장음표시 사용
221쪽
plicaresed bonas, utiles,& receptas aliorum sententias petulanter euertere
quasi ipsos pudeat usquam cum aliquo consimtire, & nihil verum,nisi ipsum diuersum sit, & quia turpe sibi existimant homines plus satis ambitiosi, qua recta & simplicia sunt, quia scilicet nimium vulgaria, & secilia, scqui . Gibus praestigijs dij boni & commentis veritatem Obruunt. Haec quia nons intelliguntur a iuuenibus, nec adeo intelligi possunt, videntur plerisque in-
seniosa, qui ea sola mirantur, dc habent in pretio, quae non intelligunt &subtilissimam rem esse arbitrantur, quam ipsi non cernant. Quo isitur nomine horum scholam vocari par est qui veram germanamq; philosophiam, idest aequi ct boni scientiam professi, non tam iustitiae dc aequitatis, quam litigandi, suis cauillationibus demonstrant viam. Horum omnium impostura nostro seculo omnibus patefacta de explorata est. Et cum duae sint subtilita a tis species, una, qua ingenij acumine ad inuestigandam rerum veritatem utiet istis,ciri altzra VCN, quia nonnulli in cauillos, dc sephismara assidith tendunt. l. de qui b de quo peccandi genere,ambitionis di subtilitatis Bariolus miramontanis die ieg. ειν sti llicere videtur, dum eorum subtilitates technas appellat. Idem quoq; Bal-
--.. . . 4 do Paulum Castrensem obiecisse legimus, quod alte volaverit per aera, Sevet. pari. ad ostentationem in nubibus sese occultauerit. Idemq; Iasonem eidem obie P ctasse, tam alte euolasse, ut ab oculis debilium evanuerit, dc in multis semet- m. d. de edE. ipsum fregerit . Quam sanE ambitionem, de sophisticam subtilitatem etiam h suggestu docentes, nonnulli ambiunt, quos non pudet studiosorum iuuenum simplicitate sic abuti, δι in ea re, quae maxime omnium seria est, maximii: momenti, de purae veritatis , tam vane, tam procaciter, tamq; sophy.stice ludere. Suidem subtilitatis principes constituunt utrosque Fulgosios, de Franciscum Aretinum, quem cum studiosus ille nimium insequercetur, se-s runt a Iasone repraehensum, vel admonitum fuisse, Heus amice, hae subtilia rates Aretini tibi utiles sunt, dum in tyrocinio legum versaris. acuunt enim ingenium: sed quando Dosor versaberis in praxi, tu alias sequeris spini rnes magis communes, de solidiori iuris prudentia corroboratas, ipsum Τή i ris prudentiae sacris initiatum in prima causa sibi delegata , sciatentiam Ar
tini secutum contra communem tulisse, quae a Senatu reuocata fuit : ipstq; in expensis condemnatus. Quamobrem postea nimio dolore afferuis, vis tam cum morte commutauit. Studioseru igitur ingenia non ambitione, taleuibus e nouis opinis,nibus, non cauillis,sed vera,solida, ac recepta doctrina excolenda putamus.Errant praeterea,du summo studio casus aliquos si gulares,numero tamen propemodum infinitos anxih sectantur,eis longξ ma
gis quam regulis siue theorematibus uniuersalibus, quae pariunt scientia,i ..u 'ri' ' cumbcntes. Quamobrem Hippolyti Marsiiij, Ludovici Romani, Matthaei 'U'Meth lani,&aliorum singularia legunt, relegunt, dc memoriae consecrant: quod vitio vel quam maximo illis veriendum est. Nam quae nobis doctrinae pariunt scientiam,sunt uniuersalia ipsi,de quo magis uniuersalia, eo praestan
tiora.Particularia vero infinita,& ab arte reiecta.ProindePlato iubebo nosa genere generalissimo descendentes in ultima quiescere specie. Et Duar nus aduersus Alciat tim,siosque,qui singulas prisumptiones,vci coiecturas,8 quiq; singulariaapsa numero multa, ac infinita suis commentarijs comerere, ac compilacii sedulo student,merito inuehi videtur, utpote cum singularium omniumq; rerum collectio homini laborioso potius quam erudito conue Enimuero satis est in artem omnia ad generalia capita methodica ra- tione contrahere:mibicenὰ,inquit, videmur operam suam infeliciter collocasse, quia haec ex cognitione morum cuiusque hominis , dc experientia re
222쪽
De via & ratione iuris, Lib. II. 9
rum, te exemplis iudicantur. Et hi profecto non absimiles sunt illi , qui in
