장음표시 사용
81쪽
Threis a propositioinnsi necessa
teuntibusὶ a speculativa penes obiectum. Hinc liquet solutio secudae partis quaestionis. Scientia enim nucupatur praetica ab obiecto, & noὸ fine inquantum huiusmodi. Quantu autem ad primam quaestione, dico, quod Theologia propositionii necessariaru in intellectu creato est practica notitia, quia est conformis actui voluntatis creatae, seu directiva voluntatis in Dei amorem, & naturaliter prior ipsa electione. Confirmatur per illud, Finis legis est dilectio,& illud, Finis praecepti est charitas: & etiaillud, Illud, In duobus mandatis tota Iex pendet, & prophetae. Angustinus ait, Ille tenet quidquid latet, quidquid patet in diuinis sermonibus,qui charitate seruat in moribus;vnde patet hanc scientiam no esse propter speculationem tantum. Speculativa autem ultra speculari nihil requirit secundum Avicennam. Si obiicias has veritates theologicas,&similes, Deus est trinus, Pater generat filium, Res podetur eas esse practicas. Prima enim dirigit voluntatem nostram in dilectione recta trium personarii. Si enim quis unam persona solum diligeret,secludens alios c ut Iudaei, de Turcae
faciunt)non recte ageret. secunda vero propositio dirigit dilectionem, quae est circa duas personas quarum una est ab altera. De Theologia aute ipsius De an sit practiac , vel speculativa Dinor problematice loquitur de cotrouersia in hoc consistit. bi enim notitia dicatur praetica propterea duntaxat,
quia de se est directiva volutatis in suis actib
82쪽
licet talis voluntas non sit dirigibilis in agedo, Theologia Dei erit practica. Sin dixeris hoc non sufficere, sed necessarium esse potentiam practicantem, hoc est voluntatem ipsam esse dirigibilem,a dictamine ipsius intellectus: tuc , Dei Theologia est speculatiua : Et huic assertioni secundae magis assentit Doctor: quia voluntas respectu sui primi obiecti, quod est sua essentia, ex se sola rectificatur,& est sua regula nullo alio indigus directore, sed solum obiecti
praeostensione. Insuper, notitia practica est regulativa potentiae contingenter operantiS: voluntas autem diuiua non se habet continsenter respectu sui primi obiecti, sed necessario:
Igitur no est directiva ab aliqua notitia, quantum ad veritates fecessarias, nec quantum etiam ad contingent : quia ad illas voluntas diuina se tollim determinat, & ab illa sola pudent,non ab actu inteliactus praecedente acta voluntatis, quia sic essent necessariae. Quare Theologia Dei, respectu contingentium est solum speculatiua,tenendo cognitionem practicam, & praxina ab ea diuersam debere esse se in eodem supposito,& singulari. Si aute quaeras qualis sit Theologia contingentium in se,id est non comparata intellectui diuino,aut creato. Respodetur,quod non est per se practica,scii ab obiecto,quia ex obiecto non est conformis praxi ante omnem praXim, quia no est ante praxim, & operationem voluntatis diuinae: potest tame in intellectu cre ro esse practica, per accidens cui determi-
83쪽
natur rectitudo de volutate diuina: de intellectu vera diuino per se est conformiter ad alteram partem praedicti problematis, quam tutari malueris.
