장음표시 사용
231쪽
Angeli Matthea chsed Iason, & Decius: ibidein distinguut: Aut sancitii est verba testi, ad litte se ram intelli da: id si quidem dr ad liticia, quod pol corporis oculis videri,
cia verba non patiuntur hac interpretatione,& statuta huiusmodi recipiunt, lota interpretionem verbalem: Aut decretii est testi verba seruada, prout i cet sine ulla interpretatione:Tunc. n. intelligi debet sine ulla interpretationeat activa, vel extensiua,n6 autem passiua, quae a lege secta esset,ut in hoc uno casu una sit sententia Imois,in altero Baldi, ic'; dicitur prouenire ex inter pretatione declarativa, quod menti tinatoris congruit, & verbis non repugnat. Sed quando verbis reluctatur,conuenit autem menti testatoris , tunc id fieri dicitur per interpretationem extensium. Quare s statuta reij ciant interpretationem, intelliguntur ij cere interpretationes extensiuas,non de clarativas. Qui enim declarat,nihil noui addit. Hinc inserunt: substitutio. nes conteras in reciproca venire sub interpretationem declarativa, eo quo-22 nia mens,& verba ea pati ut ur.qus sane interpretationes post diui Marci, ω Selieri constitutionem nam hoc iure utimur magis a lege prouenire videntui, quam me certa testatoris volutate, vel a simili eademve testatoris voluntate, quae lege adiuuatur. Et haec prima subsitution uspecies vulgaris insea 3 plures habet diuisiones, siue gradus: veluti, filium meum haerede instituo. Si filius meus haeres non erit,inium substituo, intelligitur,si haeres non erit,
idest si noluerit esset, res, vel si no potuerit. Ite si fuerit bt res, sed impubes
decesserit. Continet. n.tacitam pupillarem. Praetereas hires iamnetit,hoc
est,s alium non secerit baeredem. Nams testator sciens Titium esse seruum. illum instituerit,& ei substituerit, ei lis res non erit, intelligitur substituisse,sino erit haeres,& si alium non secerit libredem, tunc si dominus adierith di reditatem, vel seruus, iussu domini eκclud ii subsitutus. Nam ut Iidianu&ait,qui scit aliquem seruum csse,& eum hi redem scribit,di ita substituit si Titius hqres non erit,Sepronius haeres esto, melligitur tale quid dicere , si Titius neque ipse hires erit, neq; alium steriis haeredem. Idem si filius haeres non erit,verti debet,uel sint rem, in cuius est potestate non secerit haeredE. Nam & pater repudiante filio, adire potest haereditatem filio delatam, ut s-bi acquirat usustinum, licet iure Pandectarum filius possit inuito patre hs-
reditatem repudiare. idque fieri videtur per interpretationem extensima,no Mesaramaam,o vnitiersali testatori mente inagisqu- verbis. Ex his radita, patrem,uci dominu adeuntem clx ere substitutu . Sic rinobium Monachi sic ficus indigni adita haereditate excludit substitutu . Sic qus iciar, an haeres haeredis suus pi feratur substityto in casibus illis trinis in quibus iuruseruituti dure sanguinis, S iure delibe ndi haereditas iasiadita transinitti tur ad haeredes, puta istius haeredis instituti petat btreditatem tanqua adas setiasinisum, unde ex consiou leges inuicem reluctati videntur. Vn insti reditate non aditam traii sinitti ad proximiniit rede, altera est: sub tu tum mortuo instituto admitti Uxe aditione. Vnam igituri cum alterius exceptione huelligere operς erium crit. Et probabilior utiq; ta cois sententia, transmissionem poti mei sine ipse sub Misione, 9, vulgaris: si hires non erit, intelligatiar,si alium 'Disru hsrcdu. Talis est igitur Iustinianea illa sanctiori caducis tollendis: I bcs itaq;btudi substitutu excludit,& in qus' 26monean substitutus excludat conivnoum, certu est substitutum coniunt iste potiore, quia coni uinctiis c ruunctu,ita no facit haeredem, ut lisre .dem suum, ut illius patrem, ut seruus dominum: & mst aditam haereditatem spirat Ois vulgaris Ribstitutio. Hinc mature perpendenda mio erit ι
tacite vocatus praestrat uocato exple , ut pater. uel dominiis si ij, heu uisu,
232쪽
Devia, & ratione iuris. Lib. II. 99
ui substitutor express e tamen uocatus, nempe substitutus pisertur c6niun- icto, cui tacito iure accrescendi,accrescit haereditas. Sed cuiusque propria lupei ius declarata,huius rei rationem satis congruam reddere uidentur.
