장음표시 사용
41쪽
ΑMir A, est patris soror,ait Paulus I. I O .f. 7. D. de grad.&adfin. ΑMi TA magna, est aut soror, ait Paulus I. I O. f. 8.D. de gradib. ΑMi Ta maior, ait Paulus, est proaui soror, patris uel matris amita magna. l. IO.6.8. D. de gra.
AMITA maxima est, ait Paulus, ab aui soror, patris uel matris amita maior . l. Io. s. Io. D. de
AMITINI, amitinae sunt, ait Caius, qui quae ex fratre & sorore propagantur . l. I. I. I. D. de grad.& astin. idem Paulus i. Io.6.8.eod. ΛMovERE, inquit Donatus, proprie est saxum de loco mouere. denique est non auferre, sed remouere .lItaque Iurisconsulti quibus in personis notare furti infamiam noluerunt in iis hoc uerbum usurparunt: uelut suis haeredibus, quasi non ex familiarem auserant . l. si Ieruum , 7 I. s. Praetor . D. de ac uir.haered. in seruis domini testamento manumissis. l. Titia, 9.s. I. D. de manu. test . praesertim autem in coniugibus: inter quos etiam Rerum amotaru actio instituta est, earum reru nomine quas diuortij consilio aue terint. de qua extat tit. Rerum amot. AMPHIT APA, ἡ,φι--,uestita utrinque uillosa: apud Vlpian. l. 2 3 . .: .D.de aur. argen . nam, ut
ait Hesychius , ἐχων; id est, uestis utrinq; uillos habens. quod
idem Nonius tradit. AMPHORA, uas cuiusuis materiae , duarum urnarum capax, ligura cubi, rei cuiuis continendae: ut uino oleo, &c. Itaque Iulianus l. r o 6. de uerbor. signis e. Eandem, inquit, causam amphorarum ei te: ut quum uinum habeant, tum in uasis uinarijs: quum inanes sint , tum extra num e rum uinariorum sint: quia aliud in his addi posist. Eius mentio sit apud Vlpia n. l. i I. go . D. de usu fruct .apud Pompon. Iulianum , Proculum pro uase umario a. r. l. .& ti . De trit. uin.& l .ult. ins n. D. dele g. Rhod. Hinc AMPH RARIvM uinum quod e dolio in amphoras est diffusum: apud Proculum l.ultima, . I. D. de triti. uin.& Ole
AMPLIATIO a Comperendinatione hoe differt, quod illa libera est, & in iudicum potestate poma : haec nece steria,& legis ui atque imperio instituta. illa saepius fieri poterat, haec semel tantum : illa in id tempus quod Iudicibus placebat alteram actionem differebat, haec in perendi num diem duntaxat. Prima disserentia patet ex Vertina IlI. ubi Cicero ait, Antea uel iudicari primo poterat, uel Amplius pronunciari. Item, Et iam si lex ampliandi potestatem faciat, tamen isti turpe sibi existiment, non primo i
dicaret . Item, Cum haec omnia tanta eo tentione, tantis copiis agerentur, tamen tamia uis istius iniuriae, tanta in isto improbitas putabatur, ut', de Philodamo, Amplius pronunciaretur. Necessariam autem comperendinationem fuisse, illud eiusdem declarat, Adi-mo enim comperendinatum: quod habet sex in se molestissimum, bis ut causta dicatur. quod aut mea caussa potius est constitutum, quam tua , &cet. Item , Glaucia primus tulit, ut comperendinaretur reus, antea uel iudicari primo poterat, uel Amplius pronunciari. Secum da differentia cognoicitur ex eo quod Valerius libro sexto caulam C. Cottae repetundarum accusati septies ampliatam scribit. Et Cicero in libro De Claris Oratoribus causain quorunda publicanorum tribus ampliationibus prolatam.
In comperendinatione aucem numerum duarum actionum praestitutum fuisse, locus quem ex Verrina tertia protuli , aperte ostendit. Tertiam disterentiam partim uerbi notatio qua Pediantis etiam declarat, partim locus Cicer nis in Bruto demonstrat : Vnum, inquit,quasi comperendinatus medium diem fuisse . Ex quo intelligitur plures in ampliatione interponi potuisse: in comperendinatione nequaquam. Quod autem uir eruditione singulari praeditus , qui Verrinarum interpretes scribit in eo loco , tanquam in luto adhaesisset , duas statuit differentias: de posteriore , quum antiquiorem fuisse Ampliationem scribit sit men hae differentia numeranda est facile aia
sentior. In priore non possum: ubi ampliationem in Iudicum arbitrio tantum positam fuisse scribit: Comperendinationem , in reorum postulatione, & Iudicum potestate simul: S nisi alteruter, aut uterque petisset, de comperendinatione iudices cogitaturos non fuisse . Locus enim Asconi j , quo solo firmamentobae e uiri doctissimi opinio coniecturaque nititur, longe alio mea quidem sententia pertinςt, Isautem in Affumento secundo Verrine eit his uerbis, Expositio consili j sui, ut cum iudicibus deliberatio, uidetur inducta: in qua ostenditur certandum cum Hortensio astutia, non utendo horis omnibus ad dicendum: ad tolle dam , si fieri possit, comperendinationem, per testes crimina comprobando. Quibus item
bis dici hoc ab Asconio uir doctissimus ex illimat: Sperabat Cicero causi, patefacta S pr bata , suturum, ut de tollenda comperendinatione a iudicibus impetraret . frustra enim Cicero conatus esset tollere . ac ne conatus qui deesset, si necessaria fuisseti. Verum, ut ante dixi alio pertinere locus Asconis uidetur: qi in immed ut illa calliditate 3c astutia Cicero utens quaest usus, hoc est, simplicit cr testibus interrogandis crimina exponens , di perpetuam orationem omittens, Hortensio defendendi facultate prio actione adimeret. quod eo ipso consilio Ciceronem allecuta, l)edi alius ipse in extremo ciuia
42쪽
dem Orationis demonstrat: Quibus rebus, inquit,adeo stupefactus Hortensius dicitur, ut rationem defensionis omitteret. Et Cicero Ver rina tertia, Vererer, ne quem nemo prima actione defendere ausus esset, eum ego bis accusare non possem. Item in quinta, Qui testes interrogari priore actione nolueris, Sc ijs tacitum Og tuum praebere malueris, quamuis & te de patr nos tuos inpeniosos esse dicito. Item in septima, Quoniam priore actione ut patroni tui dictitant, noua quadam sapientia, ut omnes intelligunt, conscientia tua testem nullum interrogasti. Item Asconius in secundae argumento,Qua arte ita est fatigatus Hortensius, ut nihil contra, quod diceret, inueniret. Item in media tertia,