maris littore sedens conabatur singulas undas connumerare, dota cc undas undis trudentibus obruerentur, animoque augerctur, quod eas numem coplecti minime posset. Timendum praetcrea ne idem illis, quod illi Medico,s eueniat, quem Galenus testatur, eum nullam unquam methodum pharina in componendi didicisset, casu tandem amissis libri quibus innumerae huiuimodi compositioires conscriptae erant, dolore, ac tabe confectum periis se. Hos igitur grauiter errare testantur etiam Salicetus, & Matthaeus Assit - ποῦ actus, utpote qui singularibus magis, quam uniuersalisus attentum adhi- Oftret. l. beant animum,&ad manem ostcruationem raris ac pereminis casibus impleant capita sua: quae sane doctrina ut ipsi aiunt lallax est, & valde peri- Am L e tu oculosa. Quamobrem si mihi paradoxa asterre liceret, dicerem, me saepius pro bum. 'admiratum , eloquentissimos illos iurisconsultos multas quidem tradidisse nobis uniuersales regulas iuris, paucas vero, immo nullas singulares Exco ita etiones, vel limitationes. Dicerem si mihi liceret multam sere regulam patillo in iure ciuili exceptibnes,vel linutationes, tu quia nullae, aut paucae traditae si in t ab artifice in eo titulo de replu.tum,quia si regula estri ruri est breuiter enarrat.n6 ut ex remia ius sumatur.sed ut ex iures est,regula nar, patet regula ita sumpta, ex aliquo iure unitieuali promanare,' in eo iure,& sente vires suas perpetuas veras exercere , quae simul ac in aliquo vitiata est, hoc est sumpta exilio iure, vel alijs terminis, pcrdit officium suum: nec enim. eiae stare potest , nisi in eo iure,&sente, ex quo ipsa fluit. Fit enim regula ex iure quod est, non autem iusticit: Sed magis uniuersaliter sumpta, qua ipsa mereat toti,ac tantas patitur exceptiones, ac limitationes, summo studio ab interpretibus congestas, tacitas vcro ab ipsis legislatore, qux regulas noluit quatenus nist regulae suntis tradere, regere, ne a proprijs ad im-1Lpropria, neve a genere ad genera transitus saltusve fieret. Accedit, quod
tument plerique, &ai rogantiae vitio vacaruiminime possiant, dum se omnia perlucte etiam sine praeceptore discere, ac tenere, de aliena semper
deprimere gloriantur Sed Cleobulus Lyndius unus ex septem Sapientibus .hoenine libet ita sine audire, & illibenter loqui debere consulebat. Et apud Platonem, Socrates in Phsdro disciplinas ex sermone potius, dc viva voce, quam ex lectione hauricndas esse existimauit. Enimuero eas sic magis men Orater teneri, percipi, ac melius intelligi, quod quaedam subtiliora quandoque Occurrant, suam: ut scriptis commode tradi possint, quodque viva vox longe magis alticio. Nam sis alis esset exstas scriptis, Blove commentario sapere, quod ignorantiae vitium hodie per Italiam in publicis etiam Lycetis, incolit ulto occupatove ad maiora Principe aliquando serpere visum est haudquaquam ope pretium iuisset tot philosophos per externas regiones peregrinari, eos audituros,quorum libros iam in cubiculo lora gissent. Cogitent ergo, qui ledoini continent, discliolas inanime fiequentant, ne se Pythagora, Platone, Anaxagora, Apollonio, Cato, Pomponio, Alphen' , Vlpiano, Paulo, ac Papiniano sapientiores existiment,qui maximas dissicultates summaque incommoda, ac pericula, passi sunt,&vtviva, docenteque voce longe peritiores euaderent, varias prouincias, qui .nimmo totum iure terrarum orbem lustrarunt. En cui non sunt Demosthei 3 nis auditae v giliae cui non nota a perorante Callistrato acquisita eloquentiae pes: Θ Ea cui non sunt Euclidis audita summis laudibus a quocunq; ce- qebranda pericula, qui muliebri thola indutus nocte Athenas, cum id Meuarcini us capitale seret, Socrate philosephantem auditum accedebat. Et Pythagoras
223쪽
Pythagoras non scriptis,sed ore scientia olbiis coicabat. Nulla est igitur potnitiosior studioru calamitas e sui ipsius confidentia Huc morbuGrsci phiat s lautia appellant Tit aut clauulatione deterior, coii; honainc inducit, ut se existini et optime scire,quar no in ligit, redditq; cu negligente,superbu,dcaliorum .contemptoren Quamobreini neminem decet ostentationis gra
dia iacitam, se totam iurisprudentiam apprime callere, nec se promptum exlcmpore in qualibet iuris materia rus ponsurum, nec disputationis gratia petulanter singularia qua iturum ostentare. Quamuis enim summis laudibiis ab aliquibus extollatur Golgias Leontinus, quod qua de re quisque volitis set , alacripomptoq; animose disputaturum exhibuisset, cuique id uniu6 uersa Graecia in Apollinis templo, solido ex auro statuam posuerit, Philip po tamen Rhegienti id arrogantiae vitio ascribitur. Erat magni tunc nominis Rii iensis ille, cui diu ius ciuile Pataui j prosesse, ac Ticinum reuerse
