장음표시 사용
251쪽
. obiectum . integrum equum etc. quod evidenii ter ostendit subi octum horum obiectorum rea praesentatione ais sectum dividuum nullo modo a esse in partes distinctas, et, quod consequensa est, qua parte cogit di, corporeum non es Seu nec materiale aut plurium elementorum aggre a g0tione coalescens si). soccurret quis inquiens ex superiore ratiocinatione sequi dumtaxat non posse quidem part 'Smateriae tota compositi repraesentatione assici , at posse portione n liqua quae ipsis respondeat. Hac igitur saltem tantula perceptione gaudere poterunt. At ne id quidem concedi potest. Prolatum enim argumentum, Si perpendatur, Omnem pror Sus perceptionem, utcumque diminutam , a materia removet. Nam quaevis materiae pars aut extensa ponitur, aut in extensa. Si extensa dicitur, de hac etiam ratiocinatio facta ex integro instauratur; quippe extensum partes includit , in eoque distinguitur profecto unum latus ab alio, idque de omni parte , quae extensa sit, dici pol est. Quaro vera unitas eiu S dem agentis reperiri
ibi nequit, nisi principium aliquod simplex subaudiatur quod materiam informet, et n quo sa-cullas operandi ac proinde operatio ipsa procedat. Quod si alterum eligitur si rigaturque pars
illa extensione vacare, extra S linunt quaestionis/ erimus, Pars enim eius in Odi iam materia non esset, Sed res quaedam Simplex partibus omnino carens; materiae autem nomine, ut nobis cum adversariis convenit, res e X tensu quae partium coagmentatione constet intelligitur. In casu au si) Dietiou. hiat. et critie. Ait . Leucippe, litt. E i
252쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLOGia 255tem non ons eiusmodi, sed res vere simplex in medium proferretur, quae cogitandi vi polleret. Tandem haec contra adversarios adiungi posset interrogatio: utrum materiam suapte naturavi cogitandi praeditiam statuant an secus p Si primum asserent; absurda profecto incurrent,
quae Susera comm moravimus. Sin alterum malunt; iterum quaerimus utrum cogitatio istaec educta a Deo fingitur ex fundo ipso materia Q auex nihilo procreata et iunctione quadam eidem addita. Si primum ; absurdum inducitur . nimirum ens cogitandi vi destitutum atque ad cogi tandum plane ineptum cogitandi potestatem sinu veluti suo continere. Sin ex nihilo condita cogitatio dicitur atque enti illi superaddita; tunc ipsa erit substantia cogitans quae alteri realitati coniungitur, eo ferme modo quo animus cum corpore copulatur. Res enim e nihilo educta , substantia quaedam sit oportet et non nisi vocis ab usu modificatio diceretur. Solvuntur dillieultates. 90. Quoniam quidquid materialistae dixeruntiis contino tur, quibus Lockius dubitationem suam contra Stillingsseetum propugnavit; eius praecipua sophismata perpendamus; quae maioris claritatis gratia in varia puncta , subiectis stati in
responsis, Partiemur. Ohii c. I. Deus imperiitur materiae proprietates , quas illa certe non continebat; ut cum nonnullas eius partes motu assicit, alias in fores plantasque conformat, eisque vegetationem, Vi-lam, pulchritudinem trihuit; alias d mum sensu
253쪽
256 METAPBYSi AE SPECIALISino tuque auget Spontaneo celeri Sque attributis , quae elephanti S eX. gr. Sunt propria. Si igitur gradus unus ulterius sat, pulerit profecto materiae cogitatio ratioque et libura voluntas superaddi.