Astutia Ciceronis haec fuit, utendo testibus, ut nihil reliqui esset Hortenso, nisi ut eos inter. rogare posset dicendi autem facultatem nullam ei dedit, nihil ipse dicendo . Satis apertὸ, opi nor, docuimus, assecutum suisse ciceronem id quod eontendebat, nimirum, ut comperendinatio tolleretur, non legis permissu . sed astutia & ealliditate. Sublatam autem ideo comperendinationem , quia si fuisset eomperendinatio, semel atque iterum defensus Uerres suis set. Nunc autem defensus non est. Itaque post uam orationem Ciceronis, & quinque proni inciatos,semel tantum defensus ii gitur . quasi unica actione transactum iudicium ex Caecilia uel Aellia lege fuisset. Haee & alia
eomplura in Commentariorum editione alteraeopiosius: cui ne praeiudicium asteratur,in meis quidem optatis, in aliorum autem beneuolentia & eomitate positum est. AMPLIARE hominem,& Primus coetus, pro Ampliare causam, & Prima actio. Auctor me tor. ad Herenn. libro . Nam quid fuit, Iudi ees, quare in sententijs ferendis dubitaueritis, aut illum hominem nefarium ampliaueritis enon apertissimae res erant crimini datae non omnes hae testibus comprobatae non contra tenuiter, & nugatorie responsum e Hic uos ue riti estis, si primo eoetii condemnassctis,ne criI in deles existimaremini. AMPLrssIMI ordinis nomine,Senatorius intelligitur : utpote omnium seminus ae dignissi mus. Paulus i. 2I .f. 2. D. de legat. & fid. libr. 32. Columnis aedium uel tignis per fideicomia missum relictis, ea tantummodo amplissimus ordo praestari uoluit, Se. idem in l. amplissimi. & l. seq.C.de excustui. AM LIus, quam uim habeat, tractatur in l. ue bum. 82. de uerb. signi f.l.si seruus, 8.g. si ita. de legata primo .l.si pure, Α.de legat.tertio. AMPLI vs non peti, cautio est uetuste sie appetallata, pro Non petitum iri. Sie Dari fieri, pro Da tum & factum iri, Iudicatum solui, Rem ratam haberi plerunque in pandhe.Plane autem ita cautio illa concipitur: Non petiturum eum cuius de ea re actio, petitio, petieemio esset:& ratum habituros omnes ad quos ea res pcrtineret. l.procurator, 23. D. rem rat.hab. Cicero eleganter in Bruto ea est usust At uero tibi ego Brute non soluam, nisi prius ealtero Amplius eo nomine, neminem cuius petitio sit petiturum. Vsurpat& in Orat .pro Roscio; α lib ad Atti c. r. ScIamil. II. AN ΑΚΡΙΣiΣ, interrogatio rei, praesertim s tormentis quaeratur. Marcellus l.6. D. de cust. κexhib. Et ideo quum quis αμα ν faceret ; iuberi oportet uenire I renarchen. ANADEMATA, α δήματα, Paulus inter capitum ornamenta muliebria recenset in l. 26. D.deauta arg.item ut Hesychius,qui scribit esse δε ra ac M. Opori. Itaque a Polluce lib. s. mundo muliebri usa δέ-α numerantur.
tio. Cicero Epist.ad Att.lib.o. posuisse uidetur pro fructibus usurae in sortem redactae: non au tem simpliciter pro usura usurae,ut lib. De usuris primo docuimus . Latine autem epist. I. uc buin interpretatur: Confeceram, inquit,ut sol uerent centesimis sexennii ductis cum renouatione singulorum annorum. ΑNcox Es , α,κω ς,uasa sunt cubitalia, ut origo uocabuli declarat. Eorum Paulus meminit in l. I ,.D. de inst. ueliust. AN1CLOG i s Tu s, ta Α, rationibus reddendis liberae solutus . Vlpianus l. . . . D.de adamin.tui. Quidam decedens filiis suis dederat tuiatores' N adiecerat, Eosque ancelogistos esse uo Io. Et ait Iulianus, tutores nisi bonam iidem in administratione praestiterit, damnari debere: quamuis testamento comprehensum lit, ut an elogisti essent. Iidem plerunque dicuntur ari AN AETAΣΤΟΣ, rationibus reddendis, s ue subducendissolutus. Scaeuola l. 23. . a. D. M p
rue libertatem & legata reliqui,eos ipsos reddeis rationibus solutos esse uolo . Alibi autem εκλήγω appellantur, & ab alijs a - εώ M. ANGARVs , operarius, baiulus. Est auteuox Pe mea, ut scribit Hesychius, σημαίνω δἰ inc
Significat etiam eos qui Regias epistolas alter alteri succedendo fuerunt. Hos uulgus po stas,quali positas cursorum stationes appellat. Vnde Angaria,operae publice ob negocium ali quod obortum cui celeriter prouidendum est, imposite. lmpp l. I I. C.de sacrosan ecel. Nemi ne ab angari s , uel perangarijs, uel plaustris,uel quolibet munere exculari praecipimus, dccet
43쪽
Quidam in Pandee .ci meis si e legi testantur, fu
ΑNG p L v s Vbaldus, lurisconsultus Perusii natus, Baldi frater, Pataui, Ius Ciuile docuit, magnaq; de eo uolumina scripsit. Floruit circiter annum
ANGULAR lus,pro angularis,id est, quadratus, uel triangulus. Proculus i. 69. D. de contr. Empt. Rutilia Polla emit laeum Sabat enem angularium circa qam lacum pedes decem. AN N I vE R s A R i A conditio percipiendi reditus, id
cst,annua,unoquoque anno uertente. apud Scaeuolam l. 2 I. M. 6. D. de annu .leg.
ANNONA,proprie rei frumentariae: sed promiscuero quouis alimentorum genere usurpatur. Un-e lex Iulia de annona ib. Pande e. 8. Et si e accipitur. l. I .& ult. D.de mun.& hon. itemq; passim in Pand. usurpatur & pro certa definitaq; ciba riorum annuorum ratione: ueluti cum Lampriadius ait , Alexandrum dedisse medicis annonas binas & temas. Indeq; in libris nostris Annonae ciuiles appellat s sunt. . iubemus, xq.C.de sacro. eccl.l .un. cum asit. C. de rei ux. adi. quae & panes ciuiles nominantur in I.ult. praeterea.C. de
ADNOTAT io diei uidetur Principis rescriptum,
ANNus alius dieitur eontinuus, alius utilis.Continuus cst,qui ccc v. diebus continuis constat.