Ruitio bifariam accipitur, Primo, ut est ordinata, id est debitis cucircun- stantiis elicita, Secundo tu communi. ut puta siue habeat circunstantias debitas, siue no. Fruitionis autem ordinatae obiectum Di ici, neqVitcsse aliud a fine vitidio. videlicet crea disp. . rura aliqua, sicut voluit Avicenna, licen intelligentiam productam quietari in producente, ut puta tertiam in secunda , & quartam in tertia, doc, Siquidem potentia nequit bustari nisi in eo in quo perfectissime reperitur ratione sui obiecti: Obiectum autem potentiae fouentis est ens in communi etiam secundum Avicennam: Igitur non quietatur nisi in sum etaph. i. mo, de perfectissimo ciato, quod est Deus ipse, omnium finis ultimus. Nam quemadmodumi intellectus assentit primo vero tantum pro-Psl- λε- pter se: ita voluntas adhaeret duntaxat primo bono propter se. Huc accedit illud, Satiata bor cum apparuerit gloria tua.Ostendam tibi lib.i. de omne bonum, &c. Augustinu . Res quibus
84쪽
stuendum est sunt pater, filius, & spiritus sanctus subi res accipitur hypostatice) & hi tres
sunt una res, accipiendo rem essentialiter, seu substantialiter: Fruitionis autem incommuni
obiectum quidem. est finis ultimus,sed vel verus finis,qui videlicet ex rei natura est, finis vltimus nempe Deus, vel finis apparens quippἡ qui ostenditur a ratione errante velut finis verus,qualis est scelicitas,qua sp erant Turcae in cibis,& venereis; vel finis praestitutus, ut putaquem voluntas sua libertate vult, & sibi praestituit tanquam finem ultimum. Na sicut subiacet facultati voluntatis velle aliquod obiectum,aut nolle,ita in potestate est: modus suorum actuum,videlicet referre, vel non referre, id est,uelle aliquod creatum,propter aliud, vel velle illud propter se in eo suum collocando finem, ut diues ille apud Lucam, cuius uberes fructus ager attulit dicens: Anima mea multa bona habes, &c.& diues epulo. Sic auarus in Lue igdiuitiis finem collocat: Quamobrem & idolo rum seruitus ab Apostolo Auaritia nuncupa- tur. Helluo in cibis,& potibus &aliis voluptatibus, de quibus Apostolus: Multi enim ambulant qui terrena sapiunt,&c. Non es tamen ratio finis,seu resperuis,quem dicit finis propria ratio, obiecto fruibilis siue fruitio ordinata fuerit, siue inordinata sed obiectum ipsum, id
est, eius essentia & natura, sed ratio finis con- comitatur ipsum obiectum,vel verie vel apparenter in duobus primis finibus: In tertio aute, videlicet in fine praestituto , sequitur volutatis
85쪽
, quia voluntas appctendo creaturam ropter se tribuit illi rationem finis,hoc est,re-
υlti, im si is habeat solum xnam rationem si uibilitatis: seu,an possit quis frui egentiqvon, i. . , si hiud. pt smi, una persona Vandoquidem essentia a personis, &
personae a se inuice distinguntur, po
terit idcirco viator essentia frui, licet, . personis minime fruatur, etiam ordinate & re-
i id abolutum , in cuius conceptu includitur ratio, qtiare potest a viatore seorsim cocipi, dc sum ha b ς tratione sumimi boni, habebit quo- quc ratione fruibilis. Poterit igitur quis eademi . scortina frui. Huc accedit quod ex putis naturalibus poteli ostedi gentilicsse unu silmmum tam iam. bonu, Vt p.rcte Aritio telissententiam , aut h. alii, lu- Deum usi e trinum in personis. Quocirca pote, Et frui Deo silc ostolo recte ioci personis nomifruatur. E contrario vero. fieri nequit, ut quis p.rsinas Matur, non rues clientia,ob id quod persona in sua ratione & conceptu, essentiam includat, no tanquam inferius tuum superius,r,. ς V uti Constitutum suum constitutivum p 6 2- ὸ Dςin Q potest quoque viator una frui perso . . . aliis. na,non fruendo aliis, quod vel hinc manis e
86쪽
sissimum euaditi: sunt enim respectu triupcr- sonarum distincti fidei articuli, unam seorsim, aut duas concernentes Personas, ut Pater gemerat Filium, Pater Filius spirant Spiritum sanctum. Quamobrena una pursona,cui unus orrespondet articulus, concipi ab intellectu potest, alia non concepta , cui alius competit articulus,&in tali persona reperitur ratio summi boni,ergo ea contingit frui sine alia. d in quoque comprehcnsori contingero potest, nempe quod eius intellectus essentia videat,
non personas, aut unam personam non aliam,& eius volutas essentia fruatur,no perlinis, Vna pCrsona,non alia. Hoc vel inde in axiuie .
