장음표시 사용
131쪽
134 METAPuYSi CAE SPECIΛLl Squae eum specta loris ea plum exsuperui ipsi usque opinione cursui naturae constituto contraria
sit, ut, eo pro ilix ina habetur l) Nec multuma host Clarii ius inquiens miraculum essectum esse
cons uolo nulla rae ordini contrarium , a natura
quadam intelligente, quac viribus hominem super i , extra ordinem productum 2j. Cui etiam opinioni Ioannes Clericus aliique non pauci sus- si agantur het 0roduxi 5 . Verum hae omnes desinitiones gratis ut ad arbitrium emelae una collabuntur, si ostenditur possibile osse ut aliqui gignantur esse clus, qui non opinione spectantis,
sed per se et conditione sua causas naturales Superent. Id enim si verum est, essectus huius in di, utpote admiratione digiti, nomen miraculi iure merentur; cet Praeque descriptiones, ad quaestionum eludendam obtrusae, communi illae runt et cum vani lato coniunctae. Eiusmodi autem demonstratio noui faciemuS non multo POSt, sed anto miraculorum Partitio, ut est proposilum , innuenda est.
47. Et si miracula quemadmodum supra de Psse clibus supernuluralibus generatim saclum est, bifariam distribui possint, quatenus naturam superent vol quoad ipsam iacti substantiam vel quoad modum quo fiunt; lamen longe clarior ut distinctior partitio videtur, qua tripliciter a S. I horna dividuntur, prout naturae vires
O) Discursu de miraculis. 2j Trtiite de l'eaeis . et des attrib. de Dim t. 5, ch. I9.
5j Non multum hine differt Bounci Paling. phil. ,
Cia ius sententia miraculum non est aliud, nisi eventus qui-unm mirus atque stupendus ex incognita sed uaturali loguiu harmonia et temperatione pxoiectus.
132쪽
PARS Pnt ΜΛ - COSMOLuGIA 135 exsuperant aut ratione sui, aut ratione subieeti, 'aut ratione modi. En clarissimi Doctoris verba :ii Ex odit aliquid faculi alem naturae tripliciter: a uno modo quantum ad substantiam facii, sicuta quod duo corpora sint simul. vel quod sol ro-a tro cedat, aut quod corpus humanum glorifi- a cetur, quod nullo modo natura sacere potest; a set ista tenent summum gradum in miraculis. a Secundo, aliquid excedit facultatem natura oc non quantum ad id quod sit, sed quantum adii id in quo sit sicut resusci latio mortuorum et a illuminatio caecorum et similia. Potest enima natura causare vitam Sed non in mortuo, et p0u test praestare visum sed non io caeco; et haeca tenent secundum locum in miraculis. Terito a modo excedit aliquid lacullatem naturae quane lum ad modum et ordinem faciendi. Sicut cumit aliquis subito per virtutem divinam a soliri cu a ratur , absque curatione et consueto processu a naturae in talibus; nut cum statim nur divinae virtulo in pluvios densatur absque naturalibus a causis, sicut laetum est ad preces Samuelis et
. Eliae: ol huiusmodi tenent insimum locum in i miraculis st). . di hil sane clarius aut ordinalius dici poterat. Quae proinde cum per se Pa leant in promptuque sint satis, pluribus enucleari non postulant.
133쪽
MEI A PHYSICAE SPECIALis A nTicoLΠs III. Miraeula possibilia esse monstratur.
48. Ex iis, quae , primo huius capitis articulo
pro mundani ordinis contingentia explicata sunt, satis elucet in miraculis, quali , a nobis descripta sunt, nullam inesse repugnantiam. Nam si, ut dictum ibi est, ordo quem Deus mundo Pra si xit , absoluta necessitatse non tenetur , vique ideo commulari vertique in contrarium potest; profecto nulla perspicitur repugnantia , quod Deus id efficiat aliquando. Deus enim ordini rerum creatarum non subiicitur, nec creandis rebus limites suae appinxit potestali. Der0gare igitur potest consueto ordini rerum, et aliquid in opinatum essicero ad quod vires creatae non Seporrigunt. At vero essectio istaec miraculum constituit; si quidem est esse clus insolitus et natu- aB vires excedens. Miracula igitur, nisi iis, quae probata sunt, refragari velimus ; possibilia esse concludendum est. Nihilominus ut veritas, quae tantopere interest, maiori in luce ponatur . dilataro orationem iuvat ac singulas miraculorum species discursu animoque lustrare.
