장음표시 사용
371쪽
Avx Si mihi mandatum est,ut a te peterem. l. itaqla 48. De proculata AvT Si res iudieata non sit. l. 24. De except.rei
iudici ΑvT Si damnatione interposita secundu decretu
ITA uva praeclarum a maioribus. accepimus. more rogandi iudicis,si eum teneremus: RVAE sALvAipi DE facere possit Haec rogatio. ad ea per . tinet. e.Cic.lib. De lic. I.
Rogationis Atiliae OMNE s CAMPAMi L. Atellani, Calatini,Sabatini qui se dediderunt in ubiuium ditionemque p puli Romani Fuluio Proconsuli, quaeque una se eum dediderunt agrum urbemque,dxuina humarinaque utensilia,sive quid aliud dediderunt:d c his. rebus quid fieri uelitis, uos rogo Quirites. Plebs. sic iussit: Quod Seianus maxima pars censeat, 'ui assidetis, id uolumus labemusque. Ex Liuis lib. .
Rogationis.de Tribunitio. magistratu.
minus hodie decem tribunox plebis fecerint: hi. tum,quos sibi eo lenas cooptassint, ita illi legitimi eadem lege Tribuni plebei sint,ut illi quos hα die Tribunos plebei secer itis Ex Liui, lib. s..
Salutationi& m tutina .. Aur. Vespertinae zSALvE.. Dio Cassiu in Adriano. Salutationis Patris. Patriaec Quo D EONvM taustumque sit tibi , domuique tuae Caesar Auguste, Senatu&tet consentiens eum populo Ro.Q sultat Patrix patrem. Ea Valeri u Mesula usus traditur ae Sueton. in Augusto. Salutationis in epistolis. Seneea lib.epist. I I .ep. xvd Ios antiquis suit,usq; ad. meam senatus aetate,Primis epilicdae uerbis adiicere,Si uales, neest:ego ualeo. Recte de nos di ei mus. Si philosopharis,bene est,&c.. Sacrificii porcae praecidaneae ante messem.
Priusquam mei sem facies, porcam Praecidanea hoc modo fieri oportet.Cereri porca Praecidanea,poream foeminam,Priusquam hasce fruges condaniatur,far, triticum, Ordcu,'abam,semen rapicium ,. thure,uino,Iano,Ioui unani praefato. Priusquaporcam scieminam immolabis, Ianostruem com moueto sic: IANE PATER , te hac strue commouenda bona preces precor, uti sim uolens Propitius mihi liberisq; meis,domo familiaevineae mactus hoc setcto. Factum lolii mouetoin mactato sic: i vpi TER TE hoc fercto obmouendo bonas preces precer, uti sies uolans propitius. mihi liberisq; meis,domo familiaeq; meae mactus hoc setcto. Postea Iano uinu dato sic: IANE P ATER , uti te strue e moueti bonar preces bene preca tus lum,ciuide rei ergo macte uino inseriori ello. Postea lolii sic: ivei τε R MACTx sercto esto, mine uino luseriori esto. Postea porcam praecidaneam immol to. Vbi extra proiecta erunt.
ixa Iano struem commoueto, mactatoq; ite uti pri s Gmoueras toxii serctum obmoue ma- ωtoq; ut prias feceras. Item Iano, uinum. duo,
S: Ioui uinum dato, ita uti prius datum suit ob
struem obmouendam,& ferct uni libandum. po astra Cereri exta & uinum dato Catone Dererin.cap. sqqS.Con aliorum a plebe eo probandorum QVOD. Sa NATus maxima pars iubeat. qui assides id uolun iis,iubeinusq;. Ex Livii lib. 26. S.C.qu quid Conlulibus.
DONATus ita Adxlphl. Tetent. Fac sis Sostrata. s i s, inquit, honorifice additur uerbo ,. ne quod imperatauo modo pronunciat r, superbum sit. deductum est autem a Senatust onsulti formula.
ubi enim aliquid Senuus Consulibus iniungit,
addit : si Els. v IDε Arv R. Plaec ille. Et est hqc obseruatum a Cicerone in illis S. C. quae in Philippicdegimus.ut Philip Ix.Vtique C.Pansi, Α.FIircius Cossiniter, ambove, si eis uidebitur, Ruistorib.urbanis imperent, . c. Senatu consscribendi RWιD DE EA re fieri placeret, de ea re ita censuerunt. Caelius in Epist.fain.7. alibi persaepe. Senatusconsulti sumini VIDEANT CONS.vLEs. ncquid Respub.detrimenti accipiat.Sallust. tu .Cic.in Cati Lalij.. Sententiae in perduellionis damnatum fercndae I LICTOR , colliga manu s,caput obnubito, infeliei arbori reste suspendito,Cie.pro C. Rabirio,Liuius lib.1.Gell.lib. I 2. P. Sententiae in damnatos pronunciandae. OCTOR A D. DL uirgas ,& in eum lege agito. Livius lib, 3 6 /Sententiae per tabellam. serendae. IH caussis maioribus iudices iacista tabellas eonii ciebat suas, ea q; ins ulrtas literas habetes, A abG lutionis,C.condemnationis:cum de alicuius tapite agebatur, L. mpliationis.his enim literis significabam non liquere. Pedian.in Diuinat Sententiae in priuatis litibus.
Cics Rci lib. De finib. II. Privatarum litium iudi- cex sumus. nihil enim possumus iudicare . nisi fisest nostri iudicii,in quo frustra iudiees solent,
D ICil EAT Si enim non fuit eoru iudieii,nihilom silloc non addito illud est iudicatum, deo. Sententis
372쪽
M constet Titium Seio ex illa specie quinqua n litem ex illa specie uigintiquinq; debere: iccirco L.Titium Seio emtum conderimo.Ex l. I .D. quae sent.sin .appell. Sententiae pronunciandae. FECIMs Vt DERI .Cie. pro Caecina, verr.LDe s nibus 2. & aliis locis innumeria r itemque alii complurς Sponsionis. Quora A Flauio abstulero, partem dimidiam inde Roscio me soluturum spodeo.Ex Cic.orati pra
Sponsionis in iudicio. Ni TR Apronius in Decumis socium esse dicat
Ex Verrina s4 Sponsionis in arbitrio. NI v IR EONus sit.Cie lib. I.Osia. Stipulationis in empticine situm. ILLA sc E sues sana s esse,habereque recte licere,n isque praestare,neq; de pecore morbosci esse,spa
SPOMRs p spondeo. promittisὸ promitto fidei ubes fideiubeo. datis ρdabo. faciespiaciam. Iustinianus s. l. De uerb oblig. Stipulationis in eaprarum emptione. ILLA s capras hodie recte esse, Ac bibere posse,ia reque recte Iiaet haee spondesneZEx Uartali Ude
- Stipulationis in ovium emptione. Cum emptor dixit,TA N r I SUNT MrHI EMptae3& ille responditavNT,Sc expromisit num remptor stipulatur prisca formula sic: ILLAsCa oues, qua de re agitur sanas recte esse:uti pecus ouillia, quod recte ianum est extra luscam,surdam, mina, id est,uentre glabromeq; de pecore morboso esse habereque recte ii tereritate sic recte fieri spodes AEx Varr. lib. De re rust. 2.c. 2. Stipulationum in boum aut iuuencorum empti ne. Eos quum emimus domitos, stipulamur sier ILLO- se a boues sanos esse,noxisque pristari Cum emimus indomitosilla: ILLO s C E iuuencos sanos recte,deque pecore sano esse,noxisque prestari spodesneλU r.lib. 2. 4 4 Testamenti nuncupati.
