장음표시 사용
351쪽
culum , in quo eadem species producta reflectitur , & per reflexionem aliam simile imprimit oculis nostris. y. Tertia est: quia aliqui homunes per inspicilia concaua acutidsvident, quam per plana, huius nulla ratio reddi potest , nisi quia in ten. tro illorum magis uniuntur species obiecti, & essicaciores redduntur in repraesentando , via virtus unita fortior fit se ipsa dίiperis . . G6.Et quarta est in sensibus internis ; nam experientia constat, notitiam hominis semel visi, iam vero obsentis, in memoria sensitiva ee reanere: hoc aute esset impossibile, nisi aliqua eius similitudo permaneret in memoria; quia obiectu istud n5
est prpses, sed absens:Et sic sentiri nopotest, nisi per aliquod a st rolictu,
quod in memoria conseruatur. Ergo ecies notentiis cognosciti uis imia pressae ala obicclis, negari no possuta 7. Prob. secundo ratione. Primo, quia potentia cognoscit tua ex se est indisserens ad plures actus r ergo nopotest hunc potius, quam alterum elicere, nisi determinetur ab obi cto sed non potest obiectum per seipsum determinare potentiam, Ut probant eficaciter expetientiae ad 4
auctae rogo necessario concedenis
dum est , quod per aliquam similitudinem sui ei impressam , cam do. terminet r ergo haec est necessarioudmittenda . Seeundis , quia Inon potest fieri sensatio, nisi obiectum coniungatur potentie, quia ex obie .cto Si potentia paritiir notitia r sed obiectum, puta lapis ἡ non potest per se ipsum coniungi potetiae, putavissili ergo per aliquam sui similitudinem in cadem potentia prini ucta ei colligitur unitur Et rartio. Quin
melius & persectius rem aliqua tuc
crenoscimus, cum producimus speciem expressam, melius illam reprε- sentantem: ergo oportet, quod potetitia antequam producat pr dictae iseelem, & similitudine expressam, ut similis in actu primo cum obiecto cognoscendo ι alioqui nequiret praediciam similitudinem expressam producere, ut ex se constat: ergo cum ex se non sit similis obiectis, oportet ut recietat similitudines illorum . seu species impressas , ratiota ne quarum fit ex omni capite potens ad productionem speciei expressae cognitionem eliciendam. 8. Ex dictis habes , sensum esse potentiam , non tamen purὸ passiuam, quia potentiae concessae sunt
animae a natura, ut per eas, tanquaper instrumenta operetur et instrumenta autem concurrunt effecti u Ead operationes. Sed ex parte passiuam, S ex parte activam, quia prius est obiectu uniri potentiae per spe. ciem, per quam in actu primo p tentia determinatur ad operandum circa tale obiectum, quam potentia ipsam actuatam perspeciem recepta in se ab obiecto, elicere sensationem istanquam principium effecti uu eius s. Sed quaeres,an species effectiuε concurrat ad actum sensationis p Diaximus potentiam sensitivam inso mata specie ab obiecto sibi impres-
st, elicere, actum sensationis. An vero ad eundem actum sola' potentia concurrat effectiuE, vel etiam species cum ea λ non est determinatu sed cotrouertitur apud auctores, nam Toletus lib- a. de anim. q. I a. conci 2.tenet speciem non e cum
rere effectiuὰ ad aethim sensationis , sed solam potentiam. Cuius fundamentum est: quia sentire est propria
352쪽