iactitanti, se ex tempore in ultimis voluntatibus cuicunque resens rum, surgens Baldus fatis petulanto obiecit: -ro, inquit, ubinam in iure ciuili habeatur, subiti tutionem vulgarem factam In legato non compre' hendere, nisi unicum casum, si noluerit.: in haereditate vero interpretari , si noluerit, vel li non potuerit. Cui demturi erubescenti, & respondere nequeunti, Baldus aperto libro ostendit Papiniani responsum: Pater Seu rinan deconditionibus, & demonstrationibus. Ego vero utrunque reprae - 18 hcnsione dagnum existimo: illum inani fastu, ac iactantia tumentem: hunc uero singulari petulanti ac fallaci quaestione gloriosiam. Quod vi colve tuni sit omnibu&, verba Papiniani perplaudamus: Pater Seuerinam Philippo cognato nuptijς tostainento designauiti eidem filiae praediolum legauit
si Philippo nupsisset: quod si noni uipserit, eidem Philippo praediolum dare voluit. Nondum viri potens puella diem suum obi j t. Reipondi; Cum in
conditionibus testatorum voluntatem potius,quam verba considerarem
reat, Philippo fideicommissum ita datum videri, si ec Procula defuncti tilia
:nubere voluistet. Quam cum ea prius, quam viripotens saerit, vita doces serit, conditionem extitisse non videri. Ex hoe textu obi j ciebat Baldus,vulgarcm Libstitutionem , in lcgato unicum tantum continere casum, si nolit rit, non autem alterum, si non potuerit:.Cui Rhegiensis ille omnia iure op-lytimo nega potuisset. Nam quot sunt verba in Bald si oblemate, tot inesse peccata manitatium est. Falsum cst enim hoc in legato, & non in haer ditate locum sibi vendi are . Falsum est etiam, vulgarem hic unicum latum' complecti casum, eum neutrum contineato Peccat praeterea, dum putat hoc prouenire a vulgarisiabstitutione in togam. Dico enim id manare a natura conditionis potisatinae nondum maturae, siue sit adiecta legato, siue haereditati; non a natura vulgaris sui stitutionis. Illa siquidem est huiusmodi,utro semper ca conditione diuidatur, si voluerit, vel si non potuerit, sed a nat ra conditionis potestativae nondum maturae. Fingamus enim, Seucrinam viri tentem,& cxemplo rem demonstremus: si Seuerina non nupserit Philippo, lego praedium t 'hilippo, legatum Utique debebitun legatario unoque casu, scilicet si noluerit, vel si non potuerit: puta, si morte praeuenta, vel iliter impedita iiii sicci Papinianus autem in hac specie ita respondit,quia nondum extitit conditio matura, hoc est, quia fideicommissum ita demum Philippo datum videtur, si ei Procula deiuncti filia nubere voluistet. Sed ipsa priusquam viri micris iuerit, diem suum obi j t.,Ergo defecit conditior nam impubes puclla non .potuit velle nuptias,nec potuit nolle conni ibia,quia priri uatio praesupponit habitum. Baldus velo, omniaconsui cnS,suniit canun
cum ita , de condit.& deis monii.
i. pater Seuerinam de esiclit. & dem6. I. pater seue
224쪽
De Vla,&ratione iuris, Lib. Il. 9s
si noluerit, quando posset velle, & sumit etiam alterum casum, si non potve rit, quando impubes decessit,quq non potuit nec velle nec nolle, cum tamen utrunque casum, si noluerit, si non potuerit, in uno eodemii ue termino ex mente testatoris, non autem in diuersis spectare oporteat. Alioquin idema a iuris erit in haereditate, quod in legato. Quid enim si testator filiam haeredem etiam pro aliqua parte instituerit, si nupserit Philippo, deinde ita cauerit, quod si filia mea non nupserit Philippo, pro qua parte eam haeredem instituo, pro eadem parte Philippum haeredem facio, quaero an ne idem inhaereditate Probat per responsum Papiniani. Nam in fideicommissis voluntas testatoris inspicitur. Sed testator haeredem scripsit pro parte Seuerinam, si Philippo nubere voluisset . At non potuit nolle, quia non potuit velle . Nam ante pubertatem nondum viripotens deccssit. Ergo non extitit conditio. Ergo deficit fideicommissum. amobrem aut loquimur de puella pubere, aut de impubere, aut accipimus casum unum,unumve terminun/2 3 ante pubertatem, & alterum post. Primo modo asserimus vulgarem substitutionem, vel si qgd est simile vulgari substitutioni, continere utrunque , si noluerit,&si non potuerit, tam in legatis, quam in haereditate. Secundo neutrum amplecti. Tertia, in uno tantum posse locum vendicare. Ex quibus patet terminorum,& aequi uocationis sellacia, qua satis petulanter nit batur Baldus, cui mirandum, non omnia negasse Rhegiem . facile enim ita se ab his tricis ac talacijs cxplicare potuisset. Eodem vitio notatur An-αε gelus Politianus, vir graecae, latinaeque linguae peritissimus. Is enim, cum in glossematis iuris ciuilis Senis iactitaret, se vel Accursim superare posse, intenoranis a Mariano Socino iurisconsulto aetatis suae doctissimo, quisiam sum naeres in iure ciuili diceretur, parum steliciter obm uiuit, ut Corasius inmiscellaneis staptum reliquit. Gare ab inani subtilitate, a tot singulariabus,&aphilautia nobis est siunmopere cauendum.
