장음표시 사용
81쪽
PRIE Mario tertio ex eodem. Distincta haec materii non est ens actu. Ergo debet esse haeci Materia es urapotentia, ct materia es in pu- vera ateria cstens actu. Ergo ulterius,matera potentia. Prior propositio est vera,solum enim riae non convenit, cime puram potentiam, quae, significat, materiae nonnisi deberi, ut sit subje- sit cum exclusione actus entitativi, cui enim, , nec ullo modo convenire ei ut sit actus competit esse Ens actu, illi non competitu Physi Cris,posterior autem propositio, si non fal- gatio entis actu. Efgo nec competet exclusiosa, faItem ambigua est,uidetur enim significare, actus entitativi,exclusio enim actus entitativi, materi habeat negationem actualis exi' est negatio entis actu. Antecedens primum probatur. Creatura est ens actu, materia prima est Creatura. Ergo. Major probatiir. Nihil non est creatum, alias esset creatum , & non es- I. set creatum. Ergo creatura est uias actu, idem enim ista significant. Minor autem est de fide. Rursus. Materia est, & non est Deus. Ergo est
RESPOND. primo Thomistae. Materiain es e
DIcLNouxi est. Materiam primam , non est; I urὸ potentiam , quae sit cum exclusione actus nihil existentiae,licet non sit nihil essentiae. Mesaph in eu entitativi. CONTRA est. Tum quia si materia , non est PROHATuκ primό Auctoritate Aristot. ex i. nil entiae. Ergo est actus essentiae. Ergo ad-Playsicor. tex. 69. Ubi materiam primam com- huc habetur intentum. Tum quia ex indistin Parat,cum ligno,ex quo fit statua , quod ceris ctione actuald cffentiae ab existentia, sequitur habet entitatem actualem , independenter , a materiam habere actuiti existentiat. Tumio rina statuae; Deinde r. Physicor. tex. 82. dicit quia falsa est haec propositio i materia actu, est Materiam elle subjectum,eaequo, per se aliquid nihil essentiae. Ergo vera erit haee, materia γέ i,cum insit,quotmodo autem inesset si nullum ctu, non est nihil cilientiae. Ergo ulterius vera acturis entitativum portaret. Similia habet haec,matcria cit actu aliquid essentiae , nam ex septi ino Metaphys . M tertio de Coelo C. 8. Ci- duobus negativis , resultat positivunt qisid. tat Suareet etiam auctoritatem S. Thom. quaest. Quod si Vera haec propositio , niateria est actu I. de Spirit. creaturis ar. i.& tertio contra gen- aliquid essentiae, id est habens actu aliquam es tes C. ao. ubi dicit,periectius esse compositum, seu iam. Ergo Vera erit , & haec: Materia est quam sit ipsa forma , quod certe non diceret, si actu aliquid entis, id est, habens actu aliquam non sentiret , aliquam persectionem habcre Cntitatern ,essentia enim, ostens. Ergo ulterius Materiam. Similia habet prima parte q. s. Vera erit haec materia cil ciis actu , quod siearticulo i. ad primum,& ibi quaest I . ar. I r. ad probatur: quod habet actu aliquam entitatem, tertium: & quaest. 3. de veritate ar. s. ad pris illud est cris actu , habet ex concessis materia, mum. actu emitatem. Ergo est eris actu, Psto su secundὼ Suarea. potest materia,in i spoND. Materiam labete quidem entit suo conceptu, intelligi composita ex Mnerc M tem rcalem,tamen non esse ens in actu differentia , ni si distinguatur materia cinii a CONTRA Si concedis,materiani non esse pu-mMeria sublunarium. Ergo habet suum actum ram potentiam objectivam,licet ili pura poten- Metaphysicum. tia subrectiva,soc ipsb concedis , non esse actu CONDRMAruR ex Mastrio. Materia se' nihil essentiae,adeoque, esse actu aliquid entis, citia dii in se considerata,vclest aliquid inrcrum habendoque entitatem realem, habere actuni natura,vel est nihil ,non potest dici nihil. Tum entitativunt. quia ex i.Physic. cst principium rerum in fieri & Oaiiciet ust l. Auctoritas Aristoteli ex 1. yhysic. est natura per se, & causa compo- REspoND. Quod dicat, inatoriam esse pu- siti intrinseca ex I. Metaph. cst fundamentum ram potentiam subjectivam,hoc est, nihil actus formarum ex Theologia termitius creationis. physici involventem; sed non voluit esse pu-Tum quia, si materia, est niliii. Ergo compo' ram potentiam Logicam objectivam,quae siecta substantialia , dependerent in suo este, M per exclusionem actus Metaphy sici. Quo et- existere a nihilo, cum dependeant a materia. iam modo solvi debet auctoritas S.Thomae ; Si Quod si materia , est aliquid in rerum natura, sicubi opposituni signiscat quaero et est accidens,vel aliquod subrinxi let O icriuR ,. Materia est pura potentia. E non potcst dici quod sit accidens,eir enim sub' sto, non potest habere aliquem actum. Ergoiectum tormae substantialis, forma autem sub' neque entitatetit actualem. Secunda consc-st vitialis , non est in accidente,&cit parsin' quentia probatur, quia actualis cntitas, est ali trinseca compositi substantialis γ quod si in ter quis actus, nam est cias actu. Antecedens P ria, est substantia, S non eadem cum forma, L batur auctoritate, est enim axioma , materianito habet suum actum entitativum- esse purampotentiam PROBATuR tcrtio. Falla est haec propositio,
82쪽
puraPotenua. Minor probatur , quoad primam partem : si materia esset composita exactis,& porcntia , daretur potentia prior ipsia materia, quod est absurdum, nam daretur aut processus ininfinitum,inissis compositionibus, aut deveniretur ad aliquam potentiam , quae non effet composita ex actu , & potentia. de
Odyic r. hiullus est actus sui scipso non
habeat actualitatem. Materia, seipsa non habet actualitatem , actualitas enim habetur a Iorma,& tamen, materia icipsa non estforma
tribui forma: sed non actualitatem Metaphvi
aliquid in homine prius homine per conceptum, hoc est gcncricam rationem 'animalis. INsTAsis. Materia est simplex entitas. Ergo,vel est tota,actus,vel totapotentia: sed non est tota , actus. Ergo nihil actualitatis coim
REsPONDETuR. Materiam Me simplicem
nihilo,unum per se non fit. IN ABis 2. Purus actus, itaest actus, ut nitidacimistae habeat potentialitatis. Ergo & pura potentia , ita debet esse pura, ut nihil habeat; Materia cst pura potentia. Ergo nihil habet actualitatis. QRrsPONDET Sunca. Distinguendo conse-
ens quod scilicet Duranor rariti m
eli non repugnantia, ut existat,&ex actu Metaphysico,hoc est actuali existentia. item ex genere suo & differentia, cum quo stat, ut tota sit 1 nysica potentia,S simul tota, actus Metaphvsicus, utpote identificans sibi, suam existen
