S. Aur. Augustini hipponensis episcopi De gratia dei et libero arbitrio hominis et praedestinatione sanctorum Opera selecta editionem emendatissimam, & variis lectionibus undique collectis praecipue vero ex codd. mss. Vaticanis adornatam curavit P.F.

371쪽

Cas. XII. Distiguendum esse adjutorium sine quo aliquid non fit, ab adiutorio quo aliquia' fit. Primi generis adjutorium ad perseveraπ- dum datum esse Adamo, alterum Praedestinaris dari . Luoi Deus non solum praescit bonos , sed ipse facit . Neminem gloriari posse rarami Deo . Gratiae hristianae summa vis expi

eatur a

QVη propter bina ista quid Inter se

isserant , diligenter & vigila ater intuendum est et posse non peccare , di non posse reccare et posse non mori ,& non posse mori: bonum posse non deserere , & bonum non posse deserere. Potuit enim non peccare primus homo, Potuit non mori , potuit bonum non deserere . Numquid dicturi sumus, non potuit ' peccare qui tale habebat libe- tum arbitrium t Aut non potuit mori, si cui dictum est : Si peceaveris , morte morieris 8 Aut non potuit bonum deserere , cum hoc peccando deseruerit,& ideo mortuus sit 8 Prima ergo liberotas voluntatis ψ erat, posse non pecca re et novissima erit multo major , non Posea AI. poterat b Al. non poterat mori eum .s Gen. a. v. 17. d Al. ωοιuntas libertatis .

372쪽

posse peccare . Prima immortalitas erat Posse non morte novissima erit multo major , non posse mori . Prima erat perseverantiae potestas , bonum posse non deserere e novissima erit felicitas perseverantiae , bonum non posse dese rere . Numquid quia erunt bona novissima potiora atque meliora , ideo

fuerunt illa prima , vel nulla vel parva lItemque ipsa adjutoria distinguenda sunt . Aliud est adjutorium sine quo aliquid non fit , & aliud est adjutorium, quo aliquid fit . Nam sine alimentis

non possumus vivere , nec tamen cum

adsuerint alimenta, eis fit ut Vivat, qui mori voluerit . Ergo adjutorium alimentorum est sine quo non fit, non quo fit , ut vivamus . At vero beatitudo , quam non habet homo , cum data fuerit, continuo fit beatus. Adjuto-xium est enim non solum sine quo non fit, Verumetiam quo fit propter quod datur . Quapropter hoc adjutorium '& quo fit est , & sine quo non fit . Quia

di si data fuerit homini beatitudo , con tinuo a al. 2uapropter Me adjutorium est quo fit, is

373쪽

itinuo fit beatus : & si data numquam

fuerit , numquam erit. Alimenta v ro non consequenter faciunt, ut homo

vivat, sed tamen sine illis non potest vivere . Primo itaque homini , qui in eo bono , quo factus suerat ' rectus , acceperat posse non peccare , posse non mori, posse ipsum bonum non deserere; datum est adjutorium perseverantiae , non quo fieret, ut perseveraret , sed sine quo per liberum arbitrium perseverare non posset. Nunc vero sanctis in regnum Dei per gratiam Dei praedestinatis , non tale si adjutorium perseverantiae datur a sed tale ut eis perseverantia ipsa donetur , non solum ut sine isto dono perseverantes esse non possint , verumetiam ut per hoc donum non nisi perseverantes sint . Non solum enim

dixit: Sine me nibiI potestisfacere ; ve-xumetiam dixit r - n et os me elegistis , . sed ego elegi vos . O posui vos , ut eatison fructum afferatis, is, fructus ve/ν