Age iam miracula, cuiuscum quo generis Sint et ad quodcunque membrum pertineant tripartitae divisionis quam supra innuimus, ea certo ex aliqua trium harum partium oriri debent. Primum, ut nova res absque causis, a quibuSseri solita est, gignatur ; aut nova dispositio Sixo in corporibus sive in clementis, unde cor Porueonstant, producatur. Sic si repente ad Sancti
134쪽
PARS PRIMA -- COSMOLOGi1 13 cuiusdam hominis iussu in vel procem aqua illico ex silice prosiliret, aut caeco Visus restitueretur, aut morites o loco quom occupant dimoverentur. nemo non immanes hoS essectus obstu posceret. At vero si quis paulisper attendat, in hoc cos reponi perspiciet quod aut novum corpus forme tur illico, aut elementa , unde constabat, aliter coeant inter se, aut corpora, quae ante Prant, aliter collocentur. Nam certe ut o qua sine ullo sonte scaturiat, sat erit si e nihilo divina opecondatur aut ex materia, quae iam exstat sino solito processu sormetur. Ut caeco visus recti P rotur, necessarium erit ut vitia luna organum corrigatur, quod si et nut removendis imp dimentis, quae sorte inciderint, aut partibus eius solidis vel nuidis apto prout oportet invicem temperan dis. Montium vero e suo loco in alienum commigratio , nihil exquirit aliud nisi eorumdem collocandorum mutationem. Iam vero quis ea Deo repugnare assuret 8 Num exhausta eius vis creandi est 3 Aut qui omnia e nihilo condidit, is novum aliquid creare impeditur 3 Materia autem. quam Deus sic assa bre in tot corporibus tamque dissimilibus elaboravit, quae quoad structuram quamcumque et locum indisserens est, novo donari Ordine et alio transferri divina vir luto non poterit PSecundo, miraculum reponi potest in hoc quod agentia mere naturalia , etiam cum conditiones omnes ad operandum requisitae praesto Sunt, actionem suam exerere prohibeantur. Sic Babylonius ignis tros pueros in fornacem iniectos non combussit; idemque esset si non refrigeraret u qua, aut non nocerent venena. Haec etiam magna esse prodigia nemo non videt. Nec tamen iis ulla
135쪽
138 METAPHYsicAE SPEClALl Ssubesso repugnantia fingi potest; si quidem nulla
substantia creata actionem habet, quae cum eius essentia unum idemque sit. Qua in re etsi nesciremus modum , quo Deus actionem agentium physicorum praepediret; tam pia non nisi arroganter , quod nos ignoramus ,
id Doum otiam latore dicereiur. Verum no id quidem explicatu dissicile os t. Nam ut modos aliquos, qui menιi occurrunt innuam, in primis
cum causae creatae, ut alias dicturi sumus, Ope rari nequo ant, nisi concurrente Deo at suo adactionum opitulante; si Deus inlluxum negaret Suum, continuo earum actio cessaret. Deinde, si
hoc omitti velit, concipi profecto pol est Deus, qui in sinita vi pollet, talem rei alicui pro tempore
tribuere activitatem, ut actioni contrarii agoniis resistat eiusdemque frustretur Pssectum. Haec quidem mens nostra Optimo concipit. Id vero abunde sussicit ut a miraculis eiusmodi abesse repugnantiam Ostendatur. 1am si nostrum tantii tum ingenium modos aliquos excogitat, quibus nullo negotio a Deo miracula Patrentur; multo
mugis mens dixi na, quae infinita intelligentia
fruitur, aptiores modos excogitabit. Perspicuum cst igitur etiam in secundo hoc casu miraculum DSSe pOSSibile.