I. .s Stic s.D.de statu lib. Vtilis,qui e totidem diebus sed ad agendum utilibus constat: id est, qui b.experiundi potestas est:ut PKtor loquitur in II . D. quae in fraud. eredit. Sic accipitur in i lieum excepi. I . f. post annum. D. de eo quod
A vs Iitium.Seruius in illud Aeneid. x . Si omnes uno ordine habetis Achivos, Idq; audire saeesbiamdudu sumite poenas. Vno ordine. inquit. id est,uno reatu. Se est de antiqua tractum scientiat quia in ordinem dicebantur caussae propter multitudinem uel tumultum sestinantium, cum erat annus litium. Iuvenalis : Expectandus erit qui lites inchoet annus. ANNUA die, pro Antio e in l. I. D.dedot.praeleg. Α-vA,bima,trima die, uetus locutio est,pro A no,biennio, ennio. Pompon. l. 8. . I. D. de pigner act.Si annua, bima otrima die triginta stipulatus , acceperim pignus , Sce. Ulpianus I. 3PD. de ann. legat. & sid. Si Iegatum sit telia 'ctum anuua,bima,trima die, triginta sorte: dena per singulos debetur annos. Alfenus l. I9.D.de
Pact.dotat. Aliud est si pater pro filia dotem pro
misit,ut annua bima,trima, quadrima, quinto anno dos a se redderetur, &c. Poponius L 6. s. I. D. de eo t. emp.Si sendus annua, bima, trima die ea lege uenisset, ut si in diem statutum pecunia statuta non esset, fundus inemptus foret. ANNvA precise dicuntur, quae plene Annua cibaria: unde tit .lib. 3 3 .de annuis legat.Iuvenal.Sunt quae tortorib .annua praestent. Seneca lib. De element. I. Massiliae parricidam eontinuit: & annuum illi praestitit,quantum praestare integro solebat. A N Qv I R E R E pecunia & capite ueteres dicebant, pro mulctam irrogare, uel ad populum serre de multa uel capite alicuius, ut eam populus aut iubeat,aut antiquet. Liuius libro octavo, Capite anquisitu ob rem bello male gestam de Imperatore nullo,&c. Idem lib. xxv i. Cum tribunus pl. bis pecunia anquisisset,lertio capitis se anquirere diceret. Idem libro sexto, Sunt qui Duumviros,
qui de perduellione anquirerent, creatos, audi res sunt. ANTE Esso RuM nomine tutis doestores ac magistros intelligi, perspicuu est ex locis innumeris. Itaque Heshchius, α τικίλσωρ, inquit, ἰ τ δε νιμις μεμαθημι. Iustinianus in constit. cuius initium
est, omnem, & in ea quae est De composit. dig. Theophilum & Dorotheu iurisperitos & facundissimos Ante flores quum appellasset, postea dicit, illum Constantinopoli, hune Berythi iuris
professorem fuisse. ut appareat eos, quos Graeci εξηγητας, interdum --γλπὰς appellant,id est,in terpretes,magistrox, praeceptores, ea aetate Antecessores ab antecedendo, item ut illos a praeeu
do distos esse . Suidas etiam ἰωγηπὰς iuris legumq; Doctores interpretatur.Iustin.in d. Lomnem, Quatenus, inquit, tam prudentia uestra, quam caeteri antecessores qui eandent artem in
Omne aeuum exercere maluerint,&c.
ANTECEsso R. prior magistratus, cui alter saceediti qui alibi Decessor dicitur. Cicero, semper Prior. Paulus i. s s . D. de iudic.Edictum quod ab
anteces re datum est, in numero trium edictorum connumerari debet. plane licet omnis ab antecessore numerus finitus sit, solet successor unuedictum dare. ANTEsTARI quid sit, demonstrat Acron his uerbis in Serm. Horat. lib. I. Sat. IX . Denuneiantes litem antestatos habebant, quibus praesentibias conueniebat,ita ut aurem illis tettio uellerent. Solebant enim testium aures tenere, &ita dicere: Memento quδd tu mihi in illa eaussa testis eris, quod est Antestari. Aliter,olim qui ante stabantur, auriculam cotingebant. Ideoq; Poeta ait, Libenter auriculam obtuli. Tangens auteauriculam his uerbis loquebatur, licet antesta ipsi ille respondisset, licet: iniectione manus adire sarium tuum in iudicium trahebat. qudd si antestatus non esset,& manum iniecisset,iniuriae reus
44쪽
costitui poterat. Plautus sit Persi, Leno ad Satyrione parasitu , Nonne ante staris & parasitus, Tuane ego causa Marnifex Cui quam mortali libero aures atteram λ Aliter: Antestari, id est,teste uti, cp iudicii caussa uolo manuminiscere. na hec HAM. crat consuetudo, si quis vadato non paruisset,ei aduersarius aliquem de prauentibus antestabatur, id est,tagebat eius aurem, & dicebat, licetne anteliarim respondistet ille,licet: tune iiiij ciebat vadatus manum in eum qui no paruisset, di ducebat in iudicium:aliter si iniecistet manum, iniuriarum poterat accusari. Haec Acron,& Porphyrio sere in eadem sententiam. Horatius eo loco, i Et quo tu turpissimeλ magna Exclamat uoce,di licet ante stari ego uerboppono auriculam,rapit in ius. Plautus in Curcul. . Licet antestari 3.M. non licet.
Ph lupiter te malὰ disperdat miles , intestatus
uiuit O. ANT I A D Es, laiam, tumores in extremis saucibus ex inflammatione nati. V lpian. l. lq . .. . D. de
adii. edi c. Si quis α τψαι habeat, an redhiberi quasi uitiosus possit, quae ritur. & si hesunt,quas existimo, id est inueteratas: & qui iam discuti non possunt faucium tumores:qui ι--αι habet, uitiosus est. Cornelius Cel. eas Tonsillas uocat, lib. 6.cap. I O. ANT ι CHRE S I s, mutuus usus , ut uerbi
notatio declarat. Sic enim is contractus dicitur, quo pignus ita datur, ut quoad debitor satisfaciat, eo creditor id rae nomine utatur fruatur δ' Martianus l. 3 3 De pignerat . act. Si pecuniam debitor soluerit, potest pigneralitia actione uti ad recuperandam na quia pignus sit, hoe uerbo poterit uti. lde l. I l. . t . D. de pigno. si facta sit, & in landum aut in 'aedes aliquis inducatur, eo usque retinet possessionem Pignoris loco,ilo nec illi pecunia soluatur. Hii iusce contractus exempla extant apud Pap.l. I. I. pacto. D. de pignorib, Modestinum in I. s9. de pign. act. Paulum l. 9. I. ult. D. de supell. leg. lmpp. i. si ea lege, i 7. lati ea pactione, i q. C. de usim . in Nouel. p. 33 .3q. I so. AHUωρα, mutua dona, renumerationes. Vlpiat. 2 . s. 8.D.de hsred. tit. Nec si donauerint,locu pictiores facti uidebuntur: quamuis ad rς numerandum sibi alique naturaliter obligauerunt. plane si ιιν δωρα acceperunt , dicendum circa tenus locupletiores factos quatenus acceperunt. uelut genus quoddahoc olet permutationis. Aini NoΜI A, pugnantia legum contrarie scriptarum. lmp. De concep dig I. 6. Nulla itaque in omnibus praedicti codicis membris antinomia sic enim a uetustate Graeco uocabulo nuncupatur iliquem sibi uindicet locum: sed sit una concordia una conscquentia aduersario nomine co
ANTIPH RNA ,ους, e/ρνα iuncto ex , τἰ & mrit no mine, dicuntur ea qu. e maritus constante matri monio uxori suae quasi remunerandae dotis caussa largitur. Iustin. l. vlt.C.de donat. ant. nupt. Ita& in donationibus quas mariti faciunt. uel pro his alii debet esse aperta licentia & constante matrimonio talem donationem facere : quia quasia ri ιυνα haec possunt intelligi,& non simplex do
ANTi Qv A R E,uerbum solenne,quo populus R. utebatur, cum significabat se legem quae serebatur, non recipere. itaque Festus lib. r . Antiquare, inquit , est in morem pristinum reducere. Cicero Iib. De lcgib. iii . Vos item,ut uideo, legem antiquastis sine tabella. Liuius lib. iiii . Prosertur
tempus serendae legis:quam, si subiecta inuidiae esset, antiquari apparebat. ANT 1 Qv i oit, potior,charior Paulus i. i 9. I. q. D de cap.& post l. Quia disciplina castroru antiquior fuit parenti b. Roma iiis,quam caritas liberorum. Cicero, Antiquiorem Deiotaro fuisse laudem &gloriam,quam regnum di possessiones suas. APICns,iuris, ius luminum, subtilis &spinosa disputatio, in qua aequi & boni ratio non liabetur, sed res ad uiuum resecatur. Vlpia. l. 29.I. I. D. maiid. De bona enim fide agitur, cui non congruit de apicibus iuris disputare sed de hoc tantum,debitor fuerit nec ne . APisci , pro Adipisci.Vlp. l. o. D.de donat. int. uir. Quod adipiscendae dignitatis gratia ab uxore in maritum collatum est,&c. Vip. l. 2 S . s. ' D. de haered. petit. Qubd si ab initio quidem iustam causam habuit apiscendae possessionis. Paulus i.
