장음표시 사용
201쪽
explicatur, patronorum , libertorum, stipulationis , O iurisjurandi mentio est. Quod vero pugnabat ea conditio cum fine Legis Iuliae, de quo latissime Hein cius ad L. Iul. O. Paρ. Lib. r. eam 3., eam primum Lege Iulia , tum Pupia, in quam Julia influxit, remissam reor. Sed quid opus conjecturist Terentius Clemens in L. sed F 62. , ae L. hoe modo sq. . itemque Gaius in L. quum ita 63. de cond. O dem. Legem Iuliam & Papiam in-
. terpretames de ea conditione agunt nonnullosque casus proponunt, quihus ea conditione adjecta , aut Lear Deum non habet, aut Legi fit fraus . Quin in eit. L. 6 . dicitur ea Lex utilis Reipublieae , sobolis stilicet pro-ereandae causa lala: quae verba alio referri , quam ad Legem Iuliam &Papiam non possunt. Quantum ad Legem Iuliam Miscellam sensi aliqnando cum Iob. Roberto motus argumento, quo ille utitur , in speciem Plane maximo, quod conditionem viduitatis, quae Lege Iulia generaliter remittebatur , a.moriente coniuge superstiti injunctam non alias remitti squam adhibito quodam temperamento, Miscella Lex iuilerit: unde paret, perlata Lege Iulia Miscella decessisse aliquid de Lia Iulia , tantum abest . ut hujus pars fuerit. Sed me a Roberii opiniono illud dimovit . quod si Legem Juliam. Miscellam prorsus. aliam lacias a L. Iulia , vix ullam γλsis idoneam rationem adferre , cur inditum illi fuerit Iuliae nomen ; nam quod scribit Robertus, fictum Iuliae Misellae nomen ab eius Legislatoredulio Miscello, id mihi nunquam veris te fiet ; primum enim nulla Lex
est, quae duplex a latore uno streperih nomen : deinde istius Iulii Miscelli nusquam mentio . Et sensta labidat in suam sententiam Robertus Iustiniani Nov. aa. ev. 3. , ubi dre temperamento , quo superstiti conjugi Permittebatur ea Lege secundas nuptias contrahere , haec leguntur, Mahana adsectionem ipse Iulius Miseellus haud ininnis x namque in eo Novellae loco latiue reddendo reue erravit interpres. In Graeco textu est Mi Mλλας , Miscella , non Μ -λα , Misellus, nec dubitandum , quin verba I.λικM praeiverit verbum , quod interpretis oculos fugit. De hoc ne ambiga&, faciunt alia, quae praeeunt eodem ipso Capite, Graeca verba Latine reddita in hune modum, Lex , quae Moeatur Iulia Miscella , Le antiqua , Lex Vetusta, siseruis proereationis proponens studium Oo. Haec eadem verba faciunt, ut Cujacio adsentiar Legem illam reserenti inter capita Legis Iuliae . Haec prae aevo Iustiniani antiqua, Lex erat; haec ma ime omnium proposuit seudium. praereationis , Roberti argumentum nihil moror , namque eo Legis Iuliae rapite is quod Iuliam Mil cellam vocamus, non tam, Legi Iuliae derogatur , quasi Lege posteriore , quam regulae minrius proponitur, sevi casus regulae exemtus , quam praecedentia ejusdem Legis capita praeseripserant. De ratione nominis Mistellae inserius. Jam verha Iuliae Legis , qtiae conditionem viduitatis- remisit, aetatem Non tulere. Fortasse in iis suit verbum uiduitast frequentissimum in Libris aurisconsultorum . quihus locis ea Lex enarratur. Sive autem sit verbum ipsius Legis, sive Jurisconsultorum , eerte ad utrumque sexum pertinet ,
L. heres meus 79. L. viri de eond. O dem , & ad virgines aeque , ac Vi
duaε, cit. L. 63. , O est. L. 6 eod.: quod a proprietate Latini sermonis non abhorret . Legis sontentiam expressit Papinianus in eitia L. 72..3. q. in haec VeIba, Legis sententiam νideri , ne quod omnino nuptiιs impedinentum lysera
202쪽
tur. Legis sententiam verbis, seu scripturae Legis opponi, multoque Iallus. quam verba Patere, constat ex L. Divus I F. f. O quatenius 3. ad L. Cornes. de soli., O L. I. s. incidit 13. ad senatum Turpil. Hinc in ilii verili milesit, remissain verbis Legis eam sola in conditionem, quae proprie, &injungeret viduitatem , qualis est conditiis, s non nupserit: tum Iurisconsultos optimum sectu ratos Legem Rei p. utilem interpretatione adjuvare, uti Grentius Clamelis loquitur in eis. L. 6 I., idem ex sententia Legis respondisse de iis conditionibus , quibus licet proprie ' -λωe non iniungeretur viduitas, fraus tamen fiebat Legi: quales, sunt, quae nuptias sa-ciunt difficiliores, cujus rei argumenta ex loci. temporis, Personarumque clicumstantia habes apud Terentium CIementem in cit. L. 6 . f. I. ubi
s ita scriptum eset, Si Ariciae non nupseris, imeresse , ait , an fraus Lees facta eset ri nam si ea esset mulier ), quae aliubi nuptias non facile possisimenire, interpretandum , ipso jure rescindi , quod fraudandue Legis esset adscriptum . De circumstantia temporis nihil est , quod sciam , ex prelle Cautum in Libris iuris: quin satis multi sunt , qui male accepto Terentii Clementis loco in cit. L. 6 a. b. uli. eod. putant, Legem ad viduitalem temporariam non pertinere . Sed quum illud quod Papinianus scribit in eici L. Pa. g. q. , Legis sententiam 1 ideri , ne qκod omnino nuptiis impedimentum inferatur: ium quod in est. L. 6 . f. r. continuo subiicit Terentius Ct mens , Legem utilem Reipublieae , sobolis scilicet procreandae caussa latam , adjuvandam interpretatione, movent me , ut ab iis seorsi in sentiam. idemque de lempore dici oportere contendam ; quid enim si mulieri injungatur viduitas ad id usque tempus, quo aut deuorescens forma, aut ingravescens aetas spem minuat nuptiarum , atque adeo saecunditatis Certe set Legismus. In rem quoque ell is idem Terentii Clementis locus in eit. L. 62.