hil habet potentialitatis. Ergo&pura poten'tia,nihil habet etiam actus Metaphysici. Di ρ ωMema at Suarez: quia talis potentia, est impostibilis a parte rei,quae non includat actum Metaphysicum, possibilis autem est, talis actus, qua non involvat ullam potentialitatem, quod
OHyςyiuR q. Omnis actus. est bio, , ''' i'yψly x ullam potentialitatem, quod Miψ0ς ni Materia non est propter ope, tib qVJδ 000 repugnat data talemnem. Ergo non est actu, Pς t φθ/00ςm , quae nullam habeat admistum
83쪽
fcctionem,quia potius istud Ens , non esset enssed nihil,& negatio omnis persectionis, & sicut possibile est summum bonum,quod est, sine ulla mistura mali , quamvis sit impossibile summum malum , quod sit sine mistura boni; ita possibilis crit purus actus , qui sit sine mistura impersectionis , impossibilis auicin erit pura potentia,quae sit sine mistura persectionis. Aliter paulo satisfit eidcm difficultati, quod
actu , esset vel substantia , vel accidens:
non est accidens , ut constat , ergo est substantia. Sed materia , substantia esse non
potcst , quod ipsum probatur ; quia quod
est potentia ad substantiani, non est actu substantia: quod est enim potentia ad aliquid, non est actu illudnaet , sed materia est potentia ad substantiam. Ergo. - 1 RESPONDETuR. Quod est potentia Logiea scilicet,& esset cum exclusione omnis actus, illa ad aliquid,non est illuumet ipsunt , concedo: poteotia,ut supponitur, & non esset; quia,quod quod est potentia Physice . est tamen actus Me- est extra causas actu , non est cum cxclusionet taphysice,non est illudinci ipsum,nego. omnis actus, illa autem potentia , eis x c xx Deinde quod est potentia ad physicam sub causas actu: deinde si illa pura potentia, nou b ' stantiam, hoc est , fori nam substantialem,si sit beret quidquam actualitatis, vel Verum coux, etiam potentia,respectu totius generis,&lati tu de illa dicere,non est actu nihil essentiae,Vel non dinis sit bstantiae,non est illudniet ipsum, in g est et verum Si non cilci verum dicere, ergo ner substantiae, quod est substantia; potest ta- est actu aliquid essentiae , adeoque S ipsu cst men elle substantia, si non sit potentia respectu actui si autem est verum dicere, est actu nihil totius latitudinis substantiar. Ad habendum essentiae, ergo ita se habet post productioncm autem actum substantialem,non est in potentia sui atque ante illam,veraque erit de illa, priori, Materia, quae est a parte rei, sed de facto illam
propositionis contradictoria, est actu, nihil es
INsTABIs 3. Si materia prima involveret aliquid actualitatis,actus purus, & pura potentia, non distarent maximo, sed debent distare. Ergo. Sequcla probatur: Magis distarciat, pura potentia,& actus purus,ii pura potentia,nihil actualitatis haberet. REsroNDETuR. Minorem esse falsain, quia accidentia , magis distant a Deo , quam ma-tcria , utpote participans de genere substan
Deinde dicit SuarcZ, actum purum & materiam,maximo distare,non negative, haec cium
est distantia, inter Deum, & nihil, sed maxime positive hoc est distantia debita entibus positi vis : quodsi, materia distat ab actu puro, distantia positiva, hoc ipso actualitatciri aliquam importare debct,alias hoc ipso , non esset haec distantia positiva. Dici etiam posset ina possibilem esse distan.
tiam maximam, inter Deum , & aliquid creatum,quia illa creatura , dcberct enc imperfectissima,non est autem, possibilis creatura impersectissima,quia alias lacus,sam non clset, ab ulla creatura minus participabilis , hoc autern
non potcst dici : quia quod est participabile in
infinitum,magis & magis iaccessario est participabile in infinitum,minus oc minus, alias devcnirctur ad ultimum infinitudoque persectionis,
clauderetur termino,nec eadem csset via Athenis Thebas , & Thebis Athenas. Si autem Deus est participabilis in infinitum , minus − ergo illa creatura imperfectissima , nori habet , qui tamen actus substantialis materiae, continetur intra latitudinem substantiae , ut
Osiicia uR 7. Si mataria esset actus entitativus,non salvaretur in ca , ratio purae potcntiae,
per hoc enim sblum salvaretur , quia imateria non reciperetur in alio priori subiecto, sed hoc non salvat, quomodo malchia sit pura potentia: quia non potest dici forma purus actus , ex eo, quia non informatur alio actu. Ergo nec po est dici materiae pura potentia,quia non rccipi tur in alio priori subiecto. RESPONDETuR. Disparitatem esse : ideo non dicitur forma, actus purus , quia quamvis
non sit informabilis ab alia forma substantiali,
est tamen capax adhuC formarum accidentalium, dc non excludi quominus sit vere potentia Physica,assignabilisque est alius actus , qui
minus habeat potentialitatis,nerripe Deus. MMicria autem bene potest dici pura potentia, quia ita non recipitur in alio subjecto,ut non sit
ach us Physicus,sed potentia Physica,nullumque
respectu illius datur citam accidentale subicctum,nec est allignabilis entitas,cui magis com petat potentia subjectiva. Quanquam videtur hic elle quaestio de vo cc ideo enim non appellatur fornaa,actus purus, quantumvis a nullo actu substantiali informe tur,quia nomen hoc actus puri , usurpant Doctores , ad signi fi candum non istud , quod non actuatur ab alio actu substantiali, sed usurpant ad significandum Ens a se, S quod adni- nil sui,est in potentia Physica , nomine autem durae potentiae , si onificant id , quod in nullo
esset impersectissima, utpote, qua deberet dari, priori subiecto recipuuta minus participans,de Deo, adeoquc minus per- OUxoruR S. Ita se habet materia ad tormimi E U I substantiales , sicut quantitas ad terminos, Monicia uR O. Si materia , esset aliquid figuras, sed termini quantitatis, non sum emi-
84쪽
tas distincta a quantitate, nec quantitatis entitas a terminis. Ergo & entitas materiae, non est distincta a tormis. R EspoNDETuR. Negando majorem : quia termini quantitatis, sunt ipsa entitative quantitas,dicens negationem ulterioris extensionis, de quo infra; jam autem forma, non est ipsa cntitas materiae,ita vel sic assecta,praeterque ipsam materiam, datur forma substantialis. OhjiciniR V. Si haberet propriamentitatem materia, cssct absbluic sine forma cognoscibilis, quod tamen negat Philosophus i. Physicor. tex. 69. & 7. Metaphys. TCX. 3 S.