I. f. 2 .D.de acq.&amit t. poli . Apiscimur aut etiamsi essionem per nosmetipsos. & l. s. Et apiscimur posielsionem corpore ac animo. Hernaogenianus i. t s. D. de Carb. edic Haec bonorum possessio, si satisdatum iit, non tantum ad posses, io nem apiscendam, sed ad res etiam perseque'idas prodest.
A 'ποκου D. abdicatio. Imp.l. f. C.de pat. po Abdicatio, tuae Graeco more ad alienandos liberos usurpabatur,& - -υξ ι dicebatur, Romanis legibus non comprobatur. Hinc
qui ob peccatae patris semilia eiectus est . vide. Abdicatio.
cepti latio, scriptura qua nos debitam pecunia recepisse testamur.Vlp. la9. I.D. de accept. Inter accepti lationem & apocham hoc interest, quod accepti latione omnimodo liberatio contingit, licet pecunia soluta non sit : apocha non alias, quam si pecunia soluta sit. Vel he: Apoc HA est cautio,in qua creditor se pecuniam a debitore acceptile testatutat. I 8. C. de fide instr. I. ult .s 2.D.decond. indeb. l. 27. in s. D. deseret. Antapocha uero qua debitor se pecuniam debi-
45쪽
tam creditori persoluisse testatur: quod in pesionibus annuli in quibus praescriptionis obiectio timetur fieri, imp. suadet in d. l. i8. C. de fide instr.
nsposum appellare. Loquitur de rescripto principis, qui ab iudice quopiam de aliquo negoci
consultas responderat. Apud Dialecticos autem plerunque pro Negatione ponitur. Αpo sTOL i , qui & literae dimissoriae, dicuntur, inquit Martianus, libelli erant, qui ab co a quo appellatum erat, ad eum qui de appellatione cogniturus erat, testandae appellationis caussa dabantur. l. i. D.de libell. dimisi. σου mittere significat l.dimissoriae. t os de uerb. si pAPOTHECA, α ηεαήella, locus rebus quibusvis ad tempus condendis id neus. Vlpia. li 2,, .l6. I9. de instr. uel Ins f.Jnstructo autem fundo, & bibliothecam, & libros qui illic erant, ut quoties ueniret, uteretur , contineri constat. sed li quasi apotheca librorum utcbatur, contra crit dicendum: id est, locum ubi temporis caussa libros reponebat.Vlp.in Lzi.9.6.D.de iuri.& l. s. 9H. D.
de his qui deiec.uci estu. pro loco ubi uinum est emporis caussa repositum, usirpat. item ut illa l. i 1. S. M . De inst.uel inst. Vina quoque, inquit, si qua ibi fuerint usus ipsius caussa, continentur. sed si qua ςo congesserat,non usus sui caussa, sed
custodiae gratia , non continebuntur. uina etiam quae in apothecis sunt, non cedent. Et Li a. b. 3.
A ARITOR Es de quibus meiatio M. iiii. D. deser. fugit. l. ult. 9.ult. D. quod in et cau.ὶ uerba generale est, eoq; omnes qui magistratui apparere solent eius': imperio praestd esse, intelligui
tur: ueluti scribae, accensi, interpretes, lictores, uiatores, praecones. ut in Verrina III .explicauimus . Apparitores exco nomen inuenis te quod
magistratui appareret, Ciceronis uerba in Cluetiana declar.int: Quid sibi autem illi scribas, quid
lictores, quid caeteri quos apparere huic quaestioni uideo, uolunt pidine APPA R i T i o, pro Apparitore.Vlp.l. 2ῖ . . 3 .D.qamet.caus Per uim apparitione Praesidis interus
ΑνppLLAR dicitur inferior superiorem, quum
ad eum, ut allisquatur, accedit. Vlpian .ex Prael. edicto in l. I. D. ex quib. cati. maior. QvvΜ vE i
h s s p T. Et Asconius in illum Verrinae 3. locum, ubi Verres haeredem quendam hominem priuatum appellasse dicitur: APPELLAT,inquit, iniu-tiosum uerbum in persona Praetoris . appellatio enim est inferioris ad potiorem. Hine APPELLAR r,uerbum iuris, clim is qui a magistratu aliquo iniuriam pastus est, ues parent uel superiorem magistratur radit, &iit illud decretum
rescindat, petit . ueluti cum Praetor contra Praetoris,aut consul contra Consulis,aut Censo sitra Censoris,aut Tribuni pl. contra cuius iis magni ratus decretum appellantur. Hinc Appellare , ab inserioris iudicis sententia ad superiorem prouocare. Vlps. i. D. de appelI. Appellandi usus quam sit frequens, qua inq; neccilarius .n moest qui nesciat: quippe cum iniquitatem iudieantium, ues imperitiam recorrigat, licet nonnunquam bene latas seia tentias.&c. APPELLAR 'debitorem, eleganter& proprie pro
eo quod crebrius dicitur interpellare, id est, ab eo id quod debet reposcere. Iulianus l. rt .mii. Due ii desus s. Verisimile est id actum, ut quum
appellatus reus non soluisset, fidei uisor teneretur. sed etsi reus antequam appellaretur, decessisset, fideiussor Obligatus non erit. In candent len tentiam illud est Collumellae lib. r. cap. v I r. vel optima nomitia non appellando fieri mala, enenator Alfius dixisse fertur. Vulgus , non sollieitando. A pΡ E L L A R A , inqui t Vlp. est blanda oratione alterius pudicitiam attatare .de paulo post, Aliud est appellare,aliud adsiectari. Appellat enim qui sermone pudicitiam attentat:adsectatur, qui tacitus nequenter sinuitur. adsidua enim freque tia quasi praebet nonnullam infamia, l. I S .f. I 7. D. M iniuri Valerius lib.6. eap. I. Cui Cominius
Tribunus pl. diem dixit. diem apud populum dixit, quod cornicularium suu in stupri causta appellas let.
AppLic ATIONI s ius sitisse uidetur, ut qui per prinus sese in ciuis alicuius Romani quasi patroni fide di clientelam ita dedidissi, si is intestato
mortuus esset, cius haereditate in patronus obtineret. Cicero lib. De orat. I .Quid, quod item in Centumuirali iudicio certatum esse accepimuςequi Romam in exilium uenisset, cui Romae exulare ius esset, si se ad aliquem quasi patronum applicuisset, intestatoq; esset mortuus, Donne in ea causa ius applicationis, obscuriim sane& ignotupatefactum in iudicio, atque illustratum est a pa
Αμνο aliquem obligari, pro Alicui obligari. Iulianus l. 6. l . de fidei usi . Fideiussor obligari non potest ei,apud quem reus promittendi obligatus non est. Anu A diurna est, ouae interdiu ducitur: Noctu na, quae noctu. l. si prius, i 7 . D. de aq. &aquae
pl. l. si communem, IO. D. si seruit .am iit.