ult. , quem in suam illi senteni iam laudant, Quum vir uxori , s a liberisyra nupseris , In annos sngulos aliquid legavis e quid juris D Z Iudianus respondis . posse mulierem nubere , .O legatum eapere e quod s isa scriptum esset , Si a liberis impuberibus ne nupserit, Legem locum non habere , quia magis eum liberorum, quam viduitas injungeretur. In posteriore hoc casii viduitas iniungitur ad tempus, i. e. quousque liberi puberes tantis
Ratio autem , cur non remittatur conditio, non ex eo, quod Rei p. magis interesse videatur, vacare matrem liberis educandis ea aetate, qua mores
formantur, quam soboli procreandae . De circumstantia personarum scriptilinest aliquid in Pandectis . Sed resert . num conditio personam desgnet , cum qua iaciendae, vel non saciendae sunt nuptiae, an alium , cuius arbitrio s ciendae Iuni, cuiusve liuetust nuptias non fieri. Quod ad prius pertinet, regulae loco habendum, heredem, legatarium, fidei commissarium . hereditate,
legato, fidei coinmisso excludi, niti pareat conditioni. Ita Gaius in L. tuum ita. σ3. 9. I. de cond. O dem. , Si legatam si, Si Titio nupserit, da
tum non eris, quin nisi paruerit eonditioni , excludatur a legato. Ita Terentius Clemens in L. 6 . eod. , me modo legato dato , s Lucio Tuio non nu serit , non esse Legi duliae ) loeum , Iulιanus Hebat. Quin si legatum litsub conditionem , s neque Titio, neque Sejo, neque me Mio nupserit, O de nique s plures personae comprehensae fuerint, magis placuisse , inquit Gaius incis. L. 63. pr. , cuilibet eorum s nupserit, amissuram legatum. Regulae ra-
203쪽
tio haec est. Qui ita legat, s Luio nupse it, certas praesert nuptias, a deasque propolito lucro mulierem invitat: tantum abest , ut viduitatem in
iugat. Multo minus injungere viduitatem videi uc , qui legat si ne ue Titio, neque Sejo, neque Maevio nupserit, namque alii cuilibet satu eommoti nubere mulier poteli, est. L. 63. pr. Casus duos excipio, alteriam, si indignus sit Titius , cui nubere mulier iubetur, hoc enim tale est , verha sunt in. L. 63. s. I. , quale s generaliter se istium esset, si non nupserit o imo , si erum amamus . durior haec conditio est, quam illa , s non aupserit; nam O eaeteris omnibus nubere prohibetur , O Litio , eui inAonesis nuptura si . nubere jubetur; alteriim , si tot sint Persenae , quibus prohibetur mulier nubere, ut nec quo loco est, nec alibi nubere alii commode honesteqtie possit: quo spectare arbitror T. satia commode apud Gaium in m. L63. pr. Quod pertinet ad posterius, regula haec ell, si qua conditioni inserat ut persona, cuius arbitratu nuptiae sant, cujusve intersit nuptias non fieri . conditionem remitti . De nuptiis alterius arbitratu iaciendis ita Papinianus in eit. t. a. f. q. . Si arburatu Titi Seja nupserit, heres meus ei fundum dato . Viso Titio titiam sne arbiιsio Tuli eam nubentem legatum aeeipere , respondendum se eam que Legis sentenilom videri , ne quod omnino nuptiis impedimentum inferatur; sed s niua Mivo usatore decedat , . licet eonditio deis
scit , quia tamen suspensa quoque condicio pro nihilo foret, mulieri Decurratur . idem habetit Paulus in L. Aiae M. eo ι, S Pomponius in L. Divia a 4.