dere a principio animato media po. men ei eorrespondere tallo specifi-t Ilia eiusdem animat: sed species ea,quia sine seecie non est determi est inanimatum quid , extrinsece nata ad operationem circa tale obie proueniens ab obiecto r ergo non ctum , sed omnem prorsus determipoteli esse principium vitalis opera- nationem ab eadem sprete accipit itionis animae . speciei vero non potest coracspon. 18. Vera tamen sentetia est,qii bd aere ratio vitalitatis, ut patet, benὸsseries concurrat ellective simul cu tamen ratio specifica:ergo omnes ra- potentia ad sensationem 3 itaut ex tiones, tiae sunt in Operatione , cor- utraque fiat unum totale principiu respondent utrisq;& non uni tantu. compositu ex duplici quali partiali. 12. Unde ad contrarium argu Ita D Th. t p q. 36 art. I. & I. et q. mentum respondetur, speciem h 3Ι. artic. . Prob primo, ex illo com bere tantiam vim ad eliciendam eo muni axiomate ex D. Aug lib. 9. de gnitionem quatenus est huius obie- I rinit. cap. vlt. desumpto; ex obie- cti, & non sterius , non autem ad soporentia parituν notis a.Deindὸ elicienda cognitionem quatenus est
ratione; quia eotentia senstiua ex vitalis;nam licet cognitio sit quid vuse non est sussicienter constituta in tale,alivdetam e sumitur eius specifi- ctu primo ad operandum i eum ex catio,& vitalitas;quoniam illud prius se ut indimerens ad quamlibet ope- copetit illi per ordine ad obiectus Rrationem sui ordinis eliciendam, Ee hoe posterius per ordine ad potetiadad nullam in particulari determina- 33. .aeres secundo , QSonamta; determinatur vero ab obiecto me. modo fiat unum ex potentia,& spema specie sibi impressa eiusde obie- cie in ordine ad sensationem p Reis.cti: ergo per eam constituitur suf- sub distinctione ι nam species senu- sciens in actu primo ad operadum: bilis duplicem considerationem ha- sed virtus constituens,seu eomplens bet, priorem quidem in ordine ad Potentiam activam in actu primo subiectum,quatenus accidens quod- active concurrit simul cum ipsa po da intentionale est, posteriore verbientia , quia principium activum, in ordine ad obiectum, quod reprPqua tale , non completur nisi per sentat , inquantum similitudo eius Virtutem activam . ergo species si- est . Si igitur species consideretur mulcum potentia active concurrit priori modo , non potest cum pO- in Operationem. tentia emcere, nisi ν mina accident ΙΙ. Confirmatur quia omnes ra- le , quod quasi tertium est ab utraltiones reperis in effectu correspon. distinctum . Si vero cons dereturdere debent alicui causet effective: sed posteriori modo sub ratione qua re- nec soli potentiae, nec soli speciei piaesentat potentiae obiectum, quasi
possunt correspondere omnes ratio obiectum ipsum esse censetur, nonnes, quae sunt in operatione ; ben E quidem in esse rei, sed inesse repre- ramen utrique : ergo utraque esse. sentati ,& hoc modo sic unitur po-ctitie concurrit ad eam eliciendam , tentiae, ut non efiiciatur ex utraque& non sola potuAtia . Probatur mi aliquid tertium t sed ipsam et poten-nor, nam licet potentis correspon- tia quodam modo fiat obiectΗm, nadcat ratio vitalitatis, non potest ta. habens in se similitudinem eius,
353쪽
quodammodo dicitur habere ipsum in se , cum repraetentatiim h ibeat,&sub eadem ratione dicitur esse ipsu. mei obiectum, sicut species ipsa voeatur obiectum ut repraesentatum .
