장음표시 사용
171쪽
174 METAPHYSICAE SPECIALlsua est, ut Ohiectum in organa idoneam impressionem exerceat. Idque manifestum est ex eo, quod nisi obiectum praesens sit atque ita propinquum , ut innuero in sensoria possit; nulla nobis innascitur sentiendi acti O. itemque nonnunquam propter nimiam obiecti vim laeditur organum atque a propria temperatione distrahitur. Sic cum quis nudos Oculos in solem in lendit , perstringi aciem experitur atque humentes exsiccari partes. Haec vero contingere profecto non possent, si obiectum actionem nullam exereret. natio autem cur eiusmodi inlluxus requiratur , haec reddi potest: quod sensus Per Sese ad hanc aliam ve rem percipiendam sit plane indisserens. Quare ex obiecti praesentia eget determinari, in eaque est ratio sufficiens obiectiva sensationis et causa cur unum obiectum pract altero sentiatur. Ut enim de quavis eognitione proprium est, quamvis vlla litas actionis procedit a subiecto; repraesentationis tamen, qua actio illa informatur , determinatio procedit ab obiecto quod ipsam actu possideat. Hinc patet adsensationem gignundam tria concurrere: vim Sen Silem. Organum rite dispositum, obiecti praesentis influxum. Ut autem inlluxus hic rite exerceatur , Consentanea debet esse in obiecto proportio lum di- Stantiae, tum magnitudinis, tum motus. Si enim obiectum propius remotiusve, quam Par Sit, proponatur , aut sit perexiguum vel extensionis immanis , aut denique vel ipsum vel spectator motu concitato seratur; tunc impresSiones, quas in organo gignit, vel vividiores vel debiliores , quam opus Sit, vel eliam nullae erunt; vel d Diqitigoo by Cooste
172쪽
PARS ALTERA - PSTCROLOGIA 125nique non eo ordine et quiete peragentur, quae sint ad obiectum ritΘ attingendum opportuna. Atque ex hoc , quod postremo retulimus , alterius conditionis usus emergit, nimirum ut sensorio obiectum immediato vel mediate iungatur. Haec vero coniunctio pro varietate sens
tionum diversa est. Nam in tactu et gustu, nisi obiecta pertingant organa, sensatio non oritur ;at in tribus reliquis contrarium accidit. Quare his medium aliquod interiectum necessarium PSt,
ope cuius sensoria cum obiecto ad consentaneam impressionem suscipiendam comm uescent. Iam
age medium hoc pro visu radiis lucis continetur, qui ab obiecto lucido aut illuminato iaciantur vel reflectantur. Quo ad auditum positum est in vibrationibus aeris , quae a percussis corporibus aliqua elasticitate praedilis excitentur. De nique ad olfactum quod pertinet, in exhalationibus cornitur adeo exilibus ut fere amplius ponderosae non sint.
57. Verum , quod maxim se animadversionem excitat et diligentiam . ad legem illam sensati O-nis pertinet, quae communicationem postulat sensoria inter et cerebrum. Compertum enim experientia est sensationem penitus aboleri; si nervuli, qui a cerebro ad sensoria protenduntur, intercidantur aut etiam comprimantur i).
1ὶ Viscus illud, quod superiorem capitis internam occupat regionem et ossea huius cavi tale continetur , cerebrum uicitur. Eiusdem massa materia quadam pulposa Constat vasculis et fibris in rifice texta, tribus, quasi totidem lavinlucris, Circum tecta membranis , pia matre, ammoιde, dum matre. In homi ue maius, quam in ceteris animantibus, VO- lumen habet , maximeque omnium ad rotunditatem accedit. Eius a talem tres distingui solent partes: Anterior. quae
173쪽
176 METAPHYSICΛE SPECIALISAt undo huius coniunctionis necessitas emergit 2 Λd eam explicandam Varias hypothogos induxerunt philosophi. Nonnulli enim sexistimarunt nervulos a sensoriis in est rebrum prodeuntes motum ex impreSSione obiectorum, recipere
ipsumque pernicissime , instar chordarum vibrantium, nil cerebrum, ubi sedem animi appingunt, deserre. At horum opinio reiicienda omnino est. Nervi enim in primis nullo pacto tonduntur, quemadmodum ad vibrandum necesso foret; sed adeo laxi sunt, ut cum praeciduntur SD non