Tabulas testamenti testator tenens ita dieit: HAEC UT 1 in his tabulis cerisve scripta sunt, ita do tatestor Itaq; vos Quirites testimonium praebito te.Ex Vlpiani Instit.e.ro.
Maiorum 1aee sese diligentia. Voluerunt ut qui testimonium diceret, AR ni TRARI se diceret .etiam quod ipse uidisset Cicero. Acad Me. secunda idem pro Ponteio . Primum illud
uerbum consideratissimum nostrae consuetudin , ARBITROR, quo nos etiam tunc utiamur, eum ea dieimus Iurati, quae eomperta habemus , ouae ipsi uidimus, ex toto testimonio suiuilit. Vaticinis Martiani.
AMNEM Troiugena Cannam Romane fiige, ne te alienigenae cogant in campo Diomedis conserere manus. sed neque credes tu mihi, donee compleris sanguine eampum: multaque millia occisa tua deierat amnis in pontum magnum ex terra frugifera,piscibus atque auibus, serisque quae t colunt terras, iis sat es a caro. tua . nam mihi ita lupiter fatus est. Hostes Romani si expellere uultis, uomicamque quae gentium uenit Ion-se, Apollini uouenaos eenseo ludos: qui quo tannis comiter Apollini fiant, cum populus d derit ex publico partem, priuati uti conserant
pro se suisque. His ludis faciendis praeerit Praetor hic, qui ius populo plebi ue dabit summum.
Decemiuri G raeco ritu hostiis sacra faciant. hae si recte faxitis, gaudebitis semper,setque res ue stra melior. nam is dius extinguet perduelles u stros,qui uestro campos pascit placide. Ex Lia uti libr.2 S. Vestalis a Ponti f. Max. piundae SACERm YRM Vestalem quae saera faciat, quae iuxset sacerdotem Vestalein facere, pro populo Ris Quiritibus,uti quod optima lege fiat, ita te Ani ta capio.Ex Gellii lib. I . e. I r. Voti ob bellum eum rege Antiocho. sa nullLLvM quod cum Antiocho rege sumi popalus iussit , id ex sententia Senatus populique R. consectum erit:tum tibi Iupiter populus R. ludos magnos,dies decem continuos iaciet: naq; ad omnia puluinaria dabuntur de Pecunia, quantam Senatus decreuerita quisquis magistratus eox
ludos quando ubiq; sexit,lii ludi recte tacti, donaque data recte sunto. Ex Livii lib. 3 6 Uoti concipienti Tuci ductu,Pythice Apollo,tuoque numine instinctus pergo ad delendam Urbem Veiost tibique
hinc decimam partem praedae uoueo. te simul lunci Regina, quae nunc Veios colis,praecor, ut nox uictores in nostram, tuamq; mox futuram urbe sequare:ubi te dignum amplitudine tua templum accipiat. Ex Livii lib.v. Voti de uere sacro concipiendi. Vs Lixis iubeatis ne hoc se fieri e si res populi R. Quiritium ad quinquennium proximum, sicut uelim eam salua seruata erit hisce duellis, datum donum duit populus R. Quiritium, quod duellum populo R.cum Carthaginieusi est, quaeque duella cum Gallis sunt,qui cis Alpes sunt: quoduet attulerit ex suillo,ovillo,caprino grege,quaeque orphana erunt, Ioui fieri, ex qua die Senatus populusque iusserit . qui iaciet, quando uolet, quaque
373쪽
qumue lege uolet. facito: quo modo faxit,pro-ώ be factum esto. si id moritu r, quod scri oportebit et prophanum esto, neque icelus esto. si quis rumpet, occidetur insiliens, ne fraus esto. si quis . clepset , ne populo seclus esto, neve cui cleptum ierit,si atro die faxit insciens,probe factum elio si nocte siue luce,si seruus siue liber saxir, probc factum esto. si ante id ea Senatus populusque iusserit fieri ac faxit,eo populus solutus,liber esto. Eiusde rei caussa ludi magni voti aeris CCC xxxi II.
milibus, triente praeterea bubus Ioui et CC.multisi alijs diuis bubus albis,atque ceteris hostiis. Ex Li uti lib.xx ii. Voti Pontificum. PONTIFICvM VOTIs ANNUnt dii Romanae reipub. arcana liue morbis praesidia Apollinis iussu summa ueneratione ex hoc Palladis cypho saera- δmenta libarunt, annitant, quorum ritu Romano imperio regna cessere. Ex Antiquitatibus Romanis,capite II.
374쪽
gensis, de Comitijs Romanorum.