De vari s iuris demonstrationibus a in duas praecipuas
I cies artificis reduci possunt. Cisp. XV L
a A quilin coniecturis c. Mur, tacit in Filiarem non exclud re marrem. s Har Iursionsiliorum demonstrastones quaerimus. eua vulgaris exta dumoremus quis ratione s Tacita pultaru c menta in reciproca Hiapendos matre excludis, sequare 6 Rex proe u isumnu, mirasios, O utiles essectus quinam t emi qua inparabu facta cum no continea viliarem, a diem fideleommissariam contineatZFaldus putami=deicommisianam contine Huic obstarcias. 8 Uectus reciprocae es, wpartes expressae in in urione censi urearim repete- re insubfitutione per coniecturas apraecedentibin adsequent .s coniictura nominisproprν , ct oneris haereaetari, , se copulae.1o coniectura in nominibus Vpesia tuis, ct ab ordine scriptura. ii Rusio disserent nomUisproprF., ct innestatim. 11 In se mcto nucuparivo ubstitutio censet voti acta nonunisus pestatuo. ia sub sinis, q-- ω - sola vulgaris interpretetur. 1 Duplex ordo successoris: Ordo charitaris O assectionis, or ordo necessitaris.1 s Ordine successivo vocari intelliguntur hi, quos inter cadu ordo nec uaris, ut euco unis opinio. is Abiae communi recessentsi mi viri Gactauia usurur commmem carere ffcaci ratione. ιν diuodsiplures vocentur per ait Misam, vel ras inrer cadu ordo ua ιυσλῆ isti inena I maiones, decies. igia, hae nostris temporibusit obser Maea, site ur, seno aris ignorent cirentiam verborum Hrectorum, commun/-, ct ob uorum. is Interpretarioreώcitur adhaec principia, mentem, uri ad riptum iis V.L. se roras. Item Hri perpendunturAome rab nomen proprio, as pestam tuo, ab orae scriptum ab ordi e charitaras, Verae neces aras, a gradibus, aqualitate verborum, O amitti simia .
L v κ a s quidem varisq; sunt iuris interpretatione quasta men ad duas tantum species praecipuas iure optimo reduce das arbitramur,quod ut nobis clarius clucescat, liceat ladem
in fideicomissa, & substitutiones quasque ulterius progressi :ὰ Et huic nobili quaestioni Romans iam praelibatς proximam aggrediamur, an tacita pupillaris matre excludat, ut puta, si filius meus h res non erit, Caij hs res esto. Nam si filius siuerit hcres, & in pupillari ς tate decesserit, quaestionis est,utrum ne mater, an vero potius substitutus ad lis reditatem admitti debeat Idem qu ritur de tacita vulgari contenta in pupillarii Si filius meus in pupillari aetate decesserit, Caij hqres esto. Quid enim, si nec fuerit lis esὸ Eadem agitur quaestio de tacita pupillari contenta in compendiosa, deque comprςhensa in reciproca. Quamobrem iuris prudentes, ut propius accedant ad mentem testiuorum, distinguunt piM
233쪽
omnes in l. precibus. C. eodem l. eohaeredi. st dii te
qua, vel reei. proea imparibus facta cottineat fidei. commissatia. o. in I. gene raliter. s. ea
pillarem, expresiam,&ta iram,iqirar in figura vulgari inuoluitur. Et expressam pupillarem assirmant excludere matrem, & omnes abintestato v nientes, solumclue substitutum adm ittere, quia talis colligitur etiam ex v ρο- bis euidens voluntas testatoris. cita vero pupillare aiunt non contineri invulseri, vel contentam non esse impedimento matri, quominus mater ipsa ad successione fili j admittatur.Quae sane interpretatio non solum ex eo coluligitur, quod minor sit virtus taciti, Q expressi,verum etia a coniectura charitati Ex amoris,qua conijcitur, teliator voluisse uxore subs itum praeserti,& a iure materno, quo mater a lege incatur ad luctuosam filij siti flaccessio-3 nem. Hae sunt enim Iuriscosultorum flemonstrationes,quas indagamus. At vulgaris tacita, contenta in expressa pupillari quod mirandum est) matrem excludit,ea nempe ratione,quod per vulgarem succeditur testatori, in pupillari autem pupillo, in cuius haereditate ius praetendit mater. Pupillatis uero tacita contenta,vel in reciproca,vel in compendiosa, matrem pcnitus excludit,& substitutum admittit,quia non est vere tacita, sed potius expressa,maxime in genere I in reciproca duobus impuberibus facta,constat pupillarem cile pressam,diciq; reciprocam,quia non simpliciter, scd mutuo concepta suit, quod ut recte lauarcnus sentit, non inducit nouam speciem, sed reciproq cam qualitatem.In compendiosa vero,quandocunq; filius meus decesserit,
