장음표시 사용
61쪽
legentes licet in aliquibus essent assentientes prioribus, ut discipuli, tamen in quibuidam contradixerunt,ut Aristoteles Platoni, A ristip-p',& Antisthenes S ocrati, & inter sese. Quandoquidem Aristippus in voluptate corporis summum bonum ponebat. Antisthenes vero Virtute animi potius hominem fieri beatum Uerebat. Ad haec Epicurei res humanas ad
deorum curam non pertinere putabat. Stoici cotraria sentientes eas regi, atque muniri Diis
adiutoribus,atque tutoribus disputabant. Ahiasserebant unum, alii innumerabiles mundos: ipsum autem unum alij ortum, alij vero mitia non habere, alii interiturum, alii semper nitu rum,alii mente diuina, alii fortuitu, & calibus agi, alij immortales esse animas, alij mortales. Tertio scribentium authoritate, Cui' enim scriptores sacroru codicum medacium damnent,in fide,& moribus praecipue, quomodo est verisimile eos fuisse metitos dicentes, haec dicit Dominus, si Dominus no fuisset locutus
aut propter lucrum mentiri voluissent, cum tantas tribulationes & mortem ipsam, ut haec mortalib' persuadcrent, sustinuerint. Nec po
terit dicere infidelis, quod silerint decepti: Na
Apostolus non a seuerasset, se audisse verba arcana in raptu illo,nisi huius rei fuisset certus. Similiter nec Prophetae, aut caeteri sancti: II quidem assbrere dubium,tanquam verum, vel est mendaciu,vel non longe a mendacio. His subscribit Richardus. Certe a summae lanctitatis viris sunt nobis tradita &c. Augustinus lo-
62쪽
LIBER PRIMV s. cquens de Christo: Hic inquit, prius per Prophetas,deinde per seipsum, postea per Apo- stolos, quantum satis esse iudicauit locutus, sis fia
scripturam condidit quae canonica nomina' cra recipitur, eminentisi1rnae authoritatis. tium dili-
Quarto recipientium diligentia, Aut enim gri t - nulli credis de contingenti, quod non vidisti, ita non credes mundum fuisse ante te, nec istum esse patrem tuum dc illam esse natam tuam, & talis incredulitas omnem vitam politicam destrueret. Si igitur vis alicui de hoc credere,quod tibi non est, nec fuerit euidens, maxime credendum est illis quae tota comunitas aliqua famosa de honesta , cum maxima diligetia approbata recepit, cuiustia odi est ca- non diuinae scripturae. Tata enim apud ludaeos
sollicitudo fuit, & apud Chiistianos de libris
recipiendis, taquam authenticis, & canonicis, qaod de nulla alia scriptura habenda proauthetica tanta sollicitudo fuerit inuenta. Vnde Augustinus ait: Ouomodo scriptura Ei Ocha is M. Histri' de qua Iudas in epistola sua meminit non recipitur in canone, Sc multae aliae de quibus sic mentio in libris regum 3 ubi innuit, quod sola
illa recepta sunt in canone, quae authores, non
sicut homines, sed diuina inspiratione scripserui. Et ibidem, illi Istaclitae quibus iradita sunt eloquia Dei nullo modo pseudoprophetas, 'cum veris prophetis paritate licentiae contuderunt:sed concordes inter se, atque in nullo' dissentientes, sacrarum literatu veraces ab eis agnoscebantur,& tenebantur authores.