Et se obiectum dicitur esse intra intellectum , vel sensum per suam similitudinem , ratione cuius intellectus ipse, vel sensus in actu primost res ipsa intelligibilis secundum
esse intentionale repraesentatum. Ita
docet expresse D.Th. multis suς doctrinae locis ex mente Aristotelis . Et in hoe sensu verum dixit Commentator , quod ex potentἐa,O olla
ri fit maeir unum, quam ex mater I
OBrma; nam ne due materia fit forma, nec forma rit materia , sed ex utraque fit tertium a qualibet realiter cistinctum 3 ex sensu vero &sensibili, aut ex intellectu, At intelligibili ita fit unum , ut sensus ipse quodam modo fiat ipsum mei sensibile, & intellectus fiat intelligibile , non quidem in esse rei, sed in esse intelligibili, aut intentionali , hoc
est, secundum modum reprpsentationis intentionalis iam expositum, di in ordine ad operationem semsitivam , aut intellectivam , sensus factus sensibile , aut intellectus intelligibile, est unu principiuper se sensationis aut intellectionis.14 Qi res tertio, An species sine formales timilitudines obiectorum pquaerimus in praesenti , an species per modum ima3inis rei resentet obiectum, vel solum quadam ratione virtuali, quia virtus, & quali semen eiusdem obiecti sit; Et ita sicut semen est principi uum effectivum
generationis, ut instrumentum viis
uentis absque alia ratione formalissimilitudinis; sic species sit principium effectivum sensationis tanqua
semen, ac virtus obiecti absque ratione sormalis similitudinis . IS. Prima opinio solum iti buit 'eciei hoc pol remum, negans ei rationem formalis similitudinis repraesentatis obiectum per modum imaginis. Ita sentiunt Recentiores quam plurimis quorum potissimum argumentum est : quia repraesentatio formalis obiecti solum potest esse duplex , aut realis naturalis, aut realis intentionalis: sed nullo ex his modis potest species impressa ab obiecto ipsum repraesentare: ergo non est similitudo formalis eiusdem obiecti . Minorem probant , quia naturalis similitudo fundatur in uni. tate naturae r sed species intentionaclis non est eiusde naturae cum obiecto : ergo non est similitudo formalis naturalis obiecti. Radd vero nee sit similitudo formalis intentionalis, probant, quia formalis similitudo intentionalis obiecti informans potentiam, & repra sentans ei obiectsi, reddit ipsam sermaliter cognoscen te mi sed hoc non praestat species impressa , sed expressa r ergo species impressa non est similitudo sermalis intentionalis obiecti. Maiorem probant , nam tune potentia cognoscit actu obiectum , quando facta est ei actu , 8 formaliter similis , quia coognitio consistit in actuali assimilati ne cius cum obiecto: sed si species impressa est similitudo formalis obisiecti, eo ipso quod actu inhaeret potentis eam informans, constituet eam actu , 8e formaliter similem obiaiecto : ergo constituet eam formaliis
ter cognoscentem . I 6. Secunda,& vera opinio tenet,
quod species sit similitudo obiecti per modum imaginis ipsum reprε- sentatis . Sic sentit Aristoteles lib. a. de
354쪽
ille anima tex. II. &in lib. de me- procedit ab obiecto tanqtuima causa moria ,& reminiscentia eap. I.nuibus equivoca, & ideo est Aueris naturet locis ait , obiecta eodem modo ima in eoe αγ non potest mulare mo-
Primere proprias similitudines ines dum assimilationis potentiet eum
potentijs, licui sigillantes annulis obiecto, patet consequelitia, qnia Imprimunt eorundem sigillorum si- iste modus assimilationis causatur guras. Et imagines obietiorum vo- per hoc , quod potentia recipiat incat species intem nates: ergo sentit se similitumnem obiectit si ergo spe- ea reprssentare per modum forma. eies non est similitudo obiecti , non lium similitudinum. Et eodem mm poterit actuando potentiam, eam
do loquitur D. Th.pluribus aliis suet assimilare obiecto. Coiirmatur quiad'ctrint locis , vocans speciem si- repugnat produci terminum simi- militudinem obiecti unietem ipsum lem , nisi a principio producenti si
cum potentia, praesertim I. p. q. II. mili: ergo si specio im essa non estari. a. &lib. 2 coni. gent. cap. 98. similitudo formalis obiecti , non& lib.hcap. 49. unde hanc senten- potest assimilare potentiam obiecto, tiam ut Aristotelis & D.Thomae de. nec esse principium sensationis rsendunt communiter Thomistae. 18. Ad argumentum autem in 17. Probatur ratione; quia eui- eontrarium respondetur , non sundeps est, speciem esse virtutem obita ficere quameumque sinulitudinemcti impressam potentiae ab illo vel ad cognitionem , sed requiri perfe-
ergo ea virtus eius per modum sor- ctam h e autem est sola species ex- malis similitudinis ipsum reprςsen- pressa, quae ut terminus cognitioni Stantis, vel tantum per modum effici repusentat rem ut actu cognitam ctus ab eo procedentis, εe ordinati species vero impressa non eli termivi sit pritui pium sensationis,m sere nus cognitionis. sed principium, &modo, quo semen est virtus anima. ideo non risentat rem ut acta
iis ab eo Meisa , & naturicliter ordi- e siritam , sed ut cognoscibilem innata ad generationem naturalem vi- actu primo.