Caium substituo, quia inWrcapedinem diutumam temporis continet,vulgaris pupillaris,& fideicomissaria contineri satisq; exprimi videtur: ves saltem ita mediae putandae sim ut potius express qui tacitae habeantur. Mirabiles insuper, ac utiles videntur effectus substitutionis reciprocae, Eora: in ic substituo.Nam primo vocatur coniiuncti haeredes,& his descienti ij,qui disiuncti,& separati sunt; Titius,& Sempronius haeredes sunm,Caius haeres esto,eosq; inuicem frubstituo,Titio decedenti selus Sempronius succedit. At utroque repudiante Caius succedet. Est enim ius acclinendi quodammodo simile huic substitutioni. Secundus est, vh facta verbis generalibus fion extendatur ad casum specialiter expressum.Testator instituit patrem,& filiupro parte haeredis,& eos inuicem substituit. Deinde instituit Titium & Mteuium ex aequis portionibus &subijcit verba generalia, cosq; inuicem sibstituo. Haec verba ad filium & patrem non reseruntur. Tertius est, ut haeredes videantur substituti ex eisdem portionibus,quibus steriit instituti, ut latiust tinfra declarabimus. Vltimus est, quod pupillaris in reciproca matrem - cludit, ut supra ollensium est, Haec autem breui loqua facta imparibus non continet pupillarem propter eorum in qualitatem, ut iam dictum est. Sed non ab re dubitare contingit, an breui loqua imparibus facta,cum non conti .
neat pimiliarem,an saltem fideicommissariam possit completa, quasi ille impubcs ut rogatus, ut si moriatur post aditam haereditatem,eam alij restituat, cuius maximus esset effectus. Nam s fideicommissa ia esset, haeres impuberis restitueret quidem haereditatem,sibi prius Trebelliana detracta. Videtur ubique obliqua, siue fideicommissaria in reciproca contincri propter aequalitatem, hoc est,quia aeque potest fieri puberi,& impuberi,& quoniam eius verbum est commune,vosci; inuicem substituo. Ergo commune directae,&fideicommissariae substitutioni. quare Baldus in hanc inclinauit sententiam, 6 ut in breui loqua fidcicomisi uia contineatur. Huic obstat communis inde
pretum sententia, itim quia substitutio, si directa potest intelligi, non debet flecti in obliquam. Substitutiones enim in dubio semper sunt intelligendae. Sed huic impuberi directo substitui potest, urgo directa intelligenda: tum quia testator praesumitur minus veste grauare haerede quam sic
234쪽
De Via,&ratione iuris, Lib. I l. io o
possibile: nisi tamen in breui loqua contineretur compendiosa, quae longum temporis cursum significat, veluti vos inuicem, quandocunque aliquis v strum morietur, alterum alteri substituo. Tunc enim desert fideicommissa. riam substitutionem,no utique propter reciprocae, sed propter adiectae compendiosae naturam:& nisi facta fuerit in cinlicillis, in quibus directa verba secti solent in obliquam. Ecce voluntatem declaratam a natura substituti 7 nis,& a proprietate verboru . huius sane reciprocae substitutionis praecipuus ille videtur essectus, ut partes declaratae in institutione censeantur repetitae in substitutione. Quod comprobat Actius Antoninus Imperator,cum limredes ex disparibus partibus instituti, & inuicem substituti sunt, nec in sit bstitutione ficta est ullarum partium mentio: verum est, non alias paries testatorem substitutioni tacite ins uisse , quam quae manifeste in institutione expressae sunt. Ergo disparibus portionibus instituti,& inuicem vocati, eisdem
inaequalibus portionibus substituti censentur. Quod si quispiam quaesierit
per quam interpretationem responidebo per declarativam, de qua abunde supra per coniecturas, quibus a praecedentibus declarantur sequentia. Et quemadmodum testator haeredes dilexisse videtur in institutione, eos pariter cusetur amasse in substitutione, nisi substituti fuerint per nomina propria. Ex quibus scatet coniectura oneris & haereditatis aequaliter iniunctae. Nam
t quando substitutio fit nominibus proprijs, necesse est fieri per copulam, ut puta Titio Seium, & Maevium subisti tuo. Sed copula aliquibus adiecta di