maueat . Quibus verbis eis non solum justitiam , verumetiam in illa persev

374쪽

rantiam se dedisse monstravit. Christo enim sic eos ponente , ut eant , Di fructum offerant , is fractus eorum maneat 3 quis audeat dicere , non manebit quis audeat dicere , sorsitan non manebit Sine poenitentia sunt enim dona is voeatio Dei β ; se3 voeatio eorum , quis eundum propositum vocati sunt . Pro his ergo interpellante Christo ne de etat fides eorum , sine dubio non deficiet usque in finem e ac per hoc perseverabit usque in finem , nec eam nisi manentem vitae hujus inveniet η finis. Major quippe libertas est necessaria

adversus tot & tantas tentationes , quae in paradiso non fuerunt, dono Perseve rantiae munita atque firmata , ut cum omnibus amoribus , terroribus , errori ibus suis vincatur f hie mundus ; hoe sanctorum martyria docuerunt . Denique ille . , & terrente nullo , & insuper contra De terrentis imperium libero usus arbitrio, non stetit in tan

ta a Al. omittitur et quis audeat dicere : Non manebit Al. audet. b Rom. II. e Aia

Eis igitur. d AI. iuvenit . e Al. ct i ter tot se tantar. ρ Al. sustineatur . x Al. ille Adam.

375쪽

ta felicitate, & in tanta non peccandi facilitate ; ' isti autem non dico terrente mundo , sed saeviente ne starent, steterunt in fide et cum videret ille bona praesentia , quae fuerat relicturus ; isti futura , quae accepturi suerant , non viderent . Unde hoc , ut si donante illo, a quo misericordiam consecuti sunt, ut

fideles essent ; a quo acceperunt si spiritum , non timoris quo persequentibus 4 cederent, sed virtutis , caritatis Oeontinentiae , quo cuncta minantia, cum Ela invitantia . cuncta cruciantia supe-

Tarent 8 Illi ergo sine peccato ullo data est, cum qua conditus est, voluntas libera , & eam iacit servire peccato e horum vero cum fuisset voluntas serva peccati , liberata est per illum , qui dixit : f Si vos filius liberaverit, tunc vere liberi eritis . Et accipiunt S tantam per istam gratiam libertatem , ut quam vis quamdiu hic vivunt , pugnent con tra concupiscentias h peccatorum , eisque

acceperant sparitum timoris . d Al. persecutionibus . e Al. libera es7. Ioan. l. 3 6. g Al. acceperun3 . h ΛΙ. eonop scentiam .

376쪽

que nonnulla surrepant, ' propter quae dicant quotidie et si Dimitte nobis debita nostra ; non tamen ultra serviant pec cato , quod est ad mortem , de quo dicit Ioannes Apostolus : o peccatum ad mortem , non pro illo dico ut roget . 4 De quo peccato quoniam non expressum est , possunt multa & diversa sentiri rego autem dico id esse peccatum , fidem, quae per dilectionem operatur , deserere usque ad mortem . Huic peccato ultra non serviunt , non prima conditione,

sicut ille , liberi , sed per secundum Adam Dei gratia liberati; & ista libe-

xatione habentes liberum arbitrium, quo serviant Deo , non quo capti ventur a

diabolo : f Liberati enim a peccato ferii facti sunt ζ justitiae , in qua stabunt usque in finem , donante sibi illo peties -verantiam , qui eos praescivit , is praedestinavit . di secundum propostum vo cavit ψ b. justificavit , is glorifieavit equoniam δε illa , quae de his promisit,

. etiam a Al. subreperent . b Mat. 6. I a. c I. Ioa. . . I. a 6. d. Al. ut roget quis . Al; quod Abest utraque vox a Gr. textu , S sere ab omni biis Cod. msis. e M. deserviunt. Rom.