r. de leg. I. Arbitratu illo nuptiis moram fieri, quis non lacile intelligit Z is , cuius arbitratu nuptias contrahere testator iussit, potest nolle arbitrari ; poteti has, illasve nupti. non probare, aut saltem caussando d cere in longum . Certe amem labiantur, qui putant, Titii arbitratum, de quo Papinianus, esse liberum arbitrium, quod nulla coercet necessitas iuris, non arbitrium boni viri, quod aequitatis vinculo continerur, quasi collatis in prius illud arbitrium nuptiis, remittatur conditio , collatis in posterius, omnino si conditioni parendum. His obstat Vlpianus, qui in L. I. s. r. de leg. a. , Placere, inquit, in teso mentis arbitrium alterius pro viri boni arbitrio accipi: obstat idem Papinianus, qui, si arbitrium alιerius, quum pro. arbitrio boni viri, tum pro libero arbitrio accipi posse exstimasset , contra quod plerisque Prudentum placuerat, certe suisset in respondendo ea distinis Oione usus: neque illud continuo subituixisset , quo utrumque arbitrium excluditur, eamque legis senteruiam videri, ne quod omnino nuptiis impedimen. rum inferature quin in ambigua oratione tueri debuisset voluntatem tecta toris. ac Titii arbitratum accipere pro viri boni albitrio. Quoties ambigua oratio est , verba sum Iuliani in L. I 3. de reh. dub., eommodissmum eji id aeeipi , quo res magis Maleat, quam pereat. At enim in Miri boni arbitrio non est. motam scribit ipse idem Ulpianus in eis. L. I. f. r. Ita vero, sed distinguendum est in hac re ius a facto. In arbitrio viri boni iure non est mora, quia cc minetur arbitrium illiud vinculo aequitatis, quae iure est Ceria, satio autem in eo arbitrio est mora; namque expectandum est, dum arbitrium illud explicetur: ac si iniquum videatur, adeundus est Magistratus: scque facto in se tur nuptiis impedimentum contram sententiam Legis. Ita obicem hunc amoveo, quem nemo, quod sciam, amovit ad hunc
diem. De persona, cujus interest nuptias non fieri, ita idem Papinianus
204쪽
in cit. L. 79. 9.. est. de eoni. O dem ., Quod in fraudem Deis ad impedien dias nuptias scriptum est, nullam vim halent aveluti, Titio patri censum , s sua, quam habet in. potestate . non nupserit, heres dator vel , Hllofamilias, s pater ejus uxorem non duxeris . heres data . Loquitur Papinianus de eo , qur fraudem Legi tacit, nota de eo , qui sa it contra legem: quae diversi inter se sunt. Contra Legem. Dcii , qtib id iacit, quod . Lex prohibet: in fraudem. vero, qui salvis verbis Legis., sententiam eius Circumvenit, L. contra 29. D. de leg.. Ergo vethis Legis. comprehendebat ut tru casus, quum conditio non nubendi ad ea in. ipsam personam spect ibat, Trae teli amento, codicillisve honorabatur: quae ratio. est, cur legatum illi, puta, Titio relictu tri sub condietione . s mulier , putae Maevia. non nupserit , contractiS nuptiis defecisse , ideo ille peti nequaquam, posse rescripserit Gordianus iit L. I. C. de ind. iud. toll. Quod' vero. Legis sententia erat, ne quod omni no nuptiis impedimentum insecatur , eam circumveniri utra ue illa sormula, recte sentit Papinianus ex circumstantia personae , namque in psi in re sermula persolia , cui legabatur, non extranea erat, sed pares: Per sana, autem , qua in spectabat conditio filia familias erat, Uiae iustas contrahere nuptias non poterat sine illius consensu : in. posteriore itidem nan extraneae
Personae legabatdr, sed filiosa milias : & conditio patrem spectabat, cui per filium adquirebatur legatum : ut proinde esset utroque casu iure metuen dum , ne pater legati lucrum nuptiis praeserret . Sed bina. duplex nascutur quaestio: altera, mim quod ait Papinianus de legato patri relicto sti, conditione , s filia in potestate elux constituta non nupserit, locum habuerit iure civili in sui iuris filia, quae inscio etiam patre tu te nubit: aut
habeat hodie locum iure. Canonico ,. quo nuptiae filiorum lam. invitis etiam. parentibus Valent: ali eram, num quos ait d legato filiosam. relicto , si Pater u Xorem non duxerit , locum habeat iure novo , lao bona adventi-xia filiorum nam. non transeunt a I patres.. Haec suis di sputat in utramque Pariem Emanuel Costa in eit. L. quum tale I a. q. di coni o dem pag. m. a Oa. 9 Io 3. Ego, quod pertinet ad priorem Quae Maena , Papiniani locum ad positas species non ausini producereia Nominatim de stia familias loquitur Papinianus: & Dum hominis. stylus, txun. Propoeita juris ratio vix passunt paci, ut vectam illud supervacuum. dicas . Porro alia estrario iuris civilis. quae Papinianum movit, alia ratio iuris Canonici , qua apud nos nupziae reguntur. Quod vero ad p steriorem Pertiner , quum
bonorum. adventitiorum ususfructus trauseat at patrem, esse adhuet Mimiationi Papinianeae locum puto.