costat, qu bd n o niti licet co radictione: absoluta igitur Dei potentia fieri potest. Si aute naturale, Sc propriam creaturae virtute C pcd S, id fieri nequit: Na cum intellectus sit potentia naturalis, nequit non videre ea quae sibi ab ob tecto illo beatifico 0 edi tur: nec volui s beati potest his no frui omnibus, rebus quietari potest,secus pec sicut si simpliciterno fruς- retur. Loquendo vero de facto dico, lubderit freipsa una fruitio, & una visio essentiae in tri- f icto ubi is bus personis, ut patet ex Augustino, d. quod iis neuter sine altero ostendi potest: & loquitur de patre, de filio,quod sane de ordinata poten
tia debet intelligi, de qua Philippus Christo s
alebat: Domine ostedc nobis patie, Sc. vi x iuri Eam Augustinu de viatore conlimiliter dico quod q- licet aliquando orationem ad unam tantum personam dirigat,& ea au iliter fruatur em-
87쪽
per tamen habitualiter hoc est in praeparatione animi) omnes orat, & omnibus fruitur pe sonis, quia cum unius odio,& c5temptu coti . tra ludaeos, aut Turcas ) non stat alterius dii ctio,aut fruitio.
An si ui sit elicitus τι tintistis asses, aut Pasiis, delectatio xidelicet in xoluntate
Veadmodu in intellectu sunt duo actus,
quibus veris affetitur propositionibus:Ρn' videlicet quo assetitur alicui axiomati vero propter se,id est, propter cuidelia illius ex te minis qualia sunt demonstrationes, & reliqua. ' principia prima: Alter actus est quo assentitur alicui proloquio vero , no quidem propter se, sed propter aliud verum, cuiusmodi est coclusio demonstrationis,cui assentitur propter ipsas praemissas,& bonitatem consequentiis: Ita in volutate duo sunt actus,quibus bono adhς' ret obiecto. Primus quo adhaeret alicui bonor i .his propter si hoc est, propter ratione talis boni, Oisiadi se non referens illius amorem in aliud,& dicitur1serentia. si itio: Secti diis quo adhaeret alicui bono pro-Vol-nt m pter aliud bonum,ad quod illud bonum refer-
... in . x x, dicitur usus. Et haec analogia desumiturisA',.uti, ex Philosopho dicente: quod in mete est assit- lib. 6. Eihi. matio,&negatio,boc in appetitu est persequutio,& fuga, Est tame duplex inter haru potem
88쪽
LIBER PRIMVs. Istorum actus differentia: Prima qua actus intel- Actua ,α- lectus,seu assensius ex obiectoru natura distin- DB i. Ergutur,hoc est,ex alia,&alia principioru & c5 qt-' AEt clusionis euidelia, quocirca & habet distincta obiecta: Actus autem voluntatis,non ex obiectorum appetibilium distinctione,sed ex vario ipsius potetiae actu libere obiectu prosequentis,referendo in aliud,vel non refcredo distinguntur. Hoc enim huius subiacet facultati, respectu cuiuscuque obiecti. Secuda differentia, qua illi duo actus susscien ter diuidunt assensu intellectus in c5muni,nec inter eos est mediu aliquod. Praeter aute duos praedictos volu tatis actus, est alius medius, quo volutas obicctu nutri& simpliciter apprehesum prosequitur absque relatione ad aliud, & absque dilectione propter se. Porro tota ratio diffferentiae hinc & inde est volutatis libertas, & naturalis intellectus necessitas. Insuper ultra hos tres volutatis actus cst in volutate passio, quae dicitur delectatio prosequens actu primi & perfectu ipsius volutatis, illum videlicet quo quidpiam propter se diligit. Frui aute no dicitur de actu illo neutro & medio, nec de secudo,qui voca- itur usius, nec de ipsa delectatione proprie, sis h ude actu perfecto,ut patet ex Augustino dicetc. yrui est amore inhaerere alicui rei propter seip--, sam. Quapropter si aliquando Augustinus ipsam delectatione esse frui dixit, ut d alibi: Frui ιι. g.