Res p. Mirum Sane est quanta confusione et
salsi talo dissicultas haec scatent. In primi S . quis
concessit in elephante ipsam materiam per se sentientem et motus spontani OS producentem Effectam a Deo esse Z Et tamen Lorkius sident ora Trinat id ab omnibus pro certo haberi. Qua in re duo , quae maXime distinguenda sunt, miscet inepte; nimirum factum v liquod et causam quae illud ossiciat. dam verum quidem est Omne S sa-leri elephantem et ceteras helluas Sensu motuque spontaneo perfrui; CarteSianis exceptis, qui
cas ut machinas omni sensu destitutas concipiunt. At si Epicurei detrahuntur , nemo unquBm eius modi sensationis spontanei qui motus Cnu Sam eX sola materia repetiit. Omnes enim existimant, set allata superius ratiocinatio evidenter demou
strat, inesse in brutis principium aliquod sub stantiale omnino simplex , quod materiam insor. mat sed a materia discriminatur. Hoc principium, quod animam bellia inani Appellant, unitatis, qua uconspicitur in brutis est sons, ex eoque Sen Sation S motu Sque spontanui proficiscuntur, ad quorum eXercitium organa materialia, lanquam instrumenta concurrunt. Ex eo igitur,quod animantia Sensu motuque spontaneo sint praedita ,
nihil in serri potest quod materiam divinitus sal
Sed ne reliqua quidem exempla quae profert, id ulla ex parte demonstrant. Iam ad pulchritu. dinem florum et planiarum quod attinet, ea non
254쪽
PARS ALTERA - PSYcitur Osi1 257 consistit in virtuto aliqua aut dole interna. qua ornatoriae illi sit nddita, sed in ordine quodam et
distribuli nno partium consentanea et coloris vivacitate. Vita vero et vegetatio earumdem ex circuitione assidua perficitur succi cuiusdam . quo intrinsecus aluntur, quique ope principii vitalis, quo plantae vigent, in se arum substantiam vertitur. Quare hic etiam quidquid simplicitatis et unitatis considerari potust, ex simplicitate principii repetitur . n quo tandem actio omnis plantarum emergit. Motus denique receptio capacitatem materiae non superat. Nam ipse Locke inter primarias et essentiales maioriae qualitates mobilitatem enumerat; quae profecto ex eo, quod materia sinita sit ac proinde mutare locum possit, evidenter exsurgit. Quod igitur haec actuetur per vim aliquam simplicem quae ipsam informet, id
materiae naturam certe non superat; Seeus Pugnantia assirmarentur, nimirum materiae mobilitatem seu capacitatem ad motum recipiendum simul esse et non esse essentialem. Nihil enim essentia Iem capacitatem habet ad id quod eius naturam excedit. Et sano ut ne tu deinceps materia moveatur, nihil aliud exquiritur, nisi quod partes eius aliae post alias ex utio loco ferantur in alium,
novamque aequirant distantiae relationem. Id vero cum compositione et extensione materiae nou
modo non pugnat, sed etiam mirifice potius conciliatur. Atqui contrarium omnino dicendum est de cognitione, quae etiam cum ad solam sentiendi facultatem restringitur, tamen simplex omnino
principium exquirit. Tandem inepta est Lockii ratiocinatio, cum ex prolatis exemplis ad cogitationem spirituum pro-
255쪽
258 META PHYSI E SPECIALIS priam assurgere nititur. Nam ad hanc habendam non sussicit passus ulterior , sed requiritur immensus Sallus, quo a Viribus ex materia pendentibus ad vires deveniatur omnino spirituales, quae principium non modo simpleae sed etiam per se subsistens postulant. Verum de hac re in posteriore articulo disserondum erit. Obiic. II. Tota ratio cur materia cogitans repugnet , huc reducitur : quod cognitio ratioque
in conceptu materiae nou continetur. Id vero minime probat hanc illi non posse coniungi. Si enim quidquid persectius altero est, id ei copulari non posset; quid de planta aut animante
contingeret, cuius proprietates adeo materiam superant ΤBesp. Balio cur materiae cogitatio deneganda est, non ad illam , quam Lockius singit, sed ad hanc revocatur, quod materiae repugnet cogi la-lio. Quamobrem cum eo, quae Pugnant inter se, ne divinitus quidem coniungi possint: nequit prosecto cogitatio tribui materiae , quin eius essentia destruatur. Lockius autem simulate et sallaciter a quaestione abludit , cum inquit mirum non esse si res persectior subiecto inferiori donetur. Non enim de persectiore qualitate tribuenda, sed de mutuo pugnantibus inter se tu gendis hic agitur. Quod essici revera non potest, nisi contradictionis principium evertatur. Exempla vero plantarum. et animantium, quae iterum obtrudit , ad rem non saciunt, et superius
Obiic. III. Si quia mens nostra concipere nequit quomodo materia cogitet, continuo inserri velit no Deum quidem posse materiae facultatem
256쪽
cogitandi tribuere ; omnipotentia Dei limitibus