Α ΜΑ perennis, dicitur quae perpetuo fiuit,neque
unquam arescit. l. I loquitur. D. dea l. quotid.
46쪽
bri. Eius nocentis duae sint Armae, alia loetui
tio', alia manu nocens: ait Cicero in Top. Vel sic: rΑQvA M pluviam dicimus, inquit Vlpianus,que de
coelo cadit, atque imbre excrescit. liue per se hec aqua coelestis noceat, ut Tubero ait: siue cum a lia mixta sit. l. t .s. l. D. dea'. S iq ptu. Acax A profluens separatur a Flumine, f. de quidem. de rer. diuis. uideturque tantum a Flumine differre, quantum pars a toto. Flumen enim est,quod integrum fluminis uiani praebet. ueluti nauigandi, piscandi, lauandi. Aqua profluens est pars eius quantumuis tenuis, quae non int grum numinis usum praestat, sed potandi S abluendi tantum . Eum denique quem aqua non profluens praestare posset : ut stagni aut putet . Ex quib . intelligi debetia quam profluentem ni bilaliud esse, quam aquam numinis. Cie. de Oisc. I . Ex quo sunt illa communia', Non prohibere aquam profluentem: pati ignem ab igne capere. Vbi tamen Aqua profluente legendum uidetur. AQVA quotidianaao aestiua, inquit Vlpiau usu differt,non iure. Quotidiana ea est, qa ae duci assi due sola t, uel aestiuo tempore uel hyberno, et iasi aliquando ducta non est. ea quoquc dicitur quotidiana , cuius seruitus intermissione temporis diuisii est. Aestiua autem ea est, qua aestate sola iiii expedit. seut dicimus uestimenta aestiua ,saurus aestiuos, castra aestiua , quibus interdum .etia
hyeme, plerunque aute sitate utamur, l. l . s. l. D.
de aqua quotid.& ae ili. Vel sic: Anu A quotidiana est quae quum assidue duci potest, tum ut assidue ducatur,comparature Aesti ua uero, quae quum a ita te duci potest, tum ut eo tantii in ducatur tempore, comparatur: uti patet ex l. l .D. de aqua quot.
ΑΦ Aci ubi est , inquit Festus, quasi aquae agium, id est aqus ductus. Pomp. l. 9.f.S . D. de aq quota
Dummodo ne fundum domino, aut aquagium riuali deterius faciat. la uolen. l. 9. D. que inad.
seruit. amiti . A qua si in partem aqua i influxit, etiam si non ad ultima, dcc. Pompon. l. l . D. deseruit. rust. Et quod uellet, in rivo facere liceret,
dum ne domino praedii aquagium deterius
A.,κi i serui dici uidentur in l.quaesitum, t 2. g. . D.de instruc. de inst. lcg.qui aquarum cust des & hydroplai laces appellantur in l. decerni
ΑΘ r D vcetus, est ius aquam ducendi persundii
alienum,l. I. D. deser. prae d. rust.l. i. f. hoc interdictum, D. de riui s. lAcrvi DCEs,qui aquae elici edae sunt artifices: apud Tarrunt enum l. vlt. D.de iur immun. de quibus uide Vitruviu in ii. 8. cap. I .& Plin. lib. 26. cap. 6. Ad V i Mi NAE L s, Paulus aper id pro uase aquario usurpat in I. I. in princi p. D. de suppet. leg.& pauialo post,Nam dc pelves λrgenteas,& aquiminalia
AQVIMINA Rivsi, non potorium, sed escarium
se tradit, Sed de aqui minario Cassius ait, quum alteri argentum potorium,alteri escarium legatum esset, escario cedere. Item Vlpianus l. 29. 9. .eius d . tit. Si cui escarium argentum legatum
sit, id solii debebitur,quod ad epulandum in ministerio habuit id est,ad essem & potum. unde de
aqui minario dubitatum est e de puto contineri. nam & hoc propter escam paratur. ARAn A RCHE s, praefectus suit exigedo uectigali de pecuariis, quae ex Arabia in Aegyptum deuehebantur. Plinc uectigal Arabarchiae apud Impp. l. s. C.dc uectis.commisi. Haec o Alciati praetermissis. ARATRUM, inducere , morix fuit Romanis quum urbem si quam euertissent, ut cana funditus delerent. Modestinus l. 2I. D qui b. mo. . usiis. Si usus si uetus ciuitati legetur, de aratrum in ea inducatur , ciuitas esse desinit: ut passa est Cartha so . ideoq; quasi morte desinit Labere usum fructum Horat. lib. l .Carm. Irae altis urbibus ultimae stetere caussae cur perirent Funditus, impri. meretq; muris Hostile aratrum exercitus in ἡlens. Cidero Philip . it. Casilinum coloniam deduxisti quo erat paucis annis ante deducta,ur uexillum uideres, de aratrum circumduceres.
Α κ κ 1 τν κ est ciuis R. ex compromisso a litigato- lib. semptus, cui Praetor disceptandae arbitrio suo controuersiae potestatem dedit: hisq: tribus potissinium a iudice discrepat: quod Iudex priuatiis esse debet, Arbiter etiam eum Imperio en se potet , l. 2.& 3. D. de arb. Illi propter Prael , is imperium huic propter compromissum parendum est. Ille ex formulae praetoriae praescripto: hic ex arbitrio suo sententiam pronunciat. Hi ne illud Aristo t. lib. Rhetor. i. Aminaeis
θone e sθη πω ἰ μει cis Arbiter , inquit, aequitatem i pediat: Iudex uel legem.& iccirco
Arbiter repertus est,ut aequitas ualetat.
An a IT E R dicitur iudex,qubd totius rei habeat arbitrium fle facultatem. Festiis. ARBITRORura genera sunt duo:unum eiusnodi, ut sue aequum sit , siue iniquum,parere debeamus. quod obseruatur , quum ex compromisso ad arbitrum itum cst. alterum eiusmodi, ut ad boni uiri arbitrium redigi debeate etsi nominatim persona si comprehensa , cuius arbitratusat. ueluti quum lege locationis comprehensum est, ut opus arbitrio locatoris fiat . l. 76.S 77.D. pro socio. AR ai TRARI, statuere, iudieare. ueluti Arbitrari institum, pronunciare inscitum atque imperitu. Plaut. Mere. Annos natus sexaginta qui erit, si quem scribimus, Seu maritum,sive hercle adeo e celibem scortarier , cum conos hic lege age
47쪽
mus:inscitum arbitrabimur: Et μr nos quidem liercle egebit, qui selim prodegerit.Neu quisquaposthae prohibeto adolescentem silium , Quinamet, & scortum ducat,quod bono fiat modo. Si prohibuerit, plus perdet clam , quam si non prohibuerit. Haec adeo ut ex irae nocte primum
ARRIT RARi in patiendi significatione, pro aestimari. Vlp. l. . . I. D. de relig.Sumptus funeris arbitrantur pro facultatibus ues dignitate defuncti. ARBITRARIAR actiones, Vide Actiones bonae
ARBITRARIvM , quum adhuc res apud arbitrum geritur.Festus.
AR ai TRAT v boni uiri,ui de Boni uiri arbitratu. AREi TR I vM dicitur sententia quae ab arbitro statuitur.Festus.
