lego. l. I. D. 'uib. mod. usus staREPεT I rei dicuntur. cum post adolitionem secta rursus eiusdem criminis postulamur. l. si interue niente, t2.de l. penul.Dad Turpili. REPET 1 TA dieud est, die quae praeterierat falsor uocata: Vlpia n. l. v. s. s . D. ad exhib. Absolui cum Oportet, nisi paratus sit repetita die intentionem Liscipere. Paulus i. 3 .D.de sid. inst. Repetita quia dum die, cautionem interponi non debuisse: sed salii crimen contractumno uideri. id est, Die quae iam praeterierat salso pro praesenti nominata. Vessu dicit, Amidata. Vlp. l. I.,.7.D.de OP. no. nuc. Et si nunclauit postea , de quod retro aedificatumulit, destruendum erit, lusi repetitio die nunciatione fari REPERTO i ura quod uitlgo inuentarium appe
lam ait Vipdianus in l. 7. D. der din. tuta sic cur Jest codex in quem tutores singula suorum pupill rum bona ieferre solent.
REPI GNOR ARE , est pignus luere, id est pecuniam ob quam oppositum erat pignus dissoluere. Vlpis l. .6.9.D. commod. Rem tibi dedi ut creditori tuo pignori dares: dedisti,non repignoras ut milii
reddas item,Si a me culpa absit rc pignorandi,creditor autem nolit reddere pignus, &c. REPLICATIO uocatur ex eo, quod per eam replicatur atque resoluitur ius exceptionis : ait Imp. tit. De replicat . in princi p. ωγιδι--ακη a Graecis nominatur. Eiusq; formula erat AvT' SI quemamodum intelligitur ex l. 8. D. de procur. Iuli nus I.7. . l. De curat. furios Si haeredes dementis easilem res uindicet quas curator alienavit, & exceptio opponetur, S I NON curator uendiderit rreplicatio dati debet, Aur si satisdatione interposita secundum decretum uendiderit. Iulian. l. q. D.de excepi. rei iudi. Aduersus exceptionem. Si non eius sit res , replicatione hac adiuvabitur, Aut si res iudicata non sit. Caius i. S. D. de pro- cur. Tunc excipiente eo cum quo agitur,s no mihi mandatum sit, ut a debitoribuς peterem:act rem ita debere replicare , Aut si milii mandatum
RpμLiCATio dicta uidetur, uel quod implicatam& quasi tectam exceptionis iniquitatem replicet ac patefaciat:uel potius quod aequitatem actionis ab excipiente reo tectam di quali complicatam explicet atque aperiat.