PRAEFATIO. OMITI Aia coeundo,uel potius ut ueteres dicebant comeundo dii tasunt:quod populus coire his, & unum in locum conuenire soleret . a quo etiam uerbo locus in foro Romano Comitium appellabatur: &conciones quasi Comitiones uocabantur. Erant autem Comitia, cum generaliter uerbum accipitur, & ut uulgo a Latinis scriptoribus usiur-patu conuentus populi totius aut partis ad serendum de aliqua re suffragium. Alio modo, & cum proprie uerbum sumitur, uniuersi populi conuocatio ad aliquid scilicendum.nam si plebs tantum,quae pars modo populi erat, a magistratu vocata fuisset: ea non proprie Comitia dicebantur, sed Concilia. Id quod Gellius cx I.aelio Felice his docet uerbis: Is,inquit qui non uniuersum populum, sed partem aliquam adesse iubet, non comitia, sed concilium edicere iubet Saepe tamen apud auctores uerbo Concilii, sicut nomine Comitiorum comprehenduntur omnes cum populo actiones: id est, omnes populi toti us partisve coetus &conuentiones . Quinetiam interdum Concilij nomen latius quam Comitiorum patet. Neque enim Comitia unquam latius patent, quam ut omnes cum populo aut plebe actiones significent. At Concilium praeterea etiam usi irpatur in concionibus appellandis,& aliis cuiusque generis hominum conuentibus. Interdum autem eius uerbi ius astringitur ad id modo significandum,quod ait Lailius: utproprie concilia appellentur partis populi conuentus, ad aliquid iubendum. Cuius generis erant: quae a Tribunis ple. habebantur Comitia. Habebant enim ius uocandae plebis, non etiam uniue si populi Tribuni pl. Itaque uerius Concilia edicere quam Comitia dicebantur. Quanquam autem nomen Comitiorum hanc, quam dixi, distinctionem admittit: in hac tamen nostra de Comith ς di siputatione, nobis ea utendum esse non censemus: quandoquidem a Latinis scriptoribus uix,ac ne ui c quidem,obseruari demonstrauimus Itaque eo contenti quod obiter admonuimus,lianc distinctionem a quibusdam poni ,Comitia ut saepius apud auctores sumuntur) definimus, popuIi qualescunque conuentus,ad aliquid suffragijs suis decornendum. Nam & ludorum& censitis caussa uel populus uniuersus conuenire solebat:nec tamen ulla erant Comitia:quod non ad serendum de aliqua re suffragium populus ita conuenisset.Geneta Comitiorum inter se diuisa, erant tria: Centuriata, Tributa,& Curiata. Nam quae legimus Calata comitia ea uel Ccnturiata uel Curiata crant.Et ex eo quod primis temporibus calandi uerbum pro uocandi usitatum erat, hinc cgO Opinor, omnia comitia ueteribu= Calata tuisse. Sed postea cum in usu hoc uerbum ςsse desii retentum esse nomen Casatorum comitiorum in his tantum, quae pro collegio Pontificum habebantur: idque religionis cuiusdam & antiquitatis caussa.
375쪽
Caput I. ENTUR IAT A eomitia dicebantur , quibus populus per classium Cent rias divisus, suffrasium serebat: ita ut suffragia colligerentur Centuriatim, & quod plures Ceaturiae iussissent,id ratum haberetur. Centurias autem Servius Tullius ex eensu sic descripsit.Ex his quorum erat maximus census, id est, non minor centum millium aeris, primam classem secit octoginta Centuriarum quadraginta quidem seniorum, ac totidem iuniorum. Prima classis omnes appellati.seniores ad urbis custodi in ut praesto essent, iuniores ut soris bella gererent. Additae bule classi duae fabrum Centuriae, quae sine armis stipendium facerent. Datum munus ut m chinas in bello ferrent.Secunda classis intra centum usq; ad quinq; Ac septuaginta millium cenissim instituta. Et ex iis senioribus limioribusq: uiginti eonscriptae Centuriae. Tertiae classis quinetuaginta millium censum esse uoluit, totidemq: enturiae, & eae eodem discrimine aetatum fictae. In quarta classe census quinq; & uiginti millium , totidem Centuriae factae. Quinta classis aucta, Ccnturiae triginta factae. In his accensi,co nicines, tibicinesq; in tres Centurias distributi. undecim millib.haec classis censebatur. Hoc minor census reliquam multitudinem habuit. Inde una Centuria facta est immunis militia. Ita . pedestri exercitu ornato distributo': equitum ex primoribus ciuitatis duodecim scripsit Centurias. Sex item alias Centurias, tribus a Romulo institutis, sub iisdem quibus inauguratae erant Rominibus fecit .
p. II. Res erant Centuriatorum comitiorum habendorum caussae : una creandorum magia stratuum, altera legum serendarum, tertia iudicij exercendi . ac magistratus quidem his
Comitiis creabanrur omnes, qui Sc maiores magistratus , & patricii uocabantur: praeter Dictatorem, Magistrum equitum, & Interregam. Grant autem maiores magistratus, penes quos erat maiora Reipublice auspicia,ueluti Consules, Praetores, & Censores. Dictatores enim non a populo creabantur: sed si Senatui uideretur, iubebatur Consul Dictatorem d ceter hoe est, quem
uellet, modo ex Consularibus aliquem, nomi-nare, qui Dictator esset. Tum Consul captatis auspici js, oriente nocte, silentio Dictatorem dicebat, qui deinde Magistrum equitum quem uellet dicebat. Interregem autem Patricis prodebant:hocr est, unum aliquem ex suo numero deligebant, & declarabant, qui magistratu Curulem quinq; dierum gereret, no aut a populo creabatur. Animaduertendum etiam est, his Ce turiatis eomitiis Proconsules interdum creatos: quod ex lib. Livii 36. perspicitur, ubi Centuriatis coinit ijs P.Scipionem 2q. serme annos natum creatum fuisse Proconsulem, & cum summo
imperio in Hispaniam prosectum scribit. Videntur etiam Reges sacrorum iisdem Comi ijs
creari consueuisse. eius enim sacerdotium magnum illustreq; fuisse constat:ut qui in Regis i
cum quod quidem ad sacra attinet successerat ideoq; ci & nomen regis ,& ornatus Regius relictus erat . magnitudo igitur sacerdotis cmcit, ut probabile sit, quoniam a populo conferreturs quemadmodum Celi. auctor est iis potius comitiis quibus maximas quasq; dignitates dare solebat, quae erant Centuriata, creari solitum hune sacerdotem, quam alijs.Itaq: sub illa prima causisa magistratuum creandorum Regis quoq; sacrificuli errandi caussam coprehendimusmon quod Rex saerorum magistratus esset, sed quod dignitas quaedam tamen esset, quae a populo non alia ratione quam magistratus daretur. De Decem uiris uero qui legibus ferendis creati sunt,& de Tribunis militaribus. Consulari potestate, quo historia certum est, comitiis Centuriatis creatos, propterea nihil dicimus, quod iam dudum ille magistratus Romae creari desierat. sequitur atera eaussa, legum scilicet serendarum: ' quo uerbo etiam rosationem coplectimur, qua bellum a populo iubebatur. LeSes autem non omnes. sed eas quae a plebiscitis distingit untur, intelligimus : quae apud ueteres tum Centuriatae, . tum Consulares appellantur Centuriatas autem hoc uno ueluti signo cognoscemus, quod quae leges serebantur a maioribus magistratibus, haesere Centuriatis comitiis serebantur: praesertim si auctoritate Senatus serrentur,ac de re quapiam maioris momenti essent: ueluti leges duodecim tabularum. Diximus autem sere ita factitatum fuisse quia perpetuum non erat,ut quas leges se rent maiores magistratus, eas Centuriatis eomiatijs ferrent. scribit enim Cicero primo libro ad Atticu a M. Pisone Cosule rogationem latam ad populum, de religione a P. Clodio contempta rquum in comitio latam fuisse testatur. unde apparet non fuisse huius legis comitia Centuriata, ut quae intra pomoerium haberi non possent. Belli etiam indicendi caussa ferri legem iisdem comiths solitam, patet ex quarto Livii, ubi rogati uem de
376쪽
hes in bel Io Macedonieci ab omnibus centu riis antiquatam scribit. Non iisdein tamen comitiis, sed I ributis pacem iuberi solitam, postea suo Ioco demonstrabimus. Tertia comitiorum Centuriatorum caussa est, uti iudicium de perduellione fiat, hoe est de eo qui se
hostili animo in Rempublicam gessit. nam ma testatis quidem iudicium in foro, a certo Praeto re exercebatur: perduellionis uero a populo, in campo Martio, per Centurias distributo. Scribit Cnim Cicero pro Sextio eum & saeratis legi bus ,& duodecim tabulis sanctum esset, ut neque priuilesium irrogari liceret, neque de capite ci uis, nisi Centuriatis eo mitiis rogari. Itaque &Tib. Graccho quod nimis seuere censurani geredo ei uitatem exasperasset, M. Pompilius Tribunus plebis diem perduellionis ad populum dixi Ose traditura Valerio:& C Rabirium eiusdem criminis accusatum, in capo Martio Cicero ea quae extat oratione defendit.