Haec omnia favor nuptiarum induxit. Sed pravaIet favor libertu .s . Servi usus fructus , verba sint Palili in L Titio 96. f. I. de cond. O dem. ,
Mulieri, quoad vidua 69ν. legatus idem servus, s ea nupssset , liber esse
jussus est. Si mulier nupserit, liber erit sicque legatum. usust ructus inter-ςjdei ) quia potior est legato libertas . Hinc di icto argumento traditum vul go eth , idem dicendum de legato in aliam quam eumque piam cara Tam relicto sub conditione , si mulier nupserit . Sed vix alia. pia caussa eii ,
cujus tauius , qua alias. libertatis eli favnr .
Verbo illo Pauli . quoui uidua 6set, moneri me sentio, ut ex Penden dum adgrediar, quod Accursus , Ba1tolus , & plerique interpretum d
205쪽
cent: aliud esse multori legare , donee , vel quoad nubat , aliud legare . snon nupserit : pcsteriisse hoc casu condicionem Pro DCn scripta esse , pctote illo legatum , is mulier nupserit , amitti . Movemur verbis da leni in L. legatum II. de ann. lag. Pr , Legatum ita es , Actiae , donee nubet, quin . quaginta damnas esto heres meus dare , neque adscriptum es , in annos singulos. Labeo, Trebatius praesens degorum aeberi puraet , Sed rectius ditetur . id legatum in annos Iingulos deberi. Moventur ea ratione , quod injungi in propolita specie idetur temporaria viduitas , quam leges injungi s nunt . Verum thoc, quod aiunt de viduitate temporaria, salsum aesse evici: nec quCd conficiunt ex textu da leni , ccnsequitur ex eo textu. Negat ibi Iaho enus , legatum esse Praesens: annuum esse ali. Quod esse annuum in. quit, ex eo flli conficiunt, annuum esse, donec mulier nubat: at sequi ex eo aeque Potest, animum esse, dum vivat. quamvis nupserit4 Igitur locus Iaholeni in rem non est'. Contra in rem est, S adversus eos facit se.
prascriptus Pauli locus in cit. L. 96. g. r. Legatur ibi mulieri quoad ridua est . Ei nubenti non debetur legatum . Id vero facit favor libertatis. Ergo ubi non de lavore libertatis agitur , legatum eIiam post nuptias debetur . Sed quod de hac re oldradus habet Cons. I 6 a. , dignissimum est , quod aminis iudex sequatur. interest, quo animo legatum iit meum modum , nam potuit eo animo legari, ut nuptiae impedirentur: & hoc casu Tot quoad tridua esset aeque remittitur , ac TO si non nupserit : potuit
S eo , ut mulieri, quae maritum , a quo aleretur , non haberet, annuo
illo legalo' succurreretiir: S hoc casu contractis nuptiis milli iur legatum, quasi huius causia cessanie. Aequissimam hanc Olaradi sententiam non ob. scure meo quidem iudicio confirmat Terentius Clemens in cit. L. 63. g. ult. de eond. O dem. , ubi legato mulieri dato, Ii a liberis impuberibus ne nupserit, Legi non esse locum scribit, quia magis cura liberorum . quam Miduitatis injungeretur . Quod in specie Tereniti Clementis honesta caussa matrimonii impediendi animum excludens suasit, suadere idem potest in specie Pauli aeque honesta , animumque nuptiis inimicum aeque excludens caussa innuptae mulieri subveniendi. Eandem sententiam multo etiam luculentius confirmat Alphenus Varus in L. filiae 2 a. de ann. leg. , Filiae meae quotiescumque vidua erit, in annos singulos eentum heres meus dato .
Quaeritur, s sitia minus annui temporis Midua fuisset, numquid minus ei een-rum deberentur- Respondit, Mi rideri , tametsi rotus annus nondum fuisset , tamen deberi. Species Alpheni proxime acccdit ad speciem Pauli, mi quod hic utitur adverbio quoad , ille adverbio quotiescumque : quae duo adverbia eo videntur differre, quod qui mulieri legat, quoad indua est, legasse intellistitnr in id tempus, quo ea primum est vidua, arg. L. boves 89. g. I. de V. S. : qui vero legat, quotiescumque 3 idua est , certe legat in id etiam tempus, quo ca iterum . tertio , & quotiescumque vidua essicitur . Caeterum quemadmodum non dubitat Alphenus, quin contractis nuptiis amitistat stia legatum ; nam si non amitteret, frustra quaereretur, num ei imira annum nubenti integrum eius anni legatum dehZatur , an eius pars prorata temporis , quo vidua fuit; ita dictitandum non est , quin testator apud Alphenum adverbio usus quotiescumque primas.& secundas nuptias filiae Permiserit: tantum abest, ut impedimentum voluerit nuptiis inferre .