Λ R E I T R I uM recepisse uidetur, qui iudieis partes suscepit , finemq: se sua sententia eontrouersj impositurum pollicetur,l. Is .f. 2. D. de recepi. qui assi. ARCA Rivs seruus, dicitur mi areae in qua domuni pecunia condita est,procuratio commissa est. idem qui Actoraui Dispensator. Scaeuola l. l. 6.ult.D. de fid. liberi. Stichus arcarius probante domino nomina secit, & rationes a domino seriptas exhibet nec postea nomen ullum secit. Scriptas accipe, subscriptas & subsignatas: ut apud
ARCHi M I rivs,ἐρ-- , morum, id est eorum histrionum qui alienos gestus iniit ado deridet, princeps. Iulianus l. 2I.D.de ope.lib.Na si quis planto mimum , uel archi minum libertum habeat , di eius mediocris, &e. ARCH I OTA EAωώτ ,qui archio, id est tabulario praesunt. Arcad .l.ult. . I. D.de mun.& honorib. Hi quoque qui custodes aedium , uel arci lotae, uel logographri, uel tabularii,&c. ARCHIGERONTES in l. .C.de epis. And. Alcia. tus interpretatur qui procurant negocia aulae principalis.legemq; ita restituit, Arc nigeronte dioecetae quae 4φανίας - --, non nisi Christiani dirigantur: id est, qui quae ad uictum principis palatinorumq; perunctit,coemunt.Haec ille. nunquam autem sire 'mi pro ea re usurpaclaudiui. Suspicarer igitur leuissima mutatione adhibita locum sic corrigendum , Archigetontes& dioecetae ergasticoru non nisi Christiani, &c. Est autem πιγετων ab ἀρωγετ deducto uerbo
qui principatum tenet, fabrorum scilicet: ut inopinciis publicis di re is, qui & Aγχιτικτων adipellatur.Nam Ersasticos meo iudicio nominat operas,quae in publicis operibus coductae ab aliquo quasi principe & magistro gubernantur. ἀρ- s uerb leuiorum Principes declarat: quod uerbum ad huiusce legis sentent Iam que admodum accommodari debeat, no dispicio.
mi e,princeps gubernator, omnium gubernat rum, primus. Iavolemis l. 6. D. ad S.C. Trebell. Seius Saturninus archigubemus , testamento
reliquit hqredem, Valerium Maximum trie
ARcra I v proprie domus principis, Pala tium hinc factum , ut cella in qua instrumenta publica, quasi in Principis custodia , reconduntur, Archium appelletur. Vlpian.l.9.f. I. D.de poenis .. Solet di sic, ne eo loci sedeant, quo in publico instrumenta deponuntur, archio fori Eues grammato thilacio.
ARCHONTEs , annui magistratus apud Athenienses:quorum ex nominibus,item ut Romae ex Consulum,anni numerabantur. Cice.lib. de Fato Graecum nome retinuit: Morietur Epicurus , quum duo &septuaginta annos uixerit, archonte Pitharato. Plinius tamen magistratum Latine dixit lib. 3 3. Nonaginta annis ante Praxibulum Atheniensium magistratum. Hadrianus autem pro quouis magistratu posuit in l. 8. D.
gistratus quo anno magistratum gerunt , neqne propriam agcre causam.liue agendo siue defendendo , &e. Ergo os dixit pro ἐν α ρχη
AREA, inquit Varro, ubi frumenta secta terantur,& arescant. propter horum similitudinem loca in urbe pura,Areae. Itaque Florentinus in l. sundi. 2II .D.de uerb. sign. Area, inquit, in urbe dicitur locus sine aedificio. Plerunq; autem pro se Io, in quo aedes postae sunt, usurpatur: qua de caussa Aedificii pars esse dicitur in l. seruitutes, 2 o. s. 2. D.de serui. urb. & inl.qui res,98.f. ulta D. M solutaubi Paulus ait,Amani esse insulae partem , & quidem maximam : cui etiam superfi-
ARENA, pro loco ubi certamina praebebantur,qui spargi arena solebat. Vlpianus 1. q. D.de accusat. Sed & calumnia notatis ius accusandi ademptu est : item his qui cum bestiis depugnandi causa in arenain intromi sit sunt. Tryphon.I.ult.D.defiigit. Si in arenam sugitiuus seruus se dederit,ne isto quidem periculo discriminis uitae tantum sibi irrogato, Re. Hinc Arenarius, qui in arena certandi caussa descendit.Callistratus l. I 8.D.deop. lib. Nec arenatius manumissiis tales operas patrono praestare debet : quia istae sine periculo uitae praestari non possiant. Hine ARENA Rivs,qui in arena publice piasnauit. Arcadius i. 2I.9.2. D. de testib.Si ea rei conditio sit, ubi arenarium testem uel similem personam a
mittere cogimur,&c. ARGENTARII , ciues Romani, qui tamen Romae
48쪽
t: m in prouinciis res nummari, negociationem exercebant: unde & Numulari j, & Mensari j nominantur . nam ad eos duabus de causis pecunia: dcferebantur, quemadmodum ex Vlpiano intelligimus in l. vigesimaquarta s. secundo D. de reb.avi'. iud. aut enim deponebantur sine foenore, propter fidem publicam duntaxat: id est, ut tutiore loco quam priuatis in aedibus asseruarentur .,nam in aede Castoris recondebantur. Plautus in Curciit. Sub lieteribus ibi sunt , ut dant, quique accipiunt scenore. Pone ae- cin Castoris ibi sunt, quibus credas male . Iuvenalis, Quanto capitis discrimine constant
Incrementa domus, aerata multus in arca Nu-
mus , & ad uigilem ponendi Castora numi. Aut subus bris ipsis pecuniae credebantur: quas deinde scenori collocabanti. Hi ne Argentinriorum rationem Donatus Terentis interprus significans: Tune, inquit, in foro di de mei sis scriptura, magis quam ex arca domoque , uel citi a pecunia numerabatur. De qua con- - - . A ω - ..1 suetudine quum Syngrapham interpretabimur, jam ς' - dicendi erit locus. . Hinc constat quamobrem Vlpianus l. decima D de edendo scribat,Argen. tariorum ossicium atque ministerium publicam habere eaustam: & hanc principalem eorum operam esse, ut actus sui rationes diligenter con-u ./ sciant. & l. . Argentarios singulorum ratio-llat oes conficere. Hos uero tabernas circum s rum habuisse constat. unde Circunforaneum cos Cicero appellat epit'. prima libro ad Atticiis. Liuius libr. 16. Annibal, inquit, irocato pre eone tabernas argentarias, quae circa forum Romanum tune essent, iussit uenire, id est, cas que tum eram: nam aliae postea sunt additae. Has a Tarquinio rege in foro politas Dionritus Hodicar. libro tertio docet his uerbis: Niν τε Φερώ
ius dicitur, de conciones fiunt, aliaque ad Remp. pertinentia transiguntur , ille tabernis & alijs
ornamentis circundatum exornauit. De his i
beniis Vlpianus loquens in l. 32. D. de coni. empl. Qui tabernas, inquit, argentarias, uel uateras quae in solo publico sunt, uendit, non olum, sed ius uendit: quum istae tabernae publi. stat, quarum usus ad priuatos portinet. Ad eas autem tabernas,auctiones fieri solitas patet ex I. 18. D. de hae redit petit δε l. 8 8. D. de solutio nil, de ii; quae in Ora. pro Caecina explicauimus. Ratis, Tu M aliud est iactam, aliud infectum, aliud signatum qua, omnes sp ira Vlpian. ent merat in t 19. D.dcsuri. Factum cst, unde artifex opus aliquod nul uti lancem aut pateram effecit. Infectum quod nide & adhuc in massa est. Sisnatu quod signo publico notatum, nurni, aq; Pecuniae appellarionem rccipit. Lauius lib. 3 4 Secundo die aurum argentumq; , Actiam insectu ict signatum. Insect i argenti fuit pondo dece Stoeto millia. Facti uasa inulta omnis generis. Si gnati argenti octoginta quatuor. ARC. EN Tum purum piitu Alfenus Iurisconsultus lib. . D scribit elle ualde purum:sicut nouu nouitium dicimus,& proprium propitium, augere atque intendere uolentes noui de proprii significationem .Hoc tamen Gest. Ii 6.cap. .reprehendit,& ait putum estὸ a putando dictum, di ob cacausam prima breui syllaba pronunciari. Purum
autem argentum esse,quasi exputatum,excoi tuque, omniq; aliena materia carens,omnibusq; cxeo uitiis detractis, maculatum de candefactum. ARGENTura pusulatum,uide Piisulatum. ΑRΜILI As humerorum & brachiorum ornameta muliebria, ab Armus deducto nomine: apud Vlpia n. l. 2 .β q. D.deaur. arg. Plaut. Menaliemis, Vbi hercle armillae sunt,quas una dedi. Axa A , sue arrabo dicitur, quod precii numerandi quasi pignus datur.' Arrae autem institutae uidentur in auctionibus, quum aeris aliquantulum daretur,quod plaustra grauis aeris eo uehi incommodum fuisset, nam quod arrae nomine datur, argumentum est emptionis S uenditionis eo tinctae:ait Inap. tit. De empl.& uend in princ. R RR A to, pecunia sic data ut reliquum reddatur.