stribuit aequaliter, ut si Titium, & Seium iusserim mihi extruere monumentum, aequaliter proseo distributa uidetur monumenti structura: quod sque non accidit nominibus appellati uis,veluti substituo haeredes,vel descendentes, & similia. Hinc Paulus Cassiensis existimauit, si testator Titios substituisset,quamuis Titiorum nomen sit proprium: tamcn quia deest copula,am hos Titios n6 aequaliter substitutos,sed pro disparibus portionibus, pro quibus suissent instituti. Quae sane coniectura, differentiaq; nominis proprij,& appellativi, cessare utique videtur in legato,& in donatione. An quia v cantur ad legatum , uti diuersum ab haereditate. hic autem in eadem haer ditate substituuntur. Quod si vocati fuerint, ves substituti per utraque nomina,appellativa stilicet & propria, ut pura,substituo dictos haeredes Seium& Maevium. Ita ligo enim appellativa omnia, quae non sunt nomina prinpria,ne cum Gramaticis disputare videamur: vel ita,Seium & Maevium pri-
dictos haeredes substituo, ab ordine scripturae per coniecturas si imitur intens pretatio. Nam si a nominibus proprijs ipsa incipiat institutio, Seium&Mς uium praedictos haeredes substituo, aequaliter viique succedent. Si vero ab appellativis mordiatur, suprascriptos haeredes Seium & Maevium substituo,succedent partibus,quibus instituti fuerint, etiam inaequalibus:queinadmodum ut Pomponius ait, Si Geta semus communis Titio & Sempronio ita fuerit stipulatus,Titio & Sempronio,dominis meis cetum dare spondes. Si tu spoponderis,intelligitur stipulatio facta aequaliter utrique, ut pro virilibus partibus centum dari debeant singulis quinquaginta. Si vero dixerit dominis meis Titio & Maevio nonaginta dare s des,& tu Boponderis,pro parte,qua domini sunt cis acquiri videntur. Igitur si unus duas haberet domini j partes,alter unam, huic triginta, illi vero sexa inta debentur. Ratio est,qiua in nominibus proprijs accedit copula,vel quia nomina Ppria aequato liter singulorum personas os dunt. Quare si Maevio rectori ecclesiae fuerit causa delegata,quia eius nomen fuit praepositum, existimatur magis indu
stria personae,quam officium electu ut subsequeti rectori delegata minime
uus Pluriit. 6.vit de te. . si in I. i.C.
tabuli, de duobus Ti-xij,4. gdu .
235쪽
charitatis, &neeessitatis . Iulius Clar. sement. li. 3. C itra Bar.
videatur.' Et in dubio putauit Battolus, stactum sectat nunc patiuum is stamentum,& testes non meminerint,substitutionem incepisse potius a proprijs, quam ab appellativis, praesumi conceptam potius ei bis appellativis, ut substituti iii telligantur illis partibus, quibus fiterint instituti. Pneterea subistitutio a prudentibus aliquando solet interpretari,ut sola fit vulgaris, ita vi substitutus liberam capiat haereditatem ab onere cideicommissi. Haec.n.iὸ vulgaris spirat semper post aditam haereditatem. Primus est casus, quando reciproca substitutio facta est imparibus, puberi aio,& impuberi: neque.n. tunc pupillarem amplecti potest, cum debeat utranque pari iure complecti. Secundus,si pater filios,& nepotes instituerit. Nepotes enim necessario i stituit,ne praeteriti rumperent testamentum. Vnde intelligitur vulgaris tantum substitutio, ut si filio non fuerit haeres, sint nepotes haeredes,non autem fideicommissaria. Et filio ad ille,spirat vulgaris,ut ordine successito,non autem simul,&semel vocati videantur. Quemadmodum si filium, & nepotes ex altero filio quis instituerit, creditus eos parita vocasse. Quamobremis eleganter solent iurisconsulti distinguere duplicem dari seccessonis ordine, virum charitatis&affectionis, alterum necessitatis. Ordocharitatis&assectionis est, quando vocati sunt positi in diuerss gradibus ab intestato, puta, quia instituo fratrem meum, & eius filios, vel huiusmodi. ordo autem n cessitatis est, quando personae, quas testator instituit, erant necessario institituendae,alioqui praeteritae irritum dicerent testamentum. Quando itaq; pl res vocantur per copulam , quos inter cadit ordo charitatis,&afictionis , labsque ulla necessitate constituendi, vel silbstituendi, puta Titium fiatrem meum,& eius filios instituo, huiusmiai personae putantur vocari simul,& s