206쪽
Nune de Leget, Iulia Μilcella . Huius Legis sententia , quantum colligere est ex L. a. C. de indis. Miduit. tol L, R in Nov. 22. ea . 4 3. haea erat. Coniux, cui erat aliquid a coniuge relictum sub conditione viduit, is, si intra annum iurabat , se liberorum quaerendorum caulla ad secundas nuptias transire , relictuna quali non adscripta ea conditione capiebat :s is antius abiret , nec jurasset, contractis secundis nuptiis petere relictum non poterat: nondum contractis, non aliter capiebat, quam praestita cauti ne Muciana. Quum in est. L. a. ἰ uina in eit. Nov. II., quibus locis sententia proponitur eius Legis , maritorum . uxorum , secundarumque nuptiarum nominaum iit mentio , ut mirari salis non possim Cui acii confidentiam adversu, Robertum contendentis, peri inuisse eam Legem etiam ad virgines. Senatusconsulit nescio cuius ad eam Legem iacit nieminit quoque Juilinianus in L. I. C. eod. NHuc commodum est ii quirere in rationem nominis Legis MisceIIae . Factum id nomen non a Iulio Miscello , uti superius est demon-st salum : nec ex eo, quod utrumque sextim comprehenderet: quae Culacii opinio est in eit. Tit. C. , ita enitn vix ulla Lex esset , quam non diceres iure Miscellam ; sed vel ex eo , quod conflaret caput illud Legis Iuliae ex ipsa Lege Julia & Papia, itemquo ex eo Senatusconsulio , &cautione Muciana , uti conjicit I. Gothostedus ad L. Iul. O Pap. . vel ex eo , quod Praeter ea , quorum meminit Iullinianus , alia etiam multa, ac diversa complecteretur , quorum notitia intercidit . Ita Lex Miscella , uti Lex Satura . diceretur : quod eidem cui acio sub nomine Mercatoris latenti suboluit Lib. I. notat. eam a. Legem istam abro avit Imp. Justinianiis sub initium anni s3t. Extat ejus Constitutio in cit. L. 2., qua iurisiurandi illius, cautionisque necessitate remi ila liberum viduis nubet di arbitrium permisit, dum tamen, si existerent liberi , salva eis esset residorum proprietas. Iustinianum movit bonum Rei p. , cuius interest, numerum civium ex iustis nuptiis procreatorum augeri: movit itidem metus, ne mulieres, quarum aliae solo nuptiarum desiderio, aliae propter ne custatem, uti dicitur in Nov. aa. ev. ε 3., h. e. paupertatis leuaudae gra Lia secunὸo nubunt, iurare coactae , se liberorum quaerendorum caulia nu- se peierarent. Tum quod ea Constitutio nominatim de feminis loque- batur, altera eiusdem anni Constitutione, quae exstat in eis, L. 3. idem de
masculis Eavit. Sed anno s36. Iustinianum facti poenituit. Si quid igitur
coniux conjugi relinqueret sub conditione viduitatis, usque ad annum perinitus esse noluit petitionem relicti, nili superstes coniux Deo se vovens spem
Prdecideret nuptiarum: post annum vero non aliter caperet, quam si nup- Iiis conirneis a coeptum cuin fruct bus restii ut caveret : atque hoc ell jus novissi num μν. 22. eap. q. . , unde decerpta est Auth. eui r.lictum Ceod. , uti &- illud diserte exprimitur, nutam a conilige, an a qualibet Persona relici uni sit . non referre. Probrosarum conditionum numero est conditio Orto Ioco morandi . Insgnis e Ii in hanc rem Papiniani textus in L. Ttio eentum Tl. f. a. de cona. O dem. , Titio centum relicta sunt , ita ut a monumenιo non recedat . νeluit in illa civitate domicilium habeat. Potest diei, non esse Ioeum cautioni,
per quam jus ἰιbιrtatis infringitur, Sed in defuncti libertis alio jure utimur , Disiliaco by Corale
207쪽
τ. potest dici , ac τὸ alio jure utimur non obscure probant , c nditionem Certo loco morandi nuM a certa lege remissain . Igitur probrosa, non illicita Conditio est . Cautio, cupis meminit Papinianus. eit cautio Muciana , de qua dictum aliquid , ' multo plura in serius dicentur . Quod Mucianae cautioni non eli locus, ex eo ratet, conditionem illam remitti tanqliam turpem, quippe qua infringitur ius liberta iis, nitit enim mulιum , verba sunt Venuleji in L. nihil a. D. de hom. lib. exhib., a Breeis servientium di ferunt,