De Iuri Eonsultorum demon asione, maxime in
L' v Philosephus, summisit; laudibus ab omnibus co
lebretur, quod in pesterioribus demonstritione simplicem, ac potissimam ediderit: audeat mathematici acribologia, rerumue certitudine, exultent oratores facundia, & vi persuadendi maxima, hetentur poetae alijq; iudicio, ac rerum inuentione praeclari. Dd non inglorij prosecto erunt Iurisconsulti,qui leuioribus miecturis tacit liuiuatoris, vel testatoris mentem aperiunt. Eminent. R. quaedam
225쪽
I t. de vulpae pup LPapinian . s. sed neque impubera.dei nos tellam.
a quaedam in singulis admiranda: in Euclide ordo Mn Aristotele methodus, ac demonstratio: in I)latone Idea, diuinorumque contemplatio : in Gale. no diuisio: in Archimede aequalitas sphaerae cum cylindro , sepulchro suo inscripta: In Homero vehemens affectus: in Virgilio grauitas: in Cicerone commiseratio,&propria, ac profluens clo liuentia: in Demosthene maxi- .ma dicendi vis: in Iurisconsultis memoria, & ingenium . Quamobrem tu . di risprudentes Platonem in Timaeo aemulati, qui de coelo, & Deo non exactit, istinam demonstrationem, sed probabiles tantum rationes se allaturum pollicetur, Iurispria sciatiae subiectam materiam, & eius vires contemplati , t uiori bius etiam iudiciis, siue coniecturis, legum sensa, testatorumque voluntatem patefacere student, ut per eos mortui resurgere, & in testamentis loqui,& muti,ac surdi, in pactis,& contractibus etiam alloqui, audire, audiriq; videantur, haud secus, ac celsi ingenii Pupinianus, aut fideicommissu in , fideicommissique conditi mena, sola sanguinis, ac pietatis coniectura tacitus defecisse respondit, ac demonstratui: Sutis enim factum ut ibidem test Plato putare debetis, si non minus probabiles, quis quiuis alius, rationes attulerimus : & aequum cst memin:sse, & nos qui differimus, & vos, qui iudicabitis homines esse , ut si probabilia dicentur, iiihil ulterius requiratis , cum nihil ulterius patiatur res ipsa. Quam sane iuris interpretatione, quanive Iurisconsultorii in leuissimam, sed verissimam domonstrationem passim in iure ciuili, maximξ vero in fideicommissis, veluti imagines, & exemipla, quibus studiosi valeant in aliis etiam intima iurisprudcntiae loca pene- . re ostendere tentamus. Ad quam, ut cuidentior nobis pateat aditus, tum substitutionem haeredum, ut materiam, tum interpretationem, ut eius persectionem diuidimus, & patefacimus. Sit igitur substitutio, narredis ire secundo, vel ulteriori gradu facta insti tutio, quam innuit Modestinus. redes aut insti tuti dicuntur, aut substituti. Instituti dicuntur primo graducsubstituti secundo, uel tertio. Et quamuis alii alias sibi definitiones ueluti cxactiores cxcogitauerint, cuin tamen res ipsi sine definitionedialectica sa-4 iis intelligatur, non est laborandum, nec tempus in definitione uenanda conterendum, in rcctesentit Galenus dedi flar uia pulssin, qui taxat philosophiam medicorum suae tempestatis, qui dialosticam definitionem in omnibus rebus etiam notissimis requirebant. peccanda senus nonniu- .lis etiam Iurisconsultis uitio uerti potest. N puerilia obiic antur : qi od si patet pupillo filio suo substituat, ea non sit sexudasilii institutio, scd prima Nam si unum sponatur testamentum paternum & haeredi s , Qe qumus pater utique disposuit, ea profecto comparara pati is instituuOni, eriti ec da institutio, quemadmodum in linea transuersali, secundus gradus dicitur habita relatione ad lineam ascondemum, cum tamen in Mi s nullus sit primus gradus. Substitutio itaque diuiditur in directam, α Oouiquam, sue fideicommissariam. Directa, aut est sit plex, aut duplex., aut
