S. Aur. Augustini hipponensis episcopi De gratia dei et libero arbitrio hominis et praedestinatione sanctorum Opera selecta editionem emendatissimam, & variis lectionibus undique collectis praecipue vero ex codd. mss. Vaticanis adornatam curavit P.F.

131쪽

tia nuncupatur , non ob aliud , nisi quia gratis datur et nec ideo quia meritis non datur , sed quia data sunt & ipsa merita quibus datur. Ubi autem invenimus

etiam vitam aeternam gratiam nuncupa-xi, habemus apud eumdem gratiae magni seum defensorem apostolum Paulum: Stipendium' inquit, 'peeeati mors est gratia autem Dei et ita aeterna in Christo Iesu Domino nostro. - Uide , obsecro te, in quanta bre Uitate, quam vigilanter verba posuerit , quibus diligenter consideratis , quaestionis ha-jus aliquantulum dilucescat obscuritas. Cum enim dixisset a stipendiuis peccati mors: quis non eum congruentissime &consequenter addere judicaret,si diceret: stipendium autem justitiae vita aeterna est Et verum est quia sicut merito pecca ti tamquam inpendium redditur mors, ita

merito justitiae tamquam stipendium vita aeterna. Aut si nollet dicere justitiae , dicereta Stipendia b Ep. ad Rom es. s. e Quis non congruenti me , eonsequenternaedere judiearet, stipendium autem j itiae vita aeterna

132쪽

T P. A D SIXTUM. Torgleeret fidei quoniam bustus ex fide vivit.

Unde etiam & merces appellatur plurimis sanctarum scripturarum locis et nusequam ρ porro dicta est merces justitia vel fides, quia justitiae vel fidei redditur me ees. Quod est autem merces operanti , hoc militanti stipendium. Sed beatus Apostolus adversus elatio nem , quae usque adeo magnis tentat irrepere , ut & sibi propter ipsam dieat

datum angelum Satanae, a quo colaphizaretur, ne Verticem praesumptionis erigeret , ad Uersus hanc ergo elationis pestem vigilantissime militans : Stia pendium , inquit , peccati mors Recte , stipendium, quia debetur, quia digne retribuitur , quia merito redditur. Deinde ne justitia de humano se extollexet ψ bono merito , sicut humanum me Titum malum non dubitatur esse pecea- um , non a contrario retulit dicens e

Stipendium justitiae Vita aeterna a sed gratia, inquit, Dei vita aeterna. Et haeene prae a Rom. r. x . b Al. Numquamc Al. Magis 4 M. tollat

133쪽

ne praeter mediatorem aliqua alia via quaereretur , adjecit ; In Chrso Iesis Domino nostro: tamquam diceret: Audito, quod stipendium peccati sit mors, quid te disponis extollere , O humana , non

justitia , sed nomine justitiae plane ' superbia quid te disponis extollere , &contrariam morti vitam aeternam , tamquam debitum stipendium. flagitare Cui debetur Vita aeterna, vera justitia est. Si autem vera j ustitia est , ex te non est , 'desursum es descendens a Patre Iuminum. Ut haberes eam, si tamen habes eam, prosecto accepisti : Quid enim ψ habes, quod non accepistit Quapropter,o homo ,

si accepturus es vitam aeternam , justitiae quidem stipendium est , sed tibi gratia est, cui gratia est & ipsa justitia. 'Tibi enim tamquam debita redderetur si ex te tibi esset justitia , eui debetur. Nune ergo de planitudineiaccepimus non solum gratiam, qua nunc juste in laboribus

d Al. Quid euim boni habese Al. bed tibi gratia est , ipsajustitia

134쪽

XP. AD SIXTUM. x Tribus usque in finem vivimus , sed etiam gratiam pro hac gratia , ut in requie postea sine fine vivamus. Hoc nihil salubrius fides credit , quia nihil verius intellectus invenit. Et debemus audire Prophetam dicentem ; 'ii' credideritis , non intelligetis.

C a P. VI. Duod Deus neminem liberat, nisi gratu ea moerieordia per Ieseum Christum , neminem damnat, nisi aequi sima veritate. Quod inexcusabilis est omnis peceator, veι reatu origi . uis, vel additamento eriam propriae volunratis ,

με qui novir , e qui ignorat.

SEd excusabunt se , inquit , homἱnes ἰ

qui nolunt recte is fideliter vivere , dicentes: Quid nos seimus,qui k male vivimus , quandoquidem gratiam, unde bene viveremus , non accepimus t Non possunt veraciter dicere, nihil mali se facere , quia male vivunt. Si enim nihil mali faciunt , bene vivunt; si autem male

a Ua. 7. ρ. seeundum xxx. b AI. Quode Al. sui male viximus, quando viximus 4 Al. Ruoniam quidemo Au Nihil miae fecisse , qui mala vivunν

135쪽

male vivunt, de suo male vivunt , vel quod originaliter ' traxerunt , vel quod insuper addiderunt. - Sed si masa sunt irae , quae perfecta sunt ad perditionem, quae illis debita redditur , sibi hoc imputent , quia ex ea massa facta sunt , quam Propter unius peccatum , in quo omnes peccaverunt , merito Deus justeque damnavit. Si autem vasa sunt misericordiae , quibus ex eadem massa factis supplicium debitum reddere noluit snon se inflent , sed ipsum glorificent squi eis misericordiam non debitam prae stitit , sed siquid aliter apiunt, is hoc quoque illis ipse revelavit. Postremo quonam se isti excusabunt modo ' Nempe illo quem breviter tam quam eX eorum voce sibi objecit Apostolus, ut dicant Quid adhue conqueri tur ditam Voluntati ejus quis remit lΗoe est enim dicerer quid de nobis fit querela quod Deum offendamus S male