quibus facultas non datur recedendi. Semittitur autem ea conditio in inge. Duis , non in libertis. Publice quidem interest , non minui libertatem . Vae non privata, Ied publiea res est. L. st quis rogatos sῖ. de meeom. lib. iiri quam vide A. Fabrum Iurispr. Papin. tit. I. pr. a. rlat. 3. , sed vide, quid differat ab ingenui hominis libertate libertas liberti. Finec patroni ' Dei ιcium cit, illa naturae. Si quis conditionem illam homini ingemio iniungit , naturae jus laedit, quod semper est e sanctissimum debet et si quis injungit libet to , reposcit ab eo grati, & obsequentis animi significationem,
quam, secundum na. uram est, a liberto edi patrono. Solemne olim patronis erat libertis legare ea lege, ut in eorum sepulchris morarentur , L. libertis I 8. g. vli. de alim. O cibar. leg. Apud Romanos ditiorum sepulchra non ad corpora solum humanda . , sed ad habitationem sui in confir iacta . collatis muliis Iurisconsultorum , aliornmque Auctoruui locis probat Franci Rus de Amaya obseri' jur. Lib. f. ean 6. Veiba illa Papiniani ita ut a monumento non recedae , vel ut in illa Civitate domiellium habeat modum continent, non conditionem . Hinc misti veterum nonnulli. in quihus est Bartolus, aliud de modo , aliud de Conditione rus esse arbῖtrantur. Laudant quoque in suam sententiam Labeonis locum in L. qui quatuor 3 o. g. uxori D. de leg. 3. Istius autem discriminis rationem hanc asserunt , qu Id quae in conditione sunt , ea non stat in obligatione, obliget tamen modus: qua ratione quid magis absurdi in t Non dissileor, quae in conditione sinat. non esse in obligatione , sed quis non facile in ligit, adiecti hereditati, legatis , si deicommissisve conditione turp , hominis animum allici ad iii pa spe luerit id vero est, qyi d pati Leges non possunt. Iure Pandectarum confiitio viduitatis teila
mento inserta remittitur, & viduitas tamen non est' in obibatione . Quos amem ea conditio hominis animum allicit at indu tatem , hoc uno Creditum ea nuptiis impeditneuntin adserti. Ita conditio morandi certo loco BO Dinis animum allicit ad servituteiri , atque hoc uno ius libertatis insesn-gu. Hoc argumento a simillima conditione ducta moveor , ut locum La beonis aliorsitim esse aceipiendum rear, quam contrariae opinionis afferto res accipiunt. Eius verba sunt . Uxori meae, dum eum silio meo Capuae erit, heres meus ducenta talo. Rlius a matre migrauit. Si ambo Capuae habitassent , legatum, matri debitum iri, putavi , qua is una non habitassem, sim autem in aliud munieipiam trans Oent , unius anni tantummodo debitum iri, quo una habitarent quanto libet tempore. Trebatius ait. Videamus , an his ver
bis, dum eum filio Capuae erit. non eonditio Mni ecio, sed ea scriptu ν ρ os perVacuar debeat haberi: quost non probo: si' autem per mulierem mora nones, quominus eum flio habitet, legata ei deberi . Ecce conditio, dum cum filio Capuae eris, pro supervacua , seu pro noli adscripta ella videbatur: id
208쪽
veio non probat durisconailius: dc ea tamen laxarem leuatariam certo loco coercens ius libertatis instingit. Nam in speetie Labeonis ideo prohatur conditio Capuae morandi , quia iniungitur matri in utilitatem lilii , cuius Ommodis .matrem servire etiam cum aliquo libertatis dispendio, honestumeli Sic imihi fuit aliquando rei suasum de hac re. Nunc sententiam muto ; ait enim Labeo . si ambo, i. e. mater & illius alio, pura Neapolim demigraverint, legatum matri non deberia deberi autem , si per matrem mora non fit, quominus Capuae habitet, filius vero sollim mutet e unde facile est inrelligere, testatorem magis ad certum locum quam ad stium spectatia . Nuin .condulo Capuae cum stio morandi ideo probatur , quia ea non invitatur mulier ad speciem perpetuae servitutis, ad quam invit retur adiecta legato conditione, s Capuae domicilium habuerit , aut , si Capua non recesserit, quem calani tractat Papinianus in cis. L. r. f. a. Ita visum .Emanueli Collae Select. interpreti eap. I9. n. f., & Francisco de Amara eit. cap. 6. n. 3 a. Sed nihil est apud Papinianum , aut Labeonem , quod disserentiae istius sacrat .indicium , nec videtur posse ingenuo homini temporaria servitus imponi, quemadmodum iniungi temporalia viduitas non potest . In re perdissicili v sarmir: proinde elue iniique libe- .rum debet sacere coniecti ram: Mea haec est. De legato annuo loquitur.