maior est . in duo velut hemisphaeria se scissura quadam partiens, et proprie cerebrum nominatur. Posterior, quae minori magnitudine gaudet, et cerebellum dici solet. Ut ruinque vero nectitur hasi quadam, i tar medullaris Iaminae , crassitudine quatuor circiter linearum, Iistitudine duorum digitorum, longitudine prope quatuor , quae corpus Cali Sum dicitur et cerebro subiternitur Seque cum cerebello participat fibrarum quarumdam adminiculo. Denique in . Lerior encephali pars quae aliud non esse videtur quam suis periorum productio J instar caudae inde derivatur et perforamen occipitis in canalem spinae traiicitur. Porro huius Portio superior , quae Capite adhuc continetur , medulla oblongata; in serior, quae in Spinae tubum uesce udit, me-atilla spintilis nuncupatur. Ex hie, e cerebri partihus albicantes quidam suniculi oriuntur, quos Ner MOS Dominant; quique Ad sensoria protensi aut ad Ui,cera aut ad musculos . et generatim toto diffusi Corpore , DerVeum bystema CO ullant. Ita tamen ut decursu noti nullas Subeant mulationes, quo S ad tria genera revoca ut anatoniici : ga Nola, plexus, anastomos . Prima sunt D duli quidam non eiusdem semper figurae aut magnitudinis Hi tractu Dervorum frequentissimi. Alteri nominaraturco rapi. Tiones nonnullἀe Planiores depreobioresque , quam Saepe in nervis occurrunt. Tertii denique generis dicuntur complexus duorum nervorum in truncum unum. Hinc Plerique uerveum Νystema cogitant instar arboris , cuius radix bit in cerebro, truncus iii medulla spinali, rami
174쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLo Gi1 IIImodo non retrahant sed protrahant potius. Deinde nequo in extremis suis partibus ossi xi, neque in . in odiis sunt liberi; sed cum celeris corporis partihus undique commiscentur iisque penitus
convolvuntur. Denique Porumdem Oxtrema soli dilato non gaudent; si quidem o X una parte eum pulpa cerebri, ex olla cum ipsa organorum materia aut textura cellulari, qu ne si bras muscula. res involvit, confunduntur. Alii igitur congruentius existimant a cerebron uidum quoddam, quod nuru eum nominant, ela-
in nervis celeris, qui hac illae toto corpore disseminantur, eosque veluti cerebri ipsius Processus quosdam haberi volunt. At alii praesertim PO.t anatomea comρGratiae progressus, contrarium omnino Sentiunt. Nerve iam enim systema concipiunt veluti retem ex libris et medullis mire contextam . qtiae corpus anima ut is undequaque pervadat adipiatisque atructuram BCtiODesque Couilucat. Nec vero ulla in in ea partium reliquis rum originem haberi nutant, sed mutua in iunctionein tantum et ita tamen ut aliquae prae sient ceteris, sintque totidem in eo Systemate veluti centra. Cuiusinodi sunt ganglia, medulla SDiualis, in primisqiae cerebrum, quod prolude habe udum sit veluti gunglion in m Dore praecipuum toti usque Dervet hystematis centrum. Atque id eo ui agis consentaneum videri aiunt. quod non Pauca hi ut aut mantia , quae cerebro ProrSus Orbentur aut etiam medulla spinali, cum lameia Ceteris nervis reVera nora careant. Huius opinionis , Praeter Gall, Reii, Borard , est etiam Cuvier, qui in suo opere Lepons ti' atomis corn-Paree t. a, p. 95ὶ inter alia haec habet: a D 'o Pres cette de-μ Scriptiora boruma ire, on volt que la coni puraison dia suste-α me nerve ux u rin troiac et u des branches H'est pariat te. ἀ ment exacte. Oia doti Plutot te considocer comme uti re-α seau compliqui, do ut la Plu Pari des si is coinmuniquentu les uris avec Ies is utrefi, et Ou se tro uvent eu disterentes ἀ endrisiis des masSe, Ou ues rei isteniens plus ou molns mar-R lusis, qui Peuvent et re regardes comme les centres de ces
175쪽
178 METAPHYSICAE SPECIALIS horari ad motum sensationemque exercendam in organis necessarium ; quod Proinde huc per nervos, internis quibusdam in Structos tubulis, transvehatur. Atque hinc explicant cur Sectis aut compressis nervis aut alia quavis ratio De distractis, sensatio praepediatur. Alii alias hypotheses ab hac parum abludentes inducunt, ut aetheris cuiusdam elastici, electri biotici et animalis, aliasque generis eiusdem. Sed quaecumque nSSum; lur, illud certo constat: cerebrum inlluxum aliquem in sensation PS eXercere, eiusque liberum nexum cum SenSorii S ad Sentiendum exquiri, idque ad debitam organi di Spositionem pertinere.