lia fiebant in .put III. CEnturiata comitia non nisi a maioribus
magistratibus haberi poterant . in iis enim di maioribus auspiciis, & maximo imperio opus erat . itaq; habebant Consules, Praetores, Censores, Dictatores,& Interreges. ac ma
gistratuum quidem maiorum, quos solos his eomitiis creari supra ostendimus, eo mitia Consules sere semper haoebant. Itaq; & Consules creabant, de Praetores. Etenim non modo Consules, sed ne Praetores quidem a Praetoribus creari ius erat. Consules, quod maius imperium a mi
nore rogari ius non erat: Praetores autem, cum
ita rogarentur ut collegae Consulum sint, quorum est maius imperium. Porro autem sorte id alteri e Consulibus eueniebat, nisi inter se de ea Te comparassent. Censerum praeterea comitia consules habebant. At si fortὰ uel contentione ordinum, aut magistratuum, uel candidatorum ambitu, uel alia ratione perfici ante anni exitum comitia nouis magistratibus creandis non potuissent, dum patritios conuenire oportebat ad prodendum ex suo numero Interregem , qui dies quinq; imperaret, a quo alius deinde creabatur:
eodemq; modo alii atq: alii singulis quinq; diebus creabantur, donec subrogati essent ab aliquo ex iis Consules, qui statim inirent magistratum. Non suit tamen moris, ut ab eo qui primus In terrex proditus erat Comitia haberentur: sed uela secundo, uel ab insequentibus: sic ut ad undecimum etiam Interregem aliquando peruentum sit . Legum uero ac iudiciorum comitia Centuriata habere solebant, nec omnes tamen magistratus. Primum enim leges eonsulares quae pa sim reperiuntur apud auctores, satis ostendunt legibus serendis Consules eomitia Centuriata haberer de in iudicio Manlii Consules comitia habuerunt: de lex Hortensia, quam tulit Dictator Horiensius, ut plebiscita omnes tenerent:& Aemilia, quam tulit Aemilius Mamercus, ut censura sesquiannua ei seir 8e omnes Comeliae L. Syllae, argumento sunt, Dictatores legibus f
rendis Comitia habuister de Dictator L. Quintius , iudicium ad quod maximὰ creatus erat,exercebat cum Sp. Melius a magistro equitum C. Seruilio Ahala interfectus est. Iam uero si in umbe Consules non essent, Praetorum ac presertim
urbani senimum imperium filisse Cicero & Gellius demonstrant. unde sequitur, sue legum, siue iudiciorum comitia Centuriata habenda filia
sint, Praetorum fuisse eum populo agere, cen fores autem Centuriatis comitiis legem tulisse, nunquam legimus :& cum leges censorias apud auctores reperimus, pro censorum subscriptionibus, aut locationibus a censorib. factis accipi
debent. Interreges uero legum aut comitiorum
iudicia habuisse, nunquam legitur. Sed nec iis ea comitia habere licuisse argumento esse potes himperii breuitas. quae promulgari perferriq; leges pati non poterat: tum uero quod in In terr
gno nihil prius agere cum populo licebat quamlubrogati essent magistratus ordinarit: se nee magistrum equitum habuisse unquam comitialegimus: fortasse quod dictatorem sequi, eiq; p
rere illum oporteret. Ex his uero qui magistra. tus, non essent, solos pontifices ius nabuisse eum
populi agendi reperio: nimirum ut Regem sacrificulum comitiis Centuriatis crearet . nam ut coteris in rebus summa erat potellas magistratuu , ita in sacris curandis maxima erat pontificum potestas: ideoq; de sacris eum populo agendi ius
pro sua dignitate habuisse eredendum est. SpQv I TvR ut de iis personis dicamus, cluae comitiis Centuriatis suffraῖium serebant. Existimo autem equidem iptas quidem centurias omnes suffragii ius habuisse, non tamen omnes eiu es qui singulis centuriis continerentur . Quos enim censores ignominiae caussa in Ceritum tabulas reserebant, eos iure suffragii privabant. utcunquest, omnes ciues Romani si modo pleno iure ciues essent, ius fercndi suffragii comitiis Centi riatis habebant . Quo in numero municipia,c loniae, & praesecturae Italiae comprehendebantur . Adesse praeterea his ipsis comitiis solebant
diribitores, rogatores, custodes, de praeco n. s.