cipitur,non esse cognoscibilem sine forma, licet secundum aliquod esse absolutum, sit co-
noscibilis sine forma, nec obest , quominus
abeat entitatem , quamviS rclative accepta, non sit cognoscibilis sinc forma, quia etiam sor-ma,rclative accepta, non cst cognoscibilis sine materia,Pater item sine filio, SI tamen utrique convenit sitia cntitas. OBjic IuNT. Io. Complutenses. Ens dividitur in potentiam,&actum, cX9. Metaph. C. I. Ergo por hoc ipsium, quia aliquid est pura potentiarcalis , etiamsi omiacm prorsus actum excludat,poterit habere rationem entis realis. REspoNDETu R. Etiamsi aliquid excludat omnem actum Physicum, potest h.ibere rationem entis realis, non potest tamen habcre rationem ciatis realis , si excludat cliam actum
Metaphysicum,propter dicta supra. Rursus, divisio illa , cst in potentiam Physicam , & in actum Physicum ; potentia autem Physica,non cxcludit actum Metaphysicum: si autem sit divisio in potentiam Logicam , & actuin Logicum, seu Metaphysicum,hoc quidem ipso,quia cst potcntia Logica aliquid , cst Ens, sed non est Ens rcalc, quia etiam genus, quod diuiditur non est Ens reale, sedens latius , nec participabunt haec membra dividentia de se adinviccm, quia potentia Physica actus Physicus,non participant de se, licci potentia Physic possit participare de actu Metaphysico, neque enim haec duo , sunt membra dividentia
DIFFICULTAS ILAn esse potentiae in materia , sit primo sentiale illi, an identi carum illi p
o A c quaestio decidi debet, ex istis,quae do-
cui mus , in materia de relationibus transcendentalibus, ubi asseruimus nullam relationem transcendentalem, cile primo essentia-lciri rebus absolutis. Sili:
DIcENDurus est. Materiae non esse primo essen-
Iialem rationem potentiae formatiter acceptam. Est conclusio Scoti in secundum distina. a. q. I. & in quartum Disp. II. q. s. Eandem hic in Polonia multis argumentis stabilivit Smi-gletius. PROBAT P. Adrianus Piharshi. Nulla est ne-ccssitas, magis includi rationem potentiae in materia,quam includatur quaelibet passo in suacillantia , vel incntitate filii, relatio filii ad P trem,uci ordo subjecti ad accidentia, ab eodem subsecto importatus. Ergo non est primo es
lentialis ratio potentiae in materia. R EspoNDE Ri posset. Nulla est necessitas, magis determinabilitatem, quae est primo es- .sentialis conceptus materiae , per arguentem,
ponere pro primo essentiali conceptu, & non ponere potentiam, dc si detorminabilitas Materiae non est passo materiae nec erit potentia. Exempla aulcm, quae adieri, non convincunt,
in omni cnim sentcntia, per prius est essentialis potentia matcriae,quam passio, haecque duo distingui,vel inde constat, quia esse crcaturam, non est passo hominis; esse autem risibile, es h passio,& quia cise potentiae in materia,ita se habet,sicut esse creaturae certe sicut Esse creaturae non est passo Entis creati, ita nec potentia erit passio materiae. Rutilis pallio videtur emanare, iam in suppositione,ctiam secundo essentialium conceptuum,& quia ctiam per arguentem potentiacst secundo essentialis conceptus materiae hoc ipso non se habebit potentia ut passio matcriae,nec sequetur cx eo , non esse illam cssentialem primo,quia passio non cst estentialis primo. Negabunt item oppositi, aeque se habere potentiam in matcria , ac relationem, haec cnim,est quid accidentalc,materiae autem, non accidit esse potentiae: negabunt item ordianem subiecti ad accidentia, non esse prinid ei sentialem. PROBAT idem. Si materia esset essentialitecordo ad formas, non possent adversarii dicere, quod materia dicat cssentialiter ordinem ad formas,nisi nugaciter,sensus enim hujus propo sitiorus: Materiae est ordo ad formas cssentialis, sensus inquam esset, quod ordo materiae , ad formam,dicat essentialiter ordinem ad formas, quod nonnisi nugaciter dicitur.
I EspoND ERI posset, retorquendo argumentum, contra eundem in quantum tenet primo essentialem conceptum materiae, esse determinabilitatem , si matcriae prim6 cflentialis conceptus csset dctorminabilitas per formas, tunc huius propositionis Matcriae est primo essentialis conceptus, detcrminabilitas, sensus inquam esset
85쪽
est et,qubd determinabilitatis, prim5 essentialis
conceptus,sit determinabilitas, eadem retorsio fieri potest in quacunque maioria ,& ita etiam Hon poterit dici, per arguentem, relationis primo essentialcm concertum este , esse ad altu
quia aliis himus propositionis: relatio primbessentialiter est ad aliud, sensus erit primo ossentialiter ad aliud, hujusque propositionis , homo est primΛ essentialiter animal rationale, sensus orit, primo essentialiter animal rationale , est animal rationale. Quod si in his retotiionibus, Uicatur sufficere, ne propositio si nugax aliud GA modo significandi importare si abjectum, ω aliud importare praedicatum . seniumque non fore hoc ipso nugacem , ita in praesenti,
PRO2AT idem.Quod essentialiter est ad aliud,
Don potest sine eodem alio existerc: atqui materia potest existere , non existentibus formis omnibus.tam singulatim,quam collective sum-Pris, saltem miraculose. Ergo materia non osteilentialiter ad aliud Maior probatur: id quod
ab alio pendet in essendo, pendet etiam in existendo,& ita, quia creaturae, pendent in essendo a prima causse,non possunt existere non existente Deo,modalis item entitas quia dependetin essendo a subiecto,etiam in existendo dcpcndet ab illo.