hoe uerbum a Graeco . Varro. ARRA Eo, pignus. Terent.in Heauton.
Reliquit siliam adolescentulam: Ea relicta huic arraboni est pro illo argento. Item aliquanto post de eadem. Num iussi, num ilia oppignerare filiam
Meam me inuito potuit 8 tiARRAs, sponsalitiae dicuntur munuscula,quae sis sis, quas coemptionis futurae praerogatalia dabantur. sub tit. C. de sponsal.& arris sponsalit. quae
tum resti ruebantur, cum sine culpa eius qui eas dedisset,nuptiae impediebantu t. Is enim qui d Qerat.s nolebat matrimonium contrahere, amittebat: qui acceperat duplum, atque adeb,si tantum in litipulationem deductu estet, quadrupla reddere cogebatur. ARs Ludicra,ars Ludionum id est,histrionum, aut
comoedorum. Macer t. q. D.de poeta. Similesartem ludicram secerit, uel in seruitutem se uenire pasti is est,capite punitur. ηΑs, librae pondus:cuius duodecim partes Vlpian
Assem. Itaq; cum totu Iurisconsulti significabar, saepe Assem nominabat: quia diuidita omnia ad Assis partes reuocabat. Hine Ex asse haeres diritur.cui unii tersa haereditas relicta est.hine Exas se auferri haereditas,quae uniuersa aufert.l. 2. C. de hi, q ut indig. Ex asse deberril. I. D.ut i g.rio. caueat. Ex asse possidere, i. pen.D.qui satisd.comΛs CETERIA
49쪽
AscursR A loca exercitationi parata. nam ασψ ω exerceo significat. & x άτης exercitator . Hinc secessus olim a Theologiae studi iis parati, in quibus se animo uacuo ac libero in eo studio exercerent, Asceteria nominantur in l. omnia, ψ 3.& alibi saepe. C. de epis. & cier. De his aut Budaei uerba ex Graecis cometariis adstrubi est melius: A ris, inquit, P meditati oc& exercitatione mentis in rebus diuinis accipit. Basi. De uita solitaria , ω τοίνυν τὸ χωρίον πεν ω
& a publico secessus ad uerae philosophiae exerci- citationem . Greg. Hi ita uti de quo loquimur,
nachis, & iisdem uerbis ad clericos Neocaesariemses. Et ae ian τρος puellae Deo dicatae. Sic enim in l.omnia,de epist.& cle. legi debet tubi hoc uer bum deprauatum est in Cod. Iustiniani,&'ubitissistereriis legitur,as ceteriis restituendum , N: sitari
AscR PTiTIr, uide Adstriptitii. AsPARco, uitium ex pluuia undave contractum. Callist. l. q. f. r. D.ad i. Rhod. Si uicenum merces duorum fuerunt, & alterius aspargine decem esse coeperunt. Et infra, Adhuc nunquid & si aspargine propter iactum res deteriores factae sunt. Alij libri Asp Rcis p. in uetustis autem pleri'; Conspargo,& Aspargo legitur.
ΑssECTAR i matronam dicitur, qui tacitus frequenter sequitur: quae iniuria iniure ciuili existimatur: ut constat ex l. i s .f I7. de iniur. nam, ut ait Festus, naatronae a magistratibus non submouebantur, ne pulsari contrectarique uiderentiar , neve grauidae concuterentur. Sed nec uiri earum sedentes cum uxoribus cum uehiculo descendere cogebantur. ΑsIERFRE manum , est admouere: quod ea quoue ii in terram dimittuntur, seri dicuntur. une etiam serae appellantur, quia foribus admotae opponuntur detixae postibus, quemadmodum ea quae terrae inseruntur. Festiis libro primo. Si
gniticat autem cam consuetudinem qua ueteres utebantur cum rem quampiam uindicabat,& inanu prehendebant. Plautus Rudente de piscibus loqvcns, Siquidem cepi, mei sunt:habeo pro meis: nec manu asseruntur, neq; illine partem qui RugPostulat. Hine cum E seruitute in libertate aliqui xu indieabatur,asseri dicebatur. Var. l de lin. v. Asterere manu in libertate,cum prehendimus, inquit. Ter. Ego illa liberali assero caussa manu .ubi D natus, Asteriores, inquit, dicuntur uindices alien glibertatis. Paulus lib.Sent. U.cap. r. Post suscepta . liberale iudicium, si assertor caussam deseruerit, in alium assertorem omne iudicium trafferri plar it. Hine Iudicium liberalis caussae AssERTIO
uocatur.& a Quintiliano l. v. ea. II. Assertio se .cunda: cum assertore uicto caussa iterum agitur. uide Liberali caussa manu asserere.
Ars Esso Ris dicti sunt sublatis ordinarib iudiciis. . Iurisperiti, qui tum in publicis, tum in priuatis iudiciis, coloniis, municipiis, non modo Rom uerum etiam in prouinciis ab iis qui iudicium e- xercerent, in consilium publico constituto salario adhibebantur. Eorumque ossicium in his sere cauisis constabat: cognitionum, postulationu, . libellorum, edictorum,decretorum,epistolarum.
l. I in pass. D. deo T. assess. Eos Paulus in L pen. Consiliarios appellat. Lampridius in Alexand. Seuero, Assessoribus salaria instituit e qlia inuis saepe dixerit eos esse promouendos, qui per se Remp. gerere possent, non per Assessores:addes militares habere sita s adininistrationes, habere lis teratos,& ideo unumquenque id Vere de re. .