Erant autem diribitores qui tabellas populo pereenturias ministrabant: a diribendis, hoe est diis stribuendis tabellis si edicti . non enim populus ipse domo ad eo mitia tabulas afferebat sed in comitiis ab illis diribitoribus accipiebat. Rogatores autem erant qui cistam dc rebat, in quam tabellas
377쪽
Libellas tanagii populus coni j ciebat: quod multo tempore iaciebant antequam tabella sustragi um ferri a populo coeptum esset: quo tempore diribi intibus non opus erat, sed eo sollini qui rogaret sex centuriae sic mentias, quas postea reseraret. colligebant enim centuriatim suffragia prius
uoce , postea tabe Eis. Custodes porr5 erant qui praeter id quod obseritabant,ne quid fraudis committeretur in sortitionibus & suffragiis dicendis describebant etiam cuiusq; centuriae educta e cis sta suifragia: ut inde appareret , quae esset illius
centuriae sententia: quam sententiam tum prae cones magna uoce pronunciabant . Animaduertebant etiam ne quid uel magistratus ipsi in sot liendo fraudiis admitterent. Praeterea post lata suffragia , ita quibusdam.tabulis numerum sententiarum punctis notabant. Et quoniam tanti intererat a praerogatiua centuria renunciari , ut sere semper praerogatiuam reliquae centuriae sererentur: idcirco ut ne hic fratas ulla fieret, ex
imo ἱ singulis candidatis dari solitas singulas t bellas quibusdam suis amicis, qui notarem in sua qui'; tabula numerum suffragiorum, quibus sui
candidati creati ellent: qui numerus punctis notabatur. unde fit ut puncta prosustragiis a Cicerone dicantur. Vt uerli praerogatiua centuriae praeficiebatur candidato primus custo, , ita aliis centuriis alii praeficiebantur custodes. P
stremo illud intelligendum est, non fuisse per
peiurun, ut senatores primarii in comitii siros torum , diribitorum, de custodum munere fumgerentur: sed si quando uellent comitia omni non modo fraude carere, sed etiam suo ministerio
cohonestari, uel quia magna res ageretur, uel
quia id lio noti alicuius tribuerent. Ac magistr tuum quidem comitiis custodes ab ipsis candi datis praeficiebantur: ut iam dictum est. Rogatores uero ante tabellas quidem populo datas, ex ipsis desumebantur centuriis aliqui uiri graues.sed post tabellarias leges latas, rogati opinor ab eo qui comitia habiturus erat, operam suam publice in ea re praestabant ii homines, quos bona fide suifragia collecturos existimasset: vel sua spote id honori amicorum tribuebant aliqui uiri graues. Quod idem ut de diribitoribus senti an eqadducor, quod non quemadmodum praeconumerat ordo quidam ac uelut collegium sodalitas vequibus hoc erat munus proprium, ut praeconium fac frent, ita diribitorum ordo cui hoc onus incumberet, ut tabellas populo diriberent: sed idis interdum senatores hoc munus suscipiebant, ut ex iis quae diximus planum cst. Praecones porro certi quidam homines eram, qui faciendo praeconio questum faciebant, quos comitiis reperio adsuille: primum ut classes uocarent: deinde post descripta singularum centuriarum suffragia, ut
magna uoce pronunciarent, quae esset illarum
sententia. Animaduerti praeterra non modo si Sularum centuriarum, ut quaeq: suffragium dixi llat, sententiam a praeconib. pronunciari solitam, sed etiam post lata omnia suifragia, rursem quid
populus uniuersus iussis et uoce praeconis declarari. Sequitur nunc ut de candidatis dicamus. Erant autem candidati,qui magistratum aliquem
petebant se dicti a toga candida quam gestabant, qui se magistratum petere protesii essent enisi sorte aliqui iam designati essent: qui si alium
magistratum peterent, sine toga.candida petebant. Fuit autem in more ut candidati sine tunica uenirent ad supplicandum populo , illa sola toga candida, eaq; recincta, induti: uel ne in sinu gestarent nunios, quos populo diuiderent ruel potius iu dignos magistratu non gener , non opibus, non gratia, sed uulneribus de cicatricibus populus iudicaret: quae ut ab iis conspic renturiquos ambiendo prensabant, sine tunica
ad petendum descendebant: uel ut perinde huiusmodi nuditate supplicum habitum ostenderent, atq; se prensando, rogando, salutando populo submWtehant. Hi candidati suam quidem petitionem biennio ante incipiebant, quam magistratum inire possent: non eo tantum tempore
quo toga candida induti poeulo supplicabant:
nam eo tantum anno uere candidati erant, quo
uel designari, uel repelli suffragiis populi opor-
ebat: cic hic proprie annus petitionis dicebatur. Qui ' etiam existimo post edicta tantum comitia candida toga illos usos suille . his enim indicii, qui petere uellent, profiteri se candidatos oporrebat : alioqui nisi intra legitimos dies professies lent se petere, ratio eorum haberi non poterat. Quod de praesentibus intelligi uolo: nam etiam absentes poterant , tametsi eorum ratio haberi non posset, se petere profiteri. Illam uero at sentum professione intelligo, eorum in conci ne populi nominationem, de magistratus deinde per amicos ad populum supplicationem. Reperio enim eos, qui in prouinciis erant, si ad petitionem consulatus uenire uellent, satis habui si se, si post edicta comitia uenit lent. Vt Caesar cum ex Hispania ad petendum contulatum uenit, dictis iam comitiis urbem ingressus est ad petendum : ut scribit Suetonius. N Marius ad primi consulatus petitionem ex Africa decessit, cum duodecim dies superessent ante comitia: & in itinere septem diebus consumptis, petitione qui que dierit in consulatum obtinuit. Adornabant igitur suam petitionem multo ante tempore qui magistratus petebant: idq; aut per sic , aut per amicos: sed proles sos petitionem suam ante edicta comitia nusquam reperimus. Neq; uerb in professione existimo satis suille candidam toga inducere, sed etiam solenni ad populum nominatione, quae in concione ab aliquo magistratu data, seret . ut omittam quod absentes profiteri poterant: quae sine tosa candida professio necessatio
378쪽
necessario sebat. eadida aut toga petitionis signu erat, ut a populo dignoscerent, qui adiret magistratus.qua diu. n. retinebat toga eadida, ta diu perstare i petitione: ea deposita, te pete di voluntate deposuisse cadidati cclebatur. Ia uero ne populus mapistratu alicui madaret id igno,aut contra leges, publice intererat cosiderari eadidatorii caussas a magistratibus δε eosilio publico: quae deinde ad populit allegatae eis ciebat,ut eoru tm qui digni essent, ratione comitiis habere uellet. Ac saepe ct eo tra populisti idia mani festa,magistratus iii dicio, aut senatus decreto excludebant suffragijς populi non ulli cassidati. Quod uerd supra negauimus a costile qui habiturus esset comitia, nome cadida toria recipi ad la tepus no pertinet, quo i capo habebat comitia,led ad initiu petitionis i eadida ueste, & ad simplice professione. Na qui ex cadidatis digni uidebant quoru ratio haberetur, eoru nome colui recipiebat: hoc est, populi suffragio permittebat, ut ex ijs designaret quos uellet: adeoq; eii nonic cadidatorii recipere oportebat, ut omnino suffragio populi excluderet, cuius nonae no recepisset. Ac si que populus designasses,cuius nome accipere nollet, nihil eo des ado populuς perficere posset,quado ei liber u esset populi cosiliu dimittere cu uellet. sine post latas leges tabellarias, quia de publico suppeditabat tabellae suffragii, ia ante comitia cadidatorii nomina publice recepta esse oportebat: ut nonae eo rii publica auctoritate i tabellis scriptu populo daret.Notadii est etia, ordinariu fuisse, ut Post edici i comitia trinunditii spactu relinqueret ante die comitio tu partim ut ad O die populus undiq; ex italia couenire posset,partim ut cadidati populo frequetiori,& nomodo urbanae , sed etia rusticanae multitudini supplicare Possent.ex quibus coseques est,qm cadidati post edictum cadida toga sui nebat, qua post eo mitia deponeret, si modo ad die praestitutu comitia seret,ordinariti fuisse, ut nomulto plus c. trinundini spacio uere candidati essent: hoe est, cadida toga iduti. Caussas aut cur cadidatorii interduratio no haberetur, multas sui se reperio. una erat in aetate. Quia . n.lex erat, qua certi quida anni constituti erat, ante quos no liceret magistratu caperet ea erat legitima eaussa Cur ratio alicuius no haberet,si ante annos lege eo stitutos
ad petedii magistratu descederet. Na primia esistat nulli et xiiii Romanoru licuisse ullii magistratu urbanu gerere, qui dece annos no militasset. Quod si militaris aetas fuit an . I7. relinquit ante septimii di uigesimii annu magistratu urbanu gerere no licuisse,nisi quis legibus solueret: queadmodu de Popeio, Octauiano, Africano, alijsq; permultis factum fuisse legimus. Legibus aut annalibus Aedilitia aetas
fuit an . xxxv I I . Praetoria,ann. x L. Cosularis .anno x L III.