i spoNDE R. Hoc argumentum etiam
proponenti solvendum cile , non est minus essentialis potentiae ratio crcaturae in ente ab alio , quare ergo non potcst substantia creata existere,independenter a Deo,& tamcn existe re potest materia,sine omni forma; Dircete autem dici potest,materiam posse existere , sine.omni forma actualiter existente , ad quam non diCit etiam materia ordinem essentialem ; sed
.non potest existere, sine omni forma possibili, ad quam dicitur,ordo essentialis.
Denique argumentum multum probat, prObat enim ctiam potentiam,non esse secundo essentialem materiae, quia nihil potest existere sine suo sccundo essentiali, utpote quod idem est in re, cum primo essentiali , & tamen materia potest existere sine forma.
Addo. Condistingvcndae sunt hae propositiones,materia sine forma potest cxistere,hancque probabunt etiam oppositi,&alia. a. ec, materia potest existere sine ordine ad formas, hanc negabunt oppositi,& negare debet ipse
PROAAT denique idem. Essentia materiae, neque est pure relativa intrinsccc , neque est cxparte relativa intrinsece. Ergo materia primo essentialitcr non constituitur ordine ad tarmas. Antecodens probatur; quoad primam partem. Si essentia materia: esset pure relativa , etiam forma deberet esse pure relativa,invicem enim ad se ordinem dicunt; si autem & forma, & materia, itemque Qu. unio , cisci relativa, totum
compositum esset relativum , consequentor nullum physicumEns,soret nisi in praedicamento ad aliquid,homoque ponendus esset in praedicamento relationis, imo darentur i clationes circa omne fundamentum abs blutum sed
verbeitcntia matcriae,non sit c X parret rclativa,
probat: quia se lucretur illud aliud partiale ab solutum,non dicere ordinem ad formas laod dici non potest, quia alias esset aliquid in mat riae essentia, quod non esset clIentialiter mat ria: per oppositos cnim , illud essentialiter est materia, quod dicit ordinem cissentialiter, ad
R EspoNo. Quod materia silex parte essentialiter rei ativa,co,quod sit Ens nonnisi impure absolutum,docentque illud partiale absolutum,
non dicere ordinem ad formas, negant tamen
aliquid in materia esse , quod non ut materia, quam docent, & ab lutum & respectivum aliquid,i inportare aeque primo ; & sicut per nos,
ne aliquid sit in materia, quod non sit potcntia formaliter jussicit identitas realis ita dc per illos
PROBAT primo Smigletius. Nulla relatio potest esse primo essentialis absoluto: atqui porci tia est relatio,materia vero est quid abs rautum. Ergo primo essentialis, materiae potentia cise
non potest. MMor probata est in Logica,& certe implicat,uni eidemque convenire duo contradictoria,sub una eademque ratione, cum igitur esse ad aliud,conveniat rei, siti, ratione relativa, non esse ad aliud sub ratione absbluta,ne. cesse est, haec non esse id c m. CONFIRMATuR ex codem. Tum quia nulla
potentia,est sui ipsius potentia, sed supponit aliquid , cujus sit potentia. Ergo & porentia materiae,supponit essentiam materiae adeoque primo eam non constituit. Antecedens probatur; quia ista tria, operatio, potentia, essentia, sunt talia,ut operatio praesupponat potentiam , p
Neque maletoidica potentiam accidentalem, supponere esse, non vero potentiam substantialem , quia etiam potentia sublbintialis , non amittit rationem potentia . Ergo si accidentalis potentia praesapponit essentiam , etiam substantialis ex modo concipiendi praesiis ponet. Tum quia etiam dato , quod materia, sit Ens impure absolutum, adhuc de primo essen
tiali conceptu absoluti, non crit relativum , idque ideo, quia, ita tunc conflaretur matcria cxesse absoluto, Sc relativo , sicut conflatur homo ex animali & rationali,& quia rationale . non est de essentia animalis,nec de ratione absoluti, esset relatio, imo specialis est ratio , quare deessentia absoluti,non possit Esset rcl. i , quia les diversorum praedicamentorum , ii Dipoli ni constituere unum per sc , sed unum Per accis dens ; atablutum .vitzm,1 relativum sant res diversorum praedic mctatorum. in q, ia
86쪽
rationes duae disparatae,quae se invicem tollunt, non possunt invicem de se arisirmari, nec una esse deessentia alterius, talis est ratio relativa& absoluta. Ergo, sinor probatur: quia ratio absoluta, licit non esse ad aliud, ratio relativa, dicit esse ad aliud. Ergo se invicem tollunt. Tum quia, omnis relatio est alicujus relati,non
enim sui ipsius est relatio, sed alicimus quod per
illam refertur,relatio cnim refert , & est ratio reserendiapsa vero non refertur od subjectum
vel quasi subjectum illius. Ergo in relatione
materiae ad formam,ailignandum aliquid,quod referri debeat hoc autem,non aliud est, quam ipsum esse absolutu in. Tum quia pr us est rem esse ins quam esse ad aliud,sed esse absolutum, est esse in se esse relativum,est esse ad aliud. Ergo prius est esset absolutum , quam esse relati
PROBAT . a. sive materiast pure absolutum quid sive pure relativum, sive impure absolutum,& impure relatium mon potest inserri legitime,quod de primo essentiali conceptu materiae , sit ratio relativa. Ergo ratio potentiae, non est primo etantialis materiae , ratio enim
potentiae,sormaliter accepta, est ratio relativa.