mes cx rccepta fere omnium opinione aduersus Bartolum. Si vero cadit inter eos ordo necessitatis, puta filium,& nepote tunc ordine successivo vocaeri censentur, ut primo filius,dein se nepotes post eum succedant per vulgare. tantum, non autem per fideicommistariam . A qua tamen communi sente
i tia rectat Tunt Iacob.Salic.Imola,Antonius Rub M& alii relati a Didaco, ea prosccto naturali ratione, quod ex necessitate filius cst quidem in prinio gradu, sed propter a non abhorret sibi alium simul haeresem habere. Qirare
communis sententia, Gallailla tcste, nullam videtur habere efficacem rati nem . Ideo venandae crunt nobis sedulo aliae etiam coniecti tuae, si ius in t is bulis seperiri potuerint. Insupersi plures vocati fuerint per alternatiuam, inter quos cadit ordo charitatis, velutionstituo Titium, vel eius filios, illi videbunt vocati non simul & semel, sed ordine successito,primo Titius,deinde eius filii perfidei commissiam. Item si quis instituerit filios,vel nepotes.Nam inter eos stat proprie alternatiua. Quod si plures,quos inter viget ordocharitatis, vocentur per dictionem cum, Instituo Titium cum Maevio eius filio, Titius. de Maevius admittentur simul & semel, non autem ordine successivo. Quod si plures sub nomine collectitio cum alio scripti fuerint, puta, instituo Titium de nepotes Maevij ii plures quoad Titium habentur pro uno latuin, ut ui duas partes diuidi debeat haereditas. Et perpendebat Decius, quod silcstator inititueret fratrem,& filios natos, sinu , semelii; venient ad successionem. Si vcro scripserit haeredes fratrem,& eius liberos, vel ciscendentes, succedet ordine successivo ea ratione, quia nomen filiorum est collectivum plumum pei senarum,& eiusdem gradus. Sed in nomine liberorum comprihenduntur plures diuelibrum graduum, ut in nomine haeredum, & deseci sedentium, in quibus omnibus collectivis, charitatis ordo inducit successionis ordinem. ae sane ratio cessau , quoties testator institutat extraneos no
236쪽
De via & ratione luris, Lib. II. io i
mine collectivo. Tunc enim eos simul succedere,non autem ordine succes; sivo putauit Bariolus. Praeterea i testator instituerit fratrem & sitos vel lia pV i A bras, vel descendentes, ut ob assectionem, & charitatem ordine successivo Iei .isa cc sientur vocatiirater prim stitutus succedit si voluerit,uel potuerit,aliis succederent eius liberi per vulgarem tantum. Nam verbum ciuile directum, instituo, non potest praes erre fideicommissariam substitutionem, secus si tractum temporis mortem,vel commune verbum substituo, quandocunque decesserit, & similia contineret, tunc siquide ista inet ad inducedam fide, commissariam. Q quidem alta videotur senia iuris ciuilis, valde profecto gl. & omnes frequentia, di utilia. Sed vereor, an tam subtiliter haec nostris temporibus in sint obseruanda, quibus nec notarij, nec testatores serian cognouerunt via- bis quam,verba ciuilia,communia,vel obliqua, cum omnia debeant a mente te l. in substitu statorum emanare, utcunque res sest habeat, interpretationem iurisdiuidi- - comus peripatetice in duo tantum membra. Aut enim interpretatio dirigitur Ira. 37 ad scriptum,nempe ad verba Im, aut ad sentcntiam, siue nomen eius. Haec 'ς 'est communis thesis, ad quam innumers propemodum reduci possent argumentationes,vel coniectiliae,quales supra declarauimus a praecedentibus adsequentia, a nomine proprio, ab appellativo, ab ordi'escripturae, ab ordine charitatis, a serie necessitatis, a gradibus, a qualitate verborum, &a mille similibus.
De iuris interpretatione verbabae ment His compendiosa, obi qua flus lautione a milite, vel pagano facta, s de iri u earuno. Cap. XVII.
237쪽
fariam. . ... 22 2 ratione flet 3 Compendio facta a pagano veris communib- vvuseri, ansinger vatia . c ut obsiqua, an antepubertarem Hrecta,ris vero ob is ρα Bal putauit semper obliquam esse, Accursem . a s Communis opinio. or Accursius sta contrari asseris ante puberrarem esse Octam, poli pubertarem sitiquam. 2 6 mia verba communia poti- aerem, quum obliqua simi interpretanda, Oz uia quori verbum ures icis tempora, debet mweanos Adumidum'
a 3 Sub Dum, Iaper verba Alsiqua semper es obliqua. epi in omnium.