uentis non est enim alius modus Ist. Queres tertib . An omne. excogitabilis . si primum dederis, lpecies sentibiles, quet multiplicanis habeo intentum; Si solum habet se, tur in medio , atque in potentia , eundum,non potest esse principium producantur immediatὸ ao obiecto, effectivum sensationis, quod sco. vel quedam medi, alijsλPrima opi-stendo ; quia cognitio sensitiva fit nio negat, ullam speciem producere per modum assimilationis ι sed sem alteram, sed omnes asserit, producietes non potin efficere assimilatio. ab obteocto immediate, & per se nem potentie eum obiecto,si Blum tam in medio, quam in potentia.
sit virtus, vel semen eiusdem obiecti Ita aliqui recentiores, quorum ratio per modum effectus,& non per mo- est: quia species reprssentat rein , adum Armatis imaginis ' ergo. Mi- qua procedit ἰε di sicut ab ea accipit norem probo , quia effectus cause me , sic accipit representationemrgqui uoce, cum sit alterius naturς ab sed omnes species reprς sentant per ea, non pro dIt ei similis, ut patet se immediate obiectum . & nulla re. de eatore producto a sole:sed specim praesentat aliam : ergo nulla proce.
355쪽
lit ab alii, sed omnes immediate ab obiecto. Probatur minor, quia illud repr sentat species , quod per eam
cognoscitur : sed per nullam cognoscitiir altera sed per omnes obiectu, nihil aliud: ergo omnes repre lenistant solum obiectum,& nulla representat alteram . 2 o. Contraria tamen sententia mihi videtur probabilior, quam colis ligo ex D. Th. q. I S. de verit,art. I.
ad I .ubi asserit, quod dum lapis videtur in speculo per reflexionem, species eius prodiscitur in oculo, noimmediatὸ ab ipso lapide, sed aspeculo, hoc est, a specie eiusdem lapidis producta ab eodem lapide, Streflexa in speculo, quare sentit speciem productam ab obiecto producere aliam per reflexionem in potentia, per quam videtur. Et prob. ex fine, ob quem producuntur species ab obiecto, videlicet ut per ipsas perueniat ad potentiam , & et con iungatur, constat autem , dum maxime distat obiectum a potentia , non posse per se immediate producere in ea speciem, sed solum in medio sibi proximiori ; quare nec potest coniungi potentie per species immediat ξ a se prodi ustas, ut igitur
ei coniungatur, neceste est concedere, quod species iste pio lucte ab obiecto , possitu alias prodiice: u inpotentia, in partibus inedij pro pinquioribus. xl Ad argumentum primae opinionis distinguenda est maior, pecterreprUentat ἰllud d quo procedis , ut a causa principali, concedo; via caulsa in strii mentali nego. Causa autem principalis productionis speciei est biectum'. & species producens aliffspeciem , Producit illam in virtute obiecti, S: ideo omnes species reprς-
sentant obiectum,& una non representat aliam.
22. Biectum sensuum externo is rum genericὸ sumptum est duplex : aliud per se, aliud per accidens Hoc posterius re vera non est obiectum , quia non sentitur a sensu , nec illum immutat, dicitur sensibile per accidens, solum quia per accidens est coniunctum eum sensibili per se, quod habet immutare
Sensibile per se , diuiditur inroprium , &' commune . Ratio
uius diuisionis est 1 quia sensibile per se est illud, quod percipitur a
sensu et inter autem sensibila , quae percipiuntur a sensu, alia percipiuntur tantum ab uno sensu ut eolor tantum a visu , & sonus ab auditu ι alia ab omnibus, vel pluribus sensi
bus , Ut motus , in tes , numerus .