adeo ut petere Aedilitatem non liceret ante annum aetatis π xxv I. Praetura ante annu xxx Ix. Consulatu ante x L tr.
Quonia aut e magistratu petere'lieebat dece peractis stipendi js, primus aut e magistratus urbanus erat Quaestura: hine sit ut quaestoria aetas esset primit xxv I I. aetatis anno, ii, qui aetatis legitima stipudia fecissent. Hac aetate uterq; Graechus quaestor fuit: isdemq; xxx.anno aetatis Trib. ple. fuerunt. Ex quo etia colli3o, Tribunitia aetate fuisse anno xxx. Altera caussa quamobre eius qui petebat ratio n5 haberetur,erat in ordine petendi magistratus . na lege Cornelia uetitu erat,ne cui praetura petere liceret, nisi qui quisor fuisseimeque eonsulatu, nis qui praetor fuisset: ite necisi decennio interiecto eunde magistratu petere liceret.
porro & alis,lex qua uetabatur ne in magistratuit comitiis, absentum ratio haberetur. Quare legibus solutos suisse intelligendum est omnes, quos absentes creatos re perimus. Postremo si qui turpi iudicio damnati essent, in perpetuum omni honore ac dignitate priuati erat. Ac de caussis quide ob quas nomina candidatorum interdia non reciperentur,hactenus. Rationem aut petendi cadidatorii lati s si me explicat liber m atris. De petitione costulatus. Pauca tame quaeda ex historia sub ijcia. Animaduerti enim conuenire in forum solitos candidatos, ut populo supplicarent. quod non tantum de urbana multitudine intelligedum est, sed etiam de rusticana, quae nundinis in urbem couenire solebat. Illud quoq; ex Valerio intelligitur, solitos fuisse candidatos , singulorum manus quos rogabant apprehendere . Vnde effectum est, ut prensare pro eo quod est ambire magistratum, tam saepe accipi reperiatur. Scribit etia Macrobius, candidatis usiam fuisse olim in comitium nundinis uenire, & in colle consistere, unde coram possent ab uniuersis uideri. Candidatos praeterea reperiosolitos secum adducere non inodo in sorii, sed etiam in capum, uirum alique gratiosum apud populum, qui suo nomine peteret. lex porro fuit quae uetabat ne scruos nome- clatores candidati circumducerent, qui dominis suis nomina singulorum,ut quisque obuius fiebat, suggerere soliti erant: quam tamen legem candidati non seruabant. praeterea fuisse hoe in laboribus eadidatorum intelligimus, ut salutarent, nominatimq: benigne appellarent singulos ciues, utqlii': se eis offerebati Non fuit autem necesse, ut siquis candidatus magistratum quem petierat non obtinuisset,deponeret uestem candidam: sed ad alium petendit uenire poterat. Nam in ipso etiam campo, die comitiorum candidati populo supplicare solebant. Quod tamen ant Efaciendum crat,quam misse in suffragium tribus essent ab eo qui eo mitia habebat. Corrumpendoru aut suffragiorurationcs complures erant . prima cu tributim aut centuriatim numi populo dabantumhoe est, certa quaeda pecuniae summa diuidebatur in tribus,aut centurias quas quis uellet corrumpere. Qua ad re comparari solebant certi homines, huiusce operis uelut redemptores,quos diuisores appellabat. Hi certo quod a precio accepto a candidatis,aut uero ab amicis,qui se sequestres, iterpretes'; in eoru causisa interponebant, corrumpenda plebis sui ragia suscipiebant. quom ego munus necessariu reipublicae fuisse arbitror ex eo, ut largitiones populo fieri legibus no prohibitas, ta frequens usitatumq; erat, ut necesse suerit esse certos homines qui opera se a hac in re populo praestaret. Imperatores.n. cum uictores ad triumphili redibant, saepe reperiuntur congiariu populo dedisse. Praeterea testamento
sepe populo aliquid legabaturun funeribus magnificis populo fieri largitio solebat. Deniq; ob alias multas caussas ab ijs qui populi fauore captabant, largitiones populo factas reperimus. Hinc tria a Milone cosupta patrimoniarhine illud epulu pop. Ro. a M. Crasso datu, SI tres minae in singula ciuiu capita: hine apud Suetoni ii Augustns Fabianis,& Scaptiensibus tribulibus suis die comitiori ne quid a quo qua candidato desiderarent, singula millia num um a se diuidebat. Propter has igitur receptas Romae largitio. nes, erat ministeri u diuisorum publice necessarii a. Neq;. n. existimandum est , omnem numorum per tribus diuisionem suisse legibus ambitus prohibitam:alioqui legitimos
379쪽
non hinuissent diuisores singulae tribus. Sunt & aliae corrupendor u suffragioru rationes legibus prohibitae, quas, qua leuiores sunt, breuitatis causa praetermitto. atq; illa quide sustici it de candidatis. Nunc personas comiti Orii, quae habentur aut legibus ferendis, aut iudiciori a caussa, persequamur. . Ac legibus qui de serendis no aliae persenae
interueniebant, quam quae comi ines erat aliis centuriatis
comitiis. Vnu hoc propriti uidetur, c P quonia lege ante recitari oporteret quam populus suffragili diceret, ad ca rescribas interuenire oportebat Subiiciente. n. scriba, lege recitabat praeco.Tu ucro audiri eos oportebat, si de luge ad populi 4 dicere uolcbant, aut suadedi aut dissuadedi caussa. Qua de re in modo legii ferendaru explicfido asemus. in
comitiis uero centuriatis iudicioru caussa, nisi accusatoris esset qui ccturiata comitia habere possct, praeter eas personas quas omni b. ccntur aris coinitiis adesse ostedimus,
in ruenti e primum eiu oportebat, qui diu perduellionis ad populum dixistet: tum uero dcfens brein qui pro reo di- curet: postremo & ipsum reii sordida tu, cis amicis qui populo supplicarent, priusquam in suffragiu mitteretur. Nisi sorte exilii caussa solum ante diam iudicii rcus uertisset: quemadmodu secisse Camillu, Coriolanu, Seruiliu Ahala,
caesone Quintili,&Cicerone ipsu in historiis legimus.