im di si parenti . dei nost. I. Papinian .sed neque impuberis. ε
ΟMν πω n 'o i a M susstinationem a milite, vel a pagano fieri in hunc modum diximus: mandocunque filius meus decesserit, .Q i Caium substinio. Obliquam itidem: Quandocuitque filius meus sine liberis perierit, rogo. cum, Ut Scmpronio risit thameditatem. Quae sanE subre tutionum species, quod attinet ad iuris interpretationen ) magnum n gotium interpretibus se cessere videntur.Summopere enim laborant,& con- certant, primum, an tacita pupillaris contenta in compendiose excludat m trem Secundo an, dc quando,quibusque verbis facta compendiosa teneat
post pubertatem λ De quibus ardua in Diocletiani, & Maximiani Imperatorum rescripto, necnon in Papiniani response. Quod spectat ad primum,
diximus, pupillarem tacitam in compendiosa matrem excludere, ut putant omnes,vno tamen reclamante magno Albericon Gijciente, matrem quo
ad legitimam, minime posse de iure excludi . Cuius argumenta indistblubilia,cuiusve sententiam irrefragabilem putassit aliqui, cum quia fili j non possunt priuare parentes legitima sibi iure debita, eis multo minus pater pio
filio testatoris poterit matrem ea defraudare,tum quia legitima iure naturali debetur, & iura naturalia iure ciuili labefactari non possiunt, & nullum recipit ipsa grauamm,diem aut conditionem. Nec obijciatur absurdum,quod rumperetur testamentum, & pro parte minimE teneret. Nam mater petit non ab intestato legitimamsed codictione ex lege, & petit separationem hereditatis fili j & patris, quia mater excluditur a bonis viri, non a bonis filij. Communis huic aduersatur sere omnium sententia , existimantium citain pupillarem in compendiosa latentcin matrem prorsus excludere, etiain a logitima . Cuius ratio secundum aliquos potissima ea fulget, quoniam legitima non debetur iure naturae parentibus, prout liberis a parentibus denitaeit sed iure quodam positivo. Nam parentibus debetur pie,& commis - tione in solatium filiorum amisserum . ergo tolli potuit. Ergo cadunt ad
uersa tela. Et laec ardua sinta vera sunt. Maerea viget Papuliani respon
238쪽
De Via, & ratione iuris . Lib. II. ior
sum,& plura similia iura. Impuberi enim substitutus totam capit haeredit: '. tem matre quoque praeterita, quae nec inofficiose agere potuit. sed nec impuberis fili j, inquit Vlpianus, mater inofficiosum testamentum dicit, quia pater ei hoc fecit. Et ita Papinian iis respondit ; n patris frater, tuta iiiij testamentum est,ergo nec fratris impuberis, s patris non dixit. Demum ius haereditatis indivisibile est, &ius nostrum non patitur quenquam pro parte testatum, & pro parte intes fatum decedere. Qua in re dicere post mus, durum est hoc, lege tamen cauetur, hanc tacitam pupillarent in compendios inclusasia, expellere matrem a successione. Probat sanctio Diocletiani, & Maximiani in haec verba. Si vero substitutio facta fuit in secundo casu, vel expressa vel compendiosa , secundum castim appellat pupillarem, si intra pubertatein, inquit, habeat eos haeredes, quos pater sibi instituit, si adierit haereditatem. Si vero post pubertatem, tum eius succcssionem te obtinente, veluti ex casu fideicommissi bona, quae cum mor retur, patris eius fuerant, a te peti possunt. Quod vero attinet ad secundum , an, & quando post pubertatem valeat compendiosa, tam a milue sacta, quam a non milite, quaeritur, inquam , quid iuris. Et quoniam pendent omnia a sensit responsi Papiniani , α rescripti impcrialis, prius cerm - na s*nsa harum legum emonamus .i Erat enim supplicantis mulieris species
huiusnodi. Miles filio suo impuberi compendiose ita Mitituerata Quan docunque filius meus perierit, Caium haeredem saxist, qui deinde pO:i pubertatem mortuus est. Rescripserunt Imperatorcs, qhodii filius iq; pubes decessit, substitutus excludit matrem, & sic pupillans tacita, compendi H
saq; expellit matrem. Si vero post pubertatem decesicrit, tunc veluti ex iideicommisso, possunt petia matre bona ipsius. quali innuat textus: in .etate pupillari haec substitutio compendios 'valuit, viduae pupillaris, se post aetatem pupillarem verba obliquantur, & sic inducunt fideicommis. sum. Sed huic obstare videtur responsum Papiniani, quo huiusmodi sub-3 stitutioiacta impuberi, si mortuus fuerit impubes, valet iure communi uti directa pupillaris. Si vero mortuus fuerit maior, valet adhuc uti directa, sed iure militari. Sunt enim verba Papiniani huiusmodi: Centurio filio, nintra vigesimum luintum Lunum aetatis suae sine liberis vita decesserit, directo sissilii tuit. Intra decimumquartum annum etiam propria bona filij se