intelligentiae nostrae, quae admodum sinita est, coerceretur. Quin etiam alia permulta, quae rata sunt, repudianda essent. Nam certe non intelli gimus quo pacto materia possit attrahere materiam , praesertim magna interiecta distantia ;non intelligimus quo pacto materia sentiat seque moveat aut substantiam immaterialom assiciat ab eaque moveatur. Ergo Deus impertiri materiae non posset facultates eiusmodi; hoc autem
Res p. Haec obiectio laborat eadem ambiguitate et sallacia , quam supra notavimus. Non enim quia materiam cogitantem non concipimus , idcirco eam possibilem non esse dicimus, sed quia cogitatio. utpote quae activa est et Simplex, principium ibidem actuosum et simplex exigit, essentialibus materiae proprietatibus omnino repugnat. Nec idcirco omnipotentiam Dei in tolligentiae nostrae limitibus coercemus. Nam satemur ultro Deum essicere posse plura quae captum nostrum exsuperant, modo repugnantiam sibi
non implicent; at iure negamus ossici posse divinitus ea quae repugnant evidenter. Quod enim est eiusmodi, ut saepe dictum est, in obiectis divinae potentiae non continetur; non quia Deus desinitam virtutem habet, sed quia obiectum es-sici nequit. Exempla autem , quae Lockius subdit, ut in
more habet, consentanea non sunt. Nam ad primum quod attinet, etsi non intelligamus quo pacto materia, Deo sic volente, materiam attrahat quod concedendum rΘvera non sest); tamen optime intelligimus id nequaquam repugnare, Sup
257쪽
260 META PHYSICA E SPECIALIS posita vi aliqua simplici quae materiam in sum
anni, et quam Supponendam osse in corporibus nitas ostendimus. Alterum vero de materin sention te ac se movente, quod dicit, salsissimum os t. In hi talis enim non materia sentit ac motus
ciet spontaneos, sed principium aliquod Simplex, quod in materia quidem est, ni, ea tamen Oppi-uo disseri. Dunique iunctio, quam langit, materiae cum substantia quadam spirituali, etsi comprehendi a nobis nequeat; lamen repugnantiam nullam involvit; idque sat intelligimus , cum niloam tuendam Opus non sit in fluxum maturiae in substantiam spiritualem adstruere , sed maxime
susticiat si subflatiliae spiritualis tantum actio in
materiam statua lur. Obiic. IV. Potest profecto Deus creare maleriam, quin activitatum illi tribuat. Ergo ratione pari poterit creare Spiritum omni agendi potestate destitutum. Quid igitur velat ne lacultatem , quam huic impertiri posset, illi etiam largiatur phi igitur immateriali substantiae potest Deus indere cogitandi vim, hanc materiae ctiam poterit
nos p. quidquid sit de lepida hac hypothesi
spiritus omni activitate de Stituti quae utrum Deo possibilis sit definire non vacat); id tamen
ost certissimum non puSSu Deum proprietates spirituum , quae compositioni repugnant, malu-riae clargiri ; quemadmodum revera nequit proprie lales materiae, quae simplicitati contradicunt, trili uere spiritibus. Lockius autem in spleexistimat idem sere sessu vim aliquam a subiecto consentauco divinitus detrahi , atque illam subiecto copulari quod cum ea omnino pugnat ip-
258쪽
PARS ALTERA - PSYCHOLOGi1 261samque nequit admittere quin protinus destruatur. Quae duo, ut quisque perspicit, toto coelo
dissident inter Se. Obile. V. Etsi, cum dicimus eamdem substantiam non posse tempore eodem esse solidam et ii in solidam , id iniuriosum non sit Deo ; tamen temerarii videmur essB cum asserimus illam suscipere non posse qualitates sucultatesque. quae eum soliditate et extensione nullam connexionem habetit. Si Deus vinculo quodam nobis ignotuconi ungere nequit res diversas; ipsa quidem existentia materiae, quae ex minoribus partibus mutuo cohaereScentibus eXsurgit, neganda erit. nationes igitur omnes, quae contra cogitationem materiae iuditam faciunt, utpote quae ignorantia nostra nitantur , nihil prorsus eviucunt. Res p. Sibi persuadeat verecundus auctor nullam esse hic temeritatis notam pertimescendam. Non enim , ut ipse criminutur, BSSerimus materiam suscipere non posSe qualitateS quae cum soliditate et extensione connexionem non habent. nec Deo potentiam adimimus consociandi mutuo res diversas vinculo quodam nobis ignoto: sed id unum ossirmamus , non pOSSO Deum contradictoria efficere; quod prosecto contingeret, si materia cogitaret. Id autem eum. Sit veri SSimum , tantum a temeritate abest, ut sine stultitia no- queat detrectari. nationes igitur quibus materiae cogitationem negamus, non nostra ignoratione nituntur, sed evidentissimis rationis principiis. His enim docemur contradictoria ne a Deo quidem essici posse, materiam vero cogitantem conceptibus mutuo pugnantibus contineri.