136쪽

I svivendo , cum illius voluntati nemo possit resistere, qui nos obduravit misericordiam non praestando Si ergo illos non pudet hac excusatione , non no

his , sed Apostolo contradicere , cur nos pigeat eis , quod dixit Apollotus ', hoc idem atque identidem dieerer o homo tu quis es, qui respondeas Deo Num.

quid dieit figmentum ei, qui se finxit , suare se me fecisti An non babet potesatem figulus luti, ex eadem massa , uti que merito recteque damnata , facere aliud vas in honorem indebitum propter misericordiae gratiam , aliud in contumeliam debitam propter iraesi justitiam , is ut notas faciat divitias gloriae fuae in vasa misericordiae, sic ostendens quid eis largiatur , dum id supplicium recipient vasa irae, quod pariter omnibus debebatur Satis sit interim Christiano ex fide adhuc viventi , & nondum cer nenti quod persectum est , sed ex parte scienti , nosse vel credere , quod neminem Deus liberet, nisi gratuita miseri cordia

137쪽

cordia per Dominum nostrum Iesum Christum,& neminem damnet,nisi aequis. sima veritate per eumdem Dominum nostrum Iesum Christum. Cur autem illum potius, quam illum liberet, aut non liberet, scrutetur, qui potest judiciorum

ejus tam magnum , Profundum , Uerum tamen caveat praecipitium . Numquid

enim es iniquitas apud Deum 'Absit. Sed inserutabilia sunt judicia ejus , is inve Iistabiles viae ejus. Et in majoribus dumtaxat aetatibus merito dici potest: β hi noluerunt intelligere, ut bene agerent; hi, quod gravius est , intellexerunt , di non obedierunt:quia sicut scriptum est,4 Verbis nouemendabitur servus dolosis , si enim is

intellexerit,non obediet. Unde non obe. diet, nisi sua pessima voluntate 8 Cui gravior damnatio divina aequitate debetur.

fCui enim plus datur, plus exigitur ab eo. Istos quippe scriptura dicit inexeusabiles, quos non latet veritas , & in eis Perseverat iniquitas. . REvelatur enim

138쪽

ira Dei de eaeis . ait Apostolus Iuper omnem impietatem , i justitiam hominum eorum , qui veritatem in injustitia 4 δε- tinent et quia quod notum es Dei , manife- sum es in illis; Deus enim illis manse savii ; Invisibilia enim ejus a creatura mundi per ea, quae facta sunt, intellecta conspiciuntur a sempiterna quoque vir stus ejus ac divinitas , ut sint inemus siles Si ergo istos inexcusabiles dicit,qui invisibilia illius per ea , quae facta sunt in

tellecta conspicere potuerunt , nec obedierunt tamen veritati, sed iniqui, impii permanserunt ; neque enim non Cognoverunt , sed cognoscentes inquit Deum , non ut Deum glorificaverunt, aut grutias egerunt: quanto magis inexcusa

hiles sunt, qui ex lege ejus instructi confidunt , si os dures esse caecorum Ista Ios docentes , se ipsos non docent et qui Praedicant non furandum,ct furantur et &cetera, quae de ipsis Apostolus loquitur.

a Ep. ud Rom. eo. I. v. 18. I P. b Al. iniauitate o Rom. 1. v. a .

139쪽

Eis quippe dicit:' Propterea inexeusabiis Iu es , o homo omnis qui judieas et in quo enim alium judicas, teipsum ' eondeismnas e eadem enim vix, quae judicas. Dieit enim ipse Dominus in Evangelio et 4 Si non venissem , is, eis Iocutus

non fuissem , peccatum non haberent et nunc autem excusationem non habent de peccato suo. Non utique peccatum nullum haberent , qui pleni erant aliis magnis,multisque peccatis: sed hoc peccatum vult intelligi non eos habituros suisse , si non venisset , quo , cum audis.

sent eum , non crediderunt in eum . Hanc eos excusationem non habere asse-xit qua possint f dicere, non audivimus , ideo non credidimus. Humana quippe superbia tamquam praesumens de viribus liberi arbitrii excusatam se putat , quando ignorantiae non voluntatis est quod peccat. Secundum hanc eXcusationem , inex eusabiles dicit scriptura divina quoscum que

possent a vivitur esse

140쪽

que scientes ' peccare convincit. Dei tamen justum judicium nec illis parcit , qui non audierunt. st uicumque enim sine lege peccaverunt , fine lege peribunt. Et

quamvis se ipsi excusare videantur , non admittit hanc excusationem qui scit se fecisse hominem rectum, eique obedientiae dedisse praeceptum, nec nisi ejus,quo male usus est libero voluntatis arbitrio, etiam quod transiret in posteros manasse peccatum. Neque enim damnantur qui non pecca erunt, quandoquidem illud ex uno in omnes pertransiit , in quo ante propria in singulis quibusque peccata omnes communiter peccaverunt . Ac per hoc inexcusabilis est omnis peccator , vel reatu originis, vel additamento etiam Propriae voluntatis , sive qui novit, sive qui ignarat , sive qui judicat , sive qui non judicate quia & ipse ignorantia

in eis , qui intelligere noluerunt , sine dubitatione peccatum est , in eis autem qui non potuerunt , poena peccati. Er-