63쪽
Quinto rationabilitate contentorum. Quid enim rationabilius, quam Deum, tanquam finem ultimii stiper omnia diligi, de proximum sicut seipsum 3 In quibus duobus praeceptis tota lex pendet, & prophetae. I ii praeceptis, namquc, consiliis, & sacramcntis non continetur aliud,quam illorii explicatio,& legis naturae scriptae in cordibus nostris. Cum enim gentes, c. Omnia quaecuque vultis ut faciant vobis homines secundu rectam rationem &vos facite illis. Quod oderis tibi fieri,&c. De hoc & Augustinus. Nihil turpe,ac flagitiosiimspectandum imitandumqRc proponitur , ubi verbi Dei aut prae copia insinuantur, aut miracula narratur,aut dona laudantur, aut beneficia postulatur. De credibilibus quoque patet, quia nihil credimus de Deo, quod aliqua importet imperfectionem, sed potius perfectio nem,& magis rationi consonu, quam eius oppositu. Quocirca si quis de aliquo haesitet credibili,accipiat eius contradictorium,& videat quae pars est in se melior, & desiderabilior se. cundu dictam e rectae rationis, & adhaereat, Vt melius est bonii infinitu esse in entibus, quam carentia tanti boni. Ad haec, Melius est habere Deum omnippictem,summe bonum, sapientem, & omnia de nihilo creare valentem, & quam oppositu: De quare & Augustinus, Imperitu etiam vulgus ait marium foeminarumque in tam multis, diuersisque gentibus & credit, & praedicat,quod continentia usque ad tenuissimum victum panis,& aquae,& non quo
64쪽
LIBER PRIM V s. Itidianas Eim,sed etiam per contextos plures dies perpetrata ieiunia,quod castitas usque ad coniugii, prolisquo contemptum, quod patietia usque ad cruces, flammasque neglectas, quod liberalitas usque ad patrimonia distribu in pauperibus , quod denique totius huius mundi aspernatio, usque ad desiderium ino tis incenditur. Pauci hoc faciunt, pauciores bene prudenterque faciunt: sed populi probant, populi audiunt,populi fauens
Sexto irrationabilitate singuloru errorum. Haeresum Quid enim Pagani pro idololatria sua ad tu irrationa-Cent,manuti suarum opera colentes in quibus
nihil est numinis, sicut satis ostendiit philosophi3 Quid Sarraconivilissimi porci, Machometi discipuli pro suis scripturis adscret, expecta tes pro beatitudine,quod porcis conuenit,scilicet gulam & coitu i Quam promissione def-piciens Avicenna, licet fere fuerit illius sectar, alium fine quasi perfectiore, & homini in gis riviisvi congruentem asserit dicens. Lex nostr ,quam thai. ea. r. dedit Machomet ostedit dispositione Relicitatis,& miseriae quae sunt secundum corpus,&est alia promissio, quae apprehcditur intellectu,quam magis cocupierunt sapientes quam illam quae est corporum,quae quamuis daretur
eis,non tamcn attenderiit eam, nec appretiati
sunt in comparatione foelieitatis quae est co iuncta prirruet veritati. Quid Iudaei nouum damnantes testamentumὶ quod in veteri promittitur,ut ostendit Apostolus , vituperans enim eos dicit: Ecce dies venient, &c. Vide μ
65쪽
quam insipidae sine Christo sint corii ceremo aniae: quare caeci ipsi no aduert ut Prophetarum coplementum, potissimum Pattiarchae Iacob praedicetis, No auferetur sceptru de Iuda &αD ἡ a Danielis, Cum Venerit sanctus fuactoru&c Quid asini Manichaei fabulantur primu malu Cum omne cns in quantum ens sit bonum,
cur non videt in nouo testamento, vetus esse
authenticu,& approbatuὶ Quid singuli alii lit retici, qui aliqua loca sacrae scripturae male intellexerunt, nec etiam alia loca scripturarum contulerunt: unde haereses ortae sint secundu
Augustinum. Non potest inquit error oriri palliatus nomine Christiano, nisi descripturis non intellectis, S hoc ideo, quia praecedentia,& sequentia non contulerunr. Solet enim sui subiungit) circunstantiae scripturarum illuminare sententia. His etiam aduersatur illud Augustini. Non credere Euagello,nisi me Eccle-- ι ὁ, V CRxholicae comoueret authoritas,Vnde irra
Liuini, , - negligere,cu ecclesia totu ex aequo recipiat. Au, Mani- beptimo Ecclesiae stabilitate de qua Augu-ιh m c s. stinus: Cum igitur tantum auxilium Dei, tan-ι illa, tum profectum stlictumque videamus, dubia
in ca b. tabimus nos eius Ecclesiae condere gremio, vate Loii. quae usque ad confestionem generis humani creden ς. 7. ab , postolica sede per successiones episcoporum, frustra haereticis circum latratibus & pa tim plebis iudicio, partim consiliorum grauitate, partim & miraculorum majestate dominatorum culmen authoritatis obtinetr Si enim