Denique miraculum inde haberi poterit, quod
leges motus ad tempus invertantur, aut corpora, quae cientur, sui impetus velocitatem vel directionem immutent. Sic contingeret. Si sol in ap- Parenti suo curSu retrorsum cederet aut illum longiore temporis intervallo conficeret. Atque hic ut iam esseclus nulla ex parte cum possibilitate Pugnat, Praesertim Si in casu quod aua peculiari Diuitiae . by Cc oste
136쪽
PARS PRIMA - COSMOLOGIA 139 tantum cogitetur. Nam ut motus , Sic etiam eius leges materiae prorsus nil ventitiae sunt alqu se in ipsam aliundo prosectae. una propter ut praesentes, sic etiam contrariae competere illi possunt. Deus igitur, ex cuius arbitratu manarunt, facile poterit ob sinem quemdam altiorPm eas invertere aut pro lubito aliter temperare. Pra sertim cum exinde perturbatio nulla eontingat in ceteris naturae legibus, aut in ordine universali , sed derogatio uni tantum accidat, et casum peculiarem respiciat. Ergo si tertius hic modus patrandi prodigia spectetur, ea in possibilium haberi numero negari nequit. Generatim : suprema causa ordini a se in robus creatis constituto non subiicitur. Ipsum igitur potest prout lubet interrumpere aut commutar P. Aelivitate Onim gaudet in sinita , quae proinde omnes critaturarum vires ex odit nec ullis naturae legibus adstringitur. Essectus igitur praestare potest insolitos ad quos nulla creata vis porrigatur. Ergo miraculorum possibilitas negari nequit, quin simul Deus aut eius Omnipotentiu destruatur.
49. R pugnantiam miraculorum Ostendere conantur e panthe istarum ac dei Starum grege non pavet, quorum argumeuta praecipua hic ad trutinam revocabimus. Obiic. I. In primis sic occurrit Spinoeta loco supra citato. et id quod Deus vult, seu determi-ε nat, a lernam necessitatum et veritatem habet. η ostendimus enim, ex eo quod Dei intellectus au Dei voluntate non distinguatur, idem nos af-
137쪽
140 METAPIlYSICAE SPECIALIS u firmare cum dicimus Deum aliquid vello, et o cum dicimus Deum aliquid intelligero. Quare. eadem neceSSi tale, qua ex natura Et porsecti , . ne divina sequitur Deum rem aliquam ut ostia intelligere, sequitur etiam Deum eamdem ut si ost velle. Cum autem nihil nisi ex solo divino a decreto nec Ssario Verum Sit . clarissime deduo citur leges naturae universales mera esse dea creta Dei, quae ex necessitate et persectione dici vinae naturae Sequuntur. Si quid igitur in na- a tura contingeret quod eius universalibus legia hus repugnaret, aut Si quis statueret Deum ali a quid contra leges naturae agere, is simul etiam is cogeretur Statuere Deum contra Suam naturama agere, quo nihil absurdius. nTum paulo post subiungit: a Cum virtus etu potentia naturae Sit ipsa Dei virtus et polentia, a leges autem et regulae naturae ipsa Dei decres ta . Omnino credendum eSt Potentiam naturao . in sinitam esse eiusque leges adeo latas , ut ad si omnia quae ab ipso divino intellectu concia piuntur Se extendant. Secus enim quid aliud i statuitur, ni Si Deum naturam B deo impotenti tem creasse, uiu Sque leges et regulas adeo steri- ιι les statuisse , Ut Saepe e novo et Subvenire co- i gatur, Si evm COHServatam velit et ut res e voto a Succedant 3 vnesp. Haec quae Spin OZa, ad sententiam quod allinet, expilavit a S. Thoma l) , quin tamen ut sophis lis in more est S. Doctoris responsa subiungeret, si verbosi tale et consusione spolien-
138쪽
PARS PRIMA - COSMOLOGIA 14lliar, ad hanc veluti summam revocantur. I. Deus omnia ex necessitate intelligit. Ergo omnia ex necessitate vult: nam voluntas eius cum intellectu unum idemque est. Quare leges naturae n di,
vina voluntate procedenti'S, necessariae omnino sunt ac mutationis expertes. II. Lege' naturae
mera sunt decreta Dei. Atqui decreta Dei necessitato ox persectione divinae naturae sequuntur; alquo ideo mutari non possunt. Ergo idem de legi hus naturae dicendum est. III. Virius natura ora dem est ac polentia Dei. Ergo virtus natura oad omnia porrigitur, nihilque praeter ipsam ac, cidere unquam potest. IV. Si leges naturae commuttirentur aliquando, corrigerentur ; id vero Eas ante non perfectas suisse monstraret, quod opifiei vitio veristretur.