Unde nomine sentibilis communia in praesenti, ut vides, non venit conceptus aliquis communis abstractus
a particularibus sensibilibus, quia nec ratio ista communis a sensu potest percipi, nec ab ea immutari , nam sensiis singularia tantum' sensibula perpicere possunt : sed illud lensibile, quod ab omnibus vel pluribus sensibus percipi tui;ad distinctionem sensibilis proprij, quod ab uno sensu S: ideo est specificativum illius, Scab eo per se primo respicitur, quia Vnqmquodque per se primo respicit siuim surcificathium. - . mirique sunt sensibilia c5.
munia , iacmpe motus , quies numeriis , figura , R magnitudo.Prob.
nam ista quinque habent per si a
356쪽
Immutare sensum , de sic quae sunt alia reducuntur ad illa et ergo sensibile commune ut sic adaequale diuuditur in praedicta quinque membra. Antecedens quoad primam strine patet quia huiusmodi sensibilia alia quam diuersitatem faciunt in immutatione sensus e alio enim modo. immutatur sensus a magna supersi.
cie, 8e a parua, & alio ab albo qui escente,& ab albo se mouente;quod satis Indieat praedicta sensibilia per se immutare lentum Quod quidem . non habent sensibilia per accidens:
unde eum videtur album , non va
riatur visio ex eo quod ibi sit, vel non sit substantia , quae est subiectu
albedinis , ut contingit in visione hostiae , quae eadem rit tam ante, Quam post consecrationem.Duo aescundam et ero probatων, quia si quae alia essent sensibilia communia, maxime sunt tempus, unitas, situs, &distantia: atqui omnia ista reducuntur ad praedicta quinque, tempus enim reducitur ad motum, unit sad numerum , situs Ae distantia ad magnitudinem, ex eo quod situs est modus quidam magnitudinis , & ex diverso situ, siuersa etiam distintia
as. Dieest sensibilia eommunia sunt extra latitudinem obiecti adg- quati sensus i ergo a sensu percipi non possunt. Prob. antecedens;obie. Aum adaequatum v. g auditus, est sonus, gustus est sapor, S sic de aliis: ergo sensibilia communia, quae distinguuntur a sono, bore, εe aliis sensibilibus propris, uini extra latitudinem o cti ad aequati sensus.s Rese. negando antecedens, Sc ψprobationem di eo, quod sensibilia communia percipiuntur a sensibus,
quatenus in esse sensibili sunt modi N I M A . e propriorum sensibilium; modi aviatem reducuntur ad res modificatas. 25, in aetes pii mo, virum sensi-
. bile commune habeat speciem pr priam,vel per speciem sensibilis proprii immutet sensum p Prima opimo asserit, sensibile commune imprimere setasui propriam speciem se repraesentantcm , distinctam a specie proprii sensifilis, ει per illam
nerei M. Ita Seiaus in dist I x.q. a. Cantauus adib. de agi 2 8 Iγ- γdiu in eodem libro ad textum 6,. duri 2 de alij;quorum ratio est:quia sensibile proprium commune nosolum specie, sed genere differunt, ut albedo, At quantitas: ergo non ossunt repraesentari per eandem peciem; quia rerum adeo diuersarunon potest dari eadem imago, n eesse est ergo per diuersas repraesen. tari sensui . 27. Haec tamen opinio est salsa dinam id , quod per propriam specie
repraesentatur, habet per se primo immutare potentiam: sensibilia autem communia non potiunt per se primo imulare sensus,quia non sunt eorum specificatiua : eigo non habent speciem propriam , per quam reprs sententur. 28 Secunda Si vera opinio tenet, sensibilia communia solum modis
re speciem sensibilis proprii, aqua
sic modificata repraesentantur. Itala Th. hic lech. 13 & I. p. q. IT. artis et . & 9 7ου. art 3 ad a. quem sequum tur eius discipuli, & recentiores s rὸ omnes. Ratio autem est : quia species sensibilis immittitur ab obiecto, ut est hic S nunc conditionibus materialibus vestitum : ergo repraesentat illud ut est omnibus illis modificatum : ergo non est neccssaria alia species ad raepresentanda Vii sen- by Corale
357쪽
sensibilia eommunia , sed susticla re sensibile , nisi per *eciem pre