Labeo , uxori .relicto duin cum Aio Capuae erit - Aliud est alicui legare, scapuae erit: aliud, dum arit Capuae. Qui legat adiecta particula s, vere S proprie legat sub conditione, cujus ea vis est , ut s legalatius istae Capuae deserit, legata Oraeteritorum annorum , quibus Capuae fuit, resti stituere cum fructibus compellatur: qui vero legat adiecta particula dum , non omnino legat sub conditione. Huius conjecturae aucior est mihi idem ipse Labeo , qui ait uxori legatum eius anni, , quo Capuae lait , quantol,
bet tempore inibi fuerit- Ergo non videtur dubitare, quia ea possit recte re tinere legata praeteritorum annorum . Auibus capuae habitavit . Contra nam minit Papinianus Mucianae cautionis , quae 4n eo est posta , ut . legatarit legata cum fructibus rellituere compellatur, L. heres I9. . a. de eond. Odem. Nunc vide . quid a specie Papiniani disserat species Labeonis . Hic
mulierem alio demigraniem legata .suturi temporis capere non patitur , legatis .praeteriti temporis mon silvat: .ille etiam Privat Jςgatis praeteruorum annorum . Ita uno casu arrulier .non iacit lucrum , altero patitur etiam damnum . Multo graviorem, atque ingenuo homine indignissimam polleriore hoc casu servitutem imponi, quis est , qui non videri P . . .
Restat conditio iurisiurandi, quae illicitis est accensenda, nam Te latitur edicto Praeioris, L. quae sub conaιιιone 8. de eond. ins. , O L. s quis libertatem pri de man. 4es. Edictum autem Praetoris partem esse iuris c, vilis , vimque legis obtinere non ambigitur . De conditione iurisiurandi pulchre Ulpianus in eis. L. 8. de cond. in . , Quae sub eonditione iurisjuram di retinguuntur, a Praetore reprobantin , providit enim, ne is, qui sub juri j
randi conditione quid ineevis, aut, omittendo eonditionem , perderet hereditatem. legatumve o aut eueretur , aurpiter accipiendi tonditionem jurare . Voluis ergo
eum , cui sub jurisjurandi eonditione quid relictum es, ita capere, ut evinus hi, quibus nulla etalis jurisjurandi eondato inseritur, O recte, quum enim ficiles snt nonnulli hominum ad jurandum commuι religionis, alii Perquam
209쪽
timidi metu Divini numinis usque ad superstitionem ς ne vel hi , vel illi , aut
consequerentur. aut perderent , quod relictuin es , Praetor eonsultillime interve-πit ; etenim. potuit is, qui voluit factum , quod religionis conditione ad stringit , sub conditione fa ien ii relinquere: ita enim homines aut facientes admitteren- Iur , aut non scienzes desceremur eonditione. Verum id perpetuum non esse monot Marcet: us in L. non dubitamus Io. de cond. O ὸemia, imi, Non dubitamus se inquit, quin turpes conditiones remittendae snta quo in numero plerumque sunt estum jurisjurandi ia To plerumque argumento ei l P eam consitio in Dona aliquando non remitti. Ei vero scribit Paulus in L. munieipibus 97.
eod. , Manicipibus, s jurassent, legatum est. mee conditio non est impossibilis. Paulus. Quemadmodum ergo pareri potest e Per eos jurabunt , per quos municipii res geruntur. Porro Ulpianus in cit. L. II. pr. de manumis . tess, Si quis , i, quit , libertatem sub iurisiurandi eonditione reliquerit , edicto Praetoris locus non eris, ut juris jurandi eonditio remittatur. Sed non levis eit Perae utriusque illius loci ra. ionem adferre. Quod as priorem illum pertinet , quidam putant id unum filii Ie Paulo propositu ra , docere impossi bilem non esse condis em iurisiurandi municipibus initinctilio: ex eo autem non sequi, conditionem, illam probari. At quis iacile credat , Paulo tantum olii suisse ab re sitia , ut quaereret . num impossibilis esset ea conis ditio, quae etiamsi possibilis esset, pro non adscripeta habebatur e Praestat sciat ire cum aliis, in quibu& est Dinuentis. in Tr. D. de cond. inst. ea . l. loqui Paulum de conditione iurisiurandi in praeteritum tempus coli ala qualis conditio proprie condi io non est , nec remittitur Edulo Praetoris . Iurare in futurum tempus nihil habet utilitatis: at jusjurandum , Mod in praeteritum tempus consertur , fidem facit rei gestae , de qua conitare a lias non potest .. Ergo ubi quaeritur, nurn si iurandum nec ne i inquiurendum est in caussam iri iurandi ia Si qua in eo posta utilitas est, omni Do jurandum ac vel ipse Praetor litium expediendatum gratia iurare co- git, aut solvere, L. I. , O L. jusjurandum yl. 3. 6. de jurejur. , si nulla iurisi urandi utilitas est, remittitur . Iia amis: quam illam Pauli orationem .s jurulent, regulam iuris sequuti in L. quoties 13 de reb. dubia sic inteo
Pre: amur ut res mJgis valeat , quam pereat .. In eundem modum accipiemus , quod scribit Iavol Emis in L. Antisius 62 de adg herlierede in scriptum sub conditione .s jura trici pro herede gerere , ii. ut heres iuravit. Quantum ad posteriorem Ulpiani locum, ejus ratio ab ipso Ulpiano subi icit ut in haec verba. Et merito, nam, si quis, remiserit. conditionem ii Eertatis, ipsam. literlatere impedit e dum. eompetere aliter non potess , quam sparisum fuerit conditioni ia Sed verbis illis. ic unum bis inculcatur, ut liber
tas Conastelat, omnino ess, iurandum , nulla aurem ratio adsertur, rare
id de libertate testimento data iure peculiari sit constitutum contra. qua Med 'clo, Praetorix cautum est de aliis testamento relictis . diat idoque ipsi veteres Iurisconsulti rationes iuris nullo latriae periculo ignorabant , regulas permanus traditas nosse conten ii , uti scite Merillius Obs. 34. , O in Quing.