tacita, aut expressa, aut reciproca ,aut non reciproca. Ois illu uit opinio, substitutionem fideicommissariam non esse proprie substituti nem, uno tamen reclamante Attaandro, ut tesut Decius, di ali it equus t Ratio communis est, quoniam obliqua uendicat sibi locum post . reditatem,directa uero ante. Haeres enim capit manu
eommissaritas autem capit manu aliena, & non est haeres. Praeterea, nu6 detrahit Trebellianam. Duecta uero substitutio scinditur in uulgi em , i. Pupillarem, in exemplarem, compendiosam militarum, as breuilo2r,
226쪽
Devia,& ratione iuris, Lib. JI. 96
siue reciprocam. Uulgaris substitutio fit per haec ver sitativmnstitutus mihi non fuerit haeres, Caius haeres esto. Haee lacui extraneo, vel adulto est iun- ό plex, sed facta pupillo in potestate est duplex, quia continetelia pupillarem tacitam,ut si Titius suerit haeres, ct moriatur in pupilli aetate, us sit. hieres.Est igitur simplex est etia duplex,ut Modestinus declarat: dicta vulgaris, quod vulgo cuilibet,&a quolibet fieris est,ut disserata pupillari exempla iri, militari, & alijs. Et per ea succedere quis dicitur testatori,& in bonis eius. l. de Vult. Pupillaris autem concipitur in haec verba , si filius meus in pupillari state decesserit, Caius h res esto. Haec fieri debet filio impuberi, & in potestate 'existente,unde mater noo potest filiis pupillariter substituere. Hoc etiam ta- icitam vulgarem conunci, scilicet, si filius meus haeres n0n erit, Caius haeres 8 esto. Exemplaris, vel quasi pupillaris in hunc modum: si filius meus suriosus perierit, Caij haeres esto. Sperat, si rinpuerit,ut pupillaxis 'beralicum pupil tu,'lus adoleverit.Competidiosa militaris ita fit: Qtiandocunque filius meus do strae pu f. cinerit, Mquius haeres esto. Potest enim fieri directis verbis a milite etiam post pubertatem. Sed a pagano fieri non potcst alicui post pubertatem ver . de vult. bis directis, sed communibus, vel obliquis. Breviloqua, seu reciproca: C ius,&Sempronius haeredes sunto, vosq; inuicem substitito. Haec iam duo- i.,.C.de imbus in qualibus, nempe puberi,& impii ri,cotinet Hrynque, scilicet vul-ὰgarem, & pupillarem: una siquidem determinatio aeque respiciens plura C.Tis determitiabilia, ea parisormiter determinat: Obliqua.vGosibstitutio: Te bet.&ini.,- haeredem facio,teque rogo, si sine liberis decesseris, vel quandocunque,ues pure hqreditatem meam Caio restituas.Hioc verba,aut clirecta, ut haeredem Centurio. facio, haeres esto; aut communia, ut substituo: Obliqua,ut rogo restituas, &similia. Haec quamuis trita, sunt tamen selidissima Iuri sundamenta, quae Li.ι Fup. nobis strata parataq; vi ad sublimiora imis prudentiae fastigia iter aperi linosq; ad iuris demonstrationem, siue interpretationem ab his lacilioribus ad dissicillima tandem reuocant.
. De iuris interpretatione declarativa, fr extensum, des enobii si a illis qualisne inter Scaeuo imo Crassium G Roma agitata. 6 p. XV.
i Duevrmino duplex, declararina, σextensura. . tua Matuta non recirem interpretarionem extensiuam. .rri
227쪽
rs Extenduum sit utio redeciaramnem extentiaran. ro An extensiva declaraui en debeo m ouirine, in qua in t PHH- a i Testatorum verta es ad literam istesistendis. ar An si situ renes contenta in σι proca, veniami ex interpretarione declara a. 23 Stabstuationis vulgaris pluressentva ,shaeres non eris, fuerit, ompmpilfari aetate decesserit, velsi nolueris innon potueru esse haeres , item, si aliumnis feceris haeredem, dominum, vespatrem. An dominus, velpater, vel mon erio exclaiarasta tinum.