259쪽
In animi humani simplicitatθ et spiritualitate.
bi. Dissicile dictu est quantum iactata instauratio philosophiae rem hanc obscurarit, notione simplicio tis cum conceptu spiritualitatis confusa. ΙΙinc enim accidit ut animus humanus, abbanimo brutorum, quae Simplex Prosecto est, non satis discriminaretur; nec eius immortalitas adstrui posset, quin huius etiam non desitionis exigentia conSequeretur. Liadu recentes philosophi ualdo laborant in excogitanda aut futura aliqua destinatione, quae animabus bellu inis post dissolutionem corporis asSignetur, alit ratione ali qua cur hae interiturae sint, animae vero huma
Hae tricae vitari nequeunt, nisi inerti simplicitas a spiritualitatu distinguntur; quod hic nos sacere studiose curabimus. Simplicitus itaque, ut saepe diximus, partium dumtaxat coagmentatio nem excludit. Quare illud simplex revera dici. tur, quod eAten Sione prorsus caret, atquct una tantum et indivisibili realitate constat. Contra spiritualitas in intrinseca inde pondentia a mul ria sita est; quatenus illud spirituale dicatur, quod non modo Sit simpleX, sed insuper suhsistentia per Se ornetur, nec materia ad existendum indigeat. Porro brutorum animae non Competit nisi tantum prima; nam sensationes non aliud probant nisi simplicitatum alicuius prinei- pii quo subiectum sentiens informetur. At animo humano competit utraque dos, nimirum tum si ru-
260쪽
I A RS a LT Λ - PSYCIIOLOGIA 2i,3 pinitas, tum spiritualitas, quemadmodum mox.
92. Haec veritas merum est corollarium prae eodentis articuli. Fam si materiae, ut ibi ostendimus, repugnat cogitatio, seu melius cognitio generatim accepta; animus noster, qui certe co-gilatione instruitur, nequit esse materia. At res, quae materia non sit, est ens simpl0X quippe inter materiam, seu realitatem extensam, atquBens inextensum, seu ena simplex, nihil est tertium. Ergo nnimus simplicitate gaudet. i iihil ο- .ininus, propter Obiecti praestantiam, nonnulla hic addamus argumenta desumpta eX unitate conseientias qua evidenter assicimur, et ex reflexione, qu3m animuS Supra Sei PSum exercet. Ῥii Atque ad primum quod attinet, nemo est qui non consciat se innumeris sensationibus cogitandique modis ita assisti. ut eos iid unum idemque Spectaru subiectum vivi dei persentiscnt. Sic ex. gr. dum matutino tempore per pratum aliquod deambulas, multiplici suavitate caperis odorum qui amantur e noribus, et cantum simul percipis, quem aves diem Salutantes modulantur. Interea: Dondescentium quoque plantarum et nitidissimi coeli conspectum, coloresque VariOS Burorae , solis Oftum praenuntiantes, admiraris. Tanta naturae venustate illectus, ad eius Auctorem cogitandum assurgis ac multiplici assectuum genere excitaris. Hos similesque animi motus ita