Antecedens quoad primam partem, sic probatur: Si materia sit pure absoluta, non potest de primo essentiali conceptu illius, esse quid rei tivum hoc ipso cnim jam esset, & pure absoli tum Ens,ut supponitur, & non pure absolutum Ens; quia haberet se primo essentialiter relative ; Quoad secundam partem sic probatur: Sur posito. quod materia sit Ens pure relativum, eo set quidem de primo essentiali conceptu ratio relativa, sed quaero, vel cisci relativa ut Quo tvel relativa, ut Quod non esset relativa ut Quo; quia non esset relatio, sed id quod resertur ad formam,tanquam subjectum eidem unis bile, non autem relatio est serinaliter unibilis, sed relatum i quod si illa relatio non esset relativa ut quo, seaut quod : Ergo esset concretum, ex relatione,& absoluto,ex quo enim alio 3 Ergo non esset pure relativa, posito autem, qubdnon sit pure absoluta, nec pure relativa materia , sic quoad hane tertiam partem probatur Antecedens: posito , quod materia sit primo
essentialitcr conflatum ex absoluto,& relativo,
primo essentialis conceptus absoluti ,&primo essentialis conccptus relativi, vel erunt distincti,vel non erunt distincti is non erunt distincti: Ergo nec illic crit conflatum ex istis duobus, quomodo cnim conflari aliquid potest,ex dii bus,si illa non sint duos illa autem non sunt duo, quorum prinid essentialis conceptus idem, de
sicut ex homine, S animali rationali, tanquam duobus, non posset duplex conceptus consari, ita nec ex illis rationibus ; Deinde utrumque illorum membrorum praedicti conflati, quod est impure absolutum , utrumque inquam illorum nacmbrorum,distinctam haberet definitionem 1, absolutum enim , & relativum, alia desinitione definiuntur, quomodo ergo utriusque illorum membrorum,idem erit prim5 essentia lis conceptus t imo sequetur,utrumque tae,vel absolutum vel relativum,si idem erit,utrius tu e primo essentialis conceptus , adeoque coniti tum ex illis, non esse illud impure absolutum. Si autem illorum duorum membrorum,primoctantiales conceptus, sunt distincti: Ergo de
ratione absoluti, non erit primo essentialis rotio relativa, quia nec rationis relativae , primo essentialis conceptus erit, conceptus absoluti, cumque tota radix, omnis distinguibilitatis, sit ahe tas primo essentialis conceptus,qui ad in vincem non possunt accommodari , nec ad invicem convenire, cum ratio absoluti & ratio relativi,distinguantur inter se, nec unum, erit de
primo essentiali conceptu alius ; Sed in illo conflato cx absoluto & relativo, absoluti primo essentialis conceptus,critabatulus, relativi rei tivus. Ergo unum,non erit de primo essenti ii conceptu alterius. Ergo nec in materia de primo essentiali conceptu absoluti, erit aliqMid relativum,quae ipsae duae sermalitates,si interso comparentur, semper absolutum, prius erit relativo,propter rationes supra,ex Smigletio adlatas. E.
PROBATuR 3. Posito, quod materia sit impure quid absolutum, ς quod de primo essentiali
conceptu illius , it relatio potentiae . sequeretur relativum primo essentialiter, non esse relativum ; hoc est absurdum. Ergo. Sequela probatur: relativum primo essentialiter, esset abs lutum. Ergo relativum primo essentialiter non esset relativum. Antecedens est conclusio oppositorum. Consequentia probatur, quod ostabsolutum, illud non est relativum, sed relatia
vum primo essentialiter, esset absolutum:Ergo. relativum primo essentialiter, non esset relati
Vum. Neque valet, duas, quod est abselutum eure,illud non est relativum;sed non illud,quod est impure absolutum. CONTRA enim erit,illa pars secunda, quae dicitur absoluta vel est pure absoluta,vel impure, si impurὸ,de illa ipsa,quaero, an sit ab lute Pura Z & sic debebis concedore, vel processum in infinitum,vel devenire ad absolute puram, S de
hac parte quaero, estne essentialiter relativa, an non 3 Si non est primd essentialiter relativa, ergo non ostendis , contra quam intenderis, quod de absoluto alicujus conceptu primo es sentiali,sit relatio; si autem illa pars,esset primo essentialiter relativa : Ergo primo essentialiter relativum,non est relativum, est enim absolu tum , & sicut conflato illi ex animali & ratio nati,non est de primo essentiali conceptu animalis,rationale,ita in impure absoluto, de primo essentiali conceptu absoluti, non erit rela
87쪽
Vel certe dici potest, materiam seclusis omnibus advenientibus esse potentiam subjectis vani , si maioria prout potentia cst, adeoque relative spectetur, non vero si materia specteia, tur secundum se.
tentia subrectiva non esset primo essentialis materiae, daretur processiis in infinitum inpotentiis subjectivis, quod est absurdum. Sequela probatur: quia ii potentia subiectiva,non esset primo essentialis imateriae, daretur in materia,alia potentia prior hac,& sic in infinitum, quod ipsum probat illa potentia, quam nega mus esse primo cissentialem,haberct se per modum formae superadditae, forma autCm praesupponit ante se potentiam. Rursus haec praesupposita potcntia estne primo essentialis, vel non ξ si est; primo clientialis : Ergo &illa, de qua iacgabamus , crit primo citcnti lis: Ergo habebit sc, per modum formae. Ergo praestipponct aliam ante se potentiam,& sic in
infinitum. R EspoNDETuR. Potcntia relativo accepta, dari priorem non re, sed per rationem, iacmpe potentiam radicaliter acceptam, qua non datur alia, re prior, materia cnim non cit potentia, reipsa composita, nisi sorte ex partibus suis homogeneis, S quia non dabitur prior etiam ratione, potcntia, quam sit illa ipsa, radicaliter accepta, ideo non dabitur processus in infinitum. Tum quia essentia ipsa non cit quid priusAtiam ratione,radicaliter autem accepta potentia,est ipsa essentia, hoc enim nomine radi-caliter acceptae potentiae intelligimus. Tum
quia illud prius est per rationem,quod fundamento in re Praehabito,format intellectus,nullum autem bundamentum praehabet intcilectus , ponendae ulterioris potentiae in materia, quam sit illa ipsa radicaliter sumpta. Tum quia, idco potentia rclative acccpta, latur per rationcm prius aliquid,quia de ratione ab luti non potest esse ratio respectiva, primo cisentialis, quod absurdum non sequitur, si potentia radi-caliter accepta, non detur alia prior. Ohqrcir secundo. Scelusis omnibus , quae Cententur ex modo concipiendi, advenire materiae, adhuc materia cisci potcntia subjectiva. Ergo illa est primo ciliantialis materiar. Ante-ccdens probatur, adhuc sectutis omnibus, quae CCtissentur ex modo concipiendi, advcnire materiar, materia crit Ens incompictum, & pro 'pter formas. Ergo esset adhuc potentia subjecti Va. R EspoNDETui . Sedlusis omnibus,sore materiam Ens incompletum, & propter formas, realiter, non vero sormaliter ; sed nonniti radicaliter erit propter formas, ad cum plane modum, quo seclusa risibilitate formali ab homine, crit homo radicaliter risibilis. AD Do. Cum incompletio sit mera negatio, non poterit esse de primo essentiali conceptu Entis positivi quale est materia ; Unde illius propositionis materia est essentialiter Ens incompletum, sensus est, incompletio necessario
est adnexa entitati materiae. O sciT tertib. Forma, per quam resertur unum ad aliud est relatio, sed materia per se ipsam resertur ad formam. Ergo materia est ipsa relatio. RE ONDETuR. Negando materiam, prinabessentialiter referri ad formam, vel certe r sertur ad formam, prout spectatur per modum potentiae formaliter, non verb prout spectatur secundum se.