ANτε comitia centuriata edictu in proni itinecessarium erat, ut ad quam dic ni conuenire populus deberet, multo ante intclligeret. Vnde sit ut in omni historia tam si pe reperiantur consules comitia edixisse, scriptumque in tabella proponi publice hoc edietu in
solebat. Et quoniam comitiis etiam adesse ex agris homines oportebat, qui in uibem serenis nundinis, hoc est nono quoque die non vcniebant, propterea edictum illud per plures dies publice extare necesse crat, ut populo uniuerto notum esset. Riiod ita accipi debetis modo nihil aecidisset quod impedimento citet, ne legitimo temporc c mitia haberentur. Nam si quando res ad interregnum rediisset, poli praemissum ab interrege edictum , no potera tantum temporis interii ci .Erat enim Inter regis imperitii quinque tantum dierum: poterat autem secudus in terr x comitia habere, ut superius ostendimus. Iam uero superioribus temporibus, quibus consules bellis urgentibus in urbe esse non solebant, ire accidebat, ut in exitu annus prope inci, necdum tamen subrogati magistratus es lent. Eo tempore interdum reperi mus propter necessitatem subroandorum magistratuum, paucis post edictum diebus, ha. ita fuisse comitia. At temporibus .aetati Ciceronis proximmis Consules totum sere annum sui cos latus agebant in urbe, nec ad exercitus, uit in prouincias,nisi ad finem anni prosi sistebantur. Vnde sebat, ut legitimo tempore comi tia magistratuum cessarent. De obnunciatione satis multa supra dicta sitiata de intei cessione nunc paucis dicendii. Intercessio tametsi penu tota Tribunis ple .esset, ut qui crea ti antiquitus uiderentur non iure dicundo, nec caussis querelisque de absentibus noscendis, sed.intercessitonibus faciendis: tamen aliis etiam magistratibus pro suo imperio conueniebat. unde in legibus Ciceronis scribitur, Par maiorve potestas plus ualeto. Qua lege significatur, parendum esse intercessioni paris aut maioris potestatis, unde
ςilicitur, interced di ius fuisse collegis inter se de m iotibus potestatibus. Quare Consules inter se iri et
resque de Tribuni intercedebant: Sc Consules ccteris niagistratibus,non modo intercedere poterant,sed etiam ius habebam ab omnibus magistratibus Sc comitiatum de cocione avocadi. In quo tame excipiendi sunt Tri. pl. quoru actioni b. intercessione impedie dis soli collegi ius habebant. Quia in intercedendo maior iis potestas erat, si reli quis omnibus magistratibus. in agendo. Quo fit, ut cessantibus omnibus imperiis,creato Dictatorciadhuc in te cedendi potestas Trib. pl. relinqueretur. Ac ceteris quidein reb. i uel a senatu, uel a magistratib. publice fiebant, imtercessione locu habuit te nemo ignorat . in comitiis uero ceturiatis an locu habuerit,& quado interponi soleret, magis dubiu est. In magistratuu tame comitiis locu habuisset .iu. lib. 7.demostrat. Hoe uero esticiebat Tribunoru intercessio,no ut populum uocare no posset Coiul, qd nemo ei uetare poterat: sed ne quid his comitiis suffragiis populi peragi posset. In legum uero comitiis certu est intercessioni locu fuisse. Intercedere aut sol cbat magistratus, no cia lex promulgabatur trinudino, sed eo die quo ferebatur. Neq;. n. Tribuni uetate poterant, ne quisqua cocione
haberet promulgando sitae legis caussa: scd ne populus acciperet legem, quae inutilis aut pciniciosa uideret. Itaq; qua
diu promulgabat, licebat oratione dissuadere lege: cu uero serebatur, intcrcessio iter pone da erat, ne a populo acci peretur. Haec aut sustia glorii interruptio potissimu accidebat in comitiis niagi iuratu iuquia nisi initis ia suffragii ς.
uix apparebat in limoi comitiis sidqua contra leges steria qexat in axima caussa,cur se Tribu . iterponeret ad impediere da comitia quae ita seret. Quod ii magis ratus nec obnunciatione nec intercessione i pediret, quo potestas fieret pop ulo:& ut inde liceret librariis describere, si qui uellet lege apud te habere. Qui aut lege ita publice Pposuerat nauigalle dicebat, qua uis ad populi, nodu tcrre coepi siet. t mellino negaueri in qum dicat etia lege Pinuigii re, qui intri nudino ad populit de sua lege dicit. itaq; sentio ite ibu promulgadi sigi iiii care uanciatio edudgiuulgus rei,
siue uessio, siue icit pyomo aut cui Pro alteio tantu accipi,
Ergo quomodociiq; lex iuulgus c. batur, promulgari dicebatur: Cum uero scripta publice exhibebatur, p roponi dicebatur. ln quo obiter id obseruadu est, lolitos eos qui lege ita stolica sit, nomen suu adicribere. Atq; hutuli nodi proscripta ante sebat, quam legem quis ferre inciperet. Nam eui se te cocione habere solit*s reperiamus legii ro gai ores Prius qua lege proponcrct, i qua cocione populo i lucellitate de utilitate proponendae legis ostederent: atta nim lege serre adhuc no diccbantur, sed praeterea necessirni erat trinundinu ad lege promulgai da. Post hac igitur legis propolitione trinuudino etia proin ulgida erat. Promulgare aut iri nudino,est lege qua proposueris, trib. diebus nudinarii aduocata cocione ita recitare, ut de singulis
capitib. populu dc doceas,dedoceri adhibitis aliis sua solitufacias: data iterim facultate, ut si uolet dege improbare dis.