species sensibilis proprii sic modisia portionatam ab ipso receptam: a se. eata . Confirmatur & explicatur; na sibili autem immediat ἡ coniuncto, sensibilia propria' non ' Dercipiuntur vel non reeipit ullam speciem , vel a sensibus separata a subiectisse illa est nimis materialis, Re impro bilibus, ted in eis r non enim vide- p.rtionata, sicut S ipsum obiectum tur albedo abstracta, sed in cocreto r in se est nimis crassii na, & materialerin conereto autem sunt eoniuncta ergo debet intercedere aliquod mmcum sensibilibus communibus: ergo dium, in quo species suam crassitiem, percipi non possunt, ni spe apian, Pam habet, cum primum ab obi tur coniuncia cum sensibili us eo. tio effluit, deponat. munibus r sed non possunt phreis 3I. Dices: Exaltationes odoriseis se coniuncta, nisi ste repraesenten- in pertingunt usque ad organum tur per speciem : ergo *eelei trepπ- odoratus, & nihilomimis ut expe-
sentat utrumque. fientia constat, sentiuntur. Simili-29. Vnde ad argismentum con- ter alique partes liquidae cibi eumerarium negatur consequentia, nam saliua permixtae facilὸ per partes linis licet soafibile proprium , & com- guae porosas est enim membrum mune sint diuersa, repraesentari ta- hoc valde porosum usque ad neruu, men possunt per eandem speciem in quo residet glistus, pertranseunt, modiscatam, quia species modifi- Ee tamen ibi gustantur. Et denique cata duo habet, scilicet entitatem si sensorium tactus pungas ferro, modificatam, & modum modifica- maximus absque dubio clolor inde tem ratione entitatis repraesentat resultabit. Ergo non quilibet semsensibile proprium , At ratione mo- sus indiget medio ad sensationes di sensibile commune, & utrumque suas eliciendas'. 3. Respondetur in
per modum unius obiccti modia his casibus omnia pisdicta sensbilia fieati non sentiri a sensibus seeundisin ea Qua res secundo, An sensbi- partem , quam immediate tangunt, lepositum supra sensim externum sed secundam remotam , & alia sciat sensationem λ Respondeo, quantulum distantem, itavi uuia sensum externum non posse perci- illa prior pars deseruiat ut meatumpere obiectum sensibile fibi imme- ad depurandam crassitiem speetem, diate coniunctum , sed ut eirca il. 3 a. matre. terti, Quomodo ve
lud sensationem eliciat, necessarium hemens sensibile laedat seosim p v esse aliquod medium,vel externum, hemens sensibile laedere sensum, co- quale est aer, aut aqua , vel quid fi- stat multis experiem in ; videmus
mile, quod mediat inter visum, at, enim qu M si quis .lem iurect E perditum , olsitum ,& obiecta ipsorus aliquod tempus aspieere conetur, vel internum , 'uale est cutis, aut excocatur: quod aures ob veheme- caro , quae mediat inter tactum, di tem sonitum obsurdescutev quod gustum qui subiectantur in neruo odoratus ob odores nimium acutos
sub eute aut carne posito &pro- maximὸ ossenditur. Dissicultas estipria ipsorum sensibilia. Ratio autε quomodo talis laesio fiat.
est: quia sensus non potest percipe4 33. Respondeo breuiter laesio.
358쪽
nem hane non fieri per speciem intentionalem, haec enim 'uantumuis antensa , habet esse dimi'utum, de long impersectius ect mi usa errgo non potest organi temperiem , qtiar non constat qualitatibiis tot tionalibus, sed naturalibus ad mediocritatem redactis,laedere aut rumpere. Sed per qualitatem naturalem , & vhylicam, eo quod potε-tia ad sentiendum obiectum excedens suam proportionem,itimis defitigatur, & ad maiorem conatum, suem adhibet , concurrit illic-maior eo pia spirituum animalium,qqi eum sint calidissimi, poterunt in oris
gano maiorem calorem producere,
quam it ille , quem secundum sua
naturalem temperiem organum petit : Ze consequenter illud laedere, vel
Q res quarth, virum senissus ei a lentibile proprium errare possit Euidens est , sensum circa sensibile commune errare posse ;constat enim multis experientis , nam conspicimus solem quasi quie-iccntem, eu tamen rapidissim' motu seratur : similiter stellas minores terra intuemur, cum tamen quilibet ex illis terra ipsa sit maiori & siede esieris. Difficultas de sensibili proprio,quod est obiectum specifitatiuum sensus. 33. Ad quam dissicultatem breuiter respondeo , nonnunquam sensum , licet raro , circa proprium obiectum errare posse. Et probatur quia ad hoc ut sensus circa pr'priusens bile non erret,ires conditiones requiruntur, nempὰ debita obiecti
distantia, idonea organi dispositio, ,& medium recth di os tumet atqui
nonnunquam deficit una vel altera ex praedictis conditionibus: ergo
nonnunquam sensus circa propriuobiectu in errare potest. Et sie ratione indebitae d:stantiae res e longinquo apparent nigrae quamuis talis coloris non sint. Ravone ii dispositionis organi homni febrici.