66쪽
LIBER PRIMV s. sex hominibus esset consilium hoc, aut opus Vt ait Gamaliel dissolueretur. Et apud Lucam dicit Domin Petro: Ego rogaui pro te &c. Et Luc.cap. apud Mattheuidem Dominus ait: Ego vobisu Mart. vis. stim usque ad &c. Et Apostolus vocat Eccle- 3 siam columnam & firmamentum veritatis. Et Augustinus contra epistolam fundamenti ait. Quis enim tantam multitudinem ad peccata pronam,ad legem contrariam carni,& sanguini seruandam induceret, nisi Deusὶ obiicies fortasse permanentia legis Machome aeboint. ti. Respondeo illa Incepisse plusquam sexcen- Ita , eiustis annis post legem Christi,in breui Deo coo- permanen perante finietur,quae multum debilitata est an. Christi 13 o o. & eius cultorum multi mortui,& plurimi sunt fugati. De qua& Postellus in libro de originibus gentium & literarum , ait; Futurum est quod uniuersus orbis Christianus maxime optat in ut tota illa gens in praestantissimi regni occidetis verba iurando, do - .ctrinam Christi recipiat, inque uniuersum transfundat,postquam Alchoranii ipsim , &lingua illa publice in Christianismo prodierit. Licet enim Mahumeti prophetae Arabum que
corrupte Machometum vocant omnes benedictiones Ismaelis primo circuncissi datae suntia nomine matris eius A gar, unde ipsius falsiitas,& patris eius Abraham, unde eius veritas , Oritur, quam nomine Ruben, Symeonis, de Levi,Zabulonis ;& Zachariae, ut ex vetustissimis Hebraeoru comentariis videre licet: tame
Mahumedes ipse in vero spiritu praedixit fore,
67쪽
. ut mille annis post ipsum cum publice eius Ieri ingua exponeretur inter Christianos,rueret eius potentia, & regnum aeternum Christo uniuersorum iudici, ut credui,& affirmat, red- deretur: Quo vero anno typos primus in Gallia exposui, erat ab ortu Mahumedis 997.Clini, autem scripsi libros de orbis teme concordia, in quoru secudo Alchoranii ex Alchorano Arabice discusso refutaui, armaque ide facere volentibus,& Christum Euangeliumque, exi bδlchorano praedicare cupietibus suppeditavi, in calce libri contigit, & publico Basileae prodire millesimum annum a Mahumede nato currere. Paulo post prodiit lingua vulgari in Italia, quibus editionibus inter exoticas s hoc est inter extraneas seu alterius gutis doctrinas orbis Christianus nihil maius aut utilius habet: quamuis secus multis videatur, & ex Ar M; ah uti sibiςj multa in Versione desiderentur m .iai. Octauo Miraculorum claritas , nequit enim Rom. 3. e. Deus testis esse falsus,est aute Deus verax &c. 1.Tim. 1. Ille sdelis permanet&c. A Iesu Christo,qui est ρς- i, testis fidelis, &c. A tqui Deus inuocatus a praedicate scripturam, ut ostederet do etrinam sita esse vera, fecit aliquod opus sibi proprium, v pote mliacula , quibus testatus est hanc do-1.Lirinit. nam esse Vera. Huc accedit Richardus di- p. i. cens, Domine si est error, a te decepti sumus;
nam tantis signis confirmata simi, quae non nisi per te fieri possent. Quod si dixeris miracula Idiei. i. non fiucte necta, refragatur tibi Augustinus di- Dei αα. c. s cens. bi ista miracula facta esse non credunt. hoc
68쪽
LIBER PRIMUS. 9hoc nobis unum grande miraculum sussciti quod iam terrarum orbis sine ullis miraculis credidit,quia si quod credimus dicatur incredibile est e,non minus est incredibile homines ignobiles,infimo ,paucissimos, imperitos rem tam incredibilem tam esticaciter mundo,& in illo etiam doctis parsuadere pomisse , ut mundus illud credat, sicut iam credidisse videtur,nisi per illos aliqua miracula fierent;per quae mundus ad crede dum induceretur. Quocirca stibiungit: QS propterea exiguo numero ignobilium, infimorum, imperitorum hominum credidit,quia in tam contemptibilibus testibus multo mirabilius diuinitas seipsa persuasit. Quid enim incredibilius,quam ut ad legem contrariam carni & sanguini do istores pauci,& rudes,& pauperes possent plurimos
potentcs,ac sapientes conuertere t costat deprimis ad fide coversis sapietibus quide, & fidei rebellibus antea, qualis fuit Paul' Ecclesiae persecutor, Augustin prius Manichae', Dionysius philosophns, Cyprianus magus. Adde ple raque facta fuisse miracula,quae non nisi a protervo nimis negari possent, ut curatio leprae Constantini, & caetera miracula coram eo a Siluestro facta,quae omnibusinnotuerunt.