2 3 Anseus haeres praeferatur sib tuto ex eo ictu legum λ
N hire ciuili declarando consueueriantpraeclari iuris interpretes seminam sibi praeparare viam, duplicem asserentes esse
iuris interpretati nem, unam declarativam , alteram vero extensiuam . Declarativam interpretationem intelligunt, quando verba declarantur, vel sensa ex verbis exhauriuntur. Exempli gratia: Miles Hispanus, in Italia commilitoni Germano in camis legauit aureos ducentos, nec caepi stit, an Oomnatos aureos, an Rhenenses legauerit 3 Mortuo Hispano legatarius petit aureos coronatos. Haeres offert Rhenenses. Tunc sumitur interpretatio a moribus Hispani testatoris,& consuetudine regionis,ut coronati aurei declaretur legati. Extensim autem dicimus, quando verba non suificiunt ; vel potius repugnant, unde fit extensio de cisu ad casum. MarcBariolus ait, si tuta recipere interpretationem d clarativam, ut si obscura verba interpretemur ad sensum, qui non abhorreta natura verborum, non autem extensivam, quae fit contra Verborum natim ram, quod non patiuntur statuta. Et ratio est: Nam qui declarat, nihil noui facit. Testator enim cuin legauerit centum Titio,&plures sint Titia, potest utique sine solennitate testamenti declarare, quem Titium intelligat. Sed qui extendit oui aliquid inducit. Proinde, si testator vellet protrali re testamentum ad casum, in quo verba repugnarent, id secere minime potest sine testamenti selennitatibus: statuta igitur non recipiunt interpro tionem cxtensuam. Tunc enim sic inta: rctantes, casum nouum, nec a statuentibus cogitatum inducerent. Iam plures sese osserunt egregiae,& utiles
quaestiones,in vulgari,& pupillari, ac in alijs per huiusmodi interpretationeresbluendae. Quarum prima suimenobilissima illa quaestio Romae diu iii Centumuirali iudicio agitata, & a Scaevola iuris periti sissimo, & ab eloque tissimo Crassi acerrime disputara: Thesis erat huiusnodi : Posthumum lium meum mihi nasciturum , haeredeminstituo. Quod si posthum mihi
nasciturus morietur, antequam in sui telam peruenerit, Curionem amicum meum substituo. Sed nullus unqua natus est post humiis , controuerti
tur Curio, ne substitium, an vero pom proximior ab intestato capere de
228쪽
Devia,&ratione iuris, Lib. I l. 97
beat haereditatem Huic sane contraria micat species illa; Cum quida pr. aegnantem habεs coniugem scripsit haeredem, ipsam quidem haerede ex parte ventrem vero ex alia parte;& adiecit;si non posthumus natus fuerit, aliuhaeredem esse. Posthumus autem natus impubes decessit. Dubitatur quid uiris sit Ad harum similitudinem aliae in aliis terminis reseruntur. Nob iis Leonardus Porto Viceminus filios sibi nascitiiros haereses scripsit, & eis decedentibus sine filijs substituit Simeonem, di fratrem, & pc etuum c5. stituit fideicommissum.Quaeritur nullis natis filijs, an locus sit substitutioni Ioannes quoque Compostilla Bassanensis testator Antoni uin & Bartholomeum filios sibi instituit haeredes: quod si decetiisset sine filiis masculis legi-,imis & naturalibus , substituit proximiores dc familia Compost illa in intinitum.' Bartholom us,qui supremus peri jt,filios procrcavit,qui periere sine filiis. Ouaestionis est,an proximiores succedant,vcluti ex fideIcc in isto,cu ipla fidei 5inissi conditio defecisse videatur , uti tecum suprcinus genuerit fi- lios In celeberrima,& Romana illa quaestione, Mutius Scquola apud Cen ' tumuiros enixe urgebat, substitutu minime admitti, his fortasse rationibus :Casius omissus relinquitur dispositioni Iuris communis. Comodissime enim posthumus ita li res instituitur me vivo me,siue inoletuo natus sit,uel simpli et auod si alterum tantum casume, presserit Tinator, Sc alterum omiserit eo casu qui omissus est, natus rumpit testamentum, de succcdunt uenientes' ab intestato. At hic casus fuit omissus, si non nasceretur posthumus. Si fili j filiorum petierint sine filijs,ergo residet dispositioni iuris comunis, eruo succedunt ab intestato, quia testator si voluisset, id utique exprimere 4 potuisset. Praeterςa: ici lamenta reque haeredes fieri scribiq; debent a testatore &non ab alijs arissimis verbis . Iubcmus, inquit Imperator, om nino testatore nomen haeredis seribere, uel nuncupat ut sit manifestum secundum illius voluntatem haereditatem esse ii aiasinis Eam. si non sue rit obseruatum, inane erit linamentum , nec heri debent ad arcana alienae uoluntatis sed substitutiones sunt & ipsis institutioncs ; ut supra declarauimus. Ethisice casibus non fuerunt scriptae, iusique a testatore, ergo omnino corruunt. Hinc Baldus daccre cosueuerat, quod testator non loquitur,velle non praesumitur. Et Deci us aiebat: substitutio de hoc non loquitur. In super ea est natura conditionis, Ut debeat adimpleri in serina specisca, qua ita non adimpleta corruat actus. Sud bic non fuit adimpleta,quia nullus natus est posthumus vel quia periit sNuptis liberis. Noe potest dici mortuus, v qui nune natus est,nec mori, qui non vixit. Celebre est etiam Oldradire sponsu uris: substitutionem factam alicui, si decellerit sine liliis, evan ce
rEt, si tEpore mortis filios reliquerit, quavis ipsi fili j postea 'Nesserint sine
filijs. Na substitutio, tuae semel descit,nunqua reuiuiscit. Suilicitan.uel momento temporis adimpletam fuisse, proinde natos histos quamuis statim sine : ilijs postea perierint. Praeterea ostendit, & ponderat naturam ὐ &.cmpli
sin eorum verborum , Tunc&eo casuringamus.n.testatorem stat ullam,
Quod si posthumus mihi nasciturus ante periem, quam in sui tutelam peruenerit. tunc & eo casu Curione substituo. Haec siquido verba testatoris dis os sitionem ad illum uti casum restringunt,& includunt, caeteros vero penitus excludui. Ergo no est perpendendus admittendus i. cinis, si posthumus nonascatur. Demu a rentrarios esse,si sine liberis filiis decesserint oratin ii, stitutus:ere, si si ij perierint,procreatis resictish; liberis, excitanti ubstitutus;at si nascatur posthumus, admittitur. Ergo snsi nascatur, reijcitur. Nam legata sub una conditione, sub contraria censentur adempta. CC itaque
si. I. nobilis Leonardus POrto.