377쪽

etiam sutura jam fecit , cui promittenti credidit Abraham , is deputatum es illi ad justitiam . Dedit enim ' gloriam Dea plenusime credens , sicut scriptum est , quia quae promisit, potens est si is facere

Ipse ergo illos bonos facit, ut bona iaciant . Neque enim propterea eos promisit Abrahae , quia praescivit a seipsis bonos futuros . Nam si ita est , non suum , sed eorum est , quod promi inst. Non autem sie 4 eredidit Abrabam; sed , non est infirmatus in fide , dans gloriam Deo , im pleni me credens , quia quae promisit Deus , potens est , facere . Non ait, quae praescivit , potens est promittere ; aut , quae praedixit , po aens est Ostendere; aud, quae promisit, potens est f praescire . sed quae promia sit , potens es is facerς . Ipse ergo eos facit perseverare in bono , qui saeti bo- nos . Qui autem cadunt & pereunt, in F praedestinatorum numero non fuerunt . - Quamvis ergo de omnibus re

378쪽

generatis, & pie viventibus loquere Atur Apostolus, dicens et ' Tu quis es , qui judicas si servium alienam Suo Domino sat aut cadit e continuo tameta respex it ad praedestinatos , & ait, Stabit autem a & ne hoc sibi arrogarent, Fotens es enim Deus , inquit, saluere eum . Ipse itaque dat perseverantiam . qui statuere potens est eos , qui sani , ut perseverantissime stent, vel restituere , qui ceciderint: - Dominus enim erigit elisos . Ut ergo non acciperet hoc donum Dei , id est, in bono perseverantiam primus homo , sed perseverare , vel non perseverare in ejus relinqueretur arbi trio , tales vires habebat ejus voluntas, quae sine ullo suerat instituta peccato , di nihil illi ex seipsos concupiscentia liter resistebat , ut digne tantae bonit ii & ὀ bene vivendi facilitati persev xandi committeretur arbitrium et Deo quidem praesciente quid esset facturus

379쪽

injuste et praesciente tamen , non ad hoc cogente ; sed simul sciente quid de illo ipse saceret juste . Nunc vero postea quam est illa magna peccati merito amissa libertas , etiam majoribus donis

adjuvanda remansit infirmitas . Placuit enim Deo , quo maxime humanae superbiam praesumptionis ' extingueret ,h ut non glorietur omnis caro coram ipso , id est , omnis homo . Unde autem nougIorietur caro coram ipso , nisi de meritis suis quae quidem potuit habere , sed perdidit et & pet quod habere potuit , per hoc perdidit , hoc est , per liberum arbitrium e propter quod non restat liberandis nisi gratia liberantis . Ita ergo non gloriatur omnis caro eo-ram ipseo . Non enim gloriantur injusti, quia 4 non habent unde ; nec justi, quia ex ipso habent unde , nec habent .gloriam tuam nisi ipsum , cui dicunt: εi Gloria mea is exaltans caput meum. Ac per hoc ad omnem hominem perti net, quod scriptum est, ut non glorietura Al. humanae superbiae praesumptiones..b I. Cor. I, c Al. glorietur . d Al. qui. e Pμι.

380쪽

νietur omnis earo eo ram ipse : ad justos autem illud , ' Qui gloriatur , in Domi no glorietur. β Hoe etiam Apostolus apertissime ostendit, qui cum dixisset, At non glorietur omnis caro coram ipso δne putarent sancti sine gloria se remansisse , mox addidit: Ex ipso autem vos

estis in Iesu Cbristo , quifactus es nobis sapientia a Deo, is justitia , is fanctificatio, γ redemptio, ut, quemadmodum scriptum es , qui gloriatur , in Domi glo rietur . Hinc est , quod in hoc loco miseriarum , ubi tentatio est vita humana super terram 1 ; virtus in infirmitate per- eitur 3 : quae virtus, nisi ut qui gloriatur , in Domino glorietur tAc per hoc nec de ipsa perseverantia boni voluit Deus sanctos suos in viribus suis , sed in isto gloriari: qui eis non solum dat adjutorium quale primo homini dedit , sine quo non possint b perseverare si velint ; sed in eis etiam operatur bi velle et ut quoniam non perse-