suadere': pobsit. Nudinar v. n. diebus feriae Paganoru crat,
id est Ruiticorum , quibus conueniunt lac Sociis pro priis uel mercibus pro uitiari, sebantquς nono quoque die. Itaq; cum frequetior tu esset populi multitudo, Ppter
istitutu erat, ut illis potissima dicb. lcges Pmulgaret. Quo e legi Ppotitano mo a magistratib.doceri populit opoctebat,sed et a priuatis,data eis cocione a magistrat ' Solebant
380쪽
lebat. n. qui lege serre uolebat, sibi uirit alique magria auctoritate praeditu siciliare & adiungere, et populo suaderet ut legem acciperet: isq; legis auinctor appellabatur. Ol seruatu et dignia est, si, cui Iex ita trinundino promulgabatur,solebat popu Ius significatione dare acclamationibus lege sibi
accepta esse,aut no est e,antequa dies suffragis ii Iairet. hoc. n. est,qs toties Cic. praedicat, decretis
Italis ter se reuocatii esse.Neq;. n.de suffragiis in telligi hoc pot: praesertim eu tot comitiis eade Iese iuberi absurdu sit, & nudinis comitia haberetis no esset, ut postea docebimus. Recitabat ergo tribus nundinarii dieb. lex i cocione simulq; d cebatur singulatim populus,& rogabatur ut lege accipere uellet: proditaq; die qua comitia haberetur, legis se redae caussa, ut ad illa die freques adessςt,rogabatur. An uero qui trinii lino ita promulgabat lege,serre ea diceret,aiitea soli a die qua populus erat suffragili dicturus, ego de ea re sic icnti O,uere quide ac proprie serti lege, cu populi suffragus comittitur: ideoqi cum apud auctores reperimus die serendae legis, de die comitior ii intelligimus: quin tamen lege etia ferre diceretur , qui trinundino promulgabat , negari notat.Neq;. n. aliud signi sicat lege aut rogatione ferre,ut C. cu uerbu ου ρω ostendit, qua i medium adferre. Quoties igitur cocione quis uocabat, ut sua lege Populo exhiberet, toties ferre lege dicebat .Quia ranae illo trinia lino magis cognitionis caussa lex populo exhibebatur,u ut eius suffragiis tu comitteretur , propterea illa uerius promulgatio legislatio uocabatur. Ac de legu quide promulgatione hactenus. Nue i iudiciis quid ante die comitioru fieri oporteret, pauca dicamus. Prinau i . tur ante comitia iudicio risi oportuit tri nundino prodi dic,quo haberentur comitia. Et quonia priuilegi ii quo perduellionis crime iudicabatur, lexerat Centuriata, ut supra demostrauimus: propterea omni b. Centuriatis legibus comune esse dicimus, ut tri nundino proderetur dis comitioru:
quo uihil aliud fieret illo trinundino, si ut proderetur dies: sed quia lege lata iudiciu hoc peragebatur. Tribus illis nundinarii diebus lex in cocione citabatur, ceteraq: peragebatur, quae in legum promulgatione obseruali diximus. Hoc igit Omnibus Centuriatis eo mitiis magistratuit, legu,&comitioru c5 ueniebat, ut eo,quo dixi, modo dies comitioris ediceretur, & tri nundini tempus relinqueretur inter edictu Se diem comitior v. Erat &allud coiter obseruadu in omnibus,ut senatus auctoritate habetentur comitia Centuriata. Illud etia in animaduertendum est, primis quidem temporibus post habita comitia, patres auctores sieri solitor: postea uero patres ante comitia auctores fieri oportuisse Itaq: Liuilis lib. 8 .scribit a Dictatore P. PSilone legem latam, ut legum quae comitiis Centuriatis ferrentur, a te initum iu stragium, patres puctores fierent:illud,inqua, aper te ostendit, ad illud usq; tempus, post comitia patres au ictores fieri, solitos: sed post hae legem, ut patres
ante auctores serent, fuisse necesse. Deniq; constat i omni b. Centuriatis comiti s suisse necessaria senatus auctoritatem. Unde si, ut i historia Livii, ubi mentio est comitioru magistratibus crea- dis indictorii, senatuscos ultu praecessiste reperiamus. Ia uero illud intelligendii est, nulla Centuriata comitia iure haberi potuisse: nisi eaptatis ante
auspiciis. Captare autern auspicia, erat ex auibus,
ceterisq; signis auguralis disciplinae propriis, Iouis uoluntatem iterpretari. Eiat.n. Romani iam
inde ab Romuli ac Numae instituto religionis obseriranti simi: ut sere nec publice, nec priuatim 'uicquam aggrederentur diis inconsultis. Dionysius tamen li. 2. scribit postremis temporib. auspicia comitioru tris ad usurpationem quanda antiquitatis retenta fuisse: dc eos, qui magistratum accepturi essent, prima luce loco aperto expositos
dias supplicasse.Tum exaugurib. publicis qui aderat, nonullos nunciasse illis sulgur sinistrii, quod
omnino no iactu st. Illos augurium ex uoce accipientes, abi ille magistratum accepturos:alios qui
de satis esse existi inantes, nulla sibi aduersa auspicia fuisse:alios uero etia repugnati b.diis. Qui igitur comitia Centuriata erat habiturus,ut iuspicato habere comitia uideretur, priussi in capum ueniret,in arce aut alio quod i sed intra pomoerium loco auspicabatur,ibiq; augurem quem sibi in auspicio esse iusserat, non ta cosulere Deos iubebat,
quam bona esse auspicia pronunciare. Itaq; ex uoce Auguris uerius si ex ullo signo, ex auib. aut ex coelo sumpto,auspicabatur. Seruadi uero de coelo uetus quidem haec erat ratio,ut magistratus adhibita augure seruaret ipse de coelo, no ola alteri crederet. At Cic. aetate pullario omnia credebat ipse, n5 auspicabatur. Praeter auspicia autem crat
sacra quaeda legitima, quae seria magistratu ante comitia Centuriata oportebat: in qui b. hostiae immolabant. In quo finem facio tracta di de iis,q ante comitia speetada esse diximus. Na si edicto ante proposito, req; per multos dies ante promulgata, senatus auctoritate sacris factis auspiciis addicentibus, nullaq; obnunciatione interiecta, Centuriata comitia maior magistratus habere uellet, nil omiserat eorum quae ad legitimum modum comitiorum ante ipsi comitia requirebatur. De
inceps sequitu r,u i de iis agamus, quae in ipss c mitiis obseruabatur. Pop. R. cui quidem ius erat suffragii,ad diem edicti coueniebat in capo Ma
tio:atq; ibi privse i Centurias distribueretur,habebat magistratus cocionem ad populum, qua rogabatur ut id quo de ageretur, iubere aut uetare uellet. At si magistratuum quidem essent comitia , solebatis qui habebat comitia rogare populum, ut ex iis candidatis quorum haberi ra