extraneus.de condict. cau. data l. olea. si nautem. C. de eadu. tol. l. iubemus. detestas . l. captato tias. de haer.
229쪽
s Catonis interpretatio, & argumentati a re cie siccundum Rhetorcs iii 'iatur, ex sententia viri,ut Iurisconsulti aiunt, aut dei bis leuis vel leuamenti, aut a mente legislatoris, vel testatoris, quod nobis opulepre' tium sore pro comperto habendum cst,satis constat Mutium Scaru0lam, ut causae suae inseruiret, potius a verbis testamenti sua deduxisse argumcnta. Io Econuerso eloqueritissimus Crassus hisce potuit iuribus, taliq; uti cnthymemate: Curio substitutus ad hanc haereditate admitti debet,quia talis in v luntas testatoris. Probatur, nam clare apparet in casu Romano enixa menstinatoris. Quoniam si iussit posthumo moriente insta pubertatem admitti Curionem substitutum,utique praetulit caeteris omuibus Curionem, posthumum vero Curioni. Ergo non nascente posthumo, si interrogatus suisset testator, dubio procul Curionem haeredem suturum rcspondimet propter Candem affectionem,uel rationem voluntatis. In alijs etia praesitis casibus statem coniecturae tum fideicomiis in masculis perpetuo coseruandis; tu,quia iussit testator mulieres dotari. Ex quibus tacite inducitur fideico inissum. Et latis Oibus constat, tum esse in iure ciuili principium a lege xij. tabularudeducitu, uti quis rei suae legassit,ita ius esto. Quae sane testatoris voluntas, tanqdomina,& regina locum, quinimo imperium sibi vedicat in omnibus,& ut venator seram, sic iuristas ultus hanc sedulo venari studet. Haec verbis praesertur, & qui solis verbis nituntur, ad instar arundinis vento agitatae moueri omnibus videntur. Praeterea ad inducenda fideicommissa tacite suffciunt coniecturae,iacira voluntas. Deinde in uulgari substitutione,&iu
vulgari etiam contenta sub compendiosa, ut puta, si fili mei decesserint sine filijs,Caium substituo,semper illi duo cassis continentur , fi institutus noluerit esse haeres,vel si non potuerit. Quae sanE impotentia pluribus consideratur modis: si testamentum rumpatur,si substitutus non nascatur, vel si ante aditani li reditatem moriatur. Ergo non nato posthumo , neq; natis filias, i. 'eum pro- Ia vel ortis,&sine liberis mortuis,admittitur sabstitutus. Natura insia pervul-tan. substitutionis est, ut intcndatur de uno casu cxpreta adia tu malinil uisilia. v xlii. non CXpressum,& de uno casu impotentiae ad omnesanapotcirtiae cciii , uti L, ἡ ' c in Verb0rum. Ergo multomagis ex voluntate restatoris,in Barioli, bal rib. kbi Baii. do, Castrensi,& alijs placuit. Deniq; quoties in substitutione nicta est nauri de vuls.&pu 13 tio mortis,uel adsunt verba intercapedinem, tractumve tς oris significa'
et uisi h . . tia,illa est substitutio ipendiose,qus uulgarem pupillat sidet nimii riam continet, ut puta,quando laque fili, iniri decore nisu s; ne liberis, Ca usubstituo istis vulgaris,stat pupillaris uti ue continet casuit se niauerit, si non potuerit. Ergo substitutus haeredita Opotius in mente testatori , is ex verbis capiet. Rei nil itur Ciecro pr0 Aulo 'cjpna: Quid igitur,quit, ualuit voluntar,quarii tacitis vribi iusilligi possit verbis omnino non
inii. iii ouiri rent volutatena. In hac itaque celebrii ima quaestione i mae primum s I. et bis elui- latum a Centum viris iudicium: Post a lata fuit Diui Marci Imp a tri. i. V constituti siue lex a Modesti his verbis relata et Iam hoc iure utilina rex is Diui Marci, & Seueri constitutione, ut cum pater impuberi filio in ali imis casum substituisset, in utrunque casum substituisse in inlligatur , - usis haerita non iranterit, strue citerit,&imp b dec Erit. Qu9d ius adt ni M tium quoque genus substitutionis tractum esse uidetur Nasipa erillicis fili, se impuberes haeredes instituat, in umii . sum reciproca sit butitutionciri ctam uideri Diuus Pius.constituit. Sed si alta pube , es impube hos communi ici bo, minuennucem substituo, sibi sucrisaeshi niti, m Muti
l. tale pactu, de pact. L unum ex samilia.de te. t haeredes