OnjiciT quarto. Id quod praedicatur de alio in Quid, est illi primo essentiale, sed materiae, praedicatum in qui cst potentia per Aristotclem, qui materiam appcllat potentiam sub cetum,&c. I EspoNDETuR. Smigletius. Id quod praedicatur de alio in quid, vel est primo essentiale illi, vel idem aliquo modo cum cssentia; sed non est necesse, ut sit tantum primo essentiale, hinc etiam dicitur de materia in quid, qudd sit pars, & tamen esse partem, etiam pcr oppositos, non est primo esIentialis conccptus mat riae. Dicimus item, hoc lignum est arca, navis c. quae tamen non sunt primo ciscntialia ligno, Simitas etiam dicitur nasus curvus, & in men hoc substantiale,quod est nasus, primo essentiale non est accidenti,quod est simitas. Petrus etiam dicitur Pater & tamen esse Patrem, non est primo essentiale. Sufficiet crgo, quod primo essentiale in quid, primo dicatur, sicut est primo essentiate; non excludendo, ut ali quid secundo in quid dicatur,sicut primo essentiale non cludit,ut sit aliquid secundo esset
tiale. Deinde universaliter loquendo, tunc accidens non dicitur in quid, dc subjecto, quando est ita purum accidens, ut non involvat quidquam de subjecto, & ita, quia albedo non in volvit quidquam de parietc , non dicitur inquid, de pariete ; Secus simum, arca, &c. jam autem ratio potentiae involvit ipsamnici in se materiam , hinc de illa, in quid, dici pi
Dici etiam potest, potentiam, supponendo pro illa radicaliter accepta, dici in quid,
de materia, non autem porcntiam, formaliter δέ relative accopiam, Vel certe quod ad praedicationem in quid , in materia necessaria,
88쪽
sufficiat aliquid esse secundo essentiale. Unde etiam melius explicata seisset Materia per hoc, quod sit essentia cxigitiva potentiae ad Armam nisi qubd maluerint Pla i losophi, attendere ad id, quod notius est nobis . ignotior autem est nobis illa radix, quam quod materia sit po
Issa ABis I. Docet Aristot. ex materia &forma,sieri unam essentiam ,ex actu enim di potentia fit unum; sed si matcria non esset essentialitcr potentia, non posset ex illa..sorma. fieri una essentia, quia non haberet in sita es sentia, id, per quod formaliter duo ciliciuntur unum aempe potcntiam. RrspoNDET Smigletius. Ad hoc, ut materia forma fiat una essentia, sufficit ut potentia non sit distincta entitas a materia. Si enim &materia sit seipsa potentia, & forma seipsa Mchus,fiet unum per se ex materia & forma. Ex dictis etiam distingui posset minor, non haberet in sua essentia physice spectata, materia potentiam. Nego Anxccdens, non haberet in se Metaphysice,& per ordinein ad nostros conceptus,non habcrer,inquam, potentiam, idque sirinaliter spectatam, habendo illam radicaliter spectatam. Concedo Antecedens. Sed inde non sequitur,eX materia & forma non posse fieri unum per se, quia sicut totum compositum est physicum, ita re partus physice spectatae, componunt illud , sulficietque ut Materia physicὸ loquendo, sit potcntia.
INsTABis 2. Forma est actus materiae,perficiens illam, in sua cssentia immediate ; atqui non perficit materiam, nisi quatenus potentia est: actus enim non perficit, nisi suam potentiam. Ergo materia est essentialiter pote
tia. R po NDETuR. Suffcere ad hoc,ut materia,
realiter,secundo essentialiter,&physicὰ spectata,sit potentia. OhyicIT quinto.Si non esset possibilis serma, etiam materia non esset possibilis. Ergo inter Materiam & Forniam est dependentia, & connexio essentialis. REspoNDETuR. Esse connexionem essentia
lcm,sed non primo ad cum modum,quo si non esset possibile risibile,non esset possibilis homo,& tamen risibile non est primδ essentiale homini, quamvis non in omnibus, aequiparari debeant risibile in homine, & potentia in materia, sed susscit ut ad praesens punctum haec sint
paria. OB31CIT scxto. Si ratio potentiae non esset primo essentialis materiae , sequeretur matcriam non cile proportionatam actui: sed hoc est absurdum. Sc lucta probatur, quia actus esset substantialis, potentia esset accidentalis
REspoNDEa R. Potentiam esse Metaphysice non Physice accidentalem materiae, adeo
que propter identiscationem cum substantia, esse physice substantialem. Deinde etiam so ma prim4 essetitialiter spectata, non cit actus substantialis formaliter & rclativό acceptus,sed nonnisi radicaliter. Unde adhuc erit propo otio,inter materiam & sormam. Os)icir septimb. Ergo saltem sequitur m turiae uniri formam,nonnisi mediante accidet ii Metaphysico,& non immediate per suam cssentiam, essetque istud accidens , immediatius unitum materiae, quam forma substantialis. RESPONDETuR. Concedendo, quod mat riae uniatur forma, nonnisi mediante accidenti
Metaphysico, immediate tamen unietur duplici ex capite; Imprimis, quia accidens illud Metaphysicum est idem realiter cum materia; d inde quia ipsa materia est ipsum subjectum, Mpotentia radicatitor accepta, cui adhuc radicaliter acceptae unietur illa forma, nec est absur dum, quJd potentia serinaliter accepta, pcrprius uniatur intentione Logica, & ex modo concipiendi, ipsi subjecto radicaliter accepto, prae sernia substantiali, quia, per prius est, est materiam, cum praedicatis sibi debitis, quam esse sub forma. Phrasis etiam non est valde exacta, quia ratio Potentiae in Materialotius deberet dici secundo essentialis Materiae,quam Accidens ejusdem.