tanti, quia habet gustuita humore colerico infectum, res dulces amargsapiunt. Et ratione medii alterati ,-qui per vit m viride intuetur, opi nia eodem colore astecta conspicis, licet re vera viridia non sint.
as. D Otentia visiva residet in pu I pilla ocu Ii. Ratio est , quia
ta illa oculi magna perspicuitate
et,quod valde ad visionem con-ὸueit . Rursus est expers omnis coinloris, ut possit omnes illos intueri r Et se videtur habere omnia neces. saria, ut sit organum aptum poten. tiae visuae.
3ν. Dices: Pupilla uti est nigri
vel cerulei coloris: ergo non est apta ut sit organum notentiae visivae
pareat nigra,vel cerulaa , re veri ta.
men nullius coloris est , sed hue prouenit ex eo quod cingitur tunica quadam vitea , quae cum sit colo. ris suboscuri , Se multoties nigri, fit inde, ut pupilla , quae humor quida erustallinus est, repereat etiam suboleura,vel nigradictit crystallus pro-pE aliquod corpus coloratum exi- 'uens, solet eiusdein coloris apparere. 38. obiectum potentiae visivae
est lux & color; quia quidquid videtur, aut quatenus luminosum, V u a aut
359쪽
aut quatenus coloratum videtur . cumque sit, videatur . y Αd rati Nomine autem lucis hic non intel- nem autem dubitandi respondeo ,
ligimus lucem vidist iactam a lu- illa lucida , quae noctu videntur , mine, radio, & splendorer quia om. aliquantulum, licet imperfectE, il-nia ista secudum speciem idem sunt, luminare medium, sed lassicienter quamuis diuersis nominibus appel- ut videri possint. lentur: lux enim vocatur, quatenus qI a res secundo, An Iumen residet in proprio corpore lucido : non solum sit necessarium ad viden. Iumen vero secundum quod praedi- dum colorem ex parte medii, sedcta lux a corpore lucido diffunditur etiam ex parte obiecti Resp. non in medium ; & si lumen hoc per li- requiri lumen ex parte obiecti, sed neam rectam producatur , nomine illuminato medio posse absque alio insignitur : sicut si in corpore, eoncursu luminis videri colorem.
in quod directἡ diffunditur , refle. Et prob. quia color est per se 'T-ctatur, diciturolendor . hilis, nam est obiectum proprium 39. maeres primo, An sit necessi, potentie visuae. ergo sola sua viri rium in men in medio, ut obiectum te poteli producere speciem , per visibile videatur e Est omnino cer- quam videatur, absque concursuqu-tiim, ad videndum colorem, neces- minis consi matuν, quia color
sarium csse medium illuminatum , distinguitur a lumine ergo non red- .uia experimur, in tenebris nullum ditur vis bilis per ipsum lumen . videre colorem Dissicultas est de Prob. consequentia, quia propietas lumine,an videri possit et i a m si me- secuitur essentiam, a qua emanat edium non fiterit illuminatum Et sed vis bilitas est proprietas luminis, ratio dubitandi est , quia corpora & etiam coloris : ergo visibilitas lucida non solum videmur in tene- unius est distincta a visibilitate aliabris, sed quo magis obscurum est , terius. ergo repugnat quod colorae tenebrosum medium , videntur reddatur visibilis per lumen. Coi: melius: ergo ad eorum visionem lu- fmat x fecundo, quia si color red-men in m edio non videtur necessa- deretur visibilis per lumen, vel 'tr rium Et ita tenent aliqui. que videretur per unam fmplicem I. Dicendum tamen est,ad quL speciem, Ves pcr duas partiales coi libet visionem, non solum coloris, iunctas unitas, ex quibus coale- sed etiam luminis, necessarium esse sceret una: neutrum dici potest eris medium illuminatum . Ita docet go quodlibet habet suam propriam S. Th hic icct. I 4.Ferrara q. I 3 Son- speciem distinctam , per quam i-cinas, & alis. Prob. ratione ; 'uia cleatur independenter ab altero . visibile non potest intentionaliter Prob. m nor quoad pν mam partem immutare medium, nisi sit disposi- quia color& lumen sunt sensibiliatum : atqui medium disponitur per propria realiter distincta ergo quod . illuminationem, alias nulla esset ra- libet est per se primo repi aetentabitio, quare medium non illuminatu te per propriam speciem . I'rob ea- species intentionalis coloris non im- ῶm minor ςsioad scon m p Gem Imulct : erllo ex parte medii neces- quia color est risibile copletu ergo
satium est lumen, ut visibile, quod- per specie copictam repissem abile.