dicimur ea re de qua Gapimus voluptate, illud Trioae. io. naturaliter,aut concomitanter accipiendsi est,
ut puta,quod fruitio producat dele stationem.
89쪽
b 1 s T. i. AEST. 4. aut quod delectatio con comitetur, vel conse- . quatur ipsam fruitione. Et si alias videatur ac- .cipere si si pro utroque,nempe pro actu de Lib. Io. δε lectatione simul,utide Augustinus dicit: Frui- p mur cognitis in quibus voluntas ipsis propter L i. . . scipsa delectata conquiescit. Respodetur non tracta cap. esse qui litaritiam definitionem , sed deicri- rtionem quandam fruitionis. Verum tame ut habet Augultinus cum res constat,non est fa-. cienda vis in nominibus: Res aute constat nepe involutate est tres actus, & delectatione: actus autem me diu ., de usus non dicitur frui. De aliis duobus variant Doctores, sed satius
fuerit meo iudicio praedici is subscribere. DISTINC T. 1 QVAESa. Vtrum fue apprehenso per tutellectum, nece a-
Vaestio huiusmodi quadrifariam acci illi valet. Primo, lentae ultimo obscure apprehenso in uniuersali, seu in co ιι - muni icut gentiles concipere potuerunt. Se- is sis. cundo, de fine aenigmatice, id est obscure per. i. s.. iidem in particulari apprehenso : veluti nos Christiani concipimus beatitudinem in Deo trino: his duobus modis non fruitur voluntas necessario fine praeoste ,sed libere, & co tingenter potius non frui eodem, quia neces mi. a , n x ratis non stat cum libertate: natura soluistis enim,& voluntas habent oppositum modum υarie u . agendi: Nam illa naturaliter,&necessarib agit,
90쪽
haec vero libere: Idcirco modus agendi unius alteri competere nequit. Insuper sicut volutas non necessario fruitur his quae sunt ad finem, sic nec ipso fine. Tertio, de fine clare viso ab homine habente voluntatem supernaturaliter eleuatam,id est,habentem,voluntatem ornatam charitate,quales sunt beati in coelis, & talis quoque voluntas non necessario fruitut fine clare viso, quantu est ex parte sit quia sempermanet libera: ex par te tamen obiecti beatifici bene cogitur frui, dc necessario fruitur. Quar to,de fine clare viso a non habete charicatum, qualis est danatus, aut mortali obnoxius pete cato, cui Deus absoluta sua potentia se ostenderet. Et de tali dico,quod potest illo sae frui, sed non erit illa fruitio beatifica, sicut existens in peccato mortali potest cleemosinam dare, ieiunare,& c. sicut si esset in gratia, sed no sunt illi actus Deo grati, & accepti ad vita aeterna. Praedicta astruutur ex illo Augustini. Nihil est V. tam in potestate voluntatis, quam ipsa volun- Cr zz. .c, hoc est, actus eliciti a voluntate.
cuisunt illa quae fruantur, an Dem,comprehensor, viator, iustu3,mortalu r peccans bruta reliqua creata)Nalogia plurimu accomoda ex ipsis corporib'dcsupta hoc Do-etor explicat idcirco quod ea diuersimode quietentur. Vltimus e, puris J enim terminus quietis corpora i res et Mei.