Dices fortasse quod ipsa n5 testantur verit te,propterea quod Antichrist' quoque sit miracula edihirus. Respodeo, Si quis in teste inuocatus cosuetum testificationis signit adduci PCrmittat,nec praeses co tradicat, is verax csse nequit: Miraculum aute est tale signu Dei, ut
69쪽
testis: Qua propter si miracula fieri a daemonibus permittat, non contradicens, annuncians . videlicet illa non esse testimonia,non erit per-
L . , se st. Vera quod est absurdissimum. Qua ' , obrem cum ad fers miracula Antichristi, iri huius assertionem: Respondeo praedictu i m Mais L . 8 Christo,& Apostolis, ea miracula fox. hus. L. cienda,no esse veritatis testimonia. Ait enim: Miraculo- Surgent pseudochristi, & pseudopropheta rem virq ecce praedixi vobis, &c. Et tunc reuelabitur
ristia. miraculorum,quae fiunt a Deo, dc quae fiunt a Lib.d. iiiI. . Diabolo, ut docte pertractat Augustinus.Micria..irso. raculum inquit, voco quidquid arduum, aut insolitum supra spem, vel facultatem mirantis apparet. Quaedam solum faciunt admirationem, ut quae fiunt a Daemonibus, quaedam magnam gratiam beneuolentiamque conciliant, qualia fuerunt Christi miracula. Huc a cedit quaedam facta miracula in lege Christiana,in quibus deccpta esse nequit,quin sicut facta, & 1 ut veritatis testimonia,propterea quod a Deo fuerint facta,ut raptus Pauli, & reuelatio futurorum contingentium facta Prophetis, de sanctis viri usque testamenti. Quapropter haec duo possent obiici ipsi Antichristo contra sua miracula: Si tu es Deus, fac me videre essentiam diuinam nude , & nost visionem, certam memoriam habere sius visionis,& certitudinem, quod illa fuit visio essentiae diuinae,& tunc credam tibi. Item si tu es
Dcus, dic mihi quid faciam, vel quid cogita-
70쪽
LIBER PRIMVs. Iobo,vel quid appetam pro tali hora. Huius autem viae efficaciam ex miraculis innuit Christus dices: Opera quae ego facio, dcc. E t ali' n to. bi, Euntes renunciate Ioanni quae audistis,&c. Mati. D. Adiicio nono,testimonia eorii, qui foris sunt. Iosephus enim de Domino Iesu Christo sic Li. ig. Aut. ait: Fuit autem eisdem temporibus, Pilati vide. Ii Gic. c. . licet,Iesus Lapiens vir, si tamen virum eum nota Test ' minare fas est, erat enim mirabilium operum effector,& doctor eorum hominum , qui libenter ea quae vera sunt,audiunt. Christus hic erat,&c. v bi eius veram doctrinam, S deinde ex mortuis resilirectionem ostendit.
Postremo addi potest, qubd Deus non desit, salutem toto corde quaerentibus, ut patet ex verbis Psalmistae, Multi aurem , ut Paulus,& mi ιη Augustinus diligontissime salutis viam inquirentes ad Christianam fidem conuersi sunt, in qua multum profecerunt, innumeraque supplicia magna cum spiritus exultatione perpesia si sunt. Quae non contigissent, nisi a Deo esset hoc institutum Christianorum. Ex praedictis igitur liquet scripturae doctrinam esse veram. Qubdautem necessaria viatori, de ad finem sium persequendu ut ab Ecclesia proponitur st' & exponitur,sussi ciens existat,patet: Nam iustas m
in particulari explicat, quid sit hius hominis, ri. nempe Dei visio, & fruitio , & quomodo ab homine obtineatur in corpore , & anima si mul,& perpetuo post resurrectionem: deinde ά, determinat media ad illum finem consequen- Ddutoro pilum necessari utpote decem mandata, quae