stimius iure communi capieto Post eam autem aetatem. priuilegio mili- . tum patris duntaxat cum fiuctibus inuentis inhaereditate. In qua sane antinoinia concilianda, magna profecto est interpretpyi disputatio, & contentio, usque adeo ut hoc acerrimum, dcindis lubile contrarium soluere, nihil aliud esse videatur, quam velle clavam E manibu irati Herculis enixe 6 eripere .i Accursius itaque in glossematii; praeter alias inanes r spoli sonet ait, etiam probabilius militem posse directo substituere in tori, quando mater in medio inter filium , & substitutum non existat. sudis vivente tant
7 est eius fauor, ut verba communia obliquentur, tum in i c. propter legistimam, quasi a Centurione fuerit facta per verba iurina. Et hanc plures communiter secuti sunt. Fulgosius v putauit idem utrobiqye statuit,l.precibiis, & in l.Centurio, nempe substituti'nem compendiosam iacta 'S a milite filio impuberi, post pubertatem valere directo iure militari,'quod in l.p cibus dicitur, hanc directam militarent esse Whiti fidei coimis tui idest, habere qtiaedanismilia fideicomui illo. At Rullum propterea simile est idem: Simile inquam est . . Nam sicut in fideiciminui sii ccedit tan- nun in bonistestatoris,. non autem pupilli, ut intc xxi senturionis has
I.eo redi. eum filio . de Uig,
239쪽
tur, & sicut rogatus restituere per fideicommissum restituit etiam fiuctus non perceptos, nisi testator prohibuerit, sic etiam in directa militari: Dua i renus autem disputationum secundo , cap. septimo , & Alciatus parern decimo, capite primo declarant, Papiniani responsum non esse contrarium rescripto Diocletiani, utriusque verba, & sensa perpendentes. Deinde ait Duarenus: multum refert, an filius decesserit impubes, an vero post pubertatem. Nam si impubes decesserit, substitutus per Papiniani res on .sum capiet iure communi bona propria, tanquam ex pupillari substituti ne, quae pupillaris ad bona impuberis pertinet. Si vero post pubertatem diem obierit, labstitutus propter priuilegia militis, bona capiet tantum paterna . Substitutio enim militaris ad alia bona quam militis non porrigitur. Quod autem Papinianus respondit,substitutum bona testatoris capere cum iactibus inuentis in haereditate, argumento est hanc substitutionsi fideicon inissariam non esse, cum fructus inuenti in haereditate, non restituantur fideicommissario. Magna tamen est, inquit, contentio Doctonim Scholasticoriim propter subobscura Diocletiani verba. Si vero, inquit, post pubertatem te eius successionem Obtinente, veluti ex causa fideicommissi, i, mna quaecum moriretur, patris eius fuerunt, a te peti possunt. Sensus est,
inquit ut reor hanc substitutionem, quae directa est, perinde valere, ac vileat iure fideicommissi, si verbis fideicommissi facta esset. Namhdeicommissum valet post pubertatem. Sed quia verbis ciuilibus substituerat
testator, dubitabatur, an post pubertatem valeret e Et Diocletianus, ani maduertens testatorem esse militem ostendit, non minus direcito substitu re potuisse post pubertatem, quam ex causa fideicommis s. Haec auten, verba, te successionem eius obtinente, sic accipienda sunt, ut mater succe dat filio, substitutus vero bona testatoris capiat, quia non tum communi,
io sed militari ex priuilegio succedit. Alii leuiores a riint responsiones icileste Centurio, substitutionem factam suisse verbis directis, in lego, precibus , verbis communibus. Qiam esse qui Potuit Cum Diocletianus in cuiat, secundum fecit haeredem. Nonnulli, quod hic quandocunque, ibrvcro , si intra vigesimumquintum obiisset, facta fuerit, respondenti Quae
leuiora prorsus omittenda sunt. Quamobrem contra Accursum, commi