230쪽
De Via.&ratione iuris, Lib. II. 98
garem tantiammodo casum factam videri substitutione, Seuerus, di Antoni-
nus constituerunt. incongruum enim videbatur,vrin altero dii plex substitu- ,-- Mis tio, in altero sola esset vulgaris. Ex qua sane constitutione similes lites iam decisas, sopitasq, Me constat, metens; ipsam legislatoris vel testatoris verbis esse praeserendam,&hanc esse potissimam Iutisconsultorum demonstra- tionein . Quibus tamen adhuc etiam altera sub Iudice ardu disputanda re 16 mansit quaeitio, An tacita pupillaris substitutio matre excludat. de qua inse i rius sermonem habebimus. Qinmobrem Mutij Scevols argumenta a scripto exhausta facile dirimi possunt. Primum enim legis, commodissimε,l
quitur de extendenda institutione, de casu ad casum:Nos vero loquimur delubstitutione,quae loni facilius extenditur, ut Bariolo, Baldo,Ca fresi,& cI in LGalliis. muniter omnibus placuit. Praeterea hic casus non es h omnino omissus. Nams suit verbis omissus, non fuit mente praeteritus, sed tacite conceptus. S eundum etiam de institutionibus haeredibusq; scribendis a testatore, pariter ita Rip.in L corruit: Nos enim de substitutione fideic6missatia disiputamus,qua sane fideicommissa tacitis coniecturis,lacita mete, set '; nutu eliciuntur,inducuniatur,constituuntur. Nec obstat conditionis tertium: Aliud enim iuris est inconditione potestativa, aliud in necessaria,qualis est nostra. Et praeterea,nisi appareret enixa voluntas testatoris, quae hic maxime fulget, de perquam Wo neba Odoardi responsum interpretes passim limitare consueuerunt. Non qua tum: nam dictio laxatilian5 excludit casus similes,maxime promanantes a mei. h. est ita. mente testatoris,cum verba, ad eam flecti .resseimq; debeant. Nec se Tre-timum, tum quia non licet argumentum a contrario sensu deducere, ii st- i. ... i. e quatur absurdu, si testamenta subuertantur: nec a sensu contrario recte unia exdequaque colligitur. Nam huic conditioni,si docesserit sine filijs, contraria herit conditio, Si decesserit procreatis fili j vel castris,non aut sino nascan seri'. tur fili j. Sed in his omnibus praeponenda voluntas testatoris, quae diliget
ter in sintulis substitutionibus venit non sine maxima utilitate perpedenda. min. rio alita Primo aiunt, Vulgare expressam porrigi ad tacitam pupillarem,cuius exem- , y pla ab initio relata veluti notissima, non repetimus. Hoc autem summopere iis , i. ea . dadmirandum est fieri per interpretationem extensivam,non autem declara- vitativa, in quibus versari interpretatione,siue Iurisconsultoruin demonstrati nem ostendere tentamus. Hoc Et terminis disparibus nun esse perpetuaei uia
serrunt Imperatores. Vulgaris siquidem substitutio facta duobus imparib Mnempe puberi,&impuberi,n potest ad tacitam pupillarem extendi. Su stitiatus itaq; vulgariter tisi, non autem pupillariter admitterire. Vna enim determinatio aequE respiciens duo terminabilia, ea pari riniter sancire, te minis'; debet, ut supra ostensum fili in quod in risi prora obseruari sancitum est, ne scilice t imparibus facta ad pupillarem taeitam extendatur,ut S ia ueriis,&Antoninus rescripserimi: Haereditate iidem aiunt defuncti inte- i. . . iis. se stati filij delatam tibi dubitare non omitet. Substitutio enim testamento puta dian.
patris facta ad pubertatis tempora mirigi non potae quia iis & aliis non eiusdem conditionis haeredibus instititatis, Sinui in substitutis, ps mrum personam,quibus in una duntaxat casum subsistes p est, et in filio ide debete seruari, & ratio suadet, ct Diuius Marcus plue, constitit, idque clii min,
me siniandum putant ea in ciuitate, in qua statutum esset testatorum verba hil in I. talitera intelligenda,prout iacent, ut Baldus , 6d Alexander moreclamate Imota autumarsit. Ille. n. Obucit statiata reiicere debree in retiones pra' ac Meritias & ineptas, n6 aut legitimas, quq a lege,vel testatoris mente Moueniunt:
Iur rumunicipalia semper recipiunt passiua interpretationem a iure iurar