As s i ta vvs quidam per d scribunt, quasi sit a sedendo figuratum e sed errant. nam cum a Servio Tul hos populus in quinque clatses esset diutius, ita ributum pro ut quisque possideret, inserret: ditio res qui asses dabant, Assidui dicti sunt: & qu niam soli negociis publicis frequentes aderant,cos qui frequentes assunt assiduos ab assibus diis erunt .Haee Charisius libro i. Vel sic: Assinses in x et r. tabulis pro locuplete, &sarile munus faciente. Dictus ab assibus, id est . aere Q,ndo, quum id tempora Reipub. postularenteuuta inlineris pro familiari copia faciendi assidui rate. Assiduo,inquit lex, uindex assiduus esto: Proletario elui quiuis uolet,uindex esto. Gellius Li6.
Assinuus, est locuples, ut ait Aeliust appellatus ab aere dando. quare quum lex assiduo ii indicem assiduum esse iubet, locupletem iubet locupletis ait Cicero in Topicis. Assi GNARE libertum, inquit Modestin. hoe est, festificati cuius ex liberis libertum eum esse uoluit l. io 7. D. de uerborum signisc. nam uetus Senatusconsultum fuit , quo potestas patribus-
fami l. permittebatur, si duos pluresve liberos iusti, nuptiis quaesitos in potestate habrant, de liberto libertave sua fgnificandi, cuius ex iis
beris suis eum libertum, eam ve libertam esse ii elint . l. prima . D. de assignat. liber. Haee
autem significatio Hsignatio dicitur: assignari
50쪽
quippe libertus dieitur, qui a patre alicui ex liberis quasi peculiaris ac prop rius attribuit, ut post mortem patris is solus filius patronus ei sit. Et Assignare aliud nihil est, quam ius patronatus ad
plures pertinens uni proprie ac peculiariter attribuere, in eumque solum contrahere. AT Avus , ait Paulus,cli abaui uel stauiae pater,proaui uel proauiae auus, aut auiaeq; proauus, eatris uel matris abavus I. I o.9. 9.D.de grad.& adLATRIENfEs, siue Atriarii strui dicuntur, quibus
de instruct.uel inst. AT Rox iniuria dicitur,quae eu grauiore aliqua contumelia coniuncta est: in qua aestimanda sacti,loci, personae,membri ratio conditioque perpendiatur.l.praetor,T.& l.seq.D.de iniur. ATTENTARI pudicitia dicitur,quum id agitur ut ex pudico impudicus fiat. l. io.D.de iniur. ΛTYPus, Minoi, qui non lubet in lingua explanatam uocuum impressionem: ut qui lingua sunt paulo crassiore. nam τυ- formam significat,quet imprimitur: ut ατυπος dicatur , quum ea forma male alicui rei imprimitur. Vlpian.l. t o. β. q. D.
de aedit edict. Quaestum est an balbus & blaesus ,& atypus,isque qui tardius loquitur , S uarus, de
uatius,sanus sit.de opinor eos imos esse. ATTR06vΜ, uide Tributum. Avo i N A L A, tabulae auctionariae, instrumenta auctionis .LI. N.ossicio. D.de tui.&ratiorub.
Lucrost is dicitura quo quis auctoritatem, id est,' ius domini in re quampiam accepit. Cicero Verrin. 7. Tum illi intellexerunt, se id quod a malo
auctore emissent, diutius obtinere non posse: id est, ab eo qui uendendi auctoritatem nullam habebat . Item, pro Caecina: P. Cesennius auctor fundi. Plaut. Curcul. Nec nobis auctor ullus est, nee uosmet estis ulli. Declinatum autem uia detur uerbum ab auctionibus, in quibus ei qui plurimum auget, res addicitur : & ex ea auctione atque adiectione sua, auctoritatem sibi in
rem emptam comparat. nam ab augendo deductum Grammatici ueteres testantur: & nota illa ostendit quae est apud Valerium Probum,qua ueteres utebantur AvC. quae auctor significat: de in antiquis monimentis se scriptum esse plerique . testantur. Quum ergo Auctor is proprie diceretur,cui propter summam auctionem de licitationem res addicta esset,& Auctoritas rus ex ea a ctione quaestum: translatum postea fuisse uocabulum putamus ad eos , qui rem quoquomodo abalienarent, ut quum quaereretur ex eo qui rem acceperat, unde sibi ius in eam comparasset, suum illum quasi auctorem nominaret, qui sibi suam auctoritatem tradidisset. unde sentim in eos quoque quorum sententiam& consilium sequimur, quasi ius quoddam ita sentiendi certum de constitutum haberent, consuetudine sermonis translatum est . nam uerbi gratia quum institutum est, ut legum quae comitiis centuriatis ferrentur ante initum sumagium patres auctores fierent, id est ut S.C. prius aliquid decerneretur, postea illud idem a populo iuberetur . ea lex hanc uitri habebat, ut quasi in euictionibus, possessionumque controuersiis possessor suum auctore a quoius suum adeptus est laudat, ita populus consilii sui auctorem ac suasorem senatum laudare posset. Quod si quis uel mi πως, uel α τοι uocabula nobis obiiciat, indeque propter literarum similitudinem auctoritatem dictam putet, is Dionis uerba audiat, qui li. Lv. se scribit, EBOΥΛEYON
παρά aris . . . id est, Consultabant autem Senatores absente Caesare scilicet & eorum se tentia perscribebatur . non tamen quasi rata effectum habebat: sederat Auctoritas: ut corii sententia nota esset. Tale enim quiddam uis h ius uerbi declarati quod uno uerbo Grece exprimi non potest. Paulus i. si fundo, Sue. De euici. Si cum possit emptor auctori denunciare, non denunciasset, ideoque uictus suisset .Modestinus I. Herennius, G s. eod. Sela iandum a Titio emulat,& quaestione mota fisci nomine auctorem laudauerat. Hinc AvCTOR secundus. Ulpian. l. . D. de euici. Illud quaeritur,anis qui mancipium uendidit, debeat fideiussorem ob euictionem dare,quem vulgo Auctorem secundum uocant. Hinc ΑvCTORITAs, titulus, id est ius quo quid possit demus. Itaque Scaevola in l. ult. D. de pigner. ach. t principio Instrumetu emptionis appellauit, paulo post Instrumetum auctoritatis nominat. ΑvCTORITAs, cuictio, periculi praestatio. Paulus lib.Sent. 2. cap. 17. Venditor, si eius rei quam uendiderit, dominus non sit, procio accepto auctoritatis manet ob noxius: id est euictionis. subauditur autem nomine. Item, Res empta mancipatione & traditione perfecta,si euincatur, auctoritatis uenditor duplotenus obligatur. ΑvCTORITAs , firmamentum, robur, firmitas,&, ut ita loquar, liditas. Scaeuola l.ult. D. de aq.&aq.ptu. Scaevola respondit, solere eos qui iure dicundo praesunt,tueri ductus aquae.quibus auctoritate uetustas daret,iametsi ius non probaretur. id est in quibus uetustas pro titulo ualeret. Auc Tost legis dicebatur, qui quum ea dignitate praeditus esset,ut eius oratione commoueri populus posset, ab iis qui leges serebant,deligebatur ut eas suaderet, ac populo probaret. Ita Pompeius eius legis quam tulit Lentulus de Cicerone reuocando,srequenter a Cicerone auctor appellatur in orat. post reditum ad Quir. Idem libro de Legib. 3. Itaque isti rationi neq; lator quisquaest