nemu intelligentiam obstant verba illa, secundum scripsi haeredem. Ergo ii directa erat substitutio, & directa nunquam trabitur in obliquarn. Secundo ait: veluti ex causa fideicommissi Ergo non est fideicommissiim, propterea fit restitutio cum fructibus inuentis in haereditate, ergo non est fidei commissaria. Contra Fulgosj interpretationem obstant verba illa, te legii a limam successionem obtinente, & illa, a te peti possiant. At ipse, ut supra respondet;& mihi magis placet Duareni sententia, aqua ego in substantia non dissentio, sed in declaratione illorum venisorum, veluti ex causa fidei eommissi reor hanc substitutionem compendiosam directo laetam a milite,&post pubertatem comparatam suisse fideicommissariae, vel obliquae, non Hinnueret, compendiosam directam militis post Pubertatem ita valere, ut valet obliqua facta a pagano, vel fideicommissaria vcrbis communibus, vel obliquis, ut ipse putat Duarenus, sed ut ostendo et, substitutum non capere nisi bona tantum patris, quia miles directo post pubertatem filii testari non potest, nisi de bonis ipsius militis, de propterea bona sibi spectare ipsi matri. Et hoc dicetur, veluti ex causa fideicommissi. Nani quem modum ex fideicommio detrahitur quarta, &residuumhaereditatis restituitur authoritate Senatusconsi illi Irebelliani: Ita mater hic, quae obtinnuerat
240쪽
De Via,&ratione iuris, Lib. I l. lo;
nuerat bonorum possessionem, retentis bonis iiiij, tenetur alia paterna rei lituere, quae substitutus capit iure proprio, &lntem, sine ulla quartae detractione. Ex quibus sane ambabus celeberrimis legibus, scateiu illaeta utilis inae ,"idianae quaestiones . Prima, an compendiosa substitutio a milite, vel a pagano facta impuberi verbis directis, post pubertatem flectatur in fideicommissum , an vero potius penitus expiret Secunda, uuid si facta fuerit puberi, & maiori, an compendiosa iacta a non milite verbis obliquis, insta pubertatem sit directa pupillaris, post pubertatem obliqua ξ an vero semper obliqua Tertia, compendiosa facta verbis communibus a pagano, an semper sit fidei cominissaria tam ante, quam is post pubertatem Quo ad prunam satis vrgere videtur, quod maiori nemo potest directis verbis substituere. Quamobrem glossiitores, ac inte pretes tenuere, compendiosam verbis ciuilibus sectam impuberi, directo valere intra pubertatem, ut valet substitutio pupillaris, sed post pubertatem penitus evanescere, & irritam fieri. Ratio est, tum quia ea forma est tradita a iure ciuili verborum directorum , tum quoniam una, eademque dispositio non debet diuersimode censeri, cum maxime)contraria sntaequum, & obliquum. Caesarei iurisconsulti eas secuti glossas communiter prosesi sunt, eam post pubertatem penitus evanesccre, & irritam fie- 16 ri . At Ioannes Andreas, caeterique C Onistae, iuris ciuilis, apicibus noesectis , & sola imaginaria aequitate nixi, audcnta contendunt, compendiosam hanc in pupillari aetate directam valere : post pubertatem vero minime evanescere, sed flecti in obliquam, ut valeat per fidei comm lilium. Nam plura sunt, quae pro varijs temporibus diuers modo, & vario tute
accipiuntur, quemadmodum tutor, modo ut tutor, modo It curator.
Deinde testatoris voluntatem diligenter examinant, qui si dixerit, quandocunque filius obierit, te Cai haeredem facio, utiqite volirit cum omni tem re fore haeredem, tam ante, quam post pubertatem. Quandocunque enim dixit, sed huius voluntas semper domina, ac regina habita fuit, etiam tacita in fideicommissis. Nec refert, inquiunt, quibus verbis directis, vel obliquis facta sucrit substitutio, ut actus sustineatur potius, quam pereat. Queiae sane sententia propter summam eius aequitatem a Canonistis communiter in recepta, &fortasse seruanda in terris Pontificis, non autem Caesaris. At GPsarea aduersia opinio maxime iuuatur , , θ& corroboratur per speciem illam serui alieni. Seruo enim alieno ite-mo potest directo substituere, ut valeat legatum libertatis, cum tamen ca
sta relinqui possint per fideicommissum, vel oblique. Ecce igitur strictissimas formulas, & subtilissimas figuras in iure ciuili, quae tamen ab
emphasii, & proprietate verborum, quae a mente proficiscuntur , cmanant, per quas deciditur quaestio, velliti per situm principium legis, ita solenniter iubentis, &quae eam nobis interpretationcm peperere, quam nos quaerimus : quae inquam communis sentcntia non procedit, si in t ',8 stamento fuerit aprvisita clausula codicillaris , qtiae solet directas flecte. re substitutiones in obliquas, cum testamenta , si non potuerit valere, ut testamentum, sustineatur, ut codicilli. Quae clausula licet inserta minime suerit, si tamen poni consueuit, idem profecto operabitur. Simio plicitas cnim, & imperitia notariorum, qui consuetas clausulas omisi
' runt, ut Accursus ait obesse minime debent. Idem iuris, si iusiurandum filisset adhibitum, & si testamentum inter liboeos celebratum fuisset, S vel,
l. incondit. primu lo d. de eondit. &demons .
nia de leg l. Scetiola . at Trebel l. vel
glin l.vit in verbo, simplicitas. C.de fideia. eum patet . . hi ius