360쪽
s. II. M. Quaeres primo, Quodnam fiesubiectum soni p Respondeo sonumve sensu Audistisc secundum suum esse reale non subiaiectari in eorporibus se collidenti- . OEnsus auditus residet ut In bus, sed in medio ex vitalis eoi Iiseo subiecto in substantia quada sonis resiliente . Ita Aristoteire
aerea, quae intra aures animalis te lib. 2.de anima cap. 8. tex 77. & 78. peritur . Ratio est i iiim quia prae ubi D. Th. lect. Ict Ee communiter
dicta substantia, eum sit aerea , est expostores. Ratio autem est: quia valdὸ apta ut immutari possit in- in eo subiecto subiectatur sonu intentionaliter a sono , qui est obteia quo fit Dactio, & compressio, exctum auditus: tum etiam , quia exia quibus resultat: sed quod frangitur, perientia constat, quod si praedicta & comprimitur, est corpus interme- substantia dissipatur, statim destrua diu: ergo in corpore intcrmedio, no itur sensus auditus ; quod signum autem in corporibus se collidentueuidens est, substantiam istam esse bus subiectatur sonus .f Confirma- proprium, & connaturale organum tur,quia sonus non potest subiectari Illius. in uno ex corporibus se collidentu63 sonus, qui , ut experientia bus, cum non sit maior ratio , cur constat, est obiectum auditus, de- in hoc potius , quam in illo subie-snitur . sens illa, VU, It nr ctetur, si ad inuicem se percutiuntrex fortἰpere lane eorporum δεηονο- neque in ambolus simul, quia eum um, ref ent a meri .Dicitur pri- sonus sit unum accidens, nequit esserno qualitas sensimae , in quo eonis .in duobus subiectis: ergo subiecta uenit eum alijs a litatibus sensibi tur in corpore intermeat eum non libus. Dicitur secundo ea fori, peris remaneat aliud, in quo subiectaricussione ref hanr , perquam parti- possit.
culam significatur,tria debere ad so- 43 Quaeres secundo, in ianam num concurrere, scilicet percutiens, si corpus istud intermedium, in percussum , di medium , quod ex vi quo sonus seeundum suum esse reale talis percussionis resilit . Additur si biectator p Aliqui existimant
tertid corporum sonoromiam quia talis esse omnia corpora fluida. Alii vero percussio debet esse inter eorpora essc solum aerem . Quod videtur potentia senum emcere Ad quod probabilius, nam experimur,pisces duae conditiones requiruntur Vna, lub aquis natantes nullum causare quδd sint solida, quia mollia cedunt sonum : E contra vero statim ac peta percutienti Altera, quod ultra so ueniunt ad supcificiem aquae, &ae. iiditatem, habeant etiam lenitatem , rem contingunt,causare illum:quod idest , superficiem uniformem, & est signum , solum aerem , & non regularem, ita ut pars non stiperemi- aquam, aut alia corpora ei similia , near alteri. Additur vltim 3 ex νε- esse subiectum soni. untia medii, quia ex vi percussio- 66. Dices: ideo non causari sonis corporum solidorum resilire deis num ab his piscibus, quia sne sufbet medium, di fugam arripere , ve ficienti violentia aquas natando di