Decis. Iust. cap. 22., non raro etiam rationes iuris reddituri, principium, ut in scholis dicitur, petitat, suntque exempla, apud RaI. Forner. Rer. quotid.
lib. 3. eia a 3, peremtoria illai Vlpiani clausula non potes certum certi juris iudicium iacit: qua de te I. Gothostedus in L. qIae ab initio a IO. de.
210쪽
νου. jur. , ratio aulom latet in obscuro . Num ideo iurare cokebatur servus , quia cogi non poterat facere, quod se iacturum juraver ait Hai e m hi animo iniicii coniecturam locus Pauli in L. 36. de mari. Iesi, ubi, Servum , inquit, testamento ita manumis . si juraverit , se Cornelio sitio meo decem operarum daturum, liber esto. Quaeritur, quid juris st. H Iciendum es. jurando fervum eonditionem implere , sed non reneri operarum nomine , quia , nis put manumissionem juret , non obligaιur. Liber homo, quamvis non ii Pst , iacere obligatur, quod erat tu Ius iurare, actiones non aliter habitu. Ius, quam si secerit; eit. L. 8. b. quotiens 6. de eand. inst. Nihil est igitur necesse , eum iurare. At servi sive iniurati, sive iurati nulla obligatio erat: proinde quo voluntati testatoris pareret, expedire visum fuit, adstringi eum religione iurisiurandia De conditione iurisiurandi contractibus apposita videndus Emanuel Colla in L. quum tale Ta. f. s arbitratu de cond. O dem.
Huic capiti sinem imponant conditiones , quae perplexae, quaeque δε- pervacuae dicuntur. Perplexae sunt , Alias circuivis quidam in semel sunt recurrens inexplicabiles facit. Perplexae conditionis exemplum affert Marcianus in L. talem IR de her. inst. Sti bum ponit a dona ino scriptum heredem'
in hunc modum . Sitinus Mer esto , O s liber erit, heres so . Ononiam
autem libertas non prius competit, qt .am adita heceditate , L. nam quum 8. quand. diti leg. vides, Stichum non ante Polla liberum esse, quam he. Ies fuerit: at eum lamen non ante esse heredem vult dominus quam sum
rit liber. Iia debet hereditas libertatem, S libertas hereditatem praeire: quo circuitu in semetipsum recurrente conditio fit inesplicabilis, atque impossibilis. Jam in proposito casu de vi institiationis quaerebatur. Et ait Narcianus. Talem institutionem quidam valere non purabant. Hos suilIe Sa- Unianos putat CDiacim , arg. L. quotiens s. g. s quis ita Iq. de her. inst. . ubi probatur contraria sententia Labeonis, Neratii, & Arissonis, quorum hunc Proculiarium suisse . indicium laciunt quum notae , quas scripsi ad Cassum & Sabinum, quo uno argumento haud satis idoneo Cui acius utitur. tum alia , quae de hac re habet Golfridus Ma ovilis de sestis Sabin. OP c. cap. s. g. 3. : illos suisse. Proculianos non ambigitur . Tandem secundum sententiam Proculianoruin a Divo Marco rescriptum addit Marcianus, eam institutionem, Malere , perinde αques non esset adjectum .s uber eris. De hac re redibit sermo eap. seq. Supervacuae conditiones sunt . quae ut ut adscriptae mutare conditionem iuris non possunt: Proinde sunt pro non adscriptis. Exemplum est apud Pomponium in L. s Ttio a a. g. I. quando lag., Quaedam eonditiones etiam superi'aevae sum, Melati s scribat , Titiui heres em: s Titius hereditatem meam adierit, Maevio decem dato , nam pro non seripta ea eonditio erit, ut omnimodo ad heredem Maerii legaι- ιraii seat, euams Maevius ante aduam heredittiem deeelserit. CA