luodnam sit obiectum sensuum ea ternorum. Obiectum visus est lux, ceterorum Plane pr3estantissimum et maxime omnium patens. Porro
huius radii cum e medio rariore in spissius densiusque sed pellucidum commigrant, de via de-sseclunt aliquantulum Seu refractionem paliuntur, alque ideo in multos radiorum lasciculos dividuu-tur diversos colores obiicienteS, quorum Summa spectrum solare constituit. At vero cum in corpus opacum impingunt, aequali quo ceciderunt angulo reflectuntur, atque ita , ut si persecta Opncitate illud sit praeditum, eiusdem coloris radius qui obiectum percusserat ad oculum iaciatur ;sin autem SecuS, pars quidem lucis, qua in radius habebat, eorpore non undique OPaco ubSOrheu-tur, Pars vero resiliat. Atque hinc sit ut divorsicolores appareant in corporibus, qui proinde ad Diqiliaco by Corale
176쪽
obiectum visus et ipsi pertinent. Ex quo facito deduci potest colores proprio completeque in luce reperiri, disposition o vero aliqua praevia ineorpori hus, quatenus certa in illis insit qualitas,
ration o cuius aut nil totam lucem aut ad partem eius dumtaxat ressectendam sint idonea. Quare Obiectum proprium visus est lux. aut, si arridet. lux et colores; harum vero rerum duarum admi-Aiculo attinguntur corpora quoad extensionem , figuram, silum, distantiam , motum etc. Audi tus ohi octa sunt soni magna quidem varietate disserentes inter se, sed qui in genus aliud non mutantur nec ratione sui obiectum diversum sensui repraesentant. Quemadmodum etiam de sapori hus et odoribus dicendum est, quorum alteri ad gustum, alteri ad olfactum ceu obiectum pertinent i qui quo licet gradus speciesque innumeras complectantur, prout a diversis proficiscuntur corporibus, tamen uno genere conlin latur. Non item vero de tactu accidit, qui ad obiecta permulta et disparata revera porrigitur. Attingit enim non modo calorem et frigus , asperitatem vel laevi latem. duritiem mollitiamque, et resistentiam corporum diversorum; sed etiam horum qualitatum vi extensionem , si guram , molum, distantiam collocationemque partium distinctarum. Quare, ut patens est, circa obiecta aliqua avisu discrepat; circa alia convenit, in quibus proinde auxiliarius illi est ad errorem cavendum;
atque eorum notitia Ope utriusque sensus acquiri potest. Tria his consideranda voniunt. Primum ostpraestantiao ordo, qui in sensibus advertitur. Liquet enim omnium praecellentem PSse visum ,
177쪽
ri innumera simul, etiam cum longissime distant, attingere polis est, ope praesertim instrum ntorum; tum etiam maximopere sul, venit in tollectu ad scientias inventione acquirendas.ΡrOximus ost auditus, qui de ordine et arto miro det Potntur , polletque prae coleris ad concitandosos sectus; tum sermonem percipit. qui potissimum vinculum sest societatis et disciplinam assert, aptissimum nempe scientiarum capesSendarum vehiculum Sequuntur odoratus et gustus, quorum organa Peculiarem structuram requirunt toti corpori non communem, et quorum coniunctio cum materia, circa quam exercentur, non adeo craSSa cStquom admodum in tactu. Insimus igitur est iactus, qui non modo immediatam organi cum materia externa iunctionem Postulat, Verum elia in maxime Omnium passivus est, et saepe in organum easdem qualitates inducit quibus assicitur materia quam altingit. Atquo haec quoad dignitatis ordinem ; nam
quoad ordinem evolutionis aliter omnino iudicandum est. Quantum enim coniicere possumus,
primi qui expediuntur in insanie , tactus et gu-
Slus videntur esse, quorum usus ad vitum n lendam tuendamque potissimum postulatur. Proxime evolvi videtur odoratus et visus . POStremo
audiendi vis , qua non adeo maturo homo indiget, sed lum demum cum a plus evadit ad loquendum disciplinamquo capessendum. Altera animadversio sapientiam respicit . quam maximam certe adhibuit natura in situ singulissensibus destinando. Tactu enim, qui insimus
178쪽
PΛRS ΛLTERA - YmoLOGIA 18 lplano ost ot ad utilia a noxiis socPrnenda singulis animantis partibus no cossarius, in tam instruxit supersi et om corporis. immo partes etiam non inllas in t 'rnos. Eius tam n organum exquisitiori rura in manilius elaboravit, quibus mirificum instrumentum hominis continetur ad materiam discernendam et arto donandam, atque id O maximam inesse iis oportuit tangendi vim. Gustui vero, qui iudicaturus erat quidnam in stomachum traiiciendum esset . quid secus; Organum