Iam vero ut a primo auspieemur argumento.
id divinam libertatem et scientiam tangit, quam susse in naturali Theologia explicanda sunt. Nihilominus aliquid hic surn mali in delibemus, quantum ad illud solvondum sussiciat. Principio igitur
falsum est omnem in Deo scientiam . . abiectivo Spectu inm , csSo DeceSsariam. IIoc enim do sola illa scientia dici potest, qua Deus se actu exstau-'tem, cetera vero tanquam possibilia contemplatur. At ea scientia , quae res creatas ut iam existentes respicit, in Deo non necessaria sed contingens dicenda est. Persectio enim cognitionis hoc sibi vindicat, ut obiecta perspiciantur ut
sunt. Sed res creatae, ad existentiani quod alti Dei, neu liquam ex necessitate sunt. Ergo quod Sirit, non Decessario sed contingenter cognoscitur. Neque hoc mutationem ullam Deo assert; actus enim divinae cognitionis noti mutatur, etsi
139쪽
142 METAPBYSICAE SPECIALIS mutentur Obiecta, quae qualia in tempore futura sint Deus ex aeternitate perspexit. Quapropter quamvis Spino Zae daremus, Deum eadem, qua intelligit, necessitate velle; nihil tamen is argumento suo proficeret. Immo vero ratiocinatio illa adversus ipsum Spino Zam converti posset hac fere ratione: intellectus et voluntas in Deo unum idem quo sunt; atqui Deus non omnia, quae intelligit, ex necessitate intelligit; ergo non omnia, quae vult, ex neceSSitate vult. Leges igitur naturae contingenter constitui ab ipso possunt, ac mutationi subiici. Verum neque hoc iure concedendum est volu u. tatem in Deo nulla ratione ab intellectu distingui. diam ut scite theologi admonent. quamquam re in Deo voluntas cum intellectu prorsus confundatur, optime tamen virtute distinguitur. Etenim nulla quidem in Deo inest compositio sa cultu tum quippe una prorsus et simplicissimare subsistit et agit i; attamen haec una simplexque res Varius vires aequiparat, ac prout Obiectorum natura ipsiusque persectio exigit, uno respectu Potius quam alio Operatur. Hinc emcitur ut, licet prout intellectus est circa aliqua cognitione versetur, tamen non continuo ad existentiam ipsis tribuendam voluntate seratur. Ceterum dissicultas ad rem non facit. Nam sive Deus ue
cessario velit sive libere quod desiniendum est alibi), nihil exinde contra possibilitatem miru-culorum consequitur. Λd ea enim patranda noti Opus est ut mutet voluntatem prius habitam, sed 'sussicit si ita ab aeterno voluerit Ordinem CDmmunem, ut nonnullas voluerit simul exceptiones determinato tempore perdgendus. Disiligoo by Cooste
140쪽
PARS PRINA - COSMOLOGIA 143 Quoad alterum vero , animadverto in primis leges naturae minus propria deerela Dei nominari. Decrstum enim proprie actum divinae vo. lnntatis significat; leges autem naturae obiectum eius sunt et esseelus. Sed quoniam nomen interdum ab actu ad obieetum transferri solet, demus Spinorae vocabulum , ac irges naturae decreta Dei nomin semus. Quid tum Τ Eas ait ex persecti ne divina neeessario consequi. Quam ob causamPQuia, inquit, nihil nisi ex solo divino decreto verum est necessario. At quomodo ista, quaeso, cohaerent inter se 2 Nihil nisi ex solo divino decreto verum est: ergo decreta Dei ex necessitate et persectione divinae naturae consequunturi
Nisi mens me saltat, bonus hic ratiocinator pictori est similis, qui Delphinas silvis appingit, suctibus apros.
Quis enim non videt, etiam in hypothesi quod
veritates omnes ex decreto Dei pendeant, posseveritates contingentes adstrui, ac proinde nullum esse logicum nexum inter prasinissam illam et illationem λ Verum id condon semus adversario, in quo ratio sue pe solita est seriari. Videamus potius an duo illa adserta non copulate , Sed Seo
Nihil profecto minus. Nam ad primum quod
attinet, tam longe abest ut quae necessario vera sunt, per Dei decretum id sint, ut nulla immo sit necessaria veritas quae ex Dei decreto pendeat. An voro ut e septem deductis quatuor , reliqui summa aequei tres unitates, id Dei decretum postulavit P idem dic de circulo ut sit rotundus;