e Materiae s DRAEMi o I. intiteriam pluribus titulis Euix Potentiam. Primo ratione composiri, Horaqubd materia, compositum in se patiatur, se .
quia in illo, in actu secundo, exercet rationet potentiae. Secundo est Potentia, ratione so Imae, quam in se patitur. Tertio, materia dicipotcst Potentia, in quantum patitur actione: quibus serinae in materiam inducuntur. PRAEMITTO 2. Hae melius satus q stionis P miretur , dividi Iolet rario potentiae in proximamo remotam. Remotam potentiam omnes CCI sent esse identificatam realiter materiae; Prox mam consuerunt aliqui esse accidens, realitecsuperadditum materiae, qualis fuit Commentator Themistius , Circa quod DicENDuM est. Etiam potentiam proximam, non esse quia distinctum realiter, a moeria; ita. Suarea Disput.13. Sest8. n. 3. Hurtad. disput- a-
Sech. q. Arriaga disp. a. Sech. 3. Subs. 3. Oviodo
PROBARi solet Primb. Quia materia essentialiter ordinatur ad sermani, sed non ordina
89쪽
tur,nisi ut potentia receptiva. Ergo illa est ensentialiter potentia receptiva. Rursus se aper suam ciuentiam cst actus materiae. Ergo ensentialiter, e converso,materia, est potentia ad
RZspoNDE Ri posset. Q d materia essentialiter ordinetur ad formam; secundum quod est potentia radicalltcr & remoto accepta, quae ipsa est indistincta a materia,licet non ordinetur essentialiter ad formam, secundum quod importat potentiam proximam. Formac conve so,crit actus radicaliter acceptus, non autem
proxime. Deinde dici potest, sicut, ut dicatur immediate ignis B; genitus ab igne A, non est
necesse cxcludi calorum,utpote instrumentum
agendi, sed tantum est necesse, excludi aliam substantiam agentem; ita ut immediate dicatur recipi a materia serina, on est nccesse excludi instrumentum recipicndi, hoc est,potentiam proximam,sed tantum aliud substantiale intermediativum.
PROBAT Secundo Oviedo. Ista potentia, vel cst iubilantia, vel accidens; neutrum dici pot- cst ; non primum, quia hoc ipso illa potentia, si
esset superaddita materiae,esset accidens. Ergo non cisci subst. ntialis. Antecedens probatur. Omnis potentia superaddita, essentialiter supponit subrectum,cui superadditur,tanquam radicem illius. Ergo non est substantia sed accidens. Consequentia probatur,ouod est propter
aliquid a se distinctum, quod ad ipsum praesupponitur essentialiter, est accidens. Quoad se-Cundam partem, probat idem: Si illa potentia
accidentalis foret,tunc etiam compositum foret accidentale,quia omne compositum immedi te resultat ex extremis, quae immediate attinguntur per unionem. Ergo si immediate attingitur per unionem potentia, quae cst accidens, compositum illud erit accidentale. Aniccc-dens immediatum probatur. Omne totum immediate resultat ex partibus, ex quibus immediate componitur. Ergo & omne totum com positum , immediate resultat ex cXtremis, quae immediate attinguntur per unionem.
RESPONDERI possci: Illam potentiam fore accidentalem non fore tamen compositum illud accidentale absolute,quia mediante illa po-rcntia,etiam potentia radicalis interiae unire' ur,quae est quid substantiate; in composito au-lcm principaliter attenditur, ad ipsam poten tiam radicalem stubstantialei hinc,quamvis in multorum sententia, mediante quantitatC rccipiatur forma materialis substantialis, compo situm tamen denominatur substantiale, & in
productione ignis B. facta ab igne A. principam
liter attenditur ad ipsum ignem,non vero calorem, quo mediante ignis,agit & in composito
substantiali reali simpliciter, apud Modalistas
non attenditur ad unionem, quae non est res
rigorose, sed ad materiam & formam, quae,
mediante illa unione, tanquam res Verae uniuntur, &constituunt compositum reale; ita dein praesenti. Quod ulterius in hoc principium resolvi potest 1, quὁd scilicet non attendatur in composito, ad id, quod habet rationem ut quosed quod habet rationem ut quod, cum Mipsum compositum, indistinctum a suis parti .
bus,ex rationibus ut Quod constituatur: hinc quamvis rationes ut quo , sint accidenteschmodo ratio ut quod,substantialis sit , etiam compositum erit substantiale. Quia autem potentia proxima habet se nonnisi ut quo, ad compositum, quamvis illa sit accidentalis, modo ipsa potentia ut quod ii substantialis, poterit constitui totum compositum substantiale. Quanquam non convincitur etiam, quod illa potentia non sit substantialis. Rationes quas adfert,habent retorsionem in forma materiali, quae est substantialis, S tamen praesupponit materiam, tanquam sui subjectum, ca
PROAAT Tertio Arriaga. Ista potentia superaddita,vel est shbstantia,vel accidens; si est substantia. Ergo,si illa immediate recipi potest in
materia,poterit & forma substantialός,immedis ate recipi; si est accidens,inseram. Ergo si materia quae est substantia, non potest immediatd rinam substantialam recipere,nec poterit accidentalis. REsPONDERI posset. Ideo a materia recipi immediate , illam potentiam superadditam, quia si illam non recipcret immediate, daretur processus in infinitum, in istis receptionibus, qui non sequetur, si mediante hac una potentia superaddita, recipiantur a materia rormae;& sicut, quia mediante calore, producit ignis ignem, non sequitur, quia ignis in seipso, mediante alio calore,producit calorem,& universaliter posita mediatione instrumenti, S rationis ut quo, non tequitur , ad ipsum instrumentum, debere dari aliud instrumentum, ita &in praesenti. Potito verb, quod etiam ista potentia sit accidentalis,bene adhuc poterit, immediate recipere formam substantialem,quia id non faciet vi de virtute propria,sed nomine potentim radicatis,ad cum modum,quo calor immediata producit ignem , quantumvis ignis alium
ignem immediaic non producat, nec tamen dicitur agere supra suas vires, aut magis quam substantia, quia hoc agit tanquam instrumentum, principalis agentis, & nomine illius. PRO T Quarib Hurtadiis, vel illa eotentia superaddita , est tanquam serina insermans
materiam, vel non, si non est tanquam sorma informans materiam, & est subjectum serina rum. Ergo illa potius potentia, quam tu appellas proximam, cst rQVera matcria, dc non
90쪽
illa,quam tu tibi fingis, tanquam radicalem p tentiam, haec enim jam potentia , esset subjectum primum omnium receptivum,in nullo receptum. Quod ipsum est , esse materiam; imbs haec potentia immediate receptiva, non inest materiae, quomodo, ratione unionis cum illa, censebitur forma uniri, ipsi potentiae radicali is autem dicis , illam potentiam habere se per
modum formae , informantis materiam, hoc ipso illa potentia , non esset receptiva serinarum, quia una forma , non insermatur alia forma, nec ab illa denominatur , essentque duae formaesubstantiales informativae ejusdem materiae.
REspoNDET . Illam potentiam superaddi. rum,diverso respectu,habituram se per modum materiae,quia recipit formam,diverse, per modum formae , quia est per modum advenientis materiae,ad eum modum, quo serinae partiales, in sententia eas admittente, habent se per modum materiae, recipiendo formam totalem, per modum formae complendo materiam. Sed posset aliquis dicere,habere se nonnisi per in
dum materiae, nec tamen erit revera materia,
quia non erit subiectum radicate, nec substantia. Vnc aliter negati Θrincipio, PROHATui quintb Conclusio , quia hujus superadditae potentiae proximae, nulla est necessitas. Sed in contra olici R primo. substantia producit aliam substantiam, mediis accidentibus , V. g. ignis ignem,medio calore. Ergo dc materia,r cipit formas, media potentia sibi superaddita. RE spoNDET primo Oviedo. Dilaritatem esse,quia forma substantialis educta ciebet comstituere unum compositum substantiale, cum subjecto ex quo educitur , & cum forma substantialis non possit constituere unum compositum substantiale , cum potentia accidentali, ideo nec in illa recipitur ;Effectus vero a causa productus , non debet constituere unum substantiale, adeoque produci ab accidente pol rit. Haec ressonsio Nos sΑT1spAcir. Quia forma cum eo, Cum quo tanquam ratione,ut quo recipiendi,unitur, non debet constituere unum substantiale , sed cum eo,cum quo tanquam radice principali, Multimo conjunguntur. Hinc bene adhuc posset immediate uniri,cum aliquo accidenti. Deindu ut urget Arriaga, etiam ex materia ut causinte formam, non fit unum per se. Cur ergo serinam,materia , per superadditam potentiam, quae ctiam est accidens,non causabit'
praecipue sup posito, ludd causalitas materiae, ab unione sit distincta. REspoND ET secundo Arriaga. Illam totentiam superadditam,necessario immediate a sela materia prima causari,quodsi semel concessum
fuerit; Cur non concedetur, omnes alias r. mas causari Z qui vero ab igne A. censent Pr
duci ignem B. mediante calore,putant substa tiam non esse immediate operarixam ; Hac ro
NON SATisFACi T. Quia immediate insis producit in se calorem , nec tamen sequitur, quod immediate producat alium ignem , sic
quamvis materia, mediate causabit illam potentiam,non sequitur,immediate , causaturam
alias sermas materiales , imb universaliter, id quod spectat ad persectionem alicujus, de completum in sua entitate debitumque esse , idis
sola,res illa,nata est facere,habet enim vim ema
nandi ex se suas persectiones, M ita immediate
emanat materia quantitatem, anima potentias,
si illa: superaddita . R E spoN D ETuR terrib.Disparitatem esse,qu se substantiis ex eo provisa sunt accidentia , quia possunt esse a passo disentes', habereque de bent per quod conjungantur passo , illique se,
causaintroducendae formae, insinuent; Jam a tem materia, necessarid nonnisi praesens causat sermas , ideoque ad illas causandas, a natura
provideri aliqua superaddita non debuerunt imb otiosa fuissent , sicut otiosa suisset , imo arguens procesilan in infinitum , potentia
superaddita,qua nonnisi mediante, in seipso C lorem produceret deberet ignis. Osiicir seculio Averroes. Si potentia ira teriae,est ipsa entitas materiae sequitur, aut m teriam esse corruptibilem, aut poste aliquid r produci naturaliter,quod utrumque absurdum est. Sequela probatur : Quia Aristoteles secundo de Inizrpret. cap. a. dicit: Cum actus est, potentia , amplius non est. Ergo si potentia est ipsa entitas Materiae, &haec potentia perit , & corrumpitur adveniente forma, etiam ipsa entitas materiae peribit. Deindes materia est ipsa potentia , sicut manet materia , pereuntibus serinis , ita manere debet,& potentia ad illas , si autem manet potenti debet dari & agens reproductivum forma rum perditarum , alias contra Aristotelenti esset aliqua potentia, quae non posset reduci ad
REspoNsD. Imprimis cum Arriaga , retorquendo argumentum, quod probat etiam P tentiam remotam,& radicalem, non esse identificatam materiae , idque propter easdem ra
Rursus adveniente serma, perit potentia, supponens nesationem actus,sed non perit Potentia , quae est capacitas actus. ΔDeniq; manet illic, nuncpotentia, recipion-di formas,sed non potentia, recipiendi se a sed non potentia pro nunc recipiendi, ad eum modum,quo quocunque instanti manet poten tia, movendi se successive , licet non maneat potentia, movendi se successive in instanti, in instanti enim,nulla est successio.