constituit in vos libulo canalis illius, per quem alimen in transvehuntur, ut illic discerni possent atque nil digerendum apto disponi. At vero olla-clus, qui auxiliaturus erat gustui, paulo altius collocatus est; et ut respirationi invigilaret, interiorem partem occupavit canalis eius, per quam respirandus Ber transveheretur, ut pestilens ne sit an sanus eminus iudicium esset. Tum nuditum eminenti loco posuit atque hinc inde ad latera , ut soni quaqua versus facile excipere iitur. Oculos denique praestantissi ino omniumssensui doservituros in fronte quasi in arce locavit, ut obiecta quam longissime perspici possent; lum eorumdem et capitis et personae totius mobili lato ut circum saetio siecti possent e tacit. Accuratior in vero delicatissimae Structurae, quae in singulis sensoris cernitur, descriptionem hic non facimus, ad ea quae magis intersunt properantes. Qui eam cupit, physiologos adeat. Tertium observatione dignum est, sensus nequaquam salii in proprio obiecto rite attingendo dummodo conditiones adsint, quibus Sensationem adstringi superius explanavimus. Quo vero magis ab iis conditionibus recedunt, eo magis
179쪽
182 META PHYSICAE SPECIALIS errori sunt olino xii. At exinde nihil in favorem
scepticorum eruitur. domo enim non vi dot ah surdum esse velle ructam perceptionem obiecti, etiam cum leges non servantur, quas ad obiectum percipiendum natura prae Scripsit. Nec rationi consonat ut ex Prrore, quem Suhiectum se n.
liens incurrit quando a statu tior mali recedit, deducatur possibilitas eiusdem etiam pro statu normali. Ρeculiaria vero duco pilonis exempla , quae obiiciunt, praesertim quoad obiecta non propria unius Sen Sus sed communia pluribus, lino verbo dissolves si putas ab adversariis ut exemplum aliquod asserant deceptionis quae intercesserit respectu integrae lacultatis sentiendi Seu cum obiectum perceptum sit ab omnibus iis sensibus, a quibus attingi poterat. Sensibilitas enim proprie una facultas est, quae in varios velut ramos per diversa organa explicatur. Qua re quotiescumque obiectum aliquod diversis sensibus respondet, puta visui et tae tui quemadmodum est de motu, distantia. extensione, liguraetc. integram suam sententiam sensibilitas reverδ non proseri, ni Si reapse ope Omnium illorum sensuum Obiectum attigerit. Si uno tantum Sensu deprehendit, incompletum veluti iudicium pronuntiat; quod an sussiciat in illo casu, ex circumstantiis desiniendum est. Quaro Si circumstantiis id non serentibus , homo a renunciatione unius sensus circa obiectum commune pluribus regi se patitur, periculo exponitur errandi, quod non sensibilitati, quae plene interrogata non est, sed sentientis imprudentiae tribui de hel.
180쪽
iIl. In quo aesus ipse sentiendi reponatur. 58. In primis sentiendi actus ab improssion o quam obiecta in sensoriis faciunt valde distinguitur. Haec enim omnino passiva in nobis sest, quippe quae non a nobis sed ab aliena activitato proveniat; ille contra non item . si quidem noli ab exteriore obiecto sed a sentientis activitati proficiscitur. Etsi enim , ut anto dixi, non emo rescat, nisi antegressa impressio sit: tamen . ea posita, ex actione quadam efficitur, qua subiectum sentiens in obiectum, quod inlluxit, quodammodo rea gens illud sibi repraesentet. Id vo-ro omne non obiecti quod sentitur, sed subiecti quod sentit est opus. Ipsum enim revera est quod sensationem elicit, quae utpote actio vitalis a vi interna subiecti, quod asscit, procedere debet. Qua in re eorum coarguendus est error , qui actum sentiendi ad motum si brillarum vel cor bri reactionem revocarunt. Inter quos Tracy adeo
desipuit. ut sensibilitatem in temperio corporis reponendam, eamque in natura ubiquo dissus amesse asseruerit l). At quam inconsiderato ineptoque id dictum sit luculenter apparet. Nam temperios nihil aliud prosecto suppeditat, nisi dispositionem consormationemque partium diversarum, unde